K.054 /12 Przemówienie Jarosława Kaczyńskiego Warszawa, wrzesień 2012 roku Sondaż Zespołu Badań Społecznych OBOP w TNS Polska, przeprowadzony w dn. 6-9.09.2012, a więc w tygodniu po przemówieniu Jarosława Kaczyńskiego z 2.09.2012, pokazuje, jak przemówienie to zostało przyjęte przez masową opinie publiczną. Przemówienie dotarło do jednej trzeciej społeczeństwa na bieżąco (do 11%) lub przez relacje i omówienia w mediach (do 23%). Jedna piąta badanych tylko wie, że takie przemówienie miało miejsce, a 44% mówi, że nic o nim nie słyszało. Połowa z osób, które cokolwiek wiedzą o treści przemówienia, zgadza się (44%), a druga połowa nie zgadza się (45%) z tym, co Jarosław Kaczyński powiedział o sytuacji w naszym kraju ; podobnie ( 42% i 47%) rozkładają się opinie w kwestii zmian, które Jarosław Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju. Odpowiadając na pytanie Czy Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią?, 22% ogółu badanych przewiduje powrót PiS do władzy, a 51% w to nie wierzy, przy czym nie powrót ten przewiduje tylko 3%, a aż 20% równie nie sądzi, że PiS do władzy nie powróci. NIP: 526-02-11-819; REGON: 011003524 BNP Paribas Bank Polska S.A. nr konta: 17 1600 1127 0003 0127 9804 6001 Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy XIII Wydział, KRS 0000059619, Kapitał zakładowy: 500.000 zł, w pełni opłacony
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: Zespół Badań Społecznych OBOP w TNS Polska. 2 września 2012 r. prezes głównej partii opozycyjnej Prawo i Sprawiedliwość Jarosław Kaczyński wygłosił programowe przemówienie polityczne, w którym przedstawił krytyczną ocenę sytuacji w Polsce oraz pakiet zmian, które miałyby poprawić obecny stan rzeczy. Niektóre informacyjne stacje telewizyjne i rozgłośnie radiowe przekazywały to przemówienie na bieżąco, jego fragmenty można było usłyszeć w wieczornych wydaniach dzienników, a omówienia przeczytać w gazetach. Premier Tusk w szybkiej reakcji, a potem minister finansów ocenili pomysły prezesa PiS bardzo krytycznie. Sondaż Zespołu Badań Społecznych OBOP w TNS Polska, przeprowadzony w dn. 6-9.09, a więc w tygodniu po przemówieniu Jarosława Kaczyńskiego, pokazuje, jak przemówienie to zostało przyjęte przez opinię publiczną. ZASIĘG ODBIORU PRZEMÓWIENIA Pierwsza rzecz to zasięg odbioru przemówienia, do jakiej części i do jakich segmentów społeczeństwa przemówienie to dotarło. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w tabeli. W ostatnia (poprzednią) niedzielę Jarosław Kaczyński wygłosił programowe przemówienie polityczne. Jedni ludzi je znają, a inni nie. Które z tych stwierdzeń odnoszą się do Pana(i)? Słuchałem całego przemówienia w TV lub radiu, gdy je wygłaszał 5% Słuchałem trochę w TV lub radio wtedy, gdy je wygłaszał 6% Słuchałem tylko tego, co pokazali potem lub powiedzieli w dzienniku 19% Czytałem o nim gazecie 4% Tylko wiem, że wygłaszał takie przemówienie, ale nie wiem, co mówił 21% Nic nie wiem o tym przemówieniu 44% Trudno powiedzieć 3% * Odpowiedzi nieznacznie przekraczają 100%, gdyż niektóre odpowiedzi można było wybrać równocześnie (np. słuchałem przemówienia w TV lub w radiu i czytałem o nim w gazecie). 2
Przemówienie to dotarło do jednej trzeciej społeczeństwa na bieżąco (do 11%) lub przez relacje i omówienia w mediach (do 23%). Jedna piąta badanych tylko wie, że takie przemówienie miało miejsce, a 44% mówi, że nic o nim nie słyszało. Sam zasięg odbioru tego przemówienia jest więc skromny. To, czy ktoś słyszał lub tylko zna przemówienie Kaczyńskiego nie zależy ani od płci, ani nawet od wykształcenia badanych. Mieszkańcy wielkich i dużych miast znają je lepiej niż mieszkańcy wsi i małych miast, ludzie o poglądach prawicowych i lewicowych znają je równie często (46-48%), ale wśród tych pierwszych aż 12% słuchało całego przemówienia. Podobnie w grupie zwolenników PiS i PO. Słuchało lub zna przemówienie odpowiednio 52% i 51% spośród nich, ale słuchało całego przemówienia 11% sympatyków PiS i tylko 6% sympatyków PO. SKUTECZNOŚĆ PRZEKAZU Przemówienie Jarosława Kaczyńskiego trafiło do mniej więcej jednej trzeciej Polaków. Pytanie, jakiej części Polaków przemówienie to trafiło do przekonania? Pytano o to, rzecz jasna, tylko tych, którzy to przemówienie znali przynajmniej z puszczanych w telewizji fragmentów lub z gazety (N=352) i do nich, a nie do całej próby odnoszą się procenty w dwóch następnych tabelach. Czy, ogólnie rzecz biorąc, zgadza się Pan(i) czy nie zgadza z tym, co Jarosław Kaczyński powiedział o sytuacji w naszym kraju? ze zmianami, które Jarosław Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju? nie się 8% 8% raczej się 36% 34% raczej się nie 26% 30% nie się nie 19% 17% trudno powiedzieć 11% 11% Połowa z osób, które cokolwiek wiedzą o treści przemówienia Jarosława Kaczyńskiego zgadza się (44%), a druga połowa nie zgadza się (45%) z tym, co Kaczyński powiedział o 3
sytuacji w naszym kraju ; 11% nie ma zdania. Podobnie (odpowiednio 42% i 47%) rozkładają się opinie w kwestii zmian, które Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju. Tak daleko posunięte podobieństwo odpowiedzi może wskazywać, że niektórzy badani na drugie pytanie odpowiadali mechanicznie i że różnica między oceną diagnozy i oceną terapii jest nieco większa. Rozkład ocen w grupach wykształcenia i wśród sympatyków PO oraz PiS pokazano w tabeli (pominięto sympatyków SLD, Ruchu Palikota i PSL, bowiem było ich zbyt niewielu odpowiednio 16, 7 i 9). Zgadza się z tym, co Jarosław Kaczyński powiedział o sytuacji w naszym kraju? Zgadza się ze zmianami, które Jarosław Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju? tak nie tak nie Wykształcenie podstawowe, gimnazjalne 43 40 36 47 zasadnicze zawodowe 54 39 56 35 średnie i pomaturalne 42 50 38 53 licencjat, wyższe 34 55 35 52 Aktualne preferencje wyborcze PiS 88 8 84 8 PO 16 79 20 73 Odp. w proc. Ludzie z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym częściej z diagnozami Jarosława Kaczyńskiego się zgadzają niż nie zgadzają, zaś ludzie z wykształceniem średnim i wyższym sądzą odwrotnie. Jeśli chodzi o ocenę zmian proponowanych przez Jarosław Kaczyńskiego, to tylko badani z wykształceniem zasadniczym zawodowym częściej się z nimi zgadzają niż nie zgadzają, inne grupy częściej się z nimi nie zgadzają. 4
POWRÓT PIS I JAROSŁAWA KACZYŃSKIEGO Najważniejsze jednak, czy Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią? Zapytano o to wszystkich badanych, nieco oderwano te pytanie od tego przemówienia Kaczyńskiego. Można było to zrobić, gdyż program PiS jest mniej więcej znany i bez ostatniego przemówienia szefa tej partii. Czy Pana(i) zdaniem, Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią? nie tak 3 raczej tak 19 raczej nie 31 nie nie 20 trudno powiedzieć 27 Odp. w proc. Tylko nieco mniej niż jedna czwarta (22%) przewiduje powrót PiS do władzy, a połowa (51%) w to nie wierzy, przy czym nie powrót ten przewiduje tylko 3%, a aż 20% równie nie sądzi, że PiS do władzy nie wróci. 5
Wykształcenie podstawowe, gimnazjalne Czy Pana(i) zdaniem, Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią? tak nie trudno powiedzieć 28 43 29 zasadnicze zawodowe 28 47 25 średnie i pomaturalne 18 57 26 licencjat, wyższe 20 56 24 Aktualne preferencje wyborcze PiS 67 17 16 SLD 10 76 15 Ruch Palikota 7 63 30 PSL 12 65 23 PO 14 76 10 Odp. w proc. Pogląd, że PiS do władzy nie wróci, nie dominuje w każdej grupie wykształcenia, ale dominacje ta jest nie większa wśród osób z wykształceniem średnim i wyższym niż wśród pozostałych badanych. W powrót PiS do władzy wierzy większość (67%) zwolenników tej partii. Sympatycy wszystkich innych partii równie nie (63-76%) w to nie wierzą. 6
P16. W ostatnia (poprzednią) niedzielę Jarosław Kaczyński wygłosił programowe przemówienie polityczne. Jedni ludzi je znają, a inni nie. Które z tych stwierdzeń odnoszą się do Pan(i)? $P16 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PiS SLD RP Palikota PSL PO inne nieni Słuchałem całego przemówieni a w TV lub radiu, gdy je wygłaszał Słuchałem trochę w TV lub radio wtedy, gdy je wygłaszał Słuchałem tylko tego, co pokazali potem lub powiedzieli w dzienniku Czytałem o nim gazecie Tylko wiem, że wygłaszał takie przemówieni e, ale nie wiem, co mówił Nic nie wiem o tym przemówien iu trudno powiedzieć 5 6 19 4 21 44 3 1000 3 8 21 5 19 42 3 475 6 5 16 3 23 45 2 525 4 9 8 73 5 75 2 2 11 2 21 57 4 187 3 4 17 6 23 45 2 181 1 7 18 2 31 39 3 147 6 6 19 5 21 41 1 177 9 12 28 6 18 26 2 233 3 6 25 3 16 42 5 144 2 7 19 4 20 47 1 284 8 7 18 4 23 38 3 317 5 7 18 6 27 36 2 162 1 9 1 15 71 3 93 4 4 16 4 23 48 3 380 4 8 18 3 18 46 2 325 4 5 27 3 24 34 3 175 8 10 16 7 21 38 2 120 8 2 19 3 17 47 5 155 5 3 21 2 25 45 110 3 4 20 3 17 51 2 145 3 10 33 9 7 31 7 100 5 5 9 2 21 55 2 130 3 7 24 2 26 38 1 140 4 11 11 7 28 38 1 220 3 6 16 5 25 44 2 483 6 7 21 3 17 43 3 517 4 9 18 9 28 33 1 67 3 3 18 10 28 40 40 3 5 11 4 35 42 1 118 2 6 17 4 19 49 4 218 3 3 18 5 25 48 40 6 2 16 14 55 8 51 9 10 29 5 19 27 2 277 1 9 1 15 71 3 93 5 3 16 1 16 57 2 96 7 9 18 6 20 41 1 164 4 6 19 4 22 42 3 641 4 5 16 2 21 50 2 195 7 7 20 4 19 44 1 414 3 7 17 4 24 44 2 400 2 5 18 5 23 41 6 155 10 32 10 10 39 3 31 5 11 21 9 19 37 75 4 11 33 3 20 27 1 89 2 9 21 6 27 36 131 12 9 22 5 19 30 3 191 2 3 14 3 21 54 4 514 2 2 7 2 19 64 4 262 3 5 19 4 25 42 3 426 7 12 26 5 19 30 1 273 21 13 38 8 8 15 39 11 8 25 8 15 32 1 142 7 7 24 22 39 41 3 17 3 30 47 30 8 23 4 42 23 26 6 12 26 7 22 26 1 156 10 10 13 3 23 40 30 LICZBA OSÓB 4 9 16 1 24 45 1 130 7
P17. Czy, ogólnie rzecz biorąc, zgadza się Pan(i) czy nie zgadza z tym, co Kaczyński powiedział o sytuacji w naszym kraju? P17. Czy, ogólnie rzecz biorąc, zgadza się Pan(i) czy nie zgadza z tym, co Kaczyński powiedział o sytuacji w naszym kraju? OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PiS SLD RP Palikota PSL PO inne nieni nie się raczej się raczej się nie nie się nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 8 36 26 19 11 352 6 35 27 19 12 186 9 36 25 19 10 166 7 36 36 21 14 5 34 32 20 10 41 7 33 37 18 5 57 7 40 30 14 9 43 3 39 24 19 15 67 12 35 19 23 12 130 5 38 20 20 18 61 10 44 29 10 9 94 9 33 23 27 9 124 7 27 33 22 12 60 38 46 15 13 8 35 27 12 19 113 6 41 27 18 9 116 5 36 23 26 10 73 14 26 30 28 2 50 11 36 31 11 11 55 6 30 21 33 9 33 2 33 33 15 17 46 6 53 19 16 5 62 6 35 29 19 10 31 6 37 14 31 12 51 12 24 35 15 14 74 7 42 26 18 7 148 8 31 26 20 14 204 4 35 54 8 26 38 23 31 8 13 11 39 14 29 7 28 7 46 26 11 10 70 18 45 36 11 13 25 31 6 25 16 8 34 22 23 13 149 38 46 15 13 8 19 38 23 12 26 8 37 22 22 11 63 7 36 27 18 12 233 11 34 30 18 7 56 12 37 22 18 12 153 5 39 31 17 9 127 4 30 29 21 16 56 6 19 31 38 6 16 9 24 24 39 3 33 36 26 28 11 47 6 39 33 20 2 49 21 45 16 10 8 96 1 31 33 17 19 127 2 46 26 7 20 46 7 35 32 13 13 137 9 32 23 27 8 139 13 40 17 27 3 30 27 61 8 4 75 6 6 25 56 6 16 43 43 14 7 44 33 22 9 16 36 43 5 80 64 27 9 11 5 33 25 13 25 40 8
P18. Czy, ogólnie rzecz biorąc, zgadza się Pan(i) czy nie zgadza ze zmianami, które Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju? P18. Czy, ogólnie rzecz biorąc, zgadza się Pan(i) czy nie zgadza ze zmianami, które Kaczyński chciałby wprowadzić w naszym kraju? OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PiS SLD RP Palikota PSL PO inne nieni nie się raczej się raczej się nie nie się nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 8 34 30 17 11 352 8 32 30 17 12 186 8 36 29 17 10 166 7 43 29 7 14 14 5 34 32 17 12 41 11 32 32 18 9 57 7 30 33 16 14 43 3 39 30 16 12 67 12 32 27 18 11 130 5 31 31 16 16 61 9 47 26 9 11 94 10 28 29 24 9 124 10 25 32 20 13 60 46 46 8 13 8 40 29 11 12 113 7 32 33 15 14 116 7 34 27 22 10 73 14 24 26 30 6 50 13 42 27 9 9 55 6 18 30 33 12 33 2 33 35 9 22 46 6 50 26 13 5 62 6 35 29 16 13 31 10 25 22 31 12 51 11 27 36 15 11 74 10 34 30 16 9 148 7 33 29 18 13 204 19 27 35 15 4 26 54 15 23 8 13 7 25 25 25 18 28 9 39 34 10 9 70 18 27 18 27 9 11 13 25 31 6 25 16 7 33 28 19 13 149 46 46 8 13 4 35 31 23 8 26 16 30 22 19 13 63 5 35 32 17 12 233 13 34 29 16 9 56 12 37 24 15 12 153 6 34 35 17 9 127 4 29 32 20 16 56 6 19 31 31 13 16 12 15 39 27 6 33 4 26 36 26 9 47 6 37 37 16 4 49 19 46 21 8 6 96 2 31 28 18 20 127 2 46 28 7 17 46 7 34 34 13 12 137 12 29 27 23 9 139 7 33 27 23 10 30 31 53 8 8 75 6 6 31 50 6 16 14 57 14 14 7 33 56 11 9 20 39 34 8 80 64 27 9 11 5 35 35 10 15 40 9
P19. Czy Pana(i) zdaniem, Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią? P19. Czy Pana(i) zdaniem, Jarosław Kaczyński i jego partia będą jeszcze rządzić w Polsce i wprowadzą zmiany, o których mówią? OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PiS SLD RP Palikota PSL PO inne nieni nie tak raczej tak raczej nie nie nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 3 19 31 20 27 1000 3 19 32 21 25 475 4 19 30 18 28 525 1 19 25 13 41 75 4 14 27 22 33 187 2 20 31 22 25 181 3 18 34 20 25 147 3 17 38 18 24 177 6 24 28 21 22 233 3 25 27 16 29 144 4 24 30 17 25 284 4 14 33 24 26 317 4 16 33 23 24 162 2 18 27 15 38 93 3 20 27 18 32 380 3 19 28 22 28 325 2 21 37 22 18 175 8 11 41 18 22 120 4 23 27 14 32 155 3 15 34 26 23 110 1 14 37 14 35 145 2 37 31 14 16 100 5 12 30 22 31 130 4 19 27 33 17 140 5 17 31 18 30 220 3 18 34 20 24 483 4 19 28 20 30 517 4 22 31 22 19 67 10 40 30 20 40 4 10 33 27 25 118 2 23 32 15 28 218 3 20 48 15 15 40 2 16 18 20 45 51 5 22 30 20 23 277 2 18 27 15 38 93 3 14 28 23 32 96 7 18 27 26 22 164 2 18 33 19 27 641 5 22 25 17 31 195 5 23 28 16 28 414 3 17 32 22 26 400 14 35 24 26 155 3 3 32 35 26 31 4 19 39 27 12 75 2 25 36 29 8 89 4 14 37 29 17 131 9 37 20 13 21 191 1 13 31 18 37 514 2 14 26 17 41 262 3 18 32 20 26 426 5 23 32 22 17 273 3 26 38 18 15 39 17 50 13 4 16 142 10 39 37 15 41 7 40 23 30 30 12 42 23 23 26 14 38 38 10 156 3 17 30 13 37 30 1 13 32 15 39 130 10