System EKAER przepustką do realizacji transportu na Węgry? Wraz z rozpoczęciem bieżącego roku zmianie uległy regulacje dotyczące Elektronicznego Systemu Kontroli Drogowego Przewozu Towarowego, tzw. EKAER (Elekronikus Elektronikus Közúti Áruforgalom Ellenőrző Rendszer) na Węgrzech. Istotnie wpłynęły one na przepływ towaru, gdzie jednym z krajów, czy to odbierającym, czy wysyłającym jest Republika Węgierska. Dlaczego wprowadzono EKAER? Rozporządzenie Ministra Gospodarki Narodowej nr.5/2015 (II. 27) w sprawie Elektronicznego Systemu Kontroli Handlu Dróg Publicznych umożliwia śledzenie rzeczywistego przepływu towarów, ze względu na fakt, że monitorowaniu podlegają takie informacje jak rodzaj transportu, nazwa i ilość towarów, odbiorca, nadawca, numer rejestracyjny pojazdu, itd. Jak wskazuje Węgierski Urząd Podatkowy, tj. National Tax and Custom Administration celem wprowadzenia EKAER jest wzmocnienie na rynku postawy przestrzegania przepisów prawa przez podmioty gospodarcze, zwiększenie przejrzystości dokonywanych transakcji wewnątrzwspólnotowych i pozaunijnych, zwiększenie kontroli przepływu produktów spożywczych, które są kwalifikowane, jako narażające zdrowie ludzkie oraz, co wydaje się punktem najważniejszym wyeliminowanie oszustw podatkowych. Jakie transakcje podlegają rejestracji w EKAER? Obowiązkiem zgłoszenia do systemu EKAER zostają objęte przewozy dokonywane pojazdami zobowiązanymi do uiszczenia opłaty drogowej, tj. pojazd o łącznej masie przekraczającej 3,5 tony, w następującym zakresie:
wwozu produktów wewnątrzwspólnotowych kierowanych z państwa członkowskiego Unii Europejskiej na terytorium Węgier w celu zaopatrzenia lub innym celu, lub eksportu lub wywozu w celu sprzedaży lub o innym przeznaczeniu wyrobów z Węgier na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, oraz sprzedaży wyrobów i produktów objętych pierwszym obowiązkiem uiszczenia powszechnego podatku obrotowego VAT dla krajowych odbiorców, niebędących bezpośrednio ostatecznymi użytkownikami. W sytuacji przewozu wyrobów zidentyfikowanych przez prawo węgierskie jako ryzykowne obowiązkiem rejestracji jest objęty przewóz, gdy transport dokonywany jest pojazdem nieobjętym opłatą drogową, pochodzącym od tego samego nadawcy przeznaczonym dla tego samego adresata w ramach tego samego przewozu. Warunkiem jest jednak, aby ich łączna masa brutto przekraczała 500 kg a ich łączna równowartość przekroczyła kwotę 1 miliona forintów bez podatku. Kto jest zobowiązany dokonać rejestracji? Rejestracji w systemie EKAER dokonuje, w zależności, w jakim kierunku realizowany jest transport: odbiorca, czyli podmiot zamawiający z siedzibą na Węgrzech w przypadku importu, nadawca, czyli podmiot wysyłający z siedzibą na Węgrzech w przypadku eksportu, odbiorca towaru w przypadku przewozów krajowych. Zatem przewoźnik czy spedytor mogą dokonać zgłoszenia w systemie EKAER wyłącznie w sytuacji, gdy powyższe podmioty udzieliły mu pełnomocnictwa do korzystania z systemu. Zwolnienia z obowiązku zgłoszenia Rozporządzenie o EKAER wprowadziło liczne zwolnienia od
obowiązku rejestracji przesyłki w systemie EKAER. Należą do nich: 1. 2. 3. wszystkie paczki, których ciężar rzeczywisty łącznie z opakowaniem nie przekracza 40 kg niezależnie od ich zawartości lub wartości; przesyłki wielopaczkowe, w których każda paczka waży mniej niż 40 kg; towary podwyższonego ryzyka, które identyfikowane są na podstawie numeru kodu celnego, wysyłane przez jednego nadawcę do jednego odbiorcy tym samym samochodem, których wartość nie przekracza 1.000.000 HUF i o łącznej wadze nieprzekraczającej 500 kg. Listę towarów podwyższonego ryzyka można znaleźć w poniższym linku, choć warto zaznaczyć, że ulega ona ciągłym zmianom: https://ekaer.nav.gov.hu/articles/view/decree-no-51-2014-xii31 -ngm-of-the-minister-of-national-economy-on-determining-riskyproducts-related-to-the-function-of-the-electronic-publicroad-trade-control-system 5. 6. 7. 8. 9. 10. pozostałe towary wysyłane przez jednego nadawcę do jednego odbiorcy tym samym samochodem, których wartość nie przekracza 5.000.000 HUF i o łącznej wadze faktycznej 2.500 kg; przesyłki wysyłane do/z krajów niebędących członkiem Unii Europejskiej; produkty metalowe wymagające węgierskiej licencji na obrót metalami; niektóre produkty objęte węgierskim podatkiem akcyzowym (np. wino, piwo, tytoń); produkty lecznicze dla ludzi; produkty podlegające kontroli celnej. Proces uzyskania numeru EKAER Podmiot zobowiązany do uzyskania numeru EKAER powinien zalogować się, a w przypadku, gdy nie posiada loginu
zarejestrować na stronie https://www.ekaer.nav.gov.hu/. Po zalogowaniu podmiot chcący zgłosić transport zobowiązany jest do podania następujących informacji: dane oraz numer VAT UE wysyłającego; adres przyjęcia towaru przez przewoźnika; dane oraz numer VAT UE odbiorcy; adres miejsca dostawy towarów; w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów uznanych jako wysokiego ryzyka dane i numer VAT UE adresata towarów, jeśli to nie odbiorca przejmuje towar od przewoźnika; w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nr telefonu i adres e-mail osoby odpowiedzialnej za raportowanie daty przywozu towarów; w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nr telefonu i adres e-mail osoby upoważnionej za raportowanie daty wysyłki towarów; opis załadunku, kod towaru oraz jego waga brutto/netto; powód przewozu towarów, np. zakup towarów, wysyłka wewnątrzwspólnotowa, przewóz towarów własnych itd.; nr rejestracyjny środka transportu; data przybycia do miejsca przeznaczenia w przypadku wewnątrzwspólnotowych zakupów towarów i pierwszego, podlegającego opodatkowaniu zakupu realizowanego przez klientów nie będących ich ostatecznymi konsumentami; data przejęcia towaru przez przewoźnika w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Uzyskany w drodze rejestracji numer EKAER jest ważny w ciągu 15 dni i właśnie w tym okresie zarejestrowany transport powinien się odbyć. Takie dane jak np. nr rejestracyjny pojazdu mogą być aktualizowane podczas wskazanego terminu. W przypadku natomiast ewentualnej kontroli przez państwowy organ podatkowo-celny ważnym jest, aby nr EKAER zawierał rzecywiste i najbardziej aktualne informacje.
Wartym wskazania jest również nowelizacja przepisów o systemie EKAER, która weszła w życie 1 czerwca 2015 r. Według zmian nr EKAER powinien być wydany do transportu odbywającego się jednym pojazdem od jednego nadawcy z kilku miejsc ładunkowych lub który jest kierowany do kilku miejsc rozładunkowych jednego adresata. Konsekwencje braku stosowania się do nowych regulacji W trakcie kontroli dokonywanego przewozu węgierski funkcjonariusz właściwego organu podatkowo-celnego może zobowiązać osobę kontrolowaną do złożenia wyjaśnień w zakresie: podania właściciela wyrobu; podania pochodzenia wyrobu; oraz przedstawienia dokumentu poświadczającego prawa własności. Dodatkowo jest on uprawniony do wezwania do złożenia oświadczeń wszystkich dotkniętych kontrolą, tj. przewoźnika, wysyłającego, czy odbiorcy w zakresie: nazwy i ilości przewożonego towaru; nazwy, nr rejestracyjnego pojazdu przewożącego; adresu odbioru i rozładunku towaru; nr EKAER; tytułu prawnego użytkowania tej nieruchomości o ile adres rozładunku nie jest adresem siedziby, czy filii podmiotu posiadającego aktywny nr VAT UE. Kontrola dokonywana przez właściwe władze może również się zakończyć założeniem urzędowych plomb na pojazd transportujący dobra za wyjątkiem żywych zwierząt i żywności krótkoterminowej. Narzędzie to służy zabezpieczeniu niezmienności kontrolowanych wyrobów jeżeli czynniki stanowiące ryzyko to uzasadniają. W szczególności ma to miejsce, gdy nie zgadzają się dane ładunku. Miejsce przeznaczenia towaru, ilości, wagi itp. O zajęciu towaru organ
podatkowo-celny decyduje w drodze postanowienia, natomiast w przedmiocie zajęcia sporządza protokół. Zajęty towar jak i pojazd podlegają odtransportowaniu. Zajęcie ruchomości i pojazdu jest również stosowane w przypadku odmowy składania stosownego oświadczenia przez podmiot posiadający aktywny nr VAT UE. Wówczas właściwy organ podejmuje decyzję o nałożenia mandatu z tytułu zaniechania zobowiązań i informuje przebywającego w miejscu podatnika, jego przedstawiciela, pełnomocnika, współpracownika, pracownika. Decyzja ta jest wykonalna bez względu na ewentualne odwołanie się od chwili zakomunikowania o niej właściwym osobom. Konsekwencją prawną zaniechania zobowiązań zgłoszeniowych związanych z transportem drogowym, oraz błędnego, nieprawdziwego lub niepełnego wykonania tego zobowiązania jest, iż niezgłoszony wyrób klasyfikowany jest jako wyrób o niepoświadczonym pochodzeniu, za co państwowy organ podatkowocelny może nałożyć mandat z tytułu zaniechania obowiązku w wysokości do 40% wartości niezgłoszonego towaru. Podsumowanie Wydaje się, że nowy węgierski system monitorowania przepływu towarów przynosi jedynie utrudnienia i dodatkowe działania administracyjne każdemu podmiotowi uczestniczącemu w łańcuchu dostaw. Jednak warto pamiętać o powodach jego implementacji. System EKAER ma przede wszystkim pomóc organom państwa zahamować zjawisko nadużyć i oszustw podatkowych, które są obecne w kraju. Stan prawny na październik 2015 PODSTAWA PRAWNA: Rozporządzenie Ministra Gospodarki Narodowej nr.5/2015 (II. 27) w sprawie Elektronicznego Systemu Kontroli Handlu Dróg Publicznych