Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna na potrzeby termomodernizacji pięciu budynków użyteczności publicznej w Braniewie Poznań, październik 2016
Kierownik imię i nazwisko funkcja mgr Mateusz Gutowski ornitologia, chiropterologia Nadzór imię i nazwisko funkcja mgr Michał Przybycin ornitologia, chiropterologia strona 1
SPIS TREŚCI 1. Podstawa i zakres prac. 3 2. Wyniki 4 3. Rekomendacje.....7 4. Dokumentacja fotograficzna 9 strona 2
1. PODSTAWA I ZAKRES PRAC Niniejsze opracowanie stanowi ekspertyzę ornitologiczną i chiropterologiczną wykonaną pod kątem rozpoznania występowania ewentualnych siedlisk i miejsc gniazdowania ptaków i rozrodu nietoperzy, wykonaną na podstawie przeglądu pięciu obiektów użyteczności publicznej: 1) budynek Szkoły Podstawowej nr 6 przy ul. Konarskiego 13 w Braniewie, łącznie z salą gimnastyczną, 2) budynek Gimnazjum nr 1 przy ul. Konarskiego 15 w Braniewie, łącznie z salą gimnastyczną, 3) budynek Szkoły Podstawowej nr 5 przy ul. Moniuszki 22F i 22H w Braniewie, łącznie z salą gimnastyczną, 4) budynek Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki 22A i 22D w Braniewie, łącznie z budynkiem administracyjnym 5) budynek Urzędu Miasta przy ul. Kościuszki 111 w Braniewie (budynek wpisany do rejestru zabytków). Kontrola budynków miała miejsce w dniu 4 października 2016 roku. Podstawą do wykonania prac jest umowa nr 52/2016 zawarta w dniu 19.09.2016r. pomiędzy Gminą Miasta Braniewa i EMPEKO S.A. Celem wizji lokalnej było wyszukanie potencjalnych i faktycznych miejsc gniazdowania ptaków oraz hibernacji i rozrodu nietoperzy. Inwentaryzacja ornitologiczna polegała na wyszukaniu wszelkich miejsc, wykorzystywanych przez ptaki do gniazdowania w okresie lęgowym. W tym celu spenetrowano strychy, parapety i wnęki okienne oraz widoczne z zewnątrz budynku szczeliny w elewacji. Poszukiwano wszelkich śladów wskazujących na gniazdowanie ptaków w okresie lęgowym materiał gniazdowy, skorupki jaj, odchody. Inwentaryzacja chiropterologiczna polegała na penetracji strychów oraz szczelin w elewacjach budynków w celu znalezienia potencjalnych miejsc rozrodu i kryjówek nietoperzy. Dostęp do wszystkich budynków był możliwy. strona 3
2. WYNIKI 2.1. Budynek Szkoły Podstawowej nr 6 przy ul. Konarskiego 13, łącznie z salą gimnastyczną Kompleks budynków znajduje się na rogu skrzyżowania ulicy Konarskiego i ulicy Ogrodowej (Fot. 1 i 2). Budynek szkoły jest trzypiętrowy z rozległym strychem (Fot. 4 i 5). Sala gimnastyczna znajduję się z tyłu szkoły przy ul. Ogrodowej (Fot. 3). Dach dwuspadowy, kryty dachówkami. W elewacji ujawniono szczeliny i ubytki (głównie w gzymsach) mogące być potencjalnymi kryjówkami nietoperzy. W piwnicy znajdują się pomieszczenia gospodarcze oraz szatnia. Na strychu szkoły stwierdzono stare odchody gołębi miejskich Columba livia f. urbana (Fot. 5). Ptaki dawniej gniazdowały w budynku, obecnie wloty są pozamykane i gołębie nie mają dostępu do wnętrza. Ponadto na łączeniach krokwi w dwóch miejscach stwierdzono gniazda jaskółek dymówek Hirundo rustica (Fot. 6). Ponieważ obecnie ptaki nie mają dostępu na strych, wspomniane gniazda są nieużytkowane. Strych szkolny jest także miejscem występowania nietoperzy w okresie letnim. W dwóch miejscach stwierdzono skupiska odchodów (guano) tych latających ssaków (Fot. 7), co jest dowodem na przystępowanie do rozrodu kilku osobników nietoperzy nieokreślonego gatunku. W elewacji zewnętrznej budynków gniazd ptasich nie stwierdzono. 2.2. Budynek Gimnazjum nr 1 przy ul. Konarskiego 15, łącznie z salą gimnastyczną Kompleks budynków znajduje się na rogu skrzyżowania ulicy Konarskiego i ul. Armii Krajowej (Fot. 9 i 10). Budynek szkolny bliźniaczy do Szkoły Podstawowej nr 6 trzypiętrowy z rozległym strychem (Fot. 11 i 12). Sala gimnastyczna znajduje się z tyłu budynku na dziedzińcu (Fot. 14). Dach dwuspadowy, kryty dachówkami. W piwnicy znajdują się pomieszczenia gospodarcze oraz szatnia. W elewacji ujawniono szczeliny i ubytki (głównie w gzymsach, oraz przy ramach i parapetach okiennych), mogące stanowić potencjalne kryjówki nietoperzy. Na strychu szkoły stwierdzono stare odchody gołębi miejskich (Fot. 11), cztery gniazda jaskółki dymówki na łączeniach krokwi (Fot. 12) oraz guano pojedynczych nietoperzy (Fot. 13), wskazujące na użytkowanie strychu przez te ssaki w okresie letnim. Z powodu zamknięcia wlotów obecnie ptaki nie mają dostępu do budynku. Nietoperze mogą dostawać się na strych przez szczeliny w dachówkach. W elewacji sali gimnastycznej stwierdzono dziurę pod okapem (Fot. 15) z widocznymi śladami użytkowania przez ptaki (prawdopodobnie kawki Corvus monedula). Innych gniazd ptasich ani miejsc potencjalnego występowania nietoperzy w elewacji budynków nie stwierdzono. strona 4
2.3. Budynek Szkoły Podstawowej nr 5 przy ul. Moniuszki 22F i 22H, łącznie z salą gimnastyczną Dwupiętrowy gmach z rozległym strychem (Fot. 17 i 18). Dach budynku pokryty dachówkami. Piwnica jest zagospodarowana i użytkowana jako szatnia. W elewacji budynku stwierdzono ubytki i szczeliny (pod parapetami i przy oknach), które mogą być potencjalnymi miejscami występowania nietoperzy. Budynek sali gimnastycznej znajduje się obok gmachu szkoły. Jest to niewysoki obiekt z dachem pokrytym papą (Fot. 19). Strych szkoły dawniej był miejscem wykorzystywanym przez gołębie miejskie (stwierdzono dużą ilość odchodów, Fot. 20), obecnie wloty są pozamykane i ptaki nie mają dostępu do pomieszczenia. Śladów obecności nietoperzy nie stwierdzono. W elewacji budynku, od frontu na połączeniu rury spustowej i rynny dachowej znaleziono materiał gniazdowy, wskazujący na gniazdowanie w tym miejscu gołębi miejskich (Fot. 21), także z tyłu budynku, w obszernej dziurze w cegłach widoczne są resztki materiału gniazdowego (Fot. 22). W budynku sali gimnastycznej, przy wejściu do obiektu, wykryto gniazdo gołębia miejskiego we wnęce za rurą spustową (Fot. 23). Innych gniazd ptasich ani miejsc potencjalnego występowania nietoperzy w elewacji budynków nie stwierdzono. 2.4. Budynek Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki 22A i 22D, łącznie z budynkiem administracyjnym Dwupiętrowy gmach z rozległym strychem, bliźniaczy do budynku Szkoły Podstawowej nr 5 (Fot. 24 i 25). Dach budynku pokryty dachówkami. Piwnica jest zagospodarowana i użytkowana jako szatnia. W elewacji budynku wykazano ubytki i szczeliny, które mogą być potencjalnymi kryjówkami nietoperzy (Fot. 28). Budynek administracyjny znajduje się tuż obok gimnazjum. Jest to piętrowy obiekt z dużym poddaszem i czterospadowym dachem krytym dachówkami (Fot 29 i 30). W piwnicach znajdują się pomieszczenia gospodarcze. Zarówno w gmachu gimnazjum jak i w budynku administracyjnym stwierdzono ślady obecności kilku nietoperzy na strychach (Fot. 26 i 31). W obu przypadkach znaleziono również stare ślady wskazujące na gniazdowanie gołębi miejskich (Fot. 27 i 32). Ptaki obecnie nie maja dostępu do pomieszczeń. W elewacji zewnętrznej budynku gimnazjum śladów obecności ptaków nie zaobserwowano, natomiast na dachu budynku administracyjnego stwierdzono kopciuszka Phoenicurus ochruros w pobliżu wnęki pod dachówkami, które może być potencjalnym miejscem gniazdowym tego gatunku (Fot. 33). strona 5
2.5. Budynek Urzędu Miasta przy ul. Kościuszki 111 Dwupiętrowy budynek z rozległym, niezagospodarowanym strychem (Fot. 34 i 35). Dach obiektu pokryty dachówkami. Pomieszczenia w piwnicy użytkowane. Obiekt jest objęty ochroną konserwatora zabytków. Na strychu stwierdzono dużą ilość odchodów pozostawionych przez gołębie miejskie (Fot. 36), które obecnie nie maja dostępu do budynku. W elewacji gmachu stwierdzono wiele gniazd ptaków. Od frontu na szczytach rur spustowych zaobserwowano 2 gniazda gołębi miejskich (w jednym z nich ptaki przystąpiły do lęgów, Fot. 37). Gniazda tych ptaków stwierdzono ponadto z tyłu budynku po obu stronach wejścia oraz na ścianie bocznej (zachodniej). Gmach wykorzystywany jest również przez jaskółki oknówki Delichon urbicum. Dwanaście charakterystycznych gniazd tego gatunku znajduję się pod okapem dachowym z tyłu budynku, m.in. nad wejściem (Fot. 38). Natomiast od frontu jedno gniazdo wisi w podobnym miejscu, na prawo od wejścia głównego, cztery kolejne na zachodniej ścianie. W elewacji budynku wykryto szczeliny i ubytki w cegłach, mogące być potencjalnymi kryjówkami nietoperzy (Fot. 39). strona 6
3. REKOMENDACJE Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna na potrzeby termomodernizacji pięciu budynków użyteczności publicznej w Braniewie 1. Zaplanowane prace remontowo-budowlane mogą wywołać negatywne skutki dla stwierdzonych gatunków ptaków gniazdujących w budynkach oraz nietoperzy, wykorzystujących obiekty do rozrodu. Istnieje możliwość usunięcia gniazd ptaków z budynków bez pisemnej zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska jedynie w okresie od 16 października do końca lutego. Takie działanie jest zgodne z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 poz. 1348). 2. Usunięcie gniazd ptaków lub zniszczenie ich siedlisk w okresie lęgowym jest możliwe po wcześniejszym uzyskaniu zezwolenia na odstępstwa od zakazów wymienionych w art. 52 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 880). Wniosek do pobrania: http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/zezwolenie-na-odstepstwa-od-zakazoww-stosunku-do-gatunkow-dziko-wystepujacych-zwierzat-objetych-ochrona W przypadku gołębi miejskich, objętych ochroną częściową, istnieje możliwość usunięcia gniazd w okresie lęgowym bez zezwolenia, z wyłączeniem miejsc gniazdowania w trakcie obecności piskląt w gnieździe. 3. Kominy oraz wszelkie otwory wentylacyjne należy zabezpieczyć siatką o średnicy oczka nie większej niż 1,5 cm. Uniemożliwi to wlot nietoperzy, które jesienią mogą masowo wlatywać do nich bez możliwości wydostania się. Ten sposób zabezpieczy także budynek przed gniazdowaniem kawek w otworach. 4. Wnęki, skraje dachów, parapety okienne, rynny i rury spustowe oraz wszystkie te miejsca gdzie przebywają i brudzą gołębie miejskie, można zabezpieczyć listwami z plastikowymi kolcami. 5. W ramach kompensacji zniszczonych gniazd oknówek na budynku Urzędu Miasta rekomenduje się zamontowanie drewnianych półek, na których oknówki mogą budować gniazda. Proponuje się powieszenie 4 potrójnych półek (12 miejsc gniazdowych) z tyłu budynku oraz 2 potrójne na zachodniej ścianie (6 miejsc gniazdowych). Półki należy montować obok siebie, pod krawędzią dachu (Fot. 38). Podstawowym warunkiem jest, aby ich powierzchnia była chropowata, umożliwiając ptakom przylepienie materiału gniazdowego. Alternatywnym rozwiązaniem jest montaż prefabrykowanych sztucznych gniazd, chętnie zasiedlanych przez jaskółki. Sposób montażu oraz ilość sztucznych gniazd takie same jak w przypadku półek. Projekty i rodzaje półek/gniazd dla oknówki są strona 7
powszechnie dostępne w Internecie. Ponieważ budynek jest wpisany do rejestru zabytków należy upewnić się czy montaż półek/gniazd będzie wymagał zgody konserwatora zabytków. Jeżeli konserwator zabytków nie udzieli wymaganej zgody, kompensację należy przeprowadzić na wybranym budynku szkolnym. 6. Ślady obecności nietoperzy stwierdzono w 4 budynkach na strychach w: - Szkole Podstawowej nr 6 przy ul. Konarskiego, - Gimnazjum nr 1 przy ul. Konarskiego, - Gimnazjum nr 2 i - budynku administracyjnym przy ul. Moniuszki. W przypadku nietoperzy najlepszym rozwiązaniem jest pozostawienie ich siedlisk w budynkach w stanie nienaruszonym i umożliwienie im dostępu na strych. Istnieje kilka rozwiązań: a) w okresie od wiosny do jesieni (kwiecień październik) należy pozostawić jedno z okienek strychowych uchylone (nie otwarte na oścież!), tak by nietoperze miały swobodny wlot do wnętrza budynku. Aby uniemożliwić dostęp gołębiom do budynku okienko powinno być uchylone na szerokość max. 8 cm. Mankamentem tego rozwiązania mogą być ulewne deszcze i woda zaciekająca do wnętrza strychu; b) stworzenie poziomej szczeliny o szerokości nie większej niż 2-3 cm w ścianie budynku (np. w sąsiedztwie ramy okiennej w trakcie montażu nowych okien lub pod parapetem). Następnie wklejenie w tym miejscu fragmentu styropianu z taką samą szczeliną, demontowanego na okres 1 maj 30 wrzesień (rozród nietoperzy na poddaszu). Dzięki temu budynek może być bez przeszkód docieplony, a nietoperze będą mogły wrócić do swojego siedliska; c) zamontowanie dachówek wentylacyjnych i udrożnienie warstwy izolacyjnej dachu, tak by nietoperze miały swobodny dostęp do budynku przez dachówkę wentylacyjną. Mankamentem tego rozwiązania jest przerwanie ciągłości powłok dachowych (membrany, docieplina). We wszystkich budynkach, w których planuje się ocieplenie dachu należy pamiętać o częściowej rekonstrukcji dachu od wewnątrz po wyłożeniu warstwy izolacyjnej, polegającej na zamontowaniu podbitki z desek na szczycie, pomiędzy krokwiami. Ma to istotny wpływ dla nietoperzy, które będą mogły chwycić się desek swoimi pazurkami i przystąpić do rozrodu. strona 8
4. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot. 1. Elewacja frontowa budynku Szkoły Podstawowej nr 6 przy ul. Konarskiego Fot. 2. Elewacja boczna (od strony ul. Ogrodowej) budynku Szkoły Podstawowej nr 6 strona 9
Fot. 3. Sala gimnastyczna Szkoły Podstawowej nr 6 (ul. Ogrodowa) Fot. 4. Strych budynku SP nr 6 strona 10
Fot. 5. Strych budynku SP nr 6. Widoczne nagromadzone odchody gołębi miejskich Fot. 6. Strych budynku SP nr 6. Gniazdo jaskółki dymówki na złączeniu krokwi strona 11
Fot. 7. Na strychu budynku SP nr 6 stwierdzono odchody (guano) nietoperzy Fot. 8. Tył budynku SP nr 6. Strzałką zaznaczono miejsce stałego przebywania gołębi miejskich strona 12
Fot. 9. Elewacja frontowa budynku Gimnazjum nr 1 przy ul. Konarskiego Fot. 10. Elewacja boczna budynku Gimnazjum nr 1 od ul. Armii Krajowej strona 13
Fot. 11. Strych budynku Gimnazjum nr 1. Zarówno na belkach jak i na podłodze stwierdzono stare odchody gołębi miejskich Fot. 12. Strych budynku Gimnazjum nr 1. Gniazdo jaskółki dymówki strona 14
Fot. 13. Guano nietoperzy stwierdzone na strychu Gimnazjum nr 1 Fot. 14. Sala gimnastyczna Gimnazjum nr 1 znajduje się z tyłu budynku strona 15
Fot. 15. Sala gimnastyczna Gimnazjum nr 1. Dziura pod okapem na tylnej ścianie obiektu jest wykorzystywana przez ptaki (widoczne ślady od skrzydeł i ogona na elewacji) Fot. 16. Dziedziniec i tylna elewacja Gimnazjum nr 1 strona 16
Fot. 17. Gmach Szkoły Podstawowej nr 5 przy ul. Moniuszki. Elewacja frontowa (od południowego zachodu) Fot. 18. Ściana boczna z wejściem do budynku Szkoły Podstawowej nr 5 przy ul. Moniuszki strona 17
Fot. 19. Budynek sali gimnastycznej SP nr 5. Widok od frontu Fot. 20. Liczne odchody gołębi miejskich znaleziono na strychu budynku SP nr 5 strona 18
Fot. 21. Elewacja frontowa budynku SP nr 5. Strzałka wskazuje materiał gniazdowy gołębi miejskich.. Fot. 22. Tylna ściana gmachu (od ul. Moniuszki). W obszernej dziurze pomiędzy cegłówkami widoczne są resztki materiału gniazdowego ptaków. strona 19
Fot. 23. Gniazdo gołębia miejskiego za rurą spadową w budynku sali gimnastycznej SP nr 5 (tuż obok wejścia) Fot. 24. Gmach Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki. Elewacja frontowa (od południowego zachodu) strona 20
Fot. 25. Ściana boczna budynku Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki Fot. 26. Guano nietoperzy. Pojedyncze skupiska odchodów stwierdzono na strychu budynku Gimnazjum nr 2 strona 21
Fot. 27. Strych budynku Gimnazjum nr 2, na którym stwierdzono liczne ślady gołębi miejskich i pojedyncze nietoperzy Fot. 28. Ubytki i szczeliny pomiędzy cegłami mogą być miejscem schronienia dla nietoperzy. Tylna ściana budynku Gimnazjum nr 2 (od strony ul. Moniuszki) strona 22
Fot. 29. Budynek administracyjny Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki. Widok od tyłu Fot. 30. Budynek administracyjny Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki. Widok od przodu strona 23
Fot. 31. Guano nietoperzy znalezione na strychu budynku administracyjnego Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki Fot. 32. Gniazdo gołębia miejskiego na strychu budynku administracyjnego Gimnazjum nr 2 przy ul. Moniuszki strona 24
Fot. 33. Wszelkie wnęki w budynku administracyjnym Gimnazjum nr 2 mogą być wykorzystywane przez ptaki do gniazdowania, m.in. przez zaobserwowanego podczas kontroli kopciuszka Phoenicurus ochruros. Fot. 34. Gmach Urzędu Miasta w Braniewie przy ul. Kościuszki 111 strona 25
Fot. 35. Obszerny strych budynku Urzędu Miasta Fot. 36. Odchody gołębi miejskich na strychu Urzędu Miasta strona 26
Fot. 37. Front budynku Urzędu Miasta. Gniazdo gołębia miejskiego na szczycie rury spustowej, w takich samych miejscach stwierdzono pozostałe gniazda gołębi na budynku Fot. 38. Gniazdo jaskółki oknówki Delichon urbicum pod okapem dachu z tyłu budynku Urzędu Miasta. W tym samym miejscu proponuje się montaż półek/gniazd dla oknówek w ramach kompensacji. strona 27
Fot. 39. Tylna ściana budynku Urzędu Miasta. Szczeliny i ubytki w cegłach mogą być potencjalnymi miejscami wykorzystywanymi przez nietoperze strona 28
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Zamawiający: Atelier Harmoza ul. Pomorska 20/2 81-314 Gdynia Wykonawca opracowania: MICHMAR BIRDS Usługi Przyrodnicze Marek Bebłot 11-200 Bartoszyce, ul. Hetmana Gosiewskiego 3/4 Tel.: 663 466 963 Nazwa opracowania: Opinia ornitologiczna i chiropterologiczna występowania ptaków i nietoperzy na budynku Autor opracowania (imię i nazwisko) Podpis: Marek Bebłot Data opracowania: październi 2016 r. Nr egzemplarza 1
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Spis treści 1. Zakres i cel opracowania... 3 2. Materiał i metody.. 4 3. Wyniki... 5 3.1 Wieża Bramna Dawnego Zamku Biskupów.5 4. Literatura...10 2
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 1. Zakres i cel opracowania Zakres opracowania obejmuje analizę wykorzystania przez chronione gatunki ptaków i nietoperzy oraz potencjalnej dostępności możliwych do zasiedlenia elementów konstrukcji obiektu na terenie Braniewa ul. Gdańska działka nr 232/5 obręb Braniewo. Elementy konstrukcyjne budynków są istotnymi siedliskami ptaków i nietoperzy w terenie zabudowanym. Dla niektórych gatunków stanowią główne, a niekiedy jedyne miejsce schronienia, w związku z tym zwierzęta chronione występują w większości budynków. W ostatnich latach obserwuje się silny spadek liczebności gatunków związanych z budynkami, którego główną przyczyną jest modernizacja budownictwa. Nowe technologie preferują budownictwo, które pozbawione jest zakamarków stanowiących schronienia i miejsca lęgowe ptaków. Z kolei elewacje starszych budynków przechodzą remonty, które niwelują szczeliny i otwory odpowiednie dla ptaków. W trakcie remontów budynków nie tylko niszczone są siedliska, ale także ginie bardzo dużo chronionych prawem ptaków, zarówno piskląt jak i osobników dorosłych. W związku z planowaniem działań związanymi z termomodernizacją ww. obiektów w opracowaniu zawarto wytyczne dla przeprowadzenia prac modernizacyjnych bez zagrożenia dla życia ptaków i nietoperzy oraz propozycje zachowania siedlisk chronionych gatunków w budynkach (kompensacja pozwalająca na zachowanie siedlisk). 3
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 2. Materiały i metody Weryfikację wykorzystania analizy obiektu przez chronione gatunki ptaków i nietoperze przeprowadzono na podstawie bezpośrednich obserwacji elementów konstrukcji budynku oraz dodatkowo wywiadu z zarządcą budynków. Do potwierdzenia siedlisk wykorzystano lornetki 10x42 oraz endoskopu inspekcyjnego. Kontrole przeprowadzono w dniu 1 i 2 października 2016 r.. Wykorzystano również obserwacje z lat wcześniejszych 2015 i 2014 z miesięcy maj, czerwiec i lipiec. Wykorzystano zalecenia zawarte w opracowaniu Zyskowski i Zielińska 2014 Przewodnik do inwentaryzacji oraz ochrony ptaków i nietoperzy związanych z budynkami. Rys. 1 A czarne oznaczono budynek inwentaryzowany. 4
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 3. Wyniki 3.1 Braniewo Wieża Bramna Dawnego Zamku Biskupów Wyniki inwentaryzacji Fot. 1 Ściana wieży. Obwiedniami żółtymi zaznaczono trzy siedliska kopciuszka, obwiedniami czerwonymi zaznaczono dwa siedliska gołębi. 5
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Fot. 2 Ściana wieży i gołębie przy gnieździe. 6
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Fot. 3 Ściana wieży. Obwiedniami czerwonymi zaznaczono 3 siedliska gołębi, oraz o. zielonymi zaznaczono trzy siedliska wróbla Fot.4 i 5 Środek obiektu wieży. Brak siedlisk nietoperzy 7
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Stwierdzono: 5 (pięć) gniazd gołębi forma miejska Columba livia domesticus, 3 (trzy) gniazda kopciuszka Phoenicurus phoenicurus, 3 (trzy) gniazda wróbla Passer domesticus. Brak dziennych kryjówek nietoperzy Lokalizacja stanowisk: 3 gniazda wróbla znajduje się w szczelinach (Fot. 1 i 3). 5 gniazd gołębi znajduje się na budynku (Fot. 1 i 3) Zalecenia prowadzenia prac: Wariant I Zaplanować prace na okres od marca do września 2017 roku. Jest to okres lęgowy ptaków. Prace powinny być wykonywane pod nadzorem ornitologicznym. Należy do 28 lutego 2017 roku zabezpieczyć wszystkie wskazane stanowiska lęgowe ptaków. Przed wykonaniem zabezpieczeń (zniszczenia nisz gniazdowych) wróbla, należy uzyskać zgodę RDOŚ. Wróbel lęgi rozpoczyna w I dekadzie kwietnia, istnieje jednak prawdopodobieństwo przystąpienia wróbli (w przypadku sprzyjającej pogody) do lęgów już pod koniec marca. W przypadku wykrycia aktywnego lęgu prace zabezpieczające oraz dociepleniowe w obrębie gniazda można wykonać po całkowitym zakończeniu lęgów. W celu zabezpieczenia siedlisk ptaków, należy użyć kleju murarskiego lub zaprawy murarskiej. Szczelinę należy wypełnić w całej jej długości w taki sposób, aby ptaki nie miały możliwości przedostania się do niszy gniazdowej. Wariant II Zaplanować pracę na okres od września 2017 do lutego 2018 roku. Należy przed przystąpieniem do prac we wrześniu, przez doświadczonego ornitologa i chiropterologa, potwierdzić zakończenie lęgów ptaków i potwierdzenie brak nietoperzy. Zabezpieczenie wskazanych siedlisk oraz siedlisk które zostały stwierdzone podczas kontroli. Prace należy wykonać do końca lutego okresu poza lęgowego. 8
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 Kompensacja: w celu niepogarszania stanu środowiska, kondycji synantropijnych populacji zwierząt, należy utrzymać co najmniej tyle stanowisk lęgowych ile zastaliśmy przystępują do prac termomodernizacyjnych. Na przedmiotowym budynku należy dokonać kompensacji utraconych miejsc lęgowych wróbla i kopciuszka instalując po zakończeniu prac skrzynki lęgowe. Można zrezygnować z kompensacji dla gołębia, gdyż jest to gatunek dla którego nie brakuje dogodnych miejsc na założenie gniazd. w liczbie: 4 (cztery) skrzynek lęgowych typu A dla wróbla 4 (cztery) skrzynki półotwarte dla kopciuszka Wniosek do RDOŚ: Należy skierować wniosek do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie o wydanie decyzji zezwalającej na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków dziko występujących zwierząt, w zakresie zniszczenia ich dotychczasowych siedlisk i gniazd. 9
[OPINIA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA WYSTĘPOWANIA PTAKÓW I NIETOPERZY NA BUDYNKU WIEŻY BRAMNEJ DAWNEGO ZAMKU BISKUPÓW] 20 października 2016 4. Literatura D. Zyskowski, D. Zawadzka 2014 Przewodnik do inwentaryzacji oraz ochrony ptaków i nietoperzy związanych z budynkami. P. Wylegała, R. Dzięciołowski, R. Jaros, A. Kepel 2008 Standardy montowania ukryć dla ptaków i nietoperzy jako element prac dociepleniowych. M. Bocheński, O. Ciebiera, Paweł T. Dolata, L. Jerzak, A. Zbyryt 2013 Ochrona ptaków w mieście. Krzysztof Kus, Michał Staniaszek, Paweł Szczepaniak 2015 Ptaki w budynkach. Remonty i docieplenia w zgodzie z przepisami ochrony przyrody 10