Informacja o badaniu Czy Polacy postrzegają ludzi jako życzliwych, obojętnych, czy nieżyczliwych? Jakie aspekty życia dzielą Polaków najbardziej: praca, miejsce zamieszkania, wykształcenie, a może pieniądze? Czy podejście Polaków do siebie nawzajem poprawiło się, czy pogorszyło w ciągu ostatnich 10 lat? TNS Polska zapytał Polaków w listopadzie, co sądzą na temat ludzkiej życzliwości. Termin badania: 7-13 listopada 2014 roku Próba: ogólnopolska, reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat Technika: wywiady bezpośrednie wspomagane komputerowo (CAPI) Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS Polska. 2
Podsumowanie Ponad połowa Polaków uważa, że ludzie są wobec siebie obojętni. Jedna czwarta respondentów sądzi, że są życzliwi, jednakże co szósty badany wskazuje na negatywne podejście ludzi wobec siebie. W porównaniu z badaniem przeprowadzonym w 2004 roku wzrósł odsetek osób, które dostrzegają w ludziach życzliwość wobec innych. Obszarami życia, które w największym stopniu dzielą Polaków są: ilość posiadanych pieniędzy, stosunki zwierzchnictwa oraz posiadane znajomości. Najrzadziej Polacy są przekonani o niechęci ludzi ze wsi do ludzi z miasta. 3
Jak Pan(i) sądzi, czy ludzie są na ogół wobec innych ludzi: życzliwi, obojętni, nieżyczliwi lub złośliwi? 17 8 51 życzliwi obojętni nieżyczliwi lub złośliwi trudno powiedzieć 24 Więcej niż połowa Polaków (51%) uważa, że na ogół ludzie są wobec siebie obojętni. Niemal jedna czwarta respondentów ma pozytywną opinię o innych, sądząc, że ludzie są na ogół życzliwi. O tym, że ludzie są na ogół nieżyczliwi lub złośliwi wobec innych przekonanych jest 17% Polaków. Seniorzy rzadziej wskazują na obojętność ludzi wobec siebie (44% w stosunku do 51% ogółu), częściej skłaniając się do tezy, że ludzie są nieżyczliwi. Osoby z wyższym wykształceniem natomiast stwierdzają, że ludzie są życzliwi wobec innych (35% w stosunku do 20% osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym). Mieszkańcy wsi również częściej dostrzegają życzliwość wśród ludzi (29% w stosunku do 18% mieszkańców miast od 100 do 500 tysięcy mieszkańców). Wynikać to może z istniejących ściślejszych więzi między członkami tego typu społeczności lokalnych. W ciągu ostatniej dekady opinia Polaków o tym, jak ludzie są nastawieni wobec siebie, uległa zmianie. Niemal o 10 punktów procentowych wzrósł odsetek respondentów przekonanych, że ludzie są wobec siebie życzliwi (15% Polaków w 2004 roku w stosunku do 24% respondentów w tegorocznym badaniu), jednocześnie mniej ankietowanych przekonanych jest o nieżyczliwości ludzi (28%, w stosunku do 17% badanych w tym roku). N=1000 4
Czy sądzi Pan(i), że w naszym kraju czują niechęć: 2004* 2014* ci, którzy mają dużo pieniędzy do tych, którzy maja mało ci, którzy mają mało pieniędzy do tych, którzy mają dużo 46 52 44 38 10 10 53% 46% 63% 52% zwierzchnicy do podwładnych podwładni do zwierzchników 39 43 49 44 12 13 46% 39% 55% 43% ci, którzy mają znajomości do tych, którzy nie mają ci, którzy nie mają znajomości do tych, którzy mają 34 41 53 48 13 38% 34% 52% 41% ludzie, którzy mają pracę do bezrobotnych 32 57 23% 32% bezrobotni do ludzi, którzy mają pracę 39 49 12 46% 39% ludzie wykształceni do niewykształconych 37 52 42% 37% ludzie niewykształceni do wykształconych 31 57 12 39% 31% Na ogół tak Na ogół nie Trudno powiedzieć ludzie z miasta do ludzi ze wsi ludzie ze wsi do ludzi z miasta 33 29 56 60 38% 33% 52% 29% N=1000 * Odsetek osób, które wskazały odpowiedź Na ogół tak 5
Niechęć w polskim społeczeństwie Zdecydowanie najbardziej antagonizującą polskie społeczeństwo cechą jest majętność. Szczególną niechęć według więcej niż połowy Polaków (52%) odczuwają osoby, które mają mało pieniędzy wobec tych, którzy na ich brak nie narzekają. Z kolei, według 46% respondentów, osoby bogate charakteryzuje niechęć wobec biedniejszych. Hierarchia zawodowa, według ankietowanych, również nie sprzyja wzajemnym relacjom podwładnych oraz zwierzchników. Jednakże więcej z nas uważa, że w Polsce to podwładni częściej nie lubią własnych szefów (44%). Polacy uważają, że niechęć w społeczeństwie budzą posiadane znajomości, przy czym większe negatywne emocje wzbudzają osoby, które posiadają kontakty w osobach, które swoje sukcesy zawdzięczają tylko i wyłącznie sobie (41%) niż odwrotnie. Nieco mniej istotnym czynnikiem jest posiadane zatrudnienie. Osoby bezrobotne w Polsce, według niemal czterech na dziesięciu respondentów (39%), są niechętne wobec osób pracujących. O siedem procent mniej ankietowanych (32%) wskazuje, że to pracujący są źle nastawieni do osób bez pracy. Wykształcenie w mniejszym stopniu wpływa na wzajemne antypatie. 37% osób jednak uważa, że wykształceni nie sympatyzują z niewykształconymi. Osoby, które poświęciły mniej czasu swojej edukacji są bardziej życzliwe wobec lepiej wykształconych (31%). Cechą, która w najmniejszym stopniu antagonizuje społeczeństwo polskie jest, według respondentów, miejsce zamieszkania. Jedynie co trzeci badany (33%) wskazał, że ludzie z miasta mogą czuć niechęć do tych, którzy mieszkają na wsi. Niewiele częściej brak sympatii zauważalny jest u osób zamieszkałych na wsi wobec mieszkańców miast (29%). W stosunku do badania sprzed dziesięciu lat hierarchia cech, które różnicują polskie społeczeństwo nie uległa zmianom, zmniejszył się natomiast odsetek wskazań na poszczególne typy niechęci. W największym stopniu zmniejszył się odsetek osób, które uważają, że ludzie ze wsi czują niechęć wobec ludzi z miasta (52% w roku 2004, w stosunku do 29% w roku 2014). Znacząco spadł również odsetek Polaków, którzy uważają, że podwładni są niechętni swoim zwierzchnikom. Rzadziej niż dziesięć lat temu Polacy są przekonani, że osoby, które nie posiadają kontaktów, nie czują sympatii wobec osób, które posiadają znajomości. Bardziej popularna stała się jednak opinia mówiąca, że ludzie pracujący nie są przychylni bezrobotnym. 6
Zapraszamy do kontaktu Urszula Krassowska Account Director Zespół Badań Społecznych urszula.krassowska@tnsglobal.com 22 598 97 TNS Polska ul. Wspólna 56 00-687 Warszawa 22 598 98 98 www.tnsglobal.pl 7