Inwentaryzacja przyrodnicza w zakresie występowania ptaków i nietoperzy wykonana dla budynków należących do spółdzielni mieszkaniowej Ujeścisko

Transkrypt

1 Inwentaryzacja przyrodnicza w zakresie występowania ptaków i nietoperzy wykonana dla budynków należących do spółdzielni mieszkaniowej Ujeścisko Wykonał: mgr Jaraczewo 6 września 2017 r.* * - uzupełniono w dniu 6 października w związku z opracowaniem szczegółowego harmonogramu prac budowlanych 1

2 Zawartość 1. Informacje wstępne Celowość przeprowadzenia ekspertyzy ornitologicznej Zakres ekspertyzy Procedura wykonania ekspertyzy Metodyka kontroli ornitologicznej Obiekty ekspertyzy Wyniki Zalecenia Termin zamierzonych prac budowlanych oraz ich harmonogram Działania minimalizujące negatywne skutki oddziaływania zamierzonych prac budowlanych na ornitofaunę Kompensacja utraconych potencjalnych miejsc gniazdowych ptaków przez zamontowanie specjalistycznych budek lęgowych oraz specjalnych schronów Literatura Dokumentacja fotograficzna

3 1. Informacje wstępne Inwentaryzacja ornitologiczna i chiropterologiczna budynków została przeprowadzona w dniach 31 sierpnia, 1 września oraz 2 września na podstawie zlecenia wydanego przez Spółdzielnie Mieszkaniową Ujeścisko z siedzibą przy ulicy Płockiej 6 w Gdańsku. Termin wykonania ekspertyzy pokrywał się z końcem sezonu lęgowego ptaków oraz z okresem aktywności nietoperzy w letnich miejscach rozrodu. Działania przeprowadzone podczas kontroli miały zatem na celu głownie wykrycie wszystkich miejsc zajętych przez ptaki oraz wykrycie potencjalnych miejsc lęgowych ptaków oraz kryjówek nietoperzy. 2. Celowość przeprowadzenia ekspertyzy ornitologicznej Projekty realizowane w zakresie termomodernizacji obiektów budowlanych, jak i wszelkie inne prace budowlane i remontowe, muszą być prowadzone zgodnie z ogólnie obowiązującym prawem, między innymi z następującymi aktami z zakresu prawa ochrony przyrody: Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 856, z 2014 r. poz. 1794, z 2015 r. poz. 266) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1651, 1688, 1936, z 2016 r. poz. 422) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 1789, z 2015 r. poz. 277, 1926) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2016 r. poz. 672, 831, 903, 1250, 1427) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183) Prace budowlane muszą być więc przeprowadzone z uwzględnieniem potrzeb i biologii zwierząt występujących w budynkach (głównie najliczniejszych z nich chronionych prawnie kręgowców: ptaków i nietoperzy). 3. Zakres ekspertyzy Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna obejmuje dwie części. Pierwszą jest wykonanie inwentaryzacji obiektu pod kątem występowania potencjalnych siedlisk i miejsc 3

4 niebezpiecznych dla ptaków i nietoperzy, a także stwierdzenie miejsc zajętych przez ptaki lub nietoperze, określenie gatunków i ich liczebności. Drugą częścią jest zaproponowanie możliwych rozwiązań pod kątem zachowania siedlisk, kompensacji oraz terminarza wykonania tych prac w powiązaniu z harmonogramem i technikami wykonania remontu obiektu. 4. Procedura wykonania ekspertyzy a) Ogólne wizualne sprawdzenie wszystkich obiektów. b) Lokalizacja miejsc i szczelin niebezpiecznych dla ptaków i nietoperzy. c) Lokalizacja miejsc i szczelin możliwych do zasiedlenia przez ptaki i nietoperzy. d) Lokalizacja ewentualnych gniazd, otworów i szczelin zajętych przez ptaki i nietoperzy. e) Sporządzenie szczegółowej dokumentacji fotograficznej. 5. Metodyka kontroli ornitologicznej a) Oględziny budynków przeprowadzono w dniach 31 sierpnia oraz 1 i 2 września 2017 r.; b) W czasie kontroli skoncentrowano się na monitorowaniu obiektów pod kątem występowania potencjalnych oraz rzeczywistych miejsc mogących służyć jako siedliska lęgowe ptaków lub kryjówki dla nietoperzy. Sprawdzano m.in.: szczeliny dylatacyjne, szczeliny między płytami, otwory technologiczne, szczeliny za rynnami, szczeliny pod parapetami okiennymi, narożniki okien, otwory wentylacyjne i inne. c) Notowano pojawienie się wszystkich śpiewających samców w obrębie budynku i jego najbliższym otoczeniu, ptaki wlatujące do wszelkich szczelin i otworów znajdujących się w obrębie budynku. W ekspertyzie ujęto również wszystkie miejsca, z których wystawał potencjalny materiał gniazdowy lub samo gniazdo oraz szczeliny, na których wykorzystywanie przez ptaki świadczyły ślady ekskrementów. Obiektem kontroli były także lokalizacje byłych siedlisk gniazdowych, zniszczonych w wyniku bliżej nieokreślonych przyczyn. d) Ocenę występowania ptaków przeprowadzono pod koniec sezonu lęgowego mimo dołożenia wszelkich starań do identyfikacji miejsc gniazdowania ptaków istnieje ryzyko, że niektóre z miejsc nie zostały wykryte w szczególności w zakresie występowania jerzyków, które zajmują niewielkie często kilkucentymetrowe szczeliny 4

5 w związku z czym planowane jest powtórzenie oględzin poszczególnych budynków w okresie maj czerwiec roku poprzedzającego rozpoczęcie prac. Jedynie w przypadku 4 budynków ze względu na rozpoczęcie prac już w kwietniu 2018 roku przeprowadzenie takich oględzin będzie niemożliwe. e) W przypadku inwentaryzacji siedlisk nietoperzy zrezygnowano z przeprowadzenia nasłuchów przy użyciu detektora ultradźwięków ze względu na termin przeprowadzenia kontroli, badania te powtórzone zostaną w okresie opuszczania zimowych schronień przez te ssaki. f) W trakcie kontroli przeprowadzono wywiad z pracownikami technicznymi w celu zebrania ewentualnych informacji w zakresie problemów zgłaszanych przez mieszkańców związanych z bytowaniem nietoperzy lub ptaków w budynkach. g) Stosowany sprzęt: lornetka Delta Forest II 10 x 50; aparat fotograficzny Canon Eos 600D, obiektyw SIGMA mm f/2.8-4 MACRO HSM, obiektyw SIGMA mm f/2.8; kamera endoskopowa z możliwością rejestracji obrazu, wykorzystywana do kontroli trudnodostępnych szczelin, drabina składana, 6. Obiekty ekspertyzy Opinia dotyczyła występowania ptaków i nietoperzy w 20 budynkach należących do spółdzielni mieszkaniowej Ujeścisko w Gdańsku. Budynki te są 3 i 4 kondygnacyjne. Wszystkie pokryte są dachem wielospadowym, który pokryty jest blachą falistą. Budynki znajdują się na terenie jednego osiedla i są one położone w swoim sąsiedztwie. Szczegółową ich lokalizację zaznaczono za pomocą czerwonych numerów zaznaczonych na poniższej mapie. Obiekty posiadają zróżnicowaną wielkość zabudowy, najmniejszy z nich posiada 360 m 2 natomiast największy 980 m 2. Zestawienie lokalizacji poszczególnych budynków wraz z podaniem ich adresów oraz powierzchni zabudowy przedstawiono w tabeli 1. 5

6 Ryc. 1. Poglądowa mapa z lokalizacją budynków poddanych ekspertyzie. 1- Łódzka 40, 2 Łódzka 42, 3 - Łódzka 46, 4 Łódzka 48, 5 - Łódzka 52, 6 Łódzka 54, 7 Płocka 1, 8 Płocka 3, 9 Gorzowska 1, 10 Gorzowska 3, 11 Ciechanowska 3, 12 Ciechanowska 5, 13 Koszalińska 6, 14 Przemyska 2, 15 Przemyska 4, 16 Kaliska 3, 17 Kaliska 8, 18 Płocka 11, 19 Tarnowska 3, 20 Tarnowska 4. 6

7 Tabela 1. Zestawienie budynków poddanych ekspertyzie wraz z ich charakterystyką. Liczba Powierzchnia Rozpoczęcie Zakończenie Lp. Budynek kondygnacji zabudowy [m 2 ] prac* prac* 1 Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Płocka Płocka Gorzowska Gorzowska Ciechanowska Ciechanowska Koszalińska Przemyska Przemyska Kaliska Kaliska Płocka Tarnowska Tarnowska * - prace dotyczące docieplenia elewacji zewnętrznych budynku 7. Wyniki. W czasie przeprowadzonej kontroli stwierdzono miejsca gniazdowania ptaków oraz brak schronień i miejsc rozrodu nietoperzy. Zestawienie stwierdzonych gatunków ukazuje poniższa tabela. Okres, w którym wykonywana była ekspertyza nie pokrywa się z aktywnoscią lęgową jerzyków Apus apus. Z tego względu należy wykonać ponowne obserwacje w czerwcu roku poprzedzającego rozpoczęcie prac. 7

8 Tabela 2. Zestawienie stwierdzonych gatunków w obrębie poszczególnych budynków. Budynek Elewacja Gatunek Liczba Płocka 1 Południowo-zachodnia Wróbel 1 Płocka Wróbel 3 Północno-wschodnia Oknówka 3 p* Płocka 11 Oknówka 1 Oknówka 1 p* Południowo-zachodnia Oknówka 1 Kawka 1 Gorzowska 1 Północno-wschodnia Wróbel 1 Południowo-wschodnia Jerzyk 1 Północno-wschodnia Wróbel 1 Gorzowska 3 Południowo-zachodnia Jerzyk 1 Północno-zachodnia Wróbel 1 Ciechanowska 3 Północno-wschodnia Jerzyk 1 Ciechanowska 5 Południowo-wschodnia Wróbel 1 Koszalińska 6 Północno-zachodnia Wróbel 1 Tarnowska 3 Północno-zachodnia Kawka 2 Tarnowska 4 Północno-zachodnia Kawka 1 Wróbel 1 Kaliska 3 Północna Kawka 2 Kaliska 8 Południowo-wschodnia Wróbel 2 Przemyska Przemyska 4 Południowo-wschodnia Wróbel 1 Oknówka 1 Łódzka 40 Południowo-wschodnia Oknówka 1 p* Kawka 3 Łódzka 42 Południowo-wschodnia Oknówka 3 Północno-zachodnia Oknówka 3 Łódzka 46 Południowo-zachodnia Oknówka 2 Oknówka 1 p* Północno-zachodnia Oknówka 8 Wróbel 1 Oknówka 1 p* Południowo-wschodnia Łódzka 48 Oknówka 1 Północno-zachodnia Oknówka 1 p* Łódzka 52 Północno-zachodnia Oknówka 1 Łódzka 54 Północno-zachodnia Kawka 1 Południowo-zachodnia Wróbel 4 p* - pozostałości gniazda 8

9 Tabela 3: Sumaryczne zastawienie ilości gniazd poszczególnych gatunków. Gatunek Ilość 8. Zalecenia. Wróbel 18 Oknówka Kawka 10 Jerzyk 3 8 pozostałości gniazd 21 gniazd 8.1. Termin zamierzonych prac budowlanych oraz ich harmonogram. Ze względu na duży zakres inwestycji prace budowlane również te dotyczące elewacji zewnętrznych prowadzone będą etapowo rozpoczną się już w kwietniu 2018 r. Prace te dotyczyć mają czterech obiektów, ostatnie prace na trzech obiektach rozpocząć mają się w lipcu Uwzględniając aktualny harmonogram planowanych prac budowlanych sporządzono poniższe zestawienie terminów. Tabela ta przedstawia daty rozpoczęcia oraz zakończenia prac budowlanych związanych z zewnętrznymi elewacjami w tym dociepleniu ścian oraz wymianie okien i drzwi. W kolejnej kolumnie zestawiono terminy wykonania zabezpieczeń przestrzeni zajmowanych przez ptaki. Ostatnia kolumna zawiera datę do której należy wykonać zaplanowaną kompensację przyrodniczą. Tabela 4: Zestawienie kluczowych dat w realizacji inwestycji Prace na elewacji Wykonanie zabezpieczeń Wykonanie Lp. Adres rozpoczecie zakończenie rozpoczęcie zakończenie kompensacji 1 Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Łódzka Płocka Płocka

10 9 Gorzowska Gorzowska Ciechanowska Ciechanowska Koszalińska Przemyska Przemyska Kaliska Kaliska Płocka Tarnowska Tarnowska Działania minimalizujące negatywne skutki oddziaływania zamierzonych prac budowlanych na ornitofaunę. Niezabezpieczone otwory wentylacyjne wskazane również w dokumentacji należy zabezpieczyć siatką lub kratką. Otwory w elewacji wykorzystywane przez jerzyki, wróble i kawki, a także te niewskazane w ekspertyzie, należy zabezpieczyć w taki sposób, aby ptaki nie miały możliwości ich zajęcia przestrzeni w kolejnych latach. W przypadku gniazd oknówek konieczne jest zrzucenie ich w celu uniknięcia ich ewentualnego zajęcia w kolejnym sezonie lęgowym. Dopuszcza się użycia preparatu działającego na zasadzie płynnej folii w celu zabezpieczenie miejsc dotychczasowego gniazdowania lub śladów po gniazdowaniu. Preparat ten utrudni przyklejenie ptakom błota do elewacji w celu założenia gniazd. Wszystkie wymienione powyżej działania należy przeprowadzić zgodnie z terminami wskazanymi w rubryce wykonanie zabezpieczeń w Tabeli 4. Biorąc pod uwagę termin wykonania ekspertyzy należy bezwzględnie przeprowadzić ponowne oględziny ornitologiczne i chiropterologiczne w na przełomie maja i czerwca roku poprzedzającego rozpoczęcie prac w celu weryfikacji uzyskanych wyników. W przypadku odnalezienia gniazda ptaków lub siedliska nietoperzy wszelkie roboty budowlane należy niezwłocznie przerwać, usunąć wszelkie elementy utrudniające dolot do gniazda (rusztowania, siatki, itp. ) i skontaktować się z ekspertem ornitologiem. 10

11 8.3. Kompensacja utraconych potencjalnych miejsc gniazdowych ptaków przez zamontowanie specjalistycznych budek lęgowych oraz specjalnych schronów. W związku ze stwierdzeniem miejsc lęgowych ptaków przewiduje się bezwzględną konieczność przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej. Poniżej przedstawiono tabelaryczne zestawienie rodzaju budek i ich miejsca zawieszenia. Ze względu na zdecydowanie większą trwałość należy zastosować budki wykonane z trocinobetonu. W przypadku budek dla wróbla autor ma na myśli podwójne skrzynki lęgowe. Budki należy zawiesić bezpośrednio po zakończeniu prac remontowych. Przy czym nie później niż do daty wskazanej w rubryce wykonanie kompensacji przedstawionej w Tabeli 4. Tabela 5. Zestawienie budek i ich miejsca zawieszenia. Budynek Elewacja Gatunek Liczba budek Płocka 1 Południowo-zachodnia Wróbel 1 Wróbel 3 Płocka 11 Północno-wschodnia Oknówka 1 potrójna Kawka 1 Gorzowska 1 Północno-wschodnia Wróbel 1 Jerzyk 1 Gorzowska 3 Północno-wschodnia Wróbel 1 Jerzyk 1 Ciechanowska 3 Północno-wschodnia Jerzyk 1 Ciechanowska 5 Południowo-wschodnia Wróbel 1 Koszalińska 6 Północno-zachodnia Wróbel 1 Tarnowska 3 Południowo-wschodnia Kawka 2 Tarnowska 4 Północno-zachodnia Kawka 1 Wróbel 1 Kaliska 3 Północna Kawka 2 Kaliska 8 Północno-wschodnia Wróbel 1 Przemyska 4 Północno-wschodnia Wróbel 1 Łódzka 40 Południowo-wschodnia 1 potrójna (pod Oknówka okapem, z którego wychodzi rynna) Kawka 3 Łódzka 42 Południowo-wschodnia Oknówka 2 potrójne (pod okapami, z których wychodzą rynny) Łódzka 46 Południowo-zachodnia Oknówka 1 potrójna (pod okapem, z którego wychodzi rynna) Północno-zachodnia Oknówka 3 potrójne (pod okapami, z 11

12 których wychodzą rynny) Wróbel 1 Łódzka 48 Południowo-wschodnia Oknówka 1 potrójna (pod okapem, z którego wychodzi rynna) Łódzka 52 Północno-zachodnia Oknówka 1 potrójna (pod okapem, z którego wychodzi rynna) Łódzka 54 Południowo-wschodnia Kawka 1 Południowo-wschodnia Wróbel 2 Dla ułatwienia interpretacji w poniższej tabeli przedstawiono sumaryczne zestawienie budek oraz gniazd dla oknówki. Tabela 6: Sumaryczne zestawienie środków kompensacyjnych Rodzaj budki Ilość Podwójna trocinobetonowa 18 dla wróbla. Potrójne sztuczne gniazda 10 potrójnych gniazd dla oknówki Kawka 10 Jerzyk 3 Podwójna budka lęgowa dla wróbla Specyfikacja techniczna budki. Wysokość: Szerokość: Długość: 16 cm 36 cm 22 cm Średnica otworu wlotowego: 65x35 mm 12

13 Fot. 1. Przykładowy wygląd podwójnej budki lęgowej dla wróbla wykonanej z trocinobetonu. Budka lęgowa dla jerzyka Wysokość: 16 cm Szerokość: 36 cm Długość: 22 cm Fot. 2. Budka lęgowa dla jerzyka. 13

14 Budka lęgowa dla kawki Specyfikacja techniczna budki. Wysokość: 50 cm Szerokość: 23 cm Długość: 23 cm Fot. 3. Budka lęgowa dla kawki. Fot. 4. Potrójne gniazdo dla oknówek. 14

15 Raz na trzy lata przed sezonem lęgowym należy dokonać zewnętrznych oględzin zamontowanej budki i ocenić jej stan techniczny. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek wad należy ją bezwzględnie wymienić na nową. Działania takie prowadzić można jedynie przed sezonem lęgowym ptaków. Preferowany producent budek lęgowych: - MKW Pracowania Przyrodniczo-Rolna ( 9. Literatura. BOCHEŃSKI M., CIEBIERA O., DOLATA P., JERZAK L., ZBYKRYT A., 2013 OCHRONA PTAKÓW W MIEŚCIE Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim. WYLEGAŁA P., JAROS R., DZIĘCIOŁOWSKI R., KEPEL A., SZKUDLAREK R., PASZKIEWICZ R., Docieplanie budynków w zgodzie z zasadami ochrony przyrody. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra. ZYSKOWSKI D., ZIELIŃSKA D., 2014 Przewodnik do inwentaryzacji oraz ochrony ptaków i nietoperzy związanych z budynkami Wydawnictwo Kadruk w Szczecinie 15

16 10. Dokumentacja fotograficzna. Płocka 1 Fot. 4. Elewacje północno-wschodnia oraz północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 5. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 6. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. Fot. 7. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. 16

17 Fot. 8. Zbliżenie na komin, którego wszystkie otwory zabezpieczone są kratkami. Fot. 9. Zbliżenie na elewacje północno-wschodnią budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 10. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 11. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. 17

18 Fot. 12. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 wraz zazanczonym gniazdem wróbla. Fot. 13. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 14. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. Fot. 15. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. 18

19 Fot. 16. Elewacja północono-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. Fot. 18. Elewacja północono-zachodnia budynku przy ulicu Płockiej 1 cd. Fot. 19. Elewacja północono-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. 19

20 Fot. 20. Elewacja południowo-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. Fot. 21. Elewacja pólnocno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 1. Fot. 22. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 1 cd. Płocka 3 20

21 Fot. 23. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 24. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 3 cd. Fot. 25. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 3 cd. Fot. 26. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 3 cd. 21

22 Fot. 27. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 28. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 29. Elewacje północno-zachodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 30. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3 cd. 22

23 Fot. 31. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3 cd. Fot. 32. Elewacje północno-zachodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 33. Elewacje północno-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. Fot. 34. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 3. 23

24 Płocka 11 Fot. 35. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 11. Fot. 36. Gniazdo wróbla na północno wschodniej elewacji Fot. 37. Pozostałości 2 gniazd należących do oknówek. Fot. 38. Gniazdo oraz pozostałości gniazda oknówki. 24

25 Fot. 39. Gniazdo wróbla. Fot. 40. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Płockeij 11. Fot. 41. Elewacja południowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockeij 11. Fot. 42. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 11 powiększenie. 25

26 Fot. 43. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 11. Fot. 44. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Płockiej 11. Fot. 45. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Płockiej 11 powiększenie. Fot. 46. Elewacja południowo-zachodnia oraz północno-zachodnia. 26

27 Fot. 47. Pozostałości po gnieździe (zielona strzałka) oraz gniazdo oknówki (czerwona Fot. 48. Otwór do stropodachu wykorzystywany przez kawkę. Fot. 49. Zabezpieczony siatką komin. Gorzowska 1 Fot. 50. Wystający materiał gniazda należącego do wróbla. (Elewacja południowozachodnia). 27

28 Fot. 51. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1. Fot. 52. Gniazdo wróbla Fot. 53. Gniazdo jerzyka w elewacji południowo-wschodniej. Fot. 54. Powiększenie na otwór do stropodachu, który jest wykorzystywany przez jerzyki (fot. 53). 28

29 Fot. 55. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1. Fot. 56. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1 cd. Fot. 57. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1 z zaznaczonym gniazdem jerzyka Fot. 58. Gniazdo jerzyka powiększenie z poprzedniego zdjęcia. 29

30 Fot. 59. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1. Fot. 60. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1 cd. Fot. 61. Elewacja północno-zachodnia oraz zabezpieczony siatką komin budynku przy ulicy Gorzowskiej 1. Fot. 62. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 1 cd. 30

31 Gorzowska 3 Fot. 63. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 z zaznaczonym miejscem gniazdowani wróbla. Fot. 64. Otwór wykorzystywany przez wróbla z poprzedniego zdjęcia powiększenie. Fot. 65. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3. Fot. 66. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. 31

32 Fot. 67. Powiększenie z poprzedniego zdjęcia. Fot. 68. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. Fot. 69. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. Fot. 70. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. 32

33 Fot. 71. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3. Fot. 72. Elewacje południowo-zachodnia oraz północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3, wraz z zaznaczonym gniazdem jerzyka. Fot. 73. Powiększenie poprzedniego zdjęcia. Fot. 74. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 wraz z zaznaczony miejscem gniazdem jerzyka. 33

34 Fot. 75. Powiększenie z poprzedniego zdjęcia. Fot. 76. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. Fot. 77. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. Fot. 78. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Gorzowskiej 3 cd. 34

35 Ciechanowska 3 Fot. 79. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3. Widoczne otwory wentylacyjne zabezpieczone kratkami oraz otwór wykorzystywany przez jerzyki. Fot. 80. Powiększenie z poprzedniego zdjęcia. Fot. 81. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3. Fot. 82. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3 cd. 35

36 Fot. 83. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3 cd. Fot. 84. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3 widoczny otwory wentylacyjne pokryte kratką. Fot. 85. Elewacje południowo-zachodnia oraz północno-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3. Fot. 86. Komin z otworami zabezpieczonymi siatką. 36

37 Fot. 87. Komin z otworami zabezpieczonymi siatką. Fot. 88. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 3. Ciechanowska 5 Fot. 89. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 5 wraz zaznaczonym gniazdem wróbla. Fot. 90. Powiększenie z poprzedniego zdjęcia. 37

38 Fot. 91. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 5. Fot. 92. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 5. Fot. 93. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 5. Fot. 94. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Ciechanowskiej 5 cd. 38

39 Koszalińska 6 Fot. 95. Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6. Fot. 96. Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6. Fot. 97. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6. Fot. 98. Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6 cd. 39

40 Fot. 99. Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6 wraz zaznaczonym gniazdem wróbla. Fot Powiększenie z poprzedniego zdjęcia. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Koszalińskiej 6. 40

41 Tarnowska 3 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 3. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 3 cd. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 3. Fot Powiększenie na zabezpieczone otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. 41

42 Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 3. Fot Kawka odpoczywająca przy rynnie. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskie 3. Fot Powiększenie na otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. Widoczne uszkodzenia zabezpieczenia, które pozwalają wykorzystywać otwory wentylacyjne przez kawki. 42

43 Tarnowska 4 Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. Czerwona strzałką zaznaczono otwór prowadzący do gniazda wróbla. Fot Powiększenie na otwory wentylacyjne widoczne na poprzednim zdjęciu. Jeden z otworów wykorzystywany jest przez kawki z powodu brakującego zabezpieczenia. Fot Otwór w elewacji wykorzystywany przez wróble ze zdjęcia nr 109. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. 43

44 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4 cd. Fot Elewacja połnocno-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4 cd. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. Fot Powiększenie na otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. Wszystkie zabezpieczone są siatką oraz kratkami. 44

45 Fot Elewacje południowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej j 4 cd. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4 cd. 45

46 Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4 cd. Kaliska 3 Fot Elewacje południowo-zachodnia oraz północno-zachodnia budynku przy ulicy Tarnowskiej 4. Fot Elewacja południowa budynku przy ulicy Kaliskiej 3. Fot Powiększenie ujmujące zabezpieczone otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. 46

47 Fot Elewacja zachodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 3. Fot Komin z zabezpieczonymi siatką otworami. Fot Elewacja zachodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 3. Fot Komin z zabezpieczonymi siatką otworami. 47

48 Fot Elewacja północna budynku przy ulicy Kaliskiej 3. Fot Powiększenie na otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. Dwa z nich są niezabezpieczone i wykorzystywane przez kawki. Fot Elewacja wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 3. Fot Elewacja wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 3.- cd. 48

49 Fot Elewacja wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 3 cd. Kaliska 8 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8 powiększenie. 49

50 Fot Elewacje północno-wschodnia oraz północno-zachodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Zabezpieczone siatka kominy budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Zabezpieczone siatką kominy budynku przy ulicy Kaliskiej 8. 50

51 Fot Elewacje południowo-wschodnia oraz poludniowo-zachodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Kaliskiej 8 cd. Fot Gniazda wróbla. 51

52 Przemyska 2 Fot Elewacje północno-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 2. Fot Powiększenie na zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne z poprzedniego zdjęcia. Fot Elewacja północno-wschodnia powiększenie. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 2. 52

53 Fot Elewacje południowo-wschodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 2. Fot Elewacje południowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 2. Fot Powiększenie na zabezpieczone siatką otwory wentylacyjne kominów. Fot Powiększenie na zabezpieczone siatką otwory wentylacyjne kominów. 53

54 Fot Powiększenie na zabezpieczone siatką otwory wentylacyjne kominów. Przemyska 4 Fot Powiększenie na zabezpieczone siatką otwory wentylacyjne kominów. Fot Elewacje północno-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4. Fot Powiększenie na otwory wentylacyjne kominów. 54

55 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4 cd. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4 cd. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4 cd. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4. 55

56 Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Przemyskiej 4. Fot Otwór wykorzystywany przez wróble. Fot Otwory w kominach zabezpieczone siatką. Fot Otwory w kominach zabezpieczone siatką. 56

57 Fot Otwory w kominach zabezpieczone siatką. Łódzka 40 Fot Elewacja południowo-wschodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 40. Fot Elewacje północno-zachodnia oraz południowo-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

58 Fot Powiększenie na zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Powiększenie na łączenie dachu oraz elewacji, a także komina zabezpieczonego siatką. Fot Gniazdo (czerwona strzałka) oraz pozostałości gniazda (zielona strzałka) oknówki. Fot Niezabezpieczony otwór wentylacyjny. 58

59 Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Niezabezpieczony otwór wentylacyjny. Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Niezabezpieczony otwór wentylacyjny. 59

60 Łódzka 42 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 42. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 42 powiększenie. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 42 powiększenie. Fot Zabezpieczone kratkami oraz siatką otwory wentylacyjne. 60

61 Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 42. Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 42 cd. Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. 61

62 Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. Fot gniazda oknówki na rogu elewacji południowo-wschodniej oraz południowozachodniej. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

63 Fot Gniazdo na rogu elewacji północno-zachodniej. Fot Gniazdo (czerwona strzałka) oraz pozostałość gniazda (zielona strzałka) oknówki na elewacji północno-zachodniej. Fot Dwie pozostałości po gniazdach należących do oknówki. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

64 Łódzka 46 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 46. Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 46 powiększenie. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 46. Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. 64

65 Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Dwa gniazda oraz jedna pozostałość po gnieździe oknówki na rogu elewacji południowo-wschodniej i południowo-zachodniej. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

66 Fot Elewacja północno-zachodnia przy ulicy Łódzkiej 46. Fot Dwa gniazda oknówki oraz jedno wróbla na rogu elewacji północnozachodniej. Fot gniazda oknówki na elewacji północno-zachodniej. Fot gniazda oknówki na rogu elewacji północno-zachodniej. 66

67 Łódzka 48 Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 48 Fot Elewacje północno-wschodnia oraz południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 48. Fot Zabezpieczone otwory wentylacyjne. Fot Gniazdo oraz pozostałości po gnieździe oknówki na rogu elewacji południowowschodniej. 67

68 Fot Elewacja południowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia. Fot Otwory w kominie zabezpieczone siatką. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 48. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 48 cd. 68

69 Fot Pozostałości po gnieździe oknówki na elewacji północno-zachdoniej. Łódzka 52 Fot Elewacje północno-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 48. Fot Fot Elewacja północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

70 Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 52. Fot Elewacja półudniowo-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 52. Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy łódzkiej

71 Fot Elewacja północno-zachodnia budynku przy ulicy łódzkiej 52 cd. Fot Zabezpieczone kratkami otwory wentylacyjne. Fot Gniazdo oknówki na rogu elewacji północno-zachodnie i północno-wschodniej. 71

72 Łódzka 54 Fot Elewacje północno-zachodnia oraz północno-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 54. Fot Niezabezpieczony otwór wentylacyjny wykorzystywany przez kawki. Fot Elewacja południowo-wschodnia budynku przy ulicy Łódzkiej 54. Fot Elewacja południowo-zachodnia budynku przy ulicy Łódzkiej

73 Fot Otwór wykorzystywany przez wróble. Fot Otwór wykorzystywany przez wróble. Fot Otwór wykorzystywany przez wróble. Fot Otwór wykorzystywany przez wróble. 73

74 Fot Niezabezpieczony otwór wentylacyjny wykorzystywany przez kawki. 74