"Programowalny układ przełączający" wersja 1.0

"Programowalny układ przełączający" wersja 1.0 Instrukcja obsługi Producent: EL KOSMITO Rafał Majewski Ul. Kościuszki 21 68-320 Jasień NIP 928-192-12-96 REGON 080936699 Kontakt: www.elkosmito.pl info@elkosmito.pl

Spis treści Opis ogólny...3 Parametry techniczne...4 Zalety układu...4 Rozkład wyprowadzeń...5 Szczegółowa instrukcja obsługi...6 Ustawienia domyślne...6 Przywracanie ustawień domyślnych...6 Tryb testu sterownika...6 Wybór trybu pracy (astabilny/stabilny)...7 Programowanie sekwencji...7 Przykładowe schematy możliwych instalacji...8 Podłączenie wejść włącznikami zwiernymi (typ NO), tryb stabilny...8 Podłączenie wejść włącznikami zwiernymi (typ NO), tryb astabilny...8 Podłączenie wejść przełącznikiem obrotowym...9 Praca w układzie 13x przełącznik bistabilny...9 Podłączenie pod wyjście przekaźnika...10 Podłączenie pod wyjście diody sygnalizacyjnej...10 Podłączenie pod wyjście żarówki sygnalizacyjnej...11 Równoległe podłączenie różnych elementów pod jedno wyjście...11 Reguły wyboru wejścia 1-13...11 Strona 2 z 11

Opis ogólny. Firma EL KOSMITO opracowała specjalny sterownik, którego zadaniem jest rozwiązanie często spotykanych problemów z podłączeniem skomplikowanego wielostykowego przełącznika do już istniejącego urządzenia lub do urządzenia w trakcie konstruowania. Niejednokrotnie zdarza się, że przełącznik, który potrzebujemy nie jest dostępny w sprzedaży lub jest ale bardzo, bardzo drogi. Bardzo często również zdajemy sobie sprawę z jakości takiego przełącznika i po jego cenie wiemy już mniej więcej, że będzie trzeba za jakiś czas kupić drugi taki sam i znów wydać całą masę pieniędzy. Opracowany przez naszą firmę sterownik pozwala na zastąpienie różnego rodzaju przełączników na prostsze i tańsze elementy przełączające. Po stronie wyjściowej będą to przekaźniki lub styczniki, zaś po stronie wejściowej mogą to być zwykłe, tanie przełączniki typu astabilnego (typ dzwonkowy czyli zwiera na czas wciśnięcia) lub inne np. wielostykowe proste przełączniki obrotowe. Rolą sterownika jest przetworzyć wciśnięcie przycisku wejściowego na odpowiednią kombinację przekaźników na wyjściu. I tak np. możemy zaprogramować układ aby: wciśnięcie i puszczenie przycisku nr 1 spowodowało załączenie przekaźników/styczników o numerach 1 i 2 wciśnięcie i puszczenie przycisku nr 2 spowodowało załączenie przekaźników/styczników o numerach 1 i 3 wciśnięcie i puszczenie przycisku nr 3 spowodowało załączenie przekaźników/styczników o numerach 2 i 3 wciśnięcie i puszczenie przycisku nr 4 spowodowało załączenie przekaźników/styczników o numerach 1, 2 i 3 wciśnięcie i puszczenie przycisku nr 5 spowodowało wyłączenie wszystkich przekaźników/styczników Jak widzimy takie konfiguracje jak powyżej nie sprawiają najmniejszego problemu. Dzięki temu układowi bez kłopotu ustawimy dowolną konfigurację włączania przekaźników/styczników w zależności od wciśniętego przycisku wejściowego. Układ został wyposażony w dwa tryby pracy: stabilny odpowiada on zasadzie, że wciśnięcie i puszczenie dowolnego przycisku sterującego pracą przekaźników/styczników, załącza odpowiednią sekwencję i utrzymuje ją do momentu, kiedy nie zostanie wciśnięty inny przycisk, zmieniający tę sekwencję astabilny odpowiada on zasadzie, że przełączanie przekaźników/styczników odbywa się tylko w czasie kiedy przycisk jest wciśnięty. Po jego puszczeniu układ wyłącza wszystkie przekaźniki/styczniki. Dodatkowo w trybie stabilnym dostępna jest jeszcze opcja DODAJ. Można dzięki niej załączyć jeszcze jakiś inny przekaźnik do już istniejącej sekwencji. I tak np. jeśli skonfigurujemy układ jak to opisano na początku w pięciu punktach, to możemy np.: 1) wcisnąć i puścić przycisk 2, co spowoduje załączenie przekaźników/styczników o numerach 1 i 3 2) następnie wciskamy przycisk DODAJ i trzymając go możemy włączyć i wyłączyć przekaźniki/styczniki o dowolnych numerach poprzez wciskanie przycisków sterujących ich pracą. I tak np. jeśli wciśniemy przycisk DODAJ i do niego wciśniemy i puścimy przycisk 2 to dodatkowo załączymy przekaźnik/stycznik nr 2. Jeśli jeszcze raz wciśniemy przycisk 2 (przy jednoczesnym trzymaniu przycisku DODAJ) to wyłączymy przekaźnik nr 2 Układ ma również opcję przywracania wszystkich ustawień oraz opcję, dzięki której Strona 3 z 11

możemy przeprowadzić test sprawności całej płytki. Wyposażyliśmy płytkę także w diody sygnalizujące aktualnie załączone przekaźniki dla łatwiejszej diagnozy i prostszej konfiguracji. Parametry techniczne Zasilanie układu: 5-30V DC Pobór prądu przez sam sterownik przy rozłączonych wejściach i wyjściach: ok 1,5mA Maksymalny prąd wyjściowy do sterowania przekaźnikami: 0,7A Maksymalny prąd zasilania przy załączonych przekaźnikach: 2A (możliwość przeróbki do wersji 9,1A za niewielką dopłatą) Wymiary: 115x70x18 mm Liczba niezależnych przekaźników do podpięcia: 13 Liczba przekaźników, które można podłączyć równolegle: ograniczona tylko maksymalnym prądem wyjścia Liczba wejść sterujących przekaźnikami: 13 Liczba wejść funkcyjnych: 2 (DODAJ oraz PROG) Liczba wejść trybu pracy: 1 (tryb pracy astabilny/stabilny) Wszystkie wejścia są wejściami zwiernymi do masy UWAGA! Wyjścia nie są zabezpieczone przed przeciążeniami! Nieprawidłowe podłączenie, spowodowanie zwarcia itp. może grozić uszkodzeniem tranzystorów sterujących, które właśnie z tego powodu nie są objęte gwarancją na wymianę! Prawidłowe podłączenie gwarantuje ich wieloletnią bezawaryjną pracę! Producent odpowiada jedynie za jakość wykonania płytki i pracę pozostałych elementów, które obejmuje gwarancją! Zalety układu Niewielkie wymiary Solidne wykonanie, zabezpieczone powłoką lakierniczą Mikroprocesor sterujący przełączaniem wyjść Prosta instalacja dzięki listwom zaciskowym Prosta obsługa Możliwość pracy jako układ włącznika bistabilnego z 13 wyjściami!!! Zastępuje po odpowiedniej konfiguracji mnóstwo różnego rodzaju przełączników trudnodostępnych, drogich, złej jakości lub niedostępnych na rynku Łatwa konfigurowalność niewymagająca dużej wiedzy Możliwość zmiany konfiguracji bez przebudowy całego układu Praca w trybie stabilnym i astabilnym (patrz "Opis ogólny") Możliwość załączenia i wyłączenia dowolnego przekaźnika w trybie stabilnym niezależnie od zapisanych ustawień Wszystkie wejścia są zwierne do masy, co zapewnia maksymalnie proste podłączenie i nieskomplikowanie układu sterującego Duża ilość wyjść, które można obsłużyć Duża ilość możliwych sekwencji do ustawienia, które łatwo i szybko zastąpią każdy skomplikowany przełącznik jego wersją zrobioną w oparciu o przekaźniki/styczniki i proste przełączniki atabilne lub obrotowe Szeroki zakres napięć zasilających Zabezpieczenie przed źle podłączonym zasilaniem (zmianą biegunowości) Duży prąd do załączania przekaźników Możliwość przerobienia układu na większy maksymalny prąd pobierany przez wszystkie Strona 4 z 11

przekaźniki razem załączone poprzez połączenie odpowiednich ścieżek kablami 1 Diody LED sygnalizujące stan załączonych wyjść Opcja przywracania ustawień domyślnych Opcja testu układu Rozkład wyprowadzeń Na rys. 1. opisano oznaczenia poszczególnych wejść i wyjść. 1, 33 Zasilanie + 2, 19 Zasilanie - (masa) 3 Wejście 1 4 Wejście 2 5 Wejście 3 6 Wejście 4 7 Wejście 5 8 Wejście 6 9 Wejście 7 10 Wejście 8 11 Wejście 9 Rys. 1. 12 Wejście 10 13 Wejście 11 14 Wejście 12 15 Wejście 13 16 Wejście DODAJ 17 Wejście PROG 18 Wejście TRYB 20 Wyjście 1 21 Wyjście 2 22 Wyjście 3 23 Wyjście 4 24 Wyjście 5 25 Wyjście 6 26 Wyjście 7 27 Wyjście 8 28 Wyjście 9 29 Wyjście 10 30 Wyjście 11 31 Wyjście 12 32 Wyjście 13 1 Producent może wykonać to za niewielką odpłatą bez utraty gwarancji przez klienta. Jednak ingerencja w układ przez klienta i zmiana jego parametrów na własną rękę wiąże sie z utratą gwarancji na całe urządzenie. Strona 5 z 11

Szczegółowa instrukcja obsługi Ustawienia domyślne Układ dostarczony do klienta powinien mieć ustawienia domyślne, w których podczas pracy załączenie wejścia o numerze N spowoduje załączenie tylko jednego wyjścia również numerze N. Oznacza to, że nowe urządzenie pod włączeniu działa tak, że jeśli zainstalujemy włączniki na wszystkich wejściach, to po wciśnięciu włącznika podłączonego do wejścia 1 spowodujemy załączenie wyjścia 1. Analogicznie załączając 2, spowodujemy załączenie wyjścia 2 itd. Przywracanie ustawień domyślnych Układ posiada możliwość przywrócenia nastaw fabrycznych. Procedura przywracania tych ustawień wygląda następująco: 1) Wyłącz zasilanie układu i odczekaj 1 minutę 2) Załącz tylko wejście PROG. Wejścia sterujące przekaźnikami powinny być wyłączone. Wejście TRYB nie ma znaczenia. 3) W czasie załączonego wejścia PROG włącz zasilanie dla układu 4) Po 3 sekundach zapali się pierwsza dioda LED (dioda zapali się tylko na 1 sekundę!) 5) W czasie kiedy pali się dioda LED, rozłącz wejście PROG i załącz wejście nr 1 6) Jeśli przywracanie się powiodło to na chwilę zapalą się wszystkie diody LED 7) Następnie uruchom układ ponownie Uwaga! Wszelkie operacje konfiguracji, kasowania i testowania należy przeprowadzać na odpiętych przekaźnikach/stycznikach lub w inny sposób, który nie będzie mógł spowodować poważnych uszkodzeń jeśli nieodpowiednie wyjścia zostaną załączone! Tryb testu sterownika Dla potrzeb diagnostyki sterownika, firma EL KOSMITO udostępniła prosty mechanizm testowania układu. Procedura wejścia w tryb testowy wygląda następująco: 1) Wyłącz zasilanie układu i odczekaj 1 minutę. 2) Załącz wejście PROG i DODAJ. Wejścia sterujące przekaźnikami powinny być wyłączone. Wejście TRYB nie ma znaczenia. 3) W czasie załączonych wejść PROG i DODAJ, włącz zasilanie dla układu. 4) Po 3 sekundach zaczną zapalać się wszystkie diody po kolei. W tym czasie można skontrolować, czy któryś kanał nie jest uszkodzony. Należy również w tym czasie rozłączyć wejścia PROG i DODAJ. Zapalenie się w tym samym czasie więcej niż jednej diody może być wynikiem uszkodzenia. 5) Po wykonaniu testu wyjść jesteśmy w trybie testowym wejść. Teraz możemy przetestować każde wejście z osobna: Dla wejść 1-13, czyli sterujących przekaźnikami, jeśli je aktuwujemy, to aktywuje się odpowiadające im wyjście od 1 do 13 np. załączając wejście 5, załączy się w tym czasie wyjście 5. Po aktywowaniu wejścia DODAJ, układ załączy do drugą diodę LED i będą one migać Po aktywowaniu wejścia PROG, układ załączy ostatnie 6 diod LED i będą one migać Po aktywowaniu wejścia TRYB, układ załączy pietwsze 6 diod LED i będą one migać Aktywowanie więcej niż jednego wejścia w tym samym czasie spowoduje przełączanie pomiędzy wejściami umożliwiające diagnozę awarii. Aktywacja wejść pojedynczo spowoduje działanie takie jak to opisano w tych punktach i wtedy układ działa prawidłowo. Strona 6 z 11

Wyjście z trybu testu odbywa się przez ponowne uruchomienie sterownika. Uwaga! Wszelkie operacje konfiguracji, kasowania i testowania należy przeprowadzać na odpiętych przekaźnikach/stycznikach lub w inny sposób, który nie będzie mógł spowodować poważnych uszkodzeń jeśli nieodpowiednie wyjścia zostaną załączone! Wybór trybu pracy (astabilny/stabilny) Układ pracuje w trybie astabilnym kiedy Wejście TRYB jest nieaktywne, czyli pozostaje rozłączone. W tym trybie nie działa Wejście DODAJ. Zasada pracy w trybie astabilnym polega na tym, że jeśli wszystkie wejścia sterujące od 1 do 13 są rozwarte, to wyjścia są wyłączone. Załączenie odpowiedniej konfiguracji przekaźników jest możliwe tylko wtedy, kiedy wejście od 1 do 13 jest aktywne. Po jego rozłączeniu wszystkie wyjścia również zostaną z powrotem rozłączone (zasada typowa dla włączników typu "dzwonkowego", czyli dzwonek działa, dopóki jest wciśnięty włącznik). Aktywowanie Wejścia TRYB odbywa się poprzez połączenie go do masy. Wówczas układ będzie pracował w trybie stabilnym. W tym trybie chwilowe załączenie jednego z wejść od 1 do 13 powoduje trwałe ustawienie wyjść wg ustawień do momentu wciśnięcia innego przycisku. Dodatkowo w tym trybie możliwe jest używanie wejścia DODAJ. Wejście to umożliwia załączenie lub wyłączenie do aktualnie skonfigurowanej już kombinacji dodatkowych wyjść. Aby to zrobić należy aktywować wejście DODAJ i w tym czasie załączać wejścia od 1 do 13 powodując przełączanie odpowiednich wyjść. Kiedy uzyskamy stan jaki chcemy, możemy zwolnić wejście DODAJ i stan, który ustaliliśmy będzie utrzymywał się do momentu wybrania jednego z wejść od 1 do 13 lub kolejnej próby korzystania z opcji DODAJ. Stan wejścia TRYB jest pobierany przez układ zawsze po załączeniu zasilania. Jeśli w trakcie pracy sterownika, chcemy zmienić tryb jego pracy, należy wyłączyć zasilanie, zmienić tryb i ponownie zasilanie załączyć. Uwaga! Wszelkie operacje konfiguracji, kasowania i testowania należy przeprowadzać na odpiętych przekaźnikach/stycznikach lub w inny sposób, który nie będzie mógł spowodować poważnych uszkodzeń jeśli nieodpowiednie wyjścia zostaną załączone! Programowanie sekwencji Zaprogramowanie sekwencji nie jest skomplikowaną operacją. Procedura programowania sekwencji wygląda następująco: 1) Układ powinien być włączony 2) Aktywujemy wejście PROG i w czasie kiedy jest ono aktywne, aktywujemy jedno z wejść od 1 do 13, które chcemy skonfigurować 3) Jeśli wszystko się powiodło, zapalą się wszystkie diody jednocześnie i będą się paliły dopóki nie rozłączymy wejścia PROG i wybranego wejścia od 1 do 13. 4) Teraz powinny palić się tylko te diody, które są aktualnie skonfigurowaną kombinacją dla wybranego wejścia od 1 do 13. 5) W tym momencie można już zmienić aktualną konfigurację wyjść poprzez włączanie i wyłączenia ich za pomocą wejść od 1 do 13. 6) Po ustaleniu odpowiedniej kombinacji, zapisujemy ją załączając na chwilę wejście PROG. Rozpatrzmy to na przykładzie. Ustawienia standardowe są takie, że dla wejścia 6 jest ustawione tylko wyjście 6. Spróbujmy na tym przykładzie zrobić tak, aby były ustawione wejścia 1 i 13, a wyjście 6 było wyłączone. Podłączamy przyciski pod wszystkie wejścia od 1 do 13 oraz pod wejście PROG i postępujemy wg instrukcji: 1) Wciskamy przycisk PROG i trzymając go wciskamy przycisk wejścia nr 6. 2) Zapalają się wszystkie diody. Strona 7 z 11

3) Puszczamy oba przyciski 4) Zapalają się diody aktualnie ustawionej kombinacji, czyli pali się tylko dioda nr 6 5) Wciskamy przycisk nr 6, żeby zgasić diodę 6, bo nie chcemy aby to wyjście było aktywne 6) Wciskamy przycisk nr 1 aby aktywować wyjście 1 7) Wciskamy przycisk nr 13 aby aktywować wyjście 13 8) Teraz palą się tylko diody 1 i 13, czyli mamy konfigurację taką jaką chcieliśmy 9) Wciskamy teraz przycisk PROG aby zapamiętać ustawienie 10) Od tego momentu wciśnięcie przycisku 6 będzie powodowało załączenie wyjścia o numerach 1 i 13 Uwaga! Wszelkie operacje konfiguracji, kasowania i testowania należy przeprowadzać na odpiętych przekaźnikach/stycznikach lub w inny sposób, który nie będzie mógł spowodować poważnych uszkodzeń jeśli nieodpowiednie wyjścia zostaną załączone! Przykładowe schematy możliwych instalacji Podłączenie wejść włącznikami zwiernymi (typ NO), tryb stabilny W tej opcji można pominąć przycisk PROG jeśli nie będzie potrzebny. Analogicznie można postąpić z przyciskiem DODAJ. Rys 2. Podłączenie wejść włącznikami zwiernymi (typ NO), tryb astabilny W tej opcji można pominąć przycisk PROG jeśli nie będzie potrzebny. Rys 3. Strona 8 z 11

Podłączenie wejść przełącznikiem obrotowym W tym układzie optymalny jest tryb astabilny. Przed podłączeniem należy układ najpierw skonfigurować. Widzimy również, że zrezygnowano w nim z przycisku funkcji programowania, gdyż przy tego typu włączniku jak już wcześniej wspomniano należy układ najpierw skonfigurować a dopero potem podłączyć. Rys 4. Praca w układzie 13x przełącznik bistabilny Przełącznik bistabilny to układ, który umożliwia przy pomocy włącznika zwiernego (typ NO, np. dzwonkowy) raz włączać a raz wyłączać wyjście. Ten sterownik daje możliwość wykorzystania go jako 13 niezależnych przełączników bistabilnych. Rys 5. Strona 9 z 11

Podłączenie pod wyjście przekaźnika Na rys. 6 pokazano jak podłączyć jeden przekaźnik pod jedno wyjście. Pod pozostałe wyjścia podłaczamy przekaźniki w taki sam sposób. W razie potrzeby przekaźniki cewki przekaźników można łączyć równolegle. Rys 6. Podłączenie pod wyjście diody sygnalizacyjnej Na rys. 7 pokazano jak podłączyć diodę sygnalizacyjną pod jedno wyjście. Pod pozostałe wyjścia podłaczyć diody możemy w taki sam sposób. Rys 7. Strona 10 z 11

Podłączenie pod wyjście żarówki sygnalizacyjnej Na rys. 8 pokazano jak podłączyć żarówkę sygnalizacyjną pod jedno wyjście. Pod pozosałe wyjścia podłączyć żarówki możemy w taki sam sposób. Rys 8. Równoległe podłączenie różnych elementów pod jedno wyjście Na rys. 9 pokazano jak prawidłowo podłączyć różne elementy pod jedno wyjście, jeśli zajdzie taka potrzeba. Rys 9. Reguły wyboru wejścia 1-13 W przypadku jednoczesnego wybrania podczas normalnej pracy w trybie stabilnym i astabilnym dwóch wejść np. 4 i 8, układ zareaguje na to o niższym numerze (w tym przyp. 4). Strona 11 z 11