Począwszy od 1 stycznia 2008 r. opodatkowanie to jest niemałym problemem, wywołującym wiele kontrowersji.

Począwszy od 1 stycznia 2008 r. opodatkowanie to jest niemałym problemem, wywołującym wiele kontrowersji. Jeżeli pierwotne ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i jego pierwsze zasiedlenie nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., to przekształcenie tego prawa w prawo własnościowe bądź w prawo odrębnej własności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Fakt ustanowienia po raz kolejny po 1 maja 2004 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, wskutek zmiany osób nabywających to prawo w wyniku zamiany, darowizny, zgonu, rozwodu itp. pozostaje bez znaczenia w sprawie przekształcenia ww. prawa. W związku z tym przy przekształceniu lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zasiedlonego już przed dniem 1 maja 2004 r., nie ustala się ani podstawy opodatkowania, ani podatku należnego, ani też nie wpisuje się z tego tytułu do deklaracji VAT-7 obrotu jako zwolnionego od podatku VAT. Począwszy od 1 stycznia 2008 roku opodatkowanie przekształceń praw lokatorskich jest niemałym problemem, budzącym sporo kontrowersji. Po wygaśnięciu bowiem z końcem 2007 roku zerowej stawki VAT na przekształcenia praw lokatorskich (tj. art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. c) ustawy o VAT) zaczęły się problemy z ich opodatkowaniem. Szczególnie dotyczyło to sytuacji, gdy prawo lokatorskie zostało po raz pierwszy ustanowione przed 1 maja 2004 roku (datą wejścia w życie przepisów o opodatkowaniu tego prawa). Następnie było ono ustanawiane po tej dacie wskutek zmiany osób nabywających to prawo w wyniku zamiany, darowizny, zgonu, rozwodu itp. W końcu zostało ono w 2008 roku przekształcone. Druga sprawa związana z przekształceniem w 2008 roku prawa lokatorskiego dotyczyła lokali zakładowych zasiedlonych przed dniem 1 maja 2004 r., w stosunku do których ustanowienie po raz pierwszy miało miejsce po dniu 1 maja 2004 r. Przez kilka miesięcy bieżącego roku Minister Finansów uznawał, że jeśli do takiego przekształcenia dojdzie już po 1 stycznia 2008 roku i będzie ono dotyczyło tego prawa ustanawianego po raz kolejny po 1 maja 2004 roku (lub po raz pierwszy, ale tylko do zasiedlonych przed tą datą lokali zakładowych) to powinno być ono opodatkowane stawką 7%. 1 / 14

1. Czy przekształcenie prawa lokatorskiego powinno być opodatkowane 7% stawką VAT? Interpretacja Ministra Finansów o opodatkowaniu stawką 7% przekształceń praw lokatorskich: - ustanowionych po raz pierwszy przed 1 maja 2004 roku i ustanawianych po raz kolejny po tej dacie, - ustanowionych po raz pierwszy po 1 maja 2004 roku, ale zasiedlonych już przed tą datą, brała się z literalnej treści przepisów określających, jakiego typu przekształcenia nie podlegają VAT (art. 153 ust. 2 ustawy o VAT) a jakie podlegają zwolnieniu od VAT (art. 43 ust. 1 pkt 10, ust. 7, art. 28 ust. 9 tej ustawy). Do końca kwietnia bieżącego roku, czyli przez parę pierwszych miesięcy 2008 roku, Minister Finansów podtrzymywał ww. interpretację. Począwszy jednak od maja 2008 roku Minister Finansów zmienił swoje dotychczasowe podejście do ww. przekształceń praw lokatorskich. Mianowicie reprezentowany m.in. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach uwzględnia obecnie wezwania spółdzielni mieszkaniowych do usunięcia naruszenia prawa i wycofuje się ze swojej pierwotnej interpretacji o opodatkowaniu ww. przekształceń praw lokatorskich stawką VAT w wysokości 7%. Dla przykładu w interpretacji indywidualnej z dnia 20 maja 2008 r. (IBPP3/443W-12/08/KO/KAN -4315/04/08 ), Minister Finansów uznał, iż: 2 / 14

1. w odniesieniu do lokalu zasiedlonego przed 4 grudnia 1996 r., do którego spółdzielcze lokatorskie prawo do tego lokalu ustanowiono po raz pierwszy w dniu 23 stycznia 1997 r., a następnie w odniesieniu do tego samego lokalu w wyniku zamiany ustanowiono ponowne spółdzielcze lokatorskie prawo w dniu 20 maja 2005 r.: - ustanowienie w dniu 20 maja 2005 r. ponownie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu jest zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, zaś - przekształcenie tego prawa lokatorskiego w prawo odrębnej własności nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 153 ust. 2 ustawy, jako że pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało jednak miejsce przed 1 maja 2004 r.; - w odniesieniu do lokalu zasiedlonego przed 4 grudnia 1996 r., do którego spółdzielcze lokatorskie prawo do tego lokalu ustanowiono po raz pierwszy w dniu 3 lipca 2004 r. na rzecz dotychczasowego najemcy tego lokalu, a następnie w odniesieniu do tego samego lokalu ustanowiono ponownie spółdzielcze lokatorskie prawo w dniu 20 maja 2005 r.: - ustanowienie w dniu 3 lipca 2004 r. po raz pierwszy spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu oraz ponowne ustanowienie lokatorskiego prawa w dniu 20 maja 2004 r. jest zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, bowiem czynności te dotyczą lokalu, który był już wcześniej zasiedlony, - przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności lokalu również korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, gdyż pierwsze zasiedlenie tego lokalu mieszkalnego miało jednak miejsce przed 1 maja 2004 r. (choć ustanowienie prawa lokatorskiego do tego lokalu miało miejsce po 1 maja 2004 roku). Także w interpretacji indywidualnej z dnia 20 maja 2008 r. (IBPP3/443W-9/08/KO/KAN-256/01/ 08) Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach uwzględnił wezwanie spółdzielni mieszkaniowej do usunięcia naruszenia prawa w zakresie 7% stawki VAT do przekształceń praw lokatorskich ustanowionych po raz pierwszy po 1 maja 2004 roku, ale zasiedlonych już przed tą datą. Mianowicie w ww. interpretacji prawa podatkowego VAT Minister Finansów uznał, iż w 3 / 14

odniesieniu do lokali zakładowych uprzednio zasiedlonych przed dniem 1 maja 2004 r., ustanowienie po raz pierwszy po dniu 1 maja 2004 r. lokatorskiego prawa do lokalu, własnościowego prawa do lokalu oraz odrębnej własności lokalu objęte jest zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Wynika to stąd, że ustanowienie ww. praw będące dostawą części obiektów budownictwa mieszkaniowego (lokali), dotyczy lokali po ich pierwszym zasiedleniu. Dostawa towarów polegająca na ustanawianiu spółdzielczych praw, do przyjętych przez spółdzielnie mieszkaniowe lokali zakładowych, które nie są dokonywane w ramach pierwszego zasiedlenia, podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Natomiast przekształcenie ustanowionego po raz pierwszy po dniu 1 maja 2004 r. lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności lokalu, w przypadku gdy przed przyjęciem przez spółdzielnie mieszkaniową lokal ten był mieszkaniem zakładowym, zasiedlonym przed dniem 1 maja 2004 r., nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT 7%. Uwaga Przekształcenie lokatorskiego prawa do lokalu, który był już wcześniej zasiedlony, jest opodatkowane stawką 7% tylko w sytuacji, gdy od pierwszego ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie upłynęło 5 lat oraz ustanowienie to i pierwsze zasiedlenie tego lokalu miało miejsce po dniu 30 kwietnia 2004 r. 4 / 14

W związku z powyższym, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu podlega zwolnieniu na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, to zwolnieniu temu podlega również ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy lokal został zasiedlony przed 1 maja 2004 r. (od 3 listopada 1989 r.), natomiast spółdzielcze prawo do tego lokalu ustanowiono po 1 maja 2004 r., zaś po 1 stycznia 2008 roku go przekształcono. Również w kolejnych interpretacjach indywidualnych z dnia 20 maja 2008 r. Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach uwzględnił wezwania spółdzielni mieszkaniowej do usunięcia naruszenia prawa przyjmując, iż przekształcenie lokatorskiego prawa do lokalu, który był już wcześniej zasiedlony, jest opodatkowane stawką 7% tylko w sytuacji, gdy od pierwszego ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie upłynęło 5 lat oraz ustanowienie tego prawa i pierwsze zasiedlenie tego lokalu miało miejsce po dniu 30 kwietnia 2004 r. Mianowicie Minister Finansów uznał, iż: 1. ustanowienie po raz pierwszy w dniu 27 września 2004 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, zasiedlonego w dniu 2 kwietnia 1976 r., podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, z uwagi na to, że czynność ta dotyczy lokalu po jego pierwszym zasiedleniu; również przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności lokalu jest zwolnione z podatku od towarów i usług ( I BPP3/443W-10/08/KO/KAN-256/01/08 ); 2. ustanowienie po raz pierwszy w dniu 25 czerwca 2004 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, zasiedlonego przed dniem 4 grudnia 1996 r. podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, z uwagi na to, że czynność ta dotyczy lokalu po jego pierwszym zasiedleniu; również przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności lokalu korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług ( IBPP3/443W-13/08/KO/KAN-256/01/08). 5 / 14

Jednakże odmiennie od powyżej przedstawionego stanowiska, Minister Finansów reprezentowany przez innego dyrektora izby skarbowej (chodzi tu o Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie) w interpretacji indywidualnej z dnia 20 maja 2008 r. (IP-PP2-443-338/08-7/MS) uznał, że jeśli ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu nastąpiło w 2006 roku, zaś zasiedlenie budynku nastąpiło w styczniu 1972 roku, to nie znajdzie tu zastosowania zwolnienie od VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług. W tej sytuacji czynność ustanowienia odrębnej własności lokalu musi podlegać opodatkowaniu 7% stawką podatku zgodnie z art. 41 ust. 12-12c ustawy o podatku od towarów i usług oraz 5 ust. 1a pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97 poz. 970 ze zm.) 2. Przekształcenia praw lokatorskich do lokali zasiedlonych przed 1 maja 2004 roku - bez VAT Czynności przekształcania przysługującego członkowi spółdzielni spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na: - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub - ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu ustawodawca wyłączył z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 153 ust. 2 ustawy o VAT. Przy czym wyłączenie ww. czynności spod regulacji ustawy o VAT zostało uwarunkowane spełnieniem dwóch przesłanek łącznie, tzn.: 1. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego winno nastąpić przed 1 maja 2004 r. oraz 2. zasiedlenie tego lokalu winno nastąpić także przed 1 maja 2004 r. 6 / 14

Przepis art. 153 ust. 2 wymaga równoczesnego spełnienia obu zawartych w nim ww. przesłanek. Jednakże spełnienie tych przesłanek nie powoduje zwolnienia z opodatkowania czynności, o których mowa w art. 29 ust. 8 ustawy o VAT, lecz wyłącza te czynności spod regulacji ustawy o VAT, czyli nie stosuje się do nich przepisów ustawy o VAT (zobacz interpretacje indywidualne Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 maja 2008 r. ( IP-PP2-443-338/08-2/MS; IP-PP2-443-338/08-5/MS). Nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT przekształcenie przysługującego członkowi spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, w odniesieniu do tych lokali, do których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. i zostały one zasiedlone przed tą datą. I to nawet wówczas, gdy po 1 maja 2004 r. ustanowiono pon ownie lokatorskie prawo na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych na rzecz osób bliskich, czy też po 1 maja 2004 r. ponownie ustanowiono lokatorskie prawo do tego samego lokalu, po jego wygaśnięciu. Ustanowienie po tej dacie ponownie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego objęte jest zakresem art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, co oznacza, iż jest zwolnione od VAT. Do przekształcenia zaś tego prawa lokatorskiego w prawo własności będzie miał zastosowanie przepis art. 153 ust. 2 ww. ustawy, co oznacza brak opodatkowania. Wynika to stąd, iż pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało miejsce jednak przed 1 maja 2004 r. Jeśli ustanowienie po raz pierwszy lokatorskich praw do lokali mieszkalnych i ich zasiedlenie nastąpiło przed 1 maja 2004 r., tj. w roku 1982 i w 1990, to przekształcenie tych praw w prawo odrębnej własności nie będzie podlegało przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, na 7 / 14

mocy art. 153 ust. 2. W przypadku zatem gdy ustanowienie po raz pierwszy lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i jego zasiedlenie nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., a np. osoba, której przysługiwało lokatorskie prawo do lokalu zwróciła lokal spółdzielni po 1 maja 2004 r., wobec czego Spółdzielnia po tej dacie zawarła umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu z następnym członkiem oczekującym, to przekształcenie ww. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 ww. ustawy (zobacz interpretacje indywidualne Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach: z dnia 21 maja 2008 r. (IBPP3/443-134/08/AB/KAN-1892/02/08/KAN-4904/05/08) oraz z dnia 5 maja 2008 r. (IBPP3/443-252/08/AB/KAN-3769/04/08; IBPP3/443-303/08/AB/KAN-3769/04/08; IBPP3/443-304/08/AB/KAN-3769/04/08). Także w interpretacji indywidualnej z dnia 20 maja 2008 r. (IP-PP2-443-506/08-2/BM) Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że wyłączeniu spod ustawy o podatku od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 tej ustawy podlegają czynności przekształcenia lub ustanowienia odrębnej własności lokalu, w przypadku, gdy ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Celem tego przepisu jest wyłączenie spod ustawy przekształcenia przysługującego członkowi spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, w odniesieniu do tych lokali, do których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. i zostały one zasiedlone przed tą datą. Ponowne ustanowienie po 1 maja 2004 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w wyniku: - zamiany lokali mieszkalnych pomiędzy członkami Spółdzielni; 8 / 14

- spadku po zmarłych członkach rodziny zgodnie z postanowieniem sądu w sprawie spadkowej; - darowizny zawartej w formie aktu notarialnego; - odzysku lokalu w sposób naturalny, tj. w wyniku śmierci członka spółdzielni; - odzysku lokalu w wyniku wypowiedzenia członkostwa, objęte jest zakresem art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Do przekształcenia zaś tego prawa lokatorskiego w prawo własności będzie miał zastosowanie przepis art. 153 ust. 2 ww. ustawy, jako że pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało miejsce jednak przed 1 maja 2004 r. Jeśli zatem ustanowienie po raz pierwszy lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i jego zasiedlenie nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., to przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na mocy art. 153 ust. 2 ww. ustawy. W świetle powyższego brak jest podstawy prawnej na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług do żądania przez spółdzielnię mieszkaniową od członka spółdzielni dodatkowych opłat za wycenę lokalu i należnego podatku od towarów i usług. Z kolei Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 30 kwietnia 2008 roku (ITPP1/443-111C/08/AJ) uznał, że jeżeli w dniu 15 września 1980 r. ustanowiono spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu w budynku oddanym do użytku 1 września 1980 r., a następnie członek Spółdzielni, dla którego ustanowiono to prawo zmarł 29 września 2004 r., zaś w dniu 5 stycznia 2008 r. orzeczeniem Sądu ustanowiono spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania dla spadkobierczyni, bez wpłaty wkładu mieszkaniowego, który odziedziczyła w drodze spadku oraz w dniu 20 stycznia 2008 r. osoba ta zwróciła do Spółdzielni nominalną wartość umorzenia w kwocie 32,50 zł, a 30 stycznia 2008 r. podpisała umowę ustanawiającą odrębną własność 9 / 14

lokalu, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu. Skoro bowiem pierwotne ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu, a także zasiedlenie tego lokalu miało miejsce przed 1 maja 2004 roku (a faktycznie w 1980 r.), to przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w odrębną własność nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. 3. Lokali mieszkalnych nie kwalifikuje się do kategorii: towar używany" Przy przekształceniu lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnie mieszkaniowe nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na mocy tego przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z tym przepisem zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych", z zastrzeżeniem pkt. 10, pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkałe po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe. Powyższe oznacza, iż przedmiotowe zwolnienie wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług nie ma zastosowania dla obiektów budownictwa mieszkaniowego. Skoro zatem czynność przekształcenia w prawo odrębnej własności ustanowionych po raz pierwszy lokatorskich praw do lokali mieszkalnych i zasiedlonych przed 1 maja 2004 r., nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, to tym samym nie może ona korzystać ze zwolnienia od tego podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 2. W odniesieniu do lokali mieszkalnych nie mają zatem zastosowania ww. przepisy zwalniające od tego podatku dostawę towarów używanych". Tak uznał Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 19 maja 2009 roku (IBPP3/443-122/08/IK/KAN-1832/02/08). 10 / 14

Podobnie w interpretacji z dnia 21 maja 2008 r. (IBPP3/443-134/08/AB/KAN-1892/02/08/KAN- 4904/05/08 ) Minister Finansów uznał za nieprawidłowe stanowisko jednej ze spółdzielni mieszkaniowych, która dokonywane w 2008 roku przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu ustanowionego po raz kolejny po dniu 1 maja 2004 r., w zasobach spółdzielni mieszkaniowej powstałych i zasiedlonych po raz pierwszy najpóźniej na początku lat 80. XX wieku, w prawo odrębnej własności lokalu lub we własnościowe prawo, uznała za podlegające zwolnieniu od podatku VAT jako towar używany" na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Czynności te bowiem powinny być klasyfikowane do czynności nie podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 153 ust. 2 ustawy o VAT. 4. Przeniesienie własności lokali mieszkalnych na najemców tych lokali - zwolnione od VAT Dostawa polegająca na ustanowieniu spółdzielczego lokatorskiego lub własnościowego prawa do przejętych przez spółdzielnie mieszkaniowe lokali zakładowych, które nie jest dokonywane w ramach pierwszego zasiedlenia podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Dotyczy to również przekształcenia tego prawa. Przekształcenie lokatorskiego prawa do lokalu, który był już wcześniej zasiedlony, jest opodatkowane tylko w sytuacji, gdy od pierwszego ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie upłynęło 5 lat oraz ustanowienie tego prawa oraz pierwsze zasiedlenie tego lokalu miało miejsce po dniu 30 kwietnia 2004 r. 11 / 14

W związku z powyższym, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu podlega zwolnieniu, to brak jest uzasadnienia celowościowego oraz logicznego do opodatkowania przekształcenia tego prawa do lokali zakładowych, które były już wcześniej (faktycznie przed 1985 r.) zasiedlone. W związku z powyższym ustanowienie po raz pierwszy w odniesieniu do tych lokali: 1. lokatorskiego prawa do lokalu po dniu 1 maja 2004 r. jest zwolnione z podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Zatem również przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, 2. własnościowego prawa do lokalu po dniu 1 maja 2004 r. jest zwolnione z podatku od towarów i usług w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Również ustanowienie w miejsce tego prawa, prawa odrębnej własności lokalu po dniu 1 maja 2004 r. (niezależnie od tego, kiedy ustanowiono własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego) jest zwolnione z podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10. Ponadto ze zwolnienia od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 korzysta również przeniesienie prawa własności na rzecz najemcy w trybie art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), albowiem czynność ta dotyczy lokalu mieszkalnego po jego pierwszym zasiedleniu (zobacz interpretację indywidualną Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 kwietnia 2008 roku (IBPP3/443-49/08/IK/KAN-924/01/08/K AN-3988/04/08/KAN-4046/04/08 ) Dostawa lokali mieszkalnych polegająca na przeniesieniu własności lokali na najemców tych lokali, które przed przejęciem przez Spółdzielnię Mieszkaniową były lokalami zakładowymi, zasiedlonymi w latach 90. jest zwolnione od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt. 10 ww. ustawy. Bowiem ww. czynność przeniesienia własności lokali nie jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia. 12 / 14

W przypadku przeniesienia własności lokalu na rzecz najemcy w budynku, który Spółdzielnia Mieszkaniowa przejęła odpłatnie, podstawę opodatkowania ustala się zgodnie z przepisami art. 29 ust. 6 i 7 z uwzględnieniem art. 153 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast w przypadku przeniesienia własności lokalu na rzecz jego najemcy w budynku, który Spółdzielnia Mieszkaniowa przejęła nieodpłatnie, podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie występuje (zobacz interpretację indywidualną Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 kwietnia 2008 roku (IBPP3/443-278/08/JD/KAN-1090/08). 5. Ponowne ustanowienia i przekształcenia praw spółdzielczych Jeżeli prawa spółdzielcze dotyczą lokali mieszkalnych, dla których po raz pierwszy ustanowiono lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego bądź własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego przed dniem 1 maja 2004 r. (np. przed 1997 r.) i w tej samej dacie lokale te zasiedlono, a wydanie tytułu prawnego do tych lokali po dniu 1 maja 2004 r. było następstwem powtórnego ustanowienia ww. praw do tych samych lokali, to: - przeniesienie odrębnej własności lokalu w miejsce spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, w trybie art. 17.14 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w sytuacji gdy pierwsze zasiedlenie tego lokalu miało miejsce przed 1997 r. objęte jest zakresem art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, czyli jest zwolnione od VAT, - ustanowienie odrębnej własności lokalu po dniu 1 maja 2004 r., w trybie art. 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w sytuacji gdy ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. (tj. przed 1997 r.) lokatorskie prawo do tego lokalu wygasło, podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, jako że czynność ta dotyczy lokalu po jego pierwszym zasiedleniu, - przekształcenie przysługującego członkowi spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności lokalu, w trybie art. 12 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w odniesieniu do lokalu, do którego lokatorskie prawo zostało ustanowione po raz pierwszy przed 1997 r. i lokal ten został 13 / 14

zasiedlony po raz pierwszy przed 1997 r. - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 ww. ustawy (zobacz interpretację indywidualną Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 maja 2008 roku (IBPP3/443-95/08/IK/KAN-1562/02/08/KAN-3454/04/08). 6. Przekształcenie prawa własnościowego na odrębną własność - zwolnione od VAT Ustanowienie po raz wtóry w odniesieniu do lokali mieszkalnych: - własnościowego prawa do tego lokalu dokonane po jego pierwszym zasiedleniu jest zwolnione z podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, - ustanowienie w miejsce własnościowego prawa do tego lokalu, prawa odrębnej własności lokalu, który został uprzednio zasiedlony (niezależnie od tego, kiedy pierwotnie ustanowiono własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego) również korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10. Co do zasady przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Jednakże z uwagi na to, że z tytułu dokonania przez Spółdzielnię Mieszkaniową ww. czynności, członek spółdzielni, któremu zgodnie z przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przysługuje prawo żądania przeniesienia na niego własności lokalu, nie będzie zobowiązany do wnoszenia do Spółdzielni żadnych wpłat (wymagany wkład wniesiono bowiem przed dniem 1 maja 2004 r.), zatem w oparciu o przywołany art. 153 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie ustala się podstawy opodatkowania (zobacz interpretację indywidualną Ministra Finansów reprezentowanego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 30 kwietnia 2008 roku (ITPP1/443-111B/08/AJ). 14 / 14