UCHWAŁA NR IV/30/15 RADY POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia "Trzyletniego powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017" Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3a oraz art.12 pkt 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2013r., poz. 595 z póź. zm.) oraz art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013r., poz. 135 z póź. zm.) Rada Powiatu Dzierżoniowskiego uchwala co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji "Trzyletni powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017", stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonianie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Dzierżoniowskiego. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Powiatu Dzierżoniowskiego Marian Kowal Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 1
Załącznik do Uchwały nr IV/30/15 Rady Powiatu Dzierżoniowskiego z dnia 27 stycznia 2015r. Trzyletni powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017 1 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 2
I. Wstęp... 3 II. Charakterystyka i analiza rodzin zastępczych w Powiecie Dzierżoniowskim... 4 II.I. Rodzaje rodzin zastępczych... 4 II.II. Liczba rodzin zastępczych funkcjonujących w latach 2012-2014... 4 III. Charakterystyka instytucjonalnej pieczy zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim... 5 IV. Cele Trzyletniego powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej... 6 V. Zadania Trzyletniego powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017... 8 VI. Limit rodzin zastępczych na lata 2015-2017... 9 VII. Beneficjenci programu... 10 VIII. Realizatorzy programu... 10 IX. Podsumowanie... 10 2 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 3
I. Wstęp Podstawą opracowania Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 zwanego dalej Powiatowym programem jest ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 135 z późn. zm.). Zgodnie z art. 180 pkt 1 ww. ustawy do zadań własnych powiatu należy opracowywanie i realizacja trzyletnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej. Ustawa wyraźnie rozdziela kompetencje gminy i powiatu w ten sposób, że do zadań własnych gminy przypisuje się pracę z rodziną biologiczną dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, natomiast do zadań powiatu organizację pieczy zastępczej, zarówno w obszarze rodzinnym jak i instytucjonalnym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie głównych zadań własnych powiatu należy wyróżnić: zapewnienie dzieciom czasowej opieki i wychowania w przypadkach niemożności sprawowania jej przez rodziców biologicznych poprzez tworzenie warunków do powstania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka, rodzin pomocowych oraz prowadzenie placówek opiekuńczo wychowawczych; organizowanie szkoleń dla osób które chcą zostać rodziną zastępczą; organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej; przyznawanie świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dzieci i wychowanków pieczy zastępczej. Podstawą programu jest założenie, że rodzina jest naturalnym, koniecznym i niezastąpionym środowiskiem życia, rozwoju i wychowania dziecka. Można przyjąć za pewnik, że pozbawienie dziecka tego środowiska spowoduje w jego rozwoju i wychowaniu nieuniknione zaburzenia, dlatego ważna jest wczesna interwencja i wsparcie rodziny, która znajduje się w trudnej sytuacji. Celem pomocy ma być umożliwienie rodzinie wypełniania swoich funkcji. Pomoc zmierzająca do realizacji tego celu powinna mieć miejsce również wtedy, gdy istnieje potrzeba zorganizowania dla dziecka opieki zastępczej. Wówczas należy udzielić pomocy reintegracyjnej w celu odbudowy więzi rodzinnych, a umieszczenie dziecka poza rodziną biologiczną powinno być postrzegane jako forma wsparcia tej rodziny. 3 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 4
II. Charakterystyka i analiza rodzin zastępczych w Powiecie Dzierżoniowski II.I. Rodzaje rodzin zastępczych Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, obowiązującej od 01.01.2012r. formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodzina zastępcza: - spokrewniona (małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będąca wstępnymi lub rodzeństwem dziecka); - niezawodowa (małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędąca wstępnymi lub rodzeństwem dziecka); - zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna. 2) rodzinny dom dziecka, 3) rodziny pomocowe (sprawują opiekę nad dzieckiem w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą). II.II. Liczba rodzin zastępczych funkcjonujących w latach 2012-2014 L.p. Typ rodziny Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 1. Rodziny zawodowe 0 0 0 specjalistyczne 2. Pogotowie rodzinne 3 5 4 3. Rodzinny dom dziecka 3 6 6 4. Rodziny zastępcze zawodowe 2 3 4 5. 5Rodziny zastępcze niezawodowe 57 53 51 6. Rodziny niezawodowe 0 1 0 przekształcone w zawodowe 7. Rodziny zastępcze 105 93 100 spokrewnione Dane za rok 2014 według stanu na dzień 30.XI.2014 4 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 5
Dane obrazują liczbę rodzin zastępczych w powiecie dzierżoniowskim na przestrzeni trzech lat. W ocenie PCPRiOZ wzrost liczby w/w rodzin wiąże się z prowadzeniem przez jednostkę działań mających na celu promowanie rodzicielstwa zastępczego a także organizowanie szkoleń dla osób, które chcą pełnić funkcje rodziny zastępczej. Wzrost liczby rodzin zastępczych pozwolił na zredukowanie miejsc w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Ponadto rodzinna forma opieki nad dziećmi jest bardziej ekonomiczna dla samorządu, a co najważniejsze, jest formą bardziej przyjazną dziecku. Dzieci wychowujące się w rodzinach zastępczych mają własny dom, stałych opiekunów i indywidualne podejście do ich potrzeb. III. Charakterystyka instytucjonalnej pieczy zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim W przypadku braku możliwości umieszczenia dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej umieszcza się je w placówkach opiekuńczo wychowawczych. Na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego w 2011 roku funkcjonował Dom Dziecka im. Janusza Korczaka w Pieszycach z filiami w Dzierżoniowie i Piławie Górnej. Na dzień 31 grudnia 2011 roku łącznie w placówce socjalizacyjnej i interwencyjnej przebywało 111 dzieci, jedno dziecko pochodziło z innego powiatu. W 2012 roku stan umieszczonych małoletnich dzieci na dzień 31 grudnia 2012 roku wyniósł: - 95 dzieci (88 dzieci przebywających w placówce typu socjalizacyjnego oraz 7 małoletnich przebywających w placówce typu interwencyjnego). Liczba dzieci na dzień 31 grudnia 2013 roku, łącznie w placówce socjalizacyjnej i interwencyjnej wyniosła 78 małoletnich. W związku z tym, że na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego nastąpił dynamiczny rozwój rodzinnej pieczy zastępczej od września 2013 roku zlikwidowano filię Domu Dziecka w Dzierżoniowie. Zmniejszeniu uległa liczba dzieci umieszczanych w placówce opiekuńczowychowawczej na korzyść rodzinnej pieczy zastępczej. Od 01.01.2014 roku na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego funkcjonuje Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Pieszycach, w którego skład wchodzą: - Dom Dziecka nr 1 w Pieszycach (placówka opiekuńczo wychowawcza typu socjalizacyjnego w Pieszycach) na 30 miejsc; - Dom Dziecka nr 2 w Piławie Górnej (placówka opiekuńczo wychowawcza typu socjalizacyjnego) na 14 miejsc; - Dom Dziecka nr 3 w Piławie Górnej (placówka opiekuńczo wychowawczej typu socjalizacyjnego) na 14 miejsc; 5 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 6
- Dom Dziecka nr 4 w Piławie Górnej ( placówka opiekuńczo wychowawczej typu interwencyjnego) na 10 miejsc. Mając na uwadze przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jesteśmy w trakcie dochodzenia do standardów określonych we wspomnianej wyżej ustawie. Zmiany wprowadzone polegają na tym, że od 2012 roku nie kierowaliśmy dzieci poniżej 7. roku życia do placówki opiekuńczo-wychowawczej, a obecnie staramy się, aby do placówki trafiały dzieci powyżej 10. roku życia, mimo, że umieszczenie dziecka poniżej 10. roku życia w placówce opiekuńczo-wychowawczej jest możliwe w przypadku, gdy w danej placówce umieszczona jest matka lub ojciec tego dziecka oraz w innych wyjątkowych przypadkach, szczególnie gdy przemawia za tym stan zdrowia dziecka lub dotyczy to rodzeństwa. IV. Cele Trzyletniego powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej Głównym celem Trzyletniego programu pieczy zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim na lata 2015-2017 jest rozwój systemu pieczy zastępczej ze szczególnym uwzględnieniem jej rodzinnych form. Cele szczegółowe: 1) Organizowanie rodzinnej pieczy zastępczej: A) rozwój partnerstwa z ośrodkami pomocy społecznej na rzecz przepływu informacji dotyczących rozwiązywania problemów społecznych, w tym wsparcia pieczy zastępczej i rodzin biologicznych; B) ocena sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz w rodzinnych domach dziecka; C) ocena rodziny zastępczej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka; D) wypłacanie przysługujących świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka; E) zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno rekreacyjnych; F) przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych; 6 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 7
G) organizowanie kampanii informacyjno promocyjnych i promowanie idei dotyczących rodzicielstwa zastępczego; H) obchody dnia Rodzicielstwa Zastępczego oraz Dnia Dziecka. 2. Zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom zastępczym: A) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka; B) organizowanie warsztatów dla rodzin zastępczych podnoszących kompetencje wychowawcze; C) organizowanie wsparcia dla rodzin zastępczych poprzez organizowanie grup wsparcia; D) współpraca z ośrodkiem adopcyjnym w tym zgłaszanie dzieci z uregulowaną sytuacją prawną w cele pozyskania rodzin przysposabiających; E) organizowanie kursów, szkoleń dla osób tworzących rodziny zastępcze; 3. Zapewnienie wsparcia dla osób usamodzielnianych: A) pomoc finansowa na kontynuowanie nauki dla osób opuszczających rodziny zstępcze jak i placówki opiekuńczo wychowawcze; B) pomoc finansowa na usamodzielnienie dla osób opuszczających rodziny zastępcze jak i placówki opiekuńczo wychowawcze; C) pomoc finansowa na zagospodarowanie w formie rzeczowej; D) umożliwienie zamieszkania usamodzielnianym wychowankom w mieszkaniach chronionych poprzez zlecenie prowadzenia mieszkań chronionych przez instytucje lub organizacje pożytku publicznego; E) praca socjalna z osobami usamodzielnianymi w zakresie zatrudnienia, w tym pomoc przy wyborze odpowiedniej ścieżki edukacyjno zawodowej, umożliwienie udziału w projektach realizowanych przez PCPRiOZ w Dzierżoniowie (nieodpłatna możliwość korzystania z kursów, szkoleń, doradztwa zawodowego, doradztwa psychologicznego). 4. Doskonalenie zawodowe kadr w zakresie pomocy dziecku i rodzinie: A) zatrudnienie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej; B) realizacja zadań wynikających z programów rządowych; C) współpraca z ośrodkami pomocy społecznej w zakresie pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej; D) współpraca z sądami, szkołami oraz innymi instytucjami w zakresie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej; 7 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 8
E) zapewnienie poradnictwa rodzinom zastępczym zawodowym, niezawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka, jak również rodzinom zastępczym spokrewnionym, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego; F) szkolenie pracowników PCPRiOZ pracujących z rodzinami zastępczymi, rodzinnymi domami dziecka i pełnoletnimi wychowankami. V. Zadania Trzyletniego powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017 1) organizowanie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo wychowawczych; 2) zatrudnienie zgodnie z ustawą, wymaganej liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej; 3) nabór kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 4) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 5) przyznawania świadczeń na utrzymanie dzieci w rodzinach zastępczych; 6) zapewnienie środków na wynagrodzenie dla rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka; 7) zapewnienie środków na dofinansowanie do wypoczynku dzieci; 8) pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych; 9) przyznawanie jednorazowych świadczeń na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z przyjmowaniem dziecka; 10) prowadzenie poradnictwa dla osób prowadzących rodzinną pieczę zastępczą oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej; 11) współpraca z sądami, szkołami oraz innymi instytucjami w zakresie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej; 12) zapewnienie środków na przyznanie pomocy pieniężnej kontynuowanie nauki, usamodzielnienie oraz zagospodarowanie w formie rzeczowej; 13) dochodzenie należności od rodziców biologicznych za pobyt ich dzieci w pieczy zastępczej. 8 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 9
14) współpraca z rodzinami biologicznymi za pośrednictwem ośrodków pomocy społecznej w celu możliwości powrotu dziecka do domu rodzinnego. VI. Limit rodzin zastępczych na lata 2015-2017 Ponieważ niezwykle istotny jest skoordynowany i systematyczny rozwój pieczy zastępczej, konieczne jest określenie limitów nowopowstających rodzinnych form pieczy zastępczej. Limity na lata 2015-2017 zawiera poniższa tabela: Rok 2015 Rodziny zastępcze zawodowe, w tym: 10 - o charakterze pogotowia rodzinnego 5 - zawodowe specjalistyczne 0 Rodzinny dom dziecka 7 Rodziny niezawodowe przekształcone w 2 zawodowe Rok 2016 Rodziny zastępcze zawodowe, w tym: 13 - o charakterze pogotowia rodzinnego 5 - zawodowe specjalistyczne 0 Rodzinny dom dziecka 8 Rodziny niezawodowe przekształcone w 0 zawodowe Rok 2017 Rodziny zastępcze zawodowe, w tym: 14 - o charakterze pogotowia rodzinnego 6 - zawodowe specjalistyczne 0 Rodzinny dom dziecka 9 Rodziny niezawodowe przekształcone w 0 zawodowe 9 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 10
VII. Beneficjenci programu Beneficjentami trzyletniego programu pieczy zastępczej w powiecie dzierżoniowskim na lata 2015-2017 będą: - rodziny zastępcze i osoby prowadzące rodzinne domy dziecka, - dzieci przebywające w pieczy zastępczej, - osoby usamodzielniane, - kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz rodzinnego domu dziecka, - pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. VIII. Realizatorzy programu Realizatorem trzyletniego programu pieczy zastępczej w powiecie dzierżoniowskim na lata 2015-2017 jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie we współpracy z: - Ośrodkami Pomocy Społecznej, - Sądami, - Kuratorami, - Policją, - Rodzinami Zastępczymi, - Szkołami, - innymi placówkami, jednostkami oraz organizacjami. IX. Podsumowanie Przedstawiony program zawiera plan działań na lata 2015 2017 w zakresie pieczy zastępczej. Adresatami programu są dzieci przebywające w pieczy zastępczej, rodziny zastępcze, pełnoletni wychowankowie pieczy zastępczej, kandydaci na rodziny zastępcze, a także pracownicy realizujący zadania wynikające z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Założeniem programu jest stworzenie optymalnego systemu opieki nad dzieckiem, które jest jej pozbawione ze strony rodziny biologicznej, udzielenie wszechstronnej pomocy rodzinie zastępczej w wypełnianiu swoich funkcji a także przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu pracowników realizujących zadania na rzecz wyżej wymienionych grup społecznych. 10 Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 11
Uzasadnienie Zgodnie z art.180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013r., poz. 135 z póź. zm.) do zadań własnych powiatu należy opracowanie i realizacja trzyletnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej. Głównym celem Trzyletniego programu jest stworzenie warunków do rozwoju pieczy zastępczej ze szczególnym uwzględnieniem jej rodzinnych form. Cele szczegółowe programu to: organizowanie rodzinnej pieczy zastępczej, zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom zastępczym, zapewnienie wsparcia dla osób usamodzielnianych oraz doskonalenie zawodowe kadr w zakresie pomocy dziecku i rodzinie. Założeniem programu jest stworzenie optymalnego systemu opieki nad dzieckiem, które jest jej pozbawione ze strony rodziny biologicznej oraz udzielenie wszechstronnej pomocy rodzinie zastępczej w wypełnianiu swoich funkcji. Realizacja założonych działań i celów programu ma wpływać na ograniczenie umieszczania dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej na rzecz rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej. Opracowanie niniejszego Programu stało się konieczne z uwagi na fakt, iż z dniem 01 stycznia 2015 roku traci obowiązywanie uchwalony w 2012 roku "Trzyletni powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012-2014". Powyższe cele będą realizowane w różnym czasie przez okres trzech lat. Program będzie monitorowany przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. W związku z powyższym podjęcie uchwały jest w pełni zasadne. Przewodniczący Zarządu Powiatu Dzierżoniowskiego Janusz Guzdek Id: 8A0438D9-D1FB-4F69-8605-CDE375DA3406. Podpisany Strona 1