FUNDACJA KŁODZKA WSTĘGA SUDETÓW - LGD Rodzaje działalności gospodarczych wykonywanych przez indywidualnych z terenów gmin Lądek Zdrój, Stronie Śląskie i Bystrzyca Kłodzka Opracowanie sporządzone na zlecenie Fundacji Kłodzka Wstęga Sudetów-LGD 2010 [ L U T Y N I A 24, 57-540 L Ą D E K Z D R Ó J ]
Spis treści 1. Metodologia badania.... 3 2. Podstawowe dane liczbowe.... 4 3. Przeważające rodzaje działalności gospodarczej prowadzonej na terenach gmin objętych badaniem.... 5 Miasto i gmina Lądek Zdrój... 5 Miasto i gmina Stronie Śląskie... 7 Miasto i gmina Bystrzyca Kłodzka... 8 4. Słabo rozwinięte rodzaje działalności.... 9 5. Zakończenie.... 10 2
1. Metodologia badania. Niniejsze opracowanie zostało sporządzone na podstawie danych uzyskanych z wydziałów ewidencji działalności gospodarczej urzędów miast i gmin w Lądku Zdroju, Stroniu Śląskim i Bystrzycy Kłodzkiej. Niestety, w trakcie badania okazało się, że nie ma jednolitej praktyki gromadzenia tych danych w urzędach, jak również zasad ich udostępniania zainteresowanym, stąd niespodziewanym problemem było takie ujęcie i zaprezentowanie danych, aby można je było porównać i wyciągnąć najważniejsze wnioski. Najdokładniejsze dane uzyskałam z Urzędu Miasta i Gminy w Stroniu Śląskim, gdzie udostępniono mi zbiory dokumentów ewidencyjnych do swobodnego wglądu i sporządzenia notatek. W Urzędzie Miasta i Gminy w Lądku Zdroju otrzymałam wydruk z komputerowej ewidencji działalności gospodarczej, jednak w trakcie późniejszego opracowania danych stwierdziłam, że baza ta często nie była na bieżąco aktualizowana, bowiem znajdowały się w niej przykładowo osoby już nie żyjące, bądź istniały zdublowane wpisy dotyczące tej samej osoby. Kolejnym mankamentem było wpisywanie tego samego rodzaju działalności pod różnymi numerami PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności)- wynikało to bądź z błędu osoby wprowadzającej dane do ewidencji komputerowej, bądź ze zmian numeracji PKD- stąd każdy wpis należało przeanalizować szczegółowo, nie posiłkując się tylko i wyłącznie numerem PKD przypisanym przedsiębiorcy i jego działalności. Największym problemem okazało się uzyskanie informacji z Urzędu Miasta i Gminy w Bystrzycy Kłodzkiej, który, choć obejmuje swoim zasięgiem największy obszar, nie posiada żadnych nowoczesnych rozwiązań umożliwiających wgląd do tych danych. Dane te przygotowywane są przez pracownika Urzędu, po złożeniu pisemnego wniosku o ich udostępnienie i tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Dlatego też urząd w Bystrzycy Kłodzkiej udostępnił wyłącznie dane dotyczące funkcjonujących w gminie wiejskiej, bez miasta Bystrzyca Kłodzka. Na otrzymanie danych z bystrzyckiego urzędu trzeba również poczekać kilka tygodni. 3
2. Podstawowe dane liczbowe. L.p. Gmina Liczba zarejestrowanych 1. Stronie Śląskie 401 2. Lądek Zdrój 685 3. Bystrzyca Kłodzka 1390, z tego na terenie samej gminy wiejskiej jest zarejestrowanych 420 Należy zwrócić uwagę na fakt, że nie wszyscy przedsiębiorcy prowadzą swoją działalność gospodarczą na terenie gminy, w której są zarejestrowani. Dla przykładu poddałam szczegółowej analizie dane z gminy Lądek Zdrój- spośród 685 zarejestrowanych w Urzędzie Miasta i Gminy Lądek 16 prowadzi działalność poza gminą Lądek Zdrój, z tego 10 na terenie innych gmin powiatu kłodzkiego. 4
3. Przeważające rodzaje działalności gospodarczej prowadzonej na terenach gmin objętych badaniem. Miasto i gmina Lądek Zdrój L.p. Rodzaj działalności Liczba % w ogólnej liczbie 1. Handel detaliczny, w tym bazarowy, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi 2. Roboty budowlane, w tym specjalistyczne i związane ze wznoszeniem budynków 3. Opieka zdrowotna- działalność lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarek 4. Transport drogowy- osobowy, w tym taxi i towarowy 5. Zakwaterowanie-pensjonaty, pokoje gościnne, hotele 106 15,50 83 12,10 53 7,70 42 6,10 37 5,40 6. Leśnictwo i pozyskiwanie drewna 32 4,60 5
Spośród wyżej wymienionych branż, trzy wg mnie, są typowymi formami działalności, najchętniej podejmowanej przez nowych. Są to handel, transport i roboty budowlane. Są to branże o dobrze rozwiniętej konkurencji, ale i sporych dysproporcjach, jeśli chodzi o skalę realizowanej działalności. I tak wśród osób prowadzących działalność handlową są takie, które prowadzą typowy handel bazarowy, nie posiadając do tego celu żadnego lokalu, są i właściciele małych marketów. Wśród z branży transportowej są posiadacze całej floty samochodów ciężarowych, jak i taksówkarze. Branża budowlana reprezentowana jest przez firmy zajmujące się wznoszeniem specjalistycznych budowli, jak i ekipy wykonujące proste prace remontowe: malowanie, czy układanie paneli podłogowych. Nie sposób również nie zauważyć, że prowadzenie działalności w ww. branżach nie wymaga na ogół wysokich kwalifikacji, stąd też duża popularność tych branż, również wśród osób rozpoczynających, czy też planujących dopiero działalność gospodarczą. Trzy następne branże są szczególnie charakterystyczne dla zalesionych, górzystych terenów Kotliny Kłodzkiej, posiadających wybitne walory turystycznouzdrowiskowym. Pozyskiwanie drewna to częste źródło utrzymania mieszkańców Kotliny. Ze względu na dobrze rozwiniętą gospodarkę leśną, a przede wszystkim wyłączenie prac związanych ze zrywką i zwózką drewna z podstawowej działalności realizowanej przez nadleśnictwa, ta specyficzna działalność leśna jest aktualnie prowadzona przez osoby fizyczne, rejestrujące w celu podjęcia współpracy z nadleśnictwami działalność gospodarczą. Oczywiście prace te muszą być ściśle skoordynowane z polityką leśną realizowaną w poszczególnych nadleśnictwach. Cechą wyróżniającą tą branżę jest również to, że firmy prowadzące tą działalność są zlokalizowane bardzo często na terenach wiejskich, ze względu na konieczność posiadania ciężkiego sprzętu, wykorzystywanego nierzadko również do prac polowych. W wielu przypadkach właściciele tego typu firm muszą posiadać także do prac leśnych konie, niezastąpione na terenach podgórskich. Konie wykorzystywane do robót leśnych są podnoszą również atrakcyjność gospodarstwa agroturystycznego- jeśli takie działalności są łączone. Przy okazji nieźle funkcjonującej branży drzewnej rozwija się produkcja wyrobów stolarskich, reprezentowana przez 9 oraz produkcja opakowań drewnianych- prowadzona w dwóch firmach. Interesująca wydaje się znacząca liczba działalności związanych z opieką zdrowotną, wykonywanych głównie przez lekarzy, w mniejszej liczbie przez fizjoterapeutów oraz pielęgniarki. Duże zapotrzebowanie na te zawody wynika przede wszystkim z uzdrowiskowego charakteru Lądka Zdroju, gdzie między innymi takie duże jednostki, jak Uzdrowisko Lądek- Długopole Zdrój SA, czy Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo- Rehabilitacyjny obsługują kuracjuszy z całego kraju. Co za tym idzie większość gabinetów lekarskich umiejscowionych jest w samym Lądku Zdroju, jedynie czterech lekarzy ma swoje gabinety poza Lądkiem Zdrój. Następna istotna branża występująca na terenie gminy Lądek Zdrój to wszelka działalność związana z organizacją noclegów o charakterze hotelowym i turystycznym. Jednakże zauważyć należy, że nie mniejsze znaczenie dla zaspokojenia potrzeb noclegowych przyjezdnych posiada bogata sieć gospodarstw agroturystycznych, których właściciele korzystający ze specyficznych udogodnień i rozwiązań podatkowych przysługujących rolnikom dorabiającym w agroturystyce, często nie podlegają obowiązkowi zarejestrowania działalności gospodarczej. Przykładowo w gminie Lądek Zdrój w wyodrębnionej ewidencji obiektów hotelarskich, oferujących miejsca noclegowe, znajduje się aktualnie 30 gospodarstw agroturystycznych. 6
Miasto i gmina Stronie Śląskie L.p. Rodzaj działalności 1. Handel detaliczny, w tym bazarowy, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi 2. Roboty budowlane, w tym specjalistyczne i związane ze wznoszeniem budynków Liczba % w ogólnej liczbie 88 21,90 53 13,20 3. Leśnictwo i pozyskiwanie drewna 47 11,70 4. Zakwaterowanie-pensjonaty, pokoje gościnne, hotele 5. Działalność usługowa związana z wyżywieniem 6. Opieka zdrowotna- działalność lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarek 32 8 25 6,20 22 5,50 Jak widać z powyższego zestawienia na terenie miasta i gminy Stronie Śląskie dominują branże podobne, jak w sąsiedniej gminie Lądek Zdrój. Niewielka rozbieżność dotyczy występujących tu z większą częstotliwością firm zajmującymi się gastronomią: prowadzącymi restauracje, pizzerie, gospody. Często jest to działalność, przy której jednocześnie oferowane są miejsca noclegowe, bądź odwrotnie, bywa że działalność 7
hotelarska jest główną działalnością, przy której organizuje się usługi związane z wyżywieniem. Na terenach wiejskich najbardziej nasycone w usługi gastronomiczne są wsie Bielice i Kletno. Miasto i gmina Bystrzyca Kłodzka L.p. Rodzaj działalności 1. Handel detaliczny, w tym bazarowy, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi 2. Roboty budowlane, w tym specjalistyczne i związane ze wznoszeniem budynków Liczba % w ogólnej liczbie w gminie wiejskiej 59 14,05 38 9,05 3. Leśnictwo i pozyskiwanie drewna 33 7,86 4. Transport drogowy- osobowy, w tym taxi i towarowy 5. Handel detaliczny i hurtowy pojazdami samochodowymi, naprawa 6. Zakwaterowanie-pensjonaty, pokoje gościnne, hotele 27 6,43 27 6,43 19 4,52 8
Na tle ww. opisanych gmin w gminie wiejskiej Bystrzyca Kłodzka zwraca uwagę znacząca liczba firm prowadzących działalność polegającą na handlu samochodami, czy ich naprawie. Jest oczywistym, że działalność ta koncentruje się na pojazdach używanych. Nie zarejestrowano żadnej 1- osobowej firmy, która zajmowałaby się sprzedażą nowych samochodów. 4. Słabo rozwinięte rodzaje działalności. Analizę najsłabiej reprezentowanych działalności przeprowadziłam z uwzględnieniem aktualnej klasyfikacji PKD, koncentrując się jednocześnie na tych branżach, których poziom rozwoju mógłby istotnie wpływać na atrakcyjność turystyczną regionu i wspomagać rozwój gospodarstw agroturystycznych. Dział 01- Rolnictwo, łowiectwo, włączając działalność usługową- nie jest w ogóle reprezentowany w gminach Lądek Zdrój i Stronie Śląskie. Oczywiście, taka działalność jest prowadzona, ale przez rolników nie podlegających obowiązkowi zarejestrowania jej, jako działalności gospodarczej. W gminie wiejskiej Bystrzyca Kłodzka 6 zgłosiło tę działalność, jako działalność wiodącą, polegającą konkretnie na chowie i hodowli bydła mlecznego oraz uprawie pozostałych roślin wieloletnich. Dział 03.22- Chów i hodowla ryb oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych- zarejestrowany jest tylko 1 podmiot z gminy Lądek Zdrój. Dział 10- Produkcja artykułów spożywczych: w gminie Lądek Zdrój tylko 5 podmiotów reprezentuje tą branżę, z tego 1 w gminie wiejskiej- firma z Trzebieszowic zajmująca się przetwórstwem i konserwacją ryb. W samym Lądku Zdroju nie ma działalności dominujących, 1 podmiot zajmuje się produkcją pieczywa i wyrobów ciastkarskich, 1 przedsiębiorca-produkcją i przetwórstwem wyrobów z mięsa,2 - produkcją lodów. W gminie Stronie Śląskie tylko 1 przedsiębiorca zarejestrował produkcję artykułów spożywczych. W gminie wiejskiej Bystrzyca Kłodzka zarejestrowanych jest 3, którzy skoncentrowali swoją działalność na produkcji wyrobów piekarniczych. Dział 11- Produkcja napojów ( w tym wina, piwa, słodu, wód mineralnych)- nie jest prowadzona przez podlegających ewidencji działalności gospodarczej. Dział 13- Produkcja wyrobów tekstylnych- w gminie Lądek Zdrój nie odnotowano, w gminie Stronie Śląskie i Bystrzyca Kłodzka po jednym przedsiębiorcy reprezentuje tą branżę. Dział 90- Działalność twórcza, związana z kulturą i rozrywką- w gminie Stronie Śląskie i gminie wiejskiej Bystrzyca Kłodzka zarejestrowano 2 podmioty, w gminie Lądek Zdrój- 1 podmiot. Dział 93- Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna- w gminie Lądek Zdrój reprezentowana przez 2 podmioty, w gminie Stronie Śląskie przez 3, natomiast w gminie wiejskiej Bystrzyca Kłodzka- przez 1 podmiot. Dział 96.02- Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne- choć jest to branża stosunkowo dobrze rozwinięta- w gminie Lądek Zdrój zarejestrowanych jest 12 podmiotów gospodarczych działających w tej branży, to warto zaznaczyć że wszystkie mają zgłoszone miejsce wykonywania działalności na terenie samego miasta Lądek Zdrój. Tak więc brak tego rodzaju usług na terenie gminy wiejskiej Lądek Zdrójmieszkańcy i turyści nie mogą korzystać z tak popularnej usługi na terenie swojego miejsca pobytu. 9
5. Zakończenie. Mam nadzieję, że niniejsze opracowanie będzie pomocne przy określeniu ewentualnych kierunków rozwoju i finansowego wsparcia tych branż i tych, którzy uczyniliby sąsiedzkie gminy Lądek Zdrój, Stronie Śląskie i Bystrzyca Kłodzka atrakcyjniejszymi zarówno dla odwiedzających, jak i osób poszukujących miejsc na swoje nowe życiowe siedziby. O atrakcyjności bowiem miejsc świadczą nie tylko walory krajobrazowe okolic, ale co nie mniej istotne, nasycenie w podstawowe usługi. 10