PRZED ŚWIĘTEM ZMARŁYCH i ŻYWYCH

K.064/10 PRZED ŚWIĘTEM ZMARŁYCH i ŻYWYCH Warszawa, październik 2010 roku W sondażu przeprowadzonym w dn. 7-10.10.2010 r. TNS OBOP podjął temat chowania i pamięci zmarłych. Zdecydowana większość społeczeństwa polskiego akceptuje spopielanie ciał zmarłych i chowanie ich w urnach, a mała część podnosi zastrzeżenia wobec tych nowych praktyk. 71% badanych uważa, że kremacja daje się pogodzić, a 22% - że nie daje się pogodzić z religią chrześcijańska; 59% uważa, że daje się, a 36% - że nie daje się pogodzić z obyczajem i tradycją, 72% uważa, że daje się, a 19% - że się nie daje pogodzić z szacunkiem dla zmarłych. Udział w pogrzebie świeckim jest w Polsce doświadczeniem rzadkim. Na pytanie Czy był(a) Pan(i) kiedykolwiek na pogrzebie świeckim, bez udziału księdza, pastora itp. twierdząco odpowiedziało 19%, a przecząco 81% badanych. Wystawność nagrobków na cmentarzach jest powszechnie dostrzegana. Na pytanie Czy zdarza się Panu(i) pomyśleć, że ludzie wystawiają swoim zmarłym bogate nagrobki, bo chcą pokazać, że są zamożni? 29% badanych odpowiedziało często, a 42% czasem. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank BPH S.A. nr konta: 97 1060 0076 0000 3210 0016 7608; Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy XII Wydział, nr KRS 0000100746; Kapitał zakładowy: 1.000.000 zł, w pełni opłacony t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Uroczysty pochówek i oddawanie czci zmarłym należą do najtrwalszych instytucji życia społecznego, ale jak wszystkie instytucje, także i one podlegają zmianom. W krajach zachodnich, zwłaszcza protestanckich upowszechniła się już kremacja ciał zmarłych. Coraz częściej spotyka się ją w Polsce. W naszym kraju obserwujemy też coraz większą wystawność pogrzebów a na cmentarzach widzimy coraz bardziej kosztowne nagrobki, które są nie tyle świadectwem zasług zmarłych, ile zamożności ich rodzin. Ten drugi moment był ostatnio podnoszony w dyskusji o zmniejszeniu zasiłków pogrzebowych. W sondażu przeprowadzonym przez TNS OBOP w dn. 7-10.10.2020 r. 1 zapytano o obydwie te sprawy. Komunikat zdaje sprawę z wyników tego badania. PRZYZWOLENIE DLA KREMACJI Badanie wykazało, że na większość społeczeństwa polskiego akceptuje spopielanie ciał zmarłych i chowanie ich w urnach, a mała część podnosi zastrzeżenia wobec tych nowych praktyk. Pokazano to w tabeli.. Odp. w proc. W Polsce niektóre rodziny kremują, spopielają ciała swoich zmarłych i chowają je w urnach. Czy Pana(i) zdaniem da się to pogodzić z religią chrześcijańską? z obyczajem i tradycją? z szacunkiem dla zmarłych nie tak raczej tak raczej nie nie nie trudno powiedzieć 32 39 15 7 7 24 35 27 9 5 33 39 14 5 9 Dokładnie, 71% badanych uważa, że kremacja daje się pogodzić, a 22% - że nie daje się pogodzić z religią chrześcijańska; 59% uważa, że daje się, a 36% - że nie 1 Sondaż zrealizowano w dniach 7 10 października 2010 r. na ogólnopolskiej losowej reprezentatywnej próbie 1000 mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

daje się pogodzić z obyczajem i tradycją, 72% uważa, że daje się, a 19% -że się nie daje pogodzić z szacunkiem dla zmarłych. Rzut oka na przedstawione w kolejnej tabeli zróżnicowanie tych poglądów w grupach wykształcenia, miejsca zamieszkania i stosunku do wiary pozwala zauważyć istotne różnice miedzy tymi kategoriami społecznymi. Odp. w proc. Wykształcenie Spopielanie ciał zmarłych i chowanie ich w urnach nie da się pogodzić z.. religią chrześcijańską z obyczajami i tradycją z szacunkiem dla zmarłych podstawowe, gimnazjalne 16 13 15 zasadnicze zawodowe 27 19 26 średnie i pomaturalne 39 27 38 licencjat, wyższe 47 34 50 Miejsce zamieszkania Wieś 28 21 29 miasto do 100 tys. 32 20 31 miasto101-500 tys. 39 29 40 miasto pow. 500 tys. 38 35 40 Stosunek do wiary wierzący i regularnie praktykujący 27 17 26 wierzący i raczej praktyk 31 22 31 wierzący, lecz niepraktykujący 48 43 54 Niewierzący 55 58 75 W miarę wzrostu wykształcenia rośnie odsetek ludzi, którzy uważają, ze kremacja (nie) daje się pogodzić z religia chrześcijańską oraz obyczajami i tradycją. Wraz ze wzrostem wielkości miejsca zamieszkania rośnie odsetek ludzi, którzy uważają, ze kremacja daje się pogodzić ze wszystkimi trzema sferami religią, tradycją i szacunkiem dla zmarłych. Im słabsza więź z religią, tym częściej sądzi się, że kremacja da się pogodzić z każdym z tych względów. 3

Trzeba jednak zauważyć, że zarówno ludzie z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym, jak i ludzie zamieszkali na wsi oraz ludzie wierzący i regularnie praktykujący nie częściej uważają, że kremacja da się niż że nie da się pogodzić z religią chrześcijańską oraz z szacunkiem dla zmarłych (zob. tabele aneksowe). W kwestii tradycji i obyczaju rzecz się nieco komplikuje: ludzie z wykształceniem podstawowym trochę częściej sądzą, że kremacja nie da się (48%) niż, że da się (45%) pogodzić z ta sferą. Można się spodziewać, że akceptacja dla kremacji z biegiem czasu będzie rosnąć. Będzie to się działo za sprawą ogólniejszych trendów kulturowych, ale także za sprawą wzrostu wykształcenia i postępującej urbanizacji. Zasadniczym czynnikiem będzie stanowisko kościoła czy nawet kościołów, które może sprawić, że religijność nie będzie miała większego znaczenia dla poglądów na kremację. POGRZEBY BEZ KSIĘDZA Świeckie pogrzeby, bez udziału duchownego są w Polsce, kraju ludzi wierzących, a przynajmniej instytucjonalnie związanych z kościołami rzeczą rzadką. Sondaż daje nam wyobrażenie o tym, jak rzadką. Na pytanie Czy był(a) Pan(i) kiedykolwiek na pogrzebie świeckim, bez udziału księdza, pastora itp. twierdząco odpowiedziało 19%, a przecząco 81% badanych. Udział w pogrzebie świeckim jest więc w Polsce doświadczeniem dosyć rzadkim. Nieco częściej niż inni mają je za sobą ludzie z wykształceniem wyższym (27%) i - oczywiście - ludzie dalecy od wiary (niewierzący: 33% oraz wierzący, lecz niepraktykujący: 36%); oba te czynniki są zresztą ze sobą powiązane. 4

CMENTARZ MIEJSCEM KONSUMPCJI OSTENTACYJNEJ Nekropolia, miasto umarłych jest także obrazem życia społecznego. Już w latach 1930. Robert i Helen Lyndowie, autorzy Middletown, znanej monografii typowego miasteczka amerykańskiego zanotowali, że rodziny, które doświadczały awansu społecznego przenosiły groby swoich bliskich na lepsze miejsca na cmentarzu. Dziś na cmentarzach w Polsce łatwo zaobserwować, jak ludzie się stawiają i zauważyć, że nagrobki skromne, choć w bardo dobrym stanie bywają zastępowana bardziej okazałymi. W sondażu sprawdzono, czy wystawność na cmentarzach nie jest czymś, co się socjologom tylko przywidziało. Wyniki sprawdzenia pokazano w tabeli. Odp. w proc. Czy zdarza się Panu(i) pomyśleć, że ludzie wystawiają swoim zmarłym bogate nagrobki, bo chcą pokazać, że są zamożni? często tak myślę 29 czasem tak myślę 42 bardzo rzadko tak myślę 12 nigdy tak nie pomyślałem/am 13 trudno powiedzieć 4 Pokazane w tabeli odpowiedzi na pytanie Czy zdarza się Panu(i) pomyśleć, że ludzie wystawiają swoim zmarłym bogate nagrobki, bo chcą pokazać, że są zamożni? przekonują, że wystawność tę widzi dwie trzecie badanych. Odpowiedzi te nie świadczą o tym, że konsumpcja ostentacyjna na cmentarzu jest zjawiskiem powszechnym, ale świadczą jednak o tym, że jest powszechnie dostrzegana nie może więc być zjawiskiem marginesowym. Można byłoby nawet wskazać trzy względy, które szczególnie silnie do takiej konsumpcji popychają. Pierwszym jest jej widoczność - większa niż dóbr, które gromadzimy w domach, a nawet zamykamy w garażach. Drugim jest łatwość dokonywania porównań społecznych (social comparisons) i oglądania siebie na tle innych. Trzecim jest łatwość znalezienia akceptowanej społecznie racjonalizacji jest nią wyrażenie szacunku dla zmarłych. 5

W Polsce niektóre rodziny kremują, spopielają ciała swoich zmarłych i chowają je w urnach. Czy Pana(i) zdaniem da się to pogodzić z religią chrześcijańską? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje nie tak raczej tak raczej nie nie nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 32 39 15 7 7 1000 35 38 12 6 8 477 30 40 17 7 6 523 24 37 26 8 5 78 33 45 10 5 6 193 38 45 8 6 3 175 32 40 15 9 5 150 39 36 16 4 5 179 26 32 18 10 14 225 16 38 22 12 11 154 27 39 18 9 8 252 39 40 11 5 5 300 47 35 7 4 7 181 27 44 19 6 4 113 28 40 20 6 6 381 32 40 14 8 6 324 39 39 8 4 11 176 38 35 10 12 5 119 32 34 20 9 6 171 31 26 19 6 18 118 21 61 12 2 4 132 42 41 8 4 5 89 35 34 11 14 7 121 39 39 13 5 4 132 32 39 15 7 6 238 36 41 13 6 5 479 29 38 17 8 9 521 38 42 7 3 10 98 61 24 7 7 2 44 42 38 13 6 1 146 28 45 16 7 4 156 12 53 20 4 11 35 43 41 8 9 47 27 33 19 9 12 276 27 44 19 6 4 113 31 41 9 12 7 85 42 38 10 5 4 227 29 42 16 6 7 617 33 29 16 13 9 157 27 36 21 8 8 449 31 47 10 5 6 375 48 32 9 6 4 146 55 20 11 14 30 42 36 6 8 7 85 47 32 12 2 6 91 38 38 9 4 10 139 36 31 18 9 7 214 25 45 16 8 6 472 31 45 12 8 3 200 25 43 19 5 8 429 39 33 13 9 7 301 53 28 2 8 9 70 6

W Polsce niektóre rodziny kremują, spopielają ciała swoich zmarłych i chowają je w urnach. Czy Pana(i) zdaniem da się to pogodzić z obyczajem i tradycją? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje nie tak raczej tak raczej nie nie nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 24 35 27 9 5 1000 27 31 28 9 5 477 21 38 27 8 6 523 24 28 34 10 4 78 27 38 25 8 2 193 27 38 18 9 7 175 22 33 30 7 7 150 24 38 26 9 3 179 19 29 34 10 8 225 13 32 31 17 7 154 19 34 31 10 6 252 27 39 23 6 5 300 34 33 23 7 4 181 26 31 34 7 3 113 21 35 31 9 4 381 20 38 28 10 3 324 29 32 23 5 11 176 35 28 21 10 6 119 25 30 28 11 7 171 26 24 37 7 7 118 13 61 17 3 6 132 32 37 22 4 5 89 28 21 25 23 2 121 24 35 29 6 6 132 23 34 31 8 4 238 25 37 26 9 3 479 23 32 29 9 7 521 27 42 23 4 3 98 41 28 25 5 44 30 37 24 7 1 146 19 37 25 13 6 156 7 37 44 9 4 35 25 42 18 15 47 19 31 33 10 7 276 26 31 34 7 3 113 30 31 15 15 9 85 30 34 25 7 4 227 21 37 29 8 5 617 26 26 25 15 7 157 17 33 34 11 6 449 22 41 25 7 5 375 43 25 22 6 5 146 58 23 16 3 30 36 33 19 10 2 85 34 33 24 6 4 91 27 34 30 5 5 139 26 25 28 14 6 214 18 40 29 8 6 472 26 45 16 10 3 200 17 35 35 7 6 429 28 30 25 11 6 301 42 19 29 8 2 70 7

W Polsce niektóre rodziny kremują, spopielają ciała swoich zmarłych i chowają je w urnach. Czy Pana(i) zdaniem da się to pogodzić z szacunkiem dla zmarłych? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje nie tak raczej tak raczej nie nie nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 33 39 14 5 9 1000 34 41 12 6 7 477 32 38 15 5 10 523 30 32 23 5 9 78 39 39 15 3 4 193 36 46 6 5 6 175 31 46 12 4 8 150 38 37 13 7 5 179 25 35 16 7 17 225 15 37 21 12 16 154 26 43 17 4 10 252 38 43 8 5 7 300 50 36 8 3 3 181 35 32 21 4 9 113 29 39 20 4 8 381 31 45 12 6 7 324 40 36 7 3 14 176 40 33 9 12 6 119 27 39 18 6 9 171 32 30 19 5 14 118 19 65 7 0 9 132 42 34 14 4 6 89 36 35 9 11 8 121 44 36 11 4 5 132 36 36 15 6 8 238 36 44 10 5 5 479 30 36 17 6 12 521 42 48 8 1 2 98 54 38 5 2 1 44 41 37 13 8 2 146 29 48 9 6 9 156 15 50 22 3 11 35 40 31 16 12 47 26 36 16 8 14 276 35 32 21 4 9 113 33 41 13 5 9 85 40 38 12 5 5 227 31 41 14 5 9 617 30 36 13 8 12 157 26 41 17 6 11 449 31 44 13 5 7 375 54 30 7 4 5 146 75 7 11 7 30 46 37 11 4 3 85 52 30 8 1 9 91 38 45 7 3 6 139 30 35 16 6 13 214 27 42 16 7 8 472 35 45 10 7 4 200 24 43 18 4 10 429 40 32 12 6 10 301 56 30 3 4 7 70 8

Czy był(a) Pan(i) kiedykolwiek na pogrzebie świeckim, bez udziału księdza, pastora itp.? OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje DANE W PROC. tak nie LICZBA OSÓB 19 81 1000 23 77 477 15 85 523 1 99 78 3 97 193 15 85 175 18 82 150 28 72 179 36 64 225 21 79 154 17 83 252 22 78 300 27 73 181 1 99 113 17 83 381 20 80 324 22 78 176 21 79 119 13 87 171 17 83 118 24 76 132 24 76 89 16 84 121 17 83 132 23 77 238 15 85 479 23 77 521 17 83 98 14 86 44 12 88 146 18 82 156 15 85 35 13 87 47 34 66 276 1 99 113 21 79 85 19 81 227 19 81 617 22 78 157 17 83 449 14 86 375 36 64 146 33 67 30 34 66 85 26 74 91 29 71 139 18 82 214 13 87 472 9 91 200 13 87 429 33 67 301 30 70 70 9

Czy zdarza się Panu(i) pomyśleć, że ludzie wystawiają swoim zmarłym bogate nagrobki, bo chcą pokazać, że są zamożni? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje często tak myślę czasem tak mylę bardzo rzadko tak myślę nigdy tak nie pomyślałem\ am trudno powiedzieć LICZBA OSÓB 29 42 12 13 4 1000 27 44 10 15 3 477 30 40 14 10 5 523 19 38 12 31 78 26 45 15 10 4 193 31 40 9 14 5 175 32 47 11 6 4 150 36 34 15 13 2 179 25 46 12 11 6 225 25 42 14 14 5 154 36 41 8 10 6 252 31 38 16 11 4 300 27 46 11 11 4 181 16 49 14 21 113 28 43 10 14 5 381 26 43 16 12 3 324 33 42 11 11 3 176 34 36 13 10 7 119 16 39 19 20 6 171 27 47 5 17 4 118 15 45 28 11 1 132 42 38 10 3 6 89 39 38 4 16 4 121 28 40 12 15 5 132 38 45 8 6 4 238 32 39 13 12 4 479 26 45 12 12 4 521 21 55 9 10 5 98 44 30 13 7 5 44 38 32 14 13 2 146 28 40 14 15 4 156 39 33 11 12 6 35 35 42 10 3 11 47 27 44 13 10 6 276 16 49 14 21 113 33 42 8 14 2 85 32 40 9 16 3 227 26 44 14 10 4 617 34 36 9 15 6 157 26 43 13 13 5 449 31 42 14 10 3 375 33 41 9 13 4 146 38 33 2 21 7 30 41 38 10 10 0 85 30 48 6 9 6 91 24 51 14 10 1 139 30 38 14 14 3 214 27 41 13 13 6 472 24 44 11 16 5 200 27 42 14 11 5 429 34 40 11 11 3 301 34 43 8 14 1 70 10