Urz¹d Statystyczny w Szczecinie

Rynek pracy w województwie zachodniopomorskim w 201 roku Urz¹d Statystyczny w Szczecinie Statistical Office in Szczecin INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 201

ZESPÓŁ REDAKCYJNY PRZEWODNICZĄCY : Dominik Rozkrut REDAKTOR GŁÓWNY: Renata Wronkowska CZŁONKOWIE: Anna Bilska, Agnieszka Brzezińska, Mirosława Gazińska, Aniela Litke, Magdalena Mojsiewicz, Janina Ofiarska, Dagmara Pawlikowska, Małgorzata Radlińska, Bernadeta Wasilewska, Magdalena Wegner, Maria Witek SEKRETARZ Ewa Kacperczyk OPRACOWANIE PUBLIKACJI: Lilianna Jurewicz, Dorota Karpińska, Wiesław Klonowski, Iwona Kłopotek Główczewska, Agnieszka Materka, Beata Nizioł, Lilianna Wagner, Elżbieta Wasielkiewicz, Bożena Woronecka, Elżbieta Zborowska PRACE REDAKCYJNE: Elżbieta Klimaszewska, Katarzyna Korzonek SKŁAD KOMPUTEROWY: Jerzy Rożek ISSN 2081 9544 Przy publikowaniu danych Urzędu Statystycznego prosimy o podanie źródła Druk: Urząd Statystyczny w Olsztynie 10 989 Olsztyn, ul. Kościuszki 78/82 Publikacja dostępna na http://www.stat.gov.pl/szczec Nakład: 95 egz. Cena:,00 z

PRZEDMOWA Urząd Statystyczny w Szczecinie przekazuje Państwu trzecią edycję publikacji Rynek pracy w województwie zachodniopomorskim, która zawiera zestaw informacji charakteryzujących czynniki wpływające na kształtowanie się rynku pracy w 2011 r. Opracowanie ma na celu dostarczenie najważniejszych danych dotyczących liczby i struktury pracujących, zatrudnionych, bezrobocia rejestrowanego, wynagrodzeń, a także zagrożeń związanych ze środowiskiem pracy oraz wypadków przy pracy. Opracowanie składa się z uwag metodycznych, części analitycznej oraz tablic statystycznych, w których informacje zaprezentowano w różnych przekrojach, m.in. według sektorów własności, sekcji PKD, a także w ujęciu terytorialnym według powiatów i gmin. Ocenę zmian zachodzących na rynku pracy oraz porównanie z charakterystykami krajowymi umożliwi tablica przeglądowa obejmująca lata 2005 2011 oraz tablica prezentująca wybrane dane na tle kraju. Wyrażam nadzieję, że niniejsza publikacja będzie cennym źródłem informacji dla wszystkich osób zainteresowanych prezentowaną tematyką. Dyrektor Urzędu Statystycznego w Szczecinie dr Dominik Rozkrut Szczecin, listopad 2012 r.

FOREWORD The Statistical Office in Szczecin hands over the third edition of the publication The Labour Market in Zachodniopomorskie Voivodship. It contains information describing factors which influenced the labour market in 2011. The aim of the publication is to provide major data concerning the number and structure of employment, registered unemployment, salaries and wages as well as hazards linked to working conditions and accidents at work. The publication consists of methodological notes, analytical notes and tables which contain information in various profiles, i.a. by ownership sectors, PKD sections and in territorial dimension by counties and communes. Review tables for the years 2005 2011 and a table presenting selected data compared with Poland enable assessment of changes undergoing on the labour market in Zachodniopomorskie Voivodship and comparison with national characteristics. I express hope that the following publication will become a useful source of information for every person interested in covered issues. Director of the Statistical Office in Szczecin Dominik Rozkrut, Ph.D. Szczecin, November 2012

Spis treści 5 SPIS TREŚCI Tabl. Str. Przedmowa... x 3 Uwagi metodyczne... x 9 Uwagi analityczne... x 20 Podstawowe dane o rynku pracy w województwie zachodniopomorskim... I 32 Województwo zachodniopomorskie na tle Polski w 2011 r.... II 36 Pracujący Pracujący w gospodarce narodowej według płci, sektorów i form własności... 1 37 Pracujący w gospodarce narodowej według płci i statusu zatrudnienia... 2 37 Pracujący w porze nocnej, emeryci i renciści, niepełnosprawni oraz cudzoziemcy według sekcji 3 38 Pracujący według sekcji... 4 39 Przeciętne zatrudnienie według sektorów własności i sekcji... 5 40 Pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według sekcji... 6 41 Wolne miejsca pracy według sektorów własności, klas wielkości i sekcji... 7 42 Nowo utworzone miejsca pracy według sektorów własności, klas wielkości i sekcji... 8 43 Wolne miejsca pracy według zawodów... 9 44 Wolne nowo utworzone miejsca pracy według zawodów... 10 44 Zlikwidowane miejsca pracy według sektorów własności, klas wielkości i sekcji w 2011 r.. 11 45 Wskaźnik wykorzystania wolnych miejsc pracy według zawodów... 12 46 Ruch zatrudnionych według sekcji... 13 46 Przyjęcia do pracy pracowników pełnozatrudnionych według źródeł rekrutacji... 14 48 Zwolnienia z pracy pracowników pełnozatrudnionych według przyczyn... 15 49 Absolwenci szkół, którzy podjęli pracę po raz pierwszy według sekcji... 16 50 Bilans czasu pracy według sekcji... 17 51 Bezrobocie Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy... 18 52 Bezrobotni według powiatów i gmin... 19 53 Stopa bezrobocia według powiatów... 20 56 Bezrobotni według wieku... 21 57 Bezrobotni według wieku, powiatów i gmin... 22 58 Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 23 70 Bezrobotni według stażu pracy... 24 71 Bezrobotni według stażu pracy, powiatów i gmin... 25 72

6 Spis treści Tabl. Str. Bezrobocie (dok.) Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, powiatów i gmin... 26 84 Bezrobotni według poziomu wykształcenia... 27 96 Bezrobotni według poziomu wykształcenia, powiatów i gmin... 28 97 Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, wykształcenia i stażu pracy... 29 104 Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, wykształcenia i stażu pracy... 30 105 Bezrobotni zarejestrowani w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 31 107 Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według powiatów... 32 108 Bezrobotni według wybranych kategorii i powiatów... 33 109 Bezrobotni niepełnosprawni zarejestrowani w urzędach pracy według powiatów... 34 111 Napływ i odpływ bezrobotnych... 35 112 Bezrobotni nowo zarejestrowani... 36 114 Bezrobotni nowo zarejestrowani według powiatów... 37 116 Bezrobotni wyrejestrowani z ewidencji urzędów pracy według przyczyn... 38 118 Bezrobotni wyrejestrowani z ewidencji urzędów pracy według przyczyn i powiatów... 39 120 Oferty pracy według miesięcy i powiatów... 40 122 Oferty pracy zgłoszone do urzędów pracy... 41 124 Wynagrodzenia Zatrudnienie i wynagrodzenia według powiatów... 42 125 Przeciętne wynagrodzenia brutto według sekcji... 43 128 Warunki pracy Zatrudnieni w warunkach zagrożenia według grup i nasilenia zagrożeń... 44 130 Zatrudnieni w warunkach zagrożenia według grup i nasilenia zagrożeń oraz powiatów... 45 131 Zatrudnieni w warunkach zagrożenia według grup i nasilenia zagrożeń na 1000 zatrudnionych badanej zbiorowości... 46 133 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według liczby dni niezdolności do pracy oraz sekcji 47 134 Poszkodowani w wypadkach przy pracy oraz liczba dni niezdolności do pracy spowodowanej wypadkami według powiatów... 48 135 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według wieku, sekcji oraz grup zawodów... 49 136 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według stażu pracy oraz sekcji... 50 138 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według statusu zatrudnienia oraz sekcji... 51 139 Świadczenia oraz średni koszt świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych 52 141 Korzystający ze świadczeń z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych 53 142

Contents 7 CONTENTS Table Page Foreword... x 4 Methodological notes... x 9 Analytical notes... x 20 Basic data on the labour market in the Zachodniopomorskie Voivodship... I 32 Zachodniopomorskie Voivodship compared with Poland in 2011... II 36 Employment Employment in national economy by gender, sector and form of ownership... 1 37 Employment in national economy by gender and employment status... 2 37 Night shift employees, pensioners and annuitants, disabled persons and foreigners by section... 3 38 Employment by section... 4 39 Average employment by ownership sector and section... 5 40 Full time and part time employment by section... 6 41 Vacancies by ownership sectors, size class and section... 7 42 Newly created vacancies by ownership sector, size class and section... 8 43 Vacancies by occupation... 9 44 Newly created vacancies by occupation... 10 44 Liquidated jobs by ownership sector, size class and section in 2011... 11 45 Job vacancy rate by occupation... 12 46 Labour turnover by section... 13 46 Hires of full time employees by source of recruitment... 14 48 Dismissals of full time employees by reason... 15 49 Graduates employed for the first time by section... 16 50 The balance of work time by section... 17 51 Unemployment Unemployed persons registered at labour offices... 18 52 Unemployed persons by county and commune... 19 53 Unemployment rate by county... 20 56 Unemployed persons by age... 21 57 Unemployed persons by age, county and commune... 22 58 Unemployed persons by duration of unemployment... 23 70 Unemployed persons by work seniority... 24 71 Unemployed persons by work seniority, county and commune... 25 72

8 Contents Unemployment (cont.) Table Page Unemployed persons by duration of unemployment, county and commune... 26 84 Unemployed persons by level of education... 27 96 Unemployed persons by level of education, county and commune... 28 97 Unemployed persons by duration of unemployment, age, level of education and work seniority... 29 104 Unemployed persons with a special situation on the labour market by duration of unemployment, age, level of education and work seniority... 30 105 Registered unemployed persons with a specific situation on the labour market... 31 107 Unemployed persons with a special situation on the labour market by county... 32 108 Unemployed persons by selected categories and powiat... 33 109 Unemployed disabled persons registered at labour offices by county... 34 111 The inflow and outflow of unemployed persons... 35 112 Newly registered unemployed persons... 36 114 Newly registered unemployed persons by county... 37 116 Unemployed persons removed from unemployment rolls by reason... 38 118 Unemployed persons removed from unemployment rolls by reason and county... 39 120 Job offers by month and county... 40 122 Job offers notified to labour offices... 41 124 Salaries and wages Employment, salaries and wages by county... 42 125 Average gross salaries and wages by section... 43 128 Working conditions Persons working in hazardous conditions by group and intensity of danger... 44 130 Persons working in hazardous conditions by group and intensity of danger and county.. 45 131 Persons working in hazardous conditions by group and intensity of danger per 1000 employees of a surveyed population... 46 133 Persons injured in accidents at work by the number of days of inability to work and section... 47 134 Persons injured in accidents at work and the number of days of inability to work due to accidents by county 48 135 Persons injured in accidents at work by age, section and occupational group... 49 136 Persons injured in accidents at work by work seniority and section... 50 138 Persons injured in accidents at work by employment status and section... 51 139 Benefits and the average cost of benefits for accidents at work and occupational diseases 52 141 Persons receiving benefits for work in hazardous and hard working conditions... 53 142

Uwagi metodyczne 9 UWAGI METODYCZNE I. ŹRÓDŁA I ZAKRES DANYCH Dane o pracujących w tablicy 1,2,4 pochodzące ze sprawozdawczości, dotyczą podmiotów gospodarki narodowej prowadzonej na formularzach: sprawozadnie Z 06 obejmuje osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą o liczbie pracujących powyżej 9 osób oraz jednostki prowadzące działalność gospodarczą o liczbie pracujących do 9 osób z następujących sekcji, działów, grup i klas PKD: z sekcji,,rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo dział 01; z sekcji,,działalność finasowa i ubezpieczeniowa : działalność bankowa, instytucje kredytowe, biura maklerskie, działalność ubezpieczeniowa, SKOK, towarzystwa i fundusze emerytalne, narodowe fundusze inwestycyjne; z sekcji,,obsługa rynku nieruchomości podklasa 68.32Z; z sekcji,,administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne dział 84; z sekcji,,edukacja podklasa 85.42B; z sekcji,,opieka zdrowotna i pomoc społeczna samodzielne, publiczne zakłady opieki zdrowotnej; z sekcji,,pozostała działalność usługowa, sprawozdanie SP 3 obejmuje osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, w których liczba pracujących nie przekracza 9 osób, sprawozdanie SOF obejmuje osoby pracujące w fundacjach, stowarzyszeniach, partiach politycznych, organizacjach społecznych, organizacjach pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego. Pozostałe dane o pracujących oraz o zatrudnieniu i wynagrodzeniach opracowano na podstawie sprawozdania Z 06. Informacje o wolnych miejscach pracy opracowano na podstawie sprawozdania badanie popytu na pracę (formularz Z 05). Dane o bezrobociu dotyczą wyłącznie bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy i poszukujących pracy poprzez te urzędy. W opracowaniu wykorzystano informacje zawarte w sprawozdawczości Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (formularz MPiPS 01) sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy. Informacje o zatrudnionych w warunkach zagrożenia i o świadczeniach z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych opracowano na podstawie rocznego sprawozdania o warunkach pracy (formularz Z 10). Dane o wypadkach przy pracy, poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, uzyskiwane są ze statystycznej karty wypadku przy pracy (formularz Z KW).

10 Uwagi metodyczne 1. Wykorzystane w niniejszej publikacji dane dotyczą, jeśli nie zaznaczono inaczej, gospodarki narodowej i są prezentowane: 1) w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007 (PKD 2007) opracowanej na podstawie Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej NACE Rev. 2. PKD 2007 wprowadzona została z dniem 1 stycznia 2008 r. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. (Dz. U. Nr 251, poz. 1885 z późn. zm.), w miejsce stosowanej dotychczas klasyfikacji PKD 2004. W stosunku do obowiązującej PKD dokonano dodatkowego grupowania, ujmując pod pojęciem Przemysł sekcje: Górnictwo i wydobywanie, Przetwórstwo przemysłowe, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych oraz Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 2) w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności wprowadzonej rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 82, poz. 537). Klasyfikacja została opracowana na podstawie Klasyfikacji Zawodów ISCO 08. 3) według sektorów własności: sektor publiczny grupujący własność państwową (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), własność jednostek samorządu terytorialnego oraz własność mieszaną z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora publicznego, sektor prywatny grupujący własność prywatną krajową (osób fizycznych i pozostałych jednostek prywatnych), własność zagraniczną (osób zagranicznych) oraz własność mieszaną z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora prywatnego i brakiem przewagi sektorowej w kapitale (mieniu) podmiotu. Własność mieszana określana jest głównie dla spółek i wyznaczana na podstawie struktury kapitału (mienia) deklarowanego we wniosku rejestracyjnym spółki. 4) według klas wielkości jednostek, określonych na podstawie liczby pracujących: małe do 9 osób, średnie od 10 do 49 osób, duże powyżej 49 osób. 2. Dane prezentowane dla województwa, powiatów i gmin odpowiadają odpowiednio poziomowi 2, 4 i 5 Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS), wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 listopada 2007 r. (Dz. U. Nr 214, poz. 1573 z późn. zm.), opracowanej na podstawie Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS), obowiązującej w krajach Unii Europejskiej.

Uwagi metodyczne 11 II. OBJAŚNIENIA PODSTAWOWYCH POJĘĆ Pracujący 1. Do pracujących zaliczono: 1) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór) lub stosunku służbowego, 2) pracodawców i pracujących na własny rachunek, a mianowicie: a) właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych w rolnictwie (łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin), tj. pracujących: w gospodarstwach indywidualnych oraz indywidualnych właścicieli zwierząt gospodarskich nieposiadających użytków rolnych, b) właścicieli i współwłaścicieli (łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin; z wyłączeniem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce) podmiotów prowadzących działalność gospodarczą poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, c) inne osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne zawody, 3) osoby wykonujące pracę nakładczą, 4) agentów (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami zatrudnionymi przez agentów), 5) członków spółdzielni produkcji rolniczej (rolniczych spółdzielni produkcyjnych, innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną i spółdzielni kółek rolniczych), 6) duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie. 2. Pełnozatrudnieni są to osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zakładzie pracy lub na danym stanowisku pracy, również osoby, które zgodnie z obowiązującymi przepisami pracują w skróconym czasie pracy, np. z tytułu warunków szkodliwych dla zdrowia lub w przedłużonym czasie pracy, np. dozorcy mienia. 3. Niepełnozatrudnieni są to osoby, które zgodnie z umową o pracę pracują stale w niepełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zakładzie pracy lub na danym stanowisku pracy. Niepełnozatrudnieni w głównym miejscu pracy są to osoby, które oświadczyły, że dany zakład jest ich głównym miejscem pracy. 4. Dane dotyczące przeciętnego zatrudnienia ujmują wyłącznie zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Informacje dotyczą pracowników pełnozatrudnionych oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. 5. Do osób wykonujących pracę nakładczą zalicza się osoby, z którymi zawarto umowę o pracę nakładczą, przewidującą wykonywanie określonych czynności na rzecz jednostki gospodarki narodowej. 6. Do agentów zaliczono osoby, z którymi zawarto umowę agencyjną lub umowę na warunkach zlecenia o prowadzenie placówek, których przedmiot działalności jest oznaczony w umowie. Do agentów nie zalicza się osób, które prowadzą własną działalność gospodarczą oraz tych pracujących, którzy samym zakładzie czy jednostce otrzymują wynagrodzenie osobowe i jednocześnie otrzymują wynagrodzenie agencyjno prowizyjne.

12 Uwagi metodyczne 7. Cudzoziemcy zaliczeni do pracujących w Polsce to osoby, które zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) zostały zatrudnione przez zakłady pracy lub osoby fizyczne. 8. Niepełnosprawni to osoby, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, późn. zm.). 9. Informacje o osobach wykonujących pracę w porze nocnej dotyczą osób, dla których praca nocna wynika z obowiązującego w zakładzie pracy rozkładu czasu pracy, a więc nie jest świadczona incydentalnie. Do kategorii tej zaliczono wszystkie osoby zgodnie z ewidencją, tzn. nawet jeśli były nieobecne w pracy w danym dniu (np. z powodu urlopu, zwolnienia lekarskiego, delegacji służbowej). 10. Za osoby zatrudnione za granicą, zaliczone do pracujących, przyjęto osoby wykonujące prace poza granicami kraju na rzecz krajowych jednostek, w których zostały zatrudnione np. jako pracownicy polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, a także osoby skierowane za granicę w celach szkoleniowych i badawczych. 11. Informacje o ruchu zatrudnionych dotyczą pełnozatrudnionych w głównym miejscu pracy (bez sezonowych i zatrudnionych dorywczo) w gospodarce narodowej, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób. Dane te dotyczą liczby przyjęć do pracy i zwolnień z pracy, a nie liczby osób. Liczba przyjęć do pracy oraz zwolnień z pracy może być wyższa od liczby osób, ponieważ jedna osoba może kilkakrotnie zmienić pracę w badanym okresie. 12. Do liczby przyjętych do pracy zaliczono osoby podejmujące pracę po raz pierwszy i kolejny. Do liczby zwolnionych z pracy zaliczono: osoby, z którymi rozwiązano umowę o pracę w drodze wypowiedzenia przez pracownika lub zakład pracy (łącznie ze zwolnieniami grupowymi), osoby, które porzuciły pracę, a także ze względów ewidencyjnych osoby zmarłe. Do liczby przyjętych i zwolnionych zalicza się również osoby powracające do pracy i odchodzące z pracy na urlopy wychowawcze, bezpłatne i rehabilitację. 13. Współczynnik przyjęć (zwolnień) obliczono jako stosunek liczby przyjęć (zwolnień) pomniejszonej o osoby powracające do pracy z urlopów wychowawczych i bezpłatnych, lub które otrzymały urlopy wychowawcze i bezpłatne w badanym okresie, do liczby pełnozatrudnionych (bez sezonowych i zatrudnionych dorywczo) w dniu 31 XII roku poprzedniego. 14. Wolne miejsca pracy to miejsca pracy powstałe w wyniku ruchu zatrudnionych, bądź nowo utworzone, w stosunku do których spełnione zostały jednocześnie trzy warunki: 1) miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nie obsadzone, 2) pracodawca czynił starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy, 3) w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do natychmiastowego przyjęcia tych osób. 15. Nowo utworzone miejsca pracy to miejsca pracy powstałe w wyniku zmian organizacyjnych, rozszerzenia lub zmiany profilu działalności oraz wszystkie miejsca pracy w jednostkach nowo powstałych. 16. Wskaźnik wolnych miejsc pracy jest to procentowy udział wolnych miejsc pracy w liczbie miejsc pracy, jakie oferuje gospodarka, tj. w łącznej liczbie zagospodarowanych i wolnych miejsc pracy.

Uwagi metodyczne 13 Bezrobocie 1. Dane o liczbie bezrobotnych zarejestrowanych, zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obowiązującą od 1 czerwca 2004 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), obejmują osoby niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej, zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (bądź jeśli są to osoby niepełnosprawne zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczące się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub przystępujące do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub szkół wyższych gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych zarejestrowane we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujące zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli m.in.: 1) ukończyły 18 lat, 2) nie ukończyły: 60 lat, mężczyźni 65 lat, 3) nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej nie pobierają świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, 4) nie są właścicielami lub posiadaczami (samoistnymi lub zależnymi) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych, nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, 5) nie uzyskują przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba, że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie, 6) nie posiadają wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlegają na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników, 7) nie są tymczasowo aresztowane lub nie odbywają kary pozbawienia wolności, 8) nie uzyskują miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, 9) nie pobierają na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego, 10) nie pobierają na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, 11) nie pobierają po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego.

14 Uwagi metodyczne 2. Stopę bezrobocia rejestrowanego obliczono jako stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Stopę bezrobocia podaje się z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie (będących składową cywilnej ludności aktywnej zawodowo) wyszacowanych na podstawie wyników spisów. Dane od 2002 r. nie są w pełni porównywalne z danymi za lata poprzednie. Dane o bezrobotnych oraz pracujących wykorzystywane do obliczenia stopy bezrobocia pochodzą ze źródeł różniących się metodą zbierania, co może powodować pewne nieścisłości, zwłaszcza w przypadku stopy bezrobocia ustalanej dla powiatów. Dla bezrobotnych miejscem lokalizacji jest ich miejsce zamieszkania lub pobytu, zaś dla pracujących lokalizacja miejsca pracy. 3. Pod pojęciem ludności aktywnej zawodowo szacowanej na koniec każdego prezentowanego okresu, należy rozumieć osoby pracujące w jednostkach sektora publicznego i prywatnego, jak również osoby bezrobotne. 4. Do bezrobotnych zarejestrowanych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki zaliczono osoby bezrobotne, które w w/w okresie, ukończyły (potwierdzoną dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem) naukę w szkole ponadgimnazjalnej (zasadniczej zawodowej i średniej), policealnej, wyższej, szkole specjalnej, dzienne kursy zawodowe trwające co najmniej 24 miesiące lub nabyły uprawnienia do wykonywania zawodu jako osoby niepełnosprawne. 5. Bezrobotni do 25 roku życia to osoby bezrobotne, które do dnia zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończyły 25 roku życia. Do października 2005 r. były to osoby, które w roku kalendarzowym nie ukończyły 25 lat. 6. Bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą do 27 roku życia to osoby bezrobotne w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, które nie ukończyły 27 roku życia. 7. Długotrwale bezrobotni to osoby bezrobotne pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich dwóch lat, z wyłączeniem (od listopada 2005 r.) okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. 8. Bezrobotni powyżej 50 roku życia oznacza to bezrobotnych, którzy w dniu zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy ukończyli co najmniej 50 lat życia. Do października 2005 r. były to osoby, które w roku kalendarzowym ukończyły co najmniej 50 rok życia. 9. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych oznacza to bezrobotnych nieposiadających kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. Od listopada 2005 r. łącznie z osobami z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. 10. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego to osoby bezrobotne, które nie posiadają doświadczenia uzyskiwanego w trakcie zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez okres co najmniej 6 miesięcy. 11. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia oznacza bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko wieku, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do grudnia 2007 r. były to osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia.

Uwagi metodyczne 15 12. Napływ bezrobotnych oznacza liczbę osób zarejestrowanych w ciągu miesiąca, kwartału i roku w powiatowych urzędach pracy. 13. Odpływ bezrobotnych oznacza liczbę osób, które w ciągu roku zostały wykreślone z ewidencji urzędów pracy z różnych przyczyn m.in. w związku z podjęciem pracy stałej, sezonowej, interwencyjnej lub robót publicznych, w wyniku niepotwierdzenia gotowości do pracy, podjęcia nauki, nabycia praw emerytalnych itd. 14. Aktywne formy pomocy bezrobotnym to działania zmierzające do ograniczenia wielkości bezrobocia na danym terenie. Wśród nich wyróżnia się w szczególności: szkolenia, staż u pracodawcy, prace interwencyjne i roboty publiczne itp. Szkolenia oznaczają pozaszkolne zajęcia edukacyjne mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych oraz ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, umiejętności poszukiwania zatrudnienia. Staż u pracodawcy oznacza nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Prace interwencyjne oznaczają zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Prace te są częściowo finansowane przez urzędy pracy. Roboty publiczne to prace organizowane dla bezrobotnych przez organy samorządu terytorialnego, administracji rządowej lub instytucje użyteczności publicznej na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Prace te są częściowo finansowane przez urzędy pracy. 15. Osoby poprzednio pracujące to osoby, które kiedykolwiek wykonywały pracę na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz inną pracę zarobkową, a także prowadziły pozarolniczą działalność. 16. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładów pracy (tzn. zwolnieni grupowo) są to osoby zwolnione zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.). Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę stosunków pracy (zatrudnienia z pracownikami), wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron w okresie nie przekraczającym 30 dni. Dotyczy to zakładów pracy, w których następuje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technicznymi, a także w przypadku ogłoszenia upadłości zakładów lub ich likwidacji. 17. Oferty pracy (wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej) są to zgłoszone przez pracodawców do powiatowego urzędu pracy co najmniej jednego wolnego miejsca zatrudnienia i miejsca przygotowania zawodowego na stanowisku pracy oraz przyjęte do realizacji miejsca pracy w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych i stażu, a także w ramach umów zlecenia i umów o dzieło. Wynagrodzenia 1. Wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty należne pracownikom z tytułu pracy. Składnikami wynagrodzeń są: wynagrodzenia osobowe, wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, wynagrodzenia bezosobowe, wynagrodzenia agencyjno prowizyjne, honoraria.

16 Uwagi metodyczne Do wynagrodzeń osobowych zalicza się m.in.: wynagrodzenia zasadnicze, premie i nagrody, dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy), dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy (przestoje płatne, urlopy, choroby), świadczenia deputatowe, odszkodowawcze i inne wynagrodzenia osobowe dotyczą osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, którzy zawarli z zakładem pracy umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. 2. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (nominalne) przypadające na jednego zatrudnionego obliczono przyjmując: 1) wynagrodzenia osobowe, bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, a także osób zatrudnionych za granicą, 2) wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, 3) dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, 4) honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, np. dziennikarzom, realizatorom filmów, programów radiowych i telewizyjnych. Warunki pracy 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, 2) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ: 1) w czasie podróży służbowej, 2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, 3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: 1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe, 2) wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, 3) pełnienia mandatu posła (w kraju lub w Parlamencie Europejskim) lub senatora, pobierającego uposażenie,

Uwagi metodyczne 17 4) odbywania na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot kierujący szkolenia lub stażu związanego z pobieraniem przez absolwenta stypendium, 5) wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni, pracy na rzecz tych spółdzielni, 6) wykonywania lub współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, 7) wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem lub współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej, 8) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, 9) odbywania zastępczych form służby wojskowej, 10) nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium. 2. Za zbiorowy wypadek przy pracy traktuje się wypadek, któremu, w wyniku tego samego zdarzenia w danym zakładzie, uległy co najmniej dwie osoby. 3. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. 4. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. 5. Warunki pracy jest to zespół czynników występujących w środowisku pracy wynikających z procesu pracy oraz czynników związanych wykonywaniem pracy. Informacje o zatrudnionych w warunkach zagrożenia dotyczą osób narażonych na działanie czynników związanych: 1) ze środowiskiem pracy szkodliwy wpływ na pracownika czynników występujących w procesie pracy, których stężenie lub natężenie przekracza obowiązujące NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie) i NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie), polskie normy lub inne normy higieniczne. Na środowisko pracy składają się: czynniki fizyczne (np. oświetlenie, hałas, mikroklimat), chemiczne (np. substancje toksyczne) oraz biologiczne (np. bakterie), występujące na obszarze miejsca pracy (np. w hali fabrycznej, na stanowisku pracy), jak i na obszarze otaczającym zakład pracy, 2) z uciążliwością pracy szkodliwy wpływ na pracownika czynności roboczych przez niego wykonywanych, np. w wymuszonej pozycji ciała, w warunkach ciężkiego wysiłku fizycznego lub w warunkach szczególnej uciążliwości, 3) z zagrożeniami czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi dotyczą pracy przy maszynach wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2006/42/WE. Zagrożenia tym czynnikiem określa Polska Norma PN 80/Z 08052.

18 Uwagi metodyczne 6. Za chorobę zawodową uważa się chorobę, która została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub specyfiką wykonywanej pracy. 7. Świadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych dotyczą: 1) posiłków profilaktycznych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279), wydawanych nieodpłatnie w ramach dożywiania specjalnego, pracownikom zatrudnionym stale przy pracach szczególnie szkodliwych dla zdrowia, wykonującym stale ciężkie lub uciążliwe prace na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, inne prace narażające organizm na nadmierne ochłodzenie, jak również wykonującym prace w szczególnie trudnych warunkach, 2) napojów w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. Nr 60, poz. 279), 3) innych środków odżywczych wydawanych pracownikom na podstawie branżowych układów pracy lub innych przepisów, 4) dodatków pieniężnych wypłacanych pracownikom wykonującym pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, jeżeli odpowiednie przepisy przewidują możliwość ich wypłacenia, 5) skróconego czasu pracy, tj. krótszego od ustawowego czasu pracy w danej grupie zawodowej, 6) dodatkowych urlopów (płatnych), 7) innych uprawnień, np. możliwość wcześniejszego, niż ogólnie przyjęto, przejścia na emeryturę. 8. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych są to świadzczenia należne pracownikom, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także członkom rodzin pracowników zmarłych wskutek takiego wypadku lub choroby zawodowej. Świadczenia te obejmują wypłaty: 1) jednorazowych odszkodowań z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci pracownika, 2) odszkodowań za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy. Dane w tablicach przeglądowych dotyczące ludności za 2010 r. i 2011 r. opracowano z uwzględnieniem wyników Narodowegop Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. Ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą się różnić z tytułu zaokrągleń lub uogólnienia wyników badań od podanych wielkości ogółem. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach. W stosunku do obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) w publikacji zastosowano skróty. Zestawienie skrótów i pełnych nazw podano poniżej.

Uwagi metodyczne 19 skrót sekcje PKD pełna nazwa wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją handel; naprawa pojazdów samochodowych handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle zakwaterowanie i gastronomia obsługa rynku nieruchomości administrowanie i działalność wspierająca działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi działalność związana z obsługą rynku nieruchomości działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca ZNAKI UMOWNE Kreska ( ) zjawisko nie wystąpiło Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe Znak * oznacza, że dane zostały zmienione w stosunku do już opublikowanych Znak Δ oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy SKRÓTY tys. = tysiąc dok. = dokończenie poz. = pozycja zł = złoty m. = miasto tabl. = tablica r. = rok Nr = numer Dz.U. = Dziennik Ustaw cd. = ciąg dalszy p. proc. = punkt procentowy m.in. = między innymi

20 Uwagi analityczne UWAGI ANALITYCZNE Sytuację na rynku pracy kształtuje wiele różnych czynników demograficznych, społecznych i gospodarczych. W 2011 r. w województwie zachodniopomorskim w porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano nieznaczny spadek liczby ludności. Na skutek zmian w ekonomicznych grupach wieku wzrosła wartość wskaźnika obciążenia ekonomicznego. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało więcej niż przed rokiem osób w wieku nieprodukcyjnym. Zwiększyła się liczba pracujących w gospodarce narodowej. W porównaniu do 2010 r. odnotowano spadek liczby osób bezrobotnych będących w ewidencji urzędów pracy oraz stopy bezrobocia rejestrowanego, podczas gdy w roku poprzednim zjawisko to charakteryzował wzrost. Zmiany na rynku pracy obrazuje również liczba nowych miejsc pracy oraz zlikwidowanych. W 2011 r. utworzono mniej niż przed rokiem nowych miejsc pracy, jak również mniej stanowisk zlikwidowano. Warunki pracy w dużej mierze zależą od bezpieczeństwa i higieny pracy. Wzrosła liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia i liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy. Więcej niż w roku poprzednim było poszkodowanych w wypadkach lżejszych, natomiast mniej w wypadkach śmiertelnych i ciężkich. Sytuację na rynku pracy charakteryzuje również liczba działających podmiotów gospodarczych. Na koniec 2011 r. w rejestrze REGON pozostawało 214,6 tys. podmiotów gospodarki narodowej, tj. o 2,6% mniej niż przed rokiem. Pracujący Według stanu na koniec grudnia 2011 r. liczba osób pracujących w gospodarce narodowej w województwie zachodniopomorskim wyniosła 511,3 tys. osób tj. o 0,7% więcej niż w 2010 r. Pracujący w gospodarce narodowej w województwie zachodniopomorskim, podobnie jak w roku ubiegłym stanowili 3,7% ogółu pracujących w kraju. Sektor prywatny skupiał 72,6% ogółu pracujących w województwie. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba pracujących w sektorze prywatnym zwiększyła się o 8,1 tys. osób (o 2,2%). W sektorze tym wzrost odnotowano w jednostkach stanowiących własność mieszaną (o 14,8%), zagraniczną (o 4,5%) i krajową (o 1,6%). W sektorze publicznym liczba pracujących zmniejszyła się w ujęciu rocznym o 4,5 tys. osób (o 3,1%), w jednostkach samorządu terytorialnego, skupiających ponad połowę ogółu pracujących o 1,1%. Spadek liczby pracujących odnotowano w jednostkach stanowiących własność państwowych osób prawnych (o 11,2%), jednostkach stanowiących własność mieszaną (o 9,1%) oraz własność Skarbu Państwa odnotowano najniższy spadek (o 0,3%). W liczbie pracujących ogółem, podobnie jak w sektorze prywatnym, większość stanowili mężczyźni (odpowiednio 52,2% i 57,8%). W sektorze publicznym dominowały (62,8%). W porównaniu z rokiem ubiegłym największy wzrost liczby pracujących wystąpił w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe o 1,8 tys. osób (o 2,1%) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna o 1,4 tys. osób (o 8,9%), natomiast spadek w sekcjach: zakwaterowanie i gastronomia o 1,3 tys. osób (o 7,4%), administrowanie i działalność wspierająca o 1,2 tys. osób (o 6,8%) oraz handel; naprawa pojazdów samochodowych o 0,9 tys. osób (o 1,0%). W sekcji działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją liczba pracujących pozostała na poziomie ubiegłorocznym.

Uwagi analityczne 21 W 2011 r. w stosunku do ubiegłego roku wzrosła liczba pracujących cudzoziemców (o 9,9%). Zmniejszyła się natomiast liczba pracujących emerytów i rencistów (o 14,5%) oraz osób niepełnosprawnych (o 6,2%). Mimo, że liczba osób pracujących w porze nocnej utrzymała się na zbliżonym poziomie jak w 2010 r., to zauważalny jest znaczny wzrost liczby pracujących kobiet w porze nocnej w porównaniu do roku ubiegłego (o 11,1%). Wykres 1. Pracujący a według sekcji Stan w dniu 31 XII Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami rekultywacja Budownictwo Handel; naprawa pojazdów samochodowych Transport i gospodarka magazynowa Zakwaterowanie i gastronomia Informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Obsługa rynku nieruchomości 2010 2011 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Administrowanie i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 tys. osób a Według faktycznej lokalizacji miejsca pracy i faktycznego rodzaju wykonywanej działalności; bez jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. W 2011 r. przeciętne zatrudnienie w województwie zachodniopomorskim (w zbiorowości podmiotów o liczbie pracujących powyżej 9 osób oraz bez osób zatrudnionych poza granicami kraju oraz bez fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji), wyniosło 279,3 tys. osób i było o 1,2 tys osób (o 0,4%) niższe niż przed rokiem. Największy spadek w skali roku zanotowano w sekcjach: pozostała działalność usługowa (o 34,4%), administrowanie i działalność wspierająca (o 7,4%) oraz zakwaterowanie i gastronomia (o 7,2%). Najwyższy wzrost przeciętnego zatrudnienia odnotowano w sekcji informacja i komunikacja (o 16,8%) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 4,8%). Fluktuacja zatrudnionych przyczynia się do tworzenia wolnych miejsc na rynku pracy. Na koniec grudnia 2011 r. w województwie zachodniopomorskim było 2,1 tys. wolnych miejsc pracy (4,7% wszystkich wolnych miejsc w kraju), z czego większość (79,5%) należała do sektora prywatnego.

22 Uwagi analityczne W stosunku do roku poprzedniego odnotowano spadek liczby wolnych miejsc pracy o 32 (o 1,5%). Analizując strukturę wolnych miejsc pracy według klas wielkości badanych podmiotów zauważyć można, że w 2011 r. największa ich liczba wystąpiła w jednostkach o liczbie pracujących powyżej 49 osób 1,0 tys. (wzrost w skali roku o 24,5%), a najmniejsza w podmiotach o liczbie pracujących 10 49 osób 0,5 tys. (wzrost o 19,0%), natomiast w podmiotach o liczbie pracujących do 9 osób liczba wolnych miejsc pracy obniżyła się o 30,4% do 0,7 tys. Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności najwięcej wolnych miejsc pracy na koniec 2011 r. wystąpiło w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych 0,6 tys. (ponad czterokrotnie więcej niż przed rokiem). Największy spadek wolnych miejsc pracy w porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano w sekcji budownictwo (o 87,6%). Z punktu widzenia diagnozy rynku pracy istotne znaczenie ma struktura kwalifikacyjno zawodowa pracowników poszukujących pracy. Na koniec 2011 r. podobnie w jak w roku ubiegłym, najwięcej wolnych miejsc pracy przeznaczonych było dla robotników przemysłowych i rzemieślników 0,6 tys. (o 9,1% mniej niż przed rokiem) oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń 0,6 tys. (o 22,3% więcej). Najmniej wolnych miejsc pracy skierowanych było do specjalistów szkolnictwa oraz rolników, ogrodników, leśników i rybaków. W porównaniu z rokiem 2010 największą liczbę wolnych miejsc pracy (ponad dwa i pół krotnie więcej) skierowanych było do specjalistów nauk fizycznych, matematycznych i technicznych. W 2011 r. zlikwidowano przeciętnie w kwartale 3,9 tys. miejsc pracy, z czego większość (83,5%) należała do sektora prywatnego. Zlikwidowane miejsca pracy dotyczyły głównie jednostek o liczbie pracujących do 9 osób (40%). Najwięcej miejsc pracy uległo likwidacji w podmiotach prowadzących działalność w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych oraz przetwórstwo przemysłowe, które stanowiły odpowiednio 26,0% i 18,8% ogółu zlikwidowanych miejsc pracy. W 2011 r. w województwie zachodniopomorskim do pracy przyjęto ogółem 59,0 tys. osób, tj. o 2,4% więcej niż przed rokiem. Ponad połowę przyjętych do pracy stanowili mężczyźni. W liczbie przyjętych do pracy pracowników pełnozatrudnionych udział osób podejmujących pierwszą pracę wyniósł 12,3%, a poprzednio pracujących 60,7%. Wśród osób podejmujących po raz pierwszy pracę 76,8% stanowili absolwenci. W 2011 r. po raz pierwszy pracę podjęło 5,6 tys. absolwentów, tj. o 13,1% więcej niż przed rokiem. Udział kobiet w tej grupie wyniósł 46,7% i był na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym. Najczęściej pracę podejmowali absolwenci szkół wyższych (37,5%), najrzadziej liceów ogólnokształcących (14,3%). W 2011 r. blisko jedna trzecia absolwentów podjęła pracę w przetwórstwie przemysłowym, 15,7% w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych, a 9,6% w sekcji administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne. W 2011 r. zwolnieniami objęto 56,3 tys. osób (o 2,1% więcej niż przed rokiem), z czego mężczyźni stanowili 57,9% (o 1,0 p. proc. więcej niż rok wcześniej). W ogólnej liczbie zwolnień pracowników pełnozatrudnionych udział osób zwolnionych w drodze wypowiedzenia przez zakład pracy wyniósł 16,1%, w drodze wypowiedzenia przez pracownika 8,1%, a z powodu przejścia na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rehabilitację 4,7%. W 2011 r. liczba przyjęć do pracy była o 2,7 tys. większa od liczby zwolnień, a w roku ubiegłym była na podobnym poziomie i wynosiła 2,5 tys. Współczynnik przyjęć wyniósł 21,8% (wobec 21,3% przed rokiem), a współczynnik zwolnień 20,8% (wobec 20,4%).