WPROWADZENIE...4 Cel opracowania...4 I.OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Z ZPUNKTU WIDZENIA GOSPODARKI ODPADAMI...6 1. Budowa geologiczna...7 2. Gleby...7 3. Hydrografia...8 3.1. Wody podziemne...8 3.2. Wody powierzchniowe...9 4. Formy ochrony przyrody...10 5. Dane demograficzne...12 6. Zagospodarowanie terenu i struktura obsługi ludności...13 7. Gospodarka...17 7. 1. Działalność gospodarcza...17 9. Turystyka i rekreacja...18 II.ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI...19 1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów na terenie Gminy...19 1.1. Dane dotyczące wytwarzanych odpadów komunalnych....19 1.2. Odpady komunalne...21 1.2.1. Odpady niezebrane...25 1.3. Komunalne osady ściekowe...25 1.4 Odpady opakowaniowe...26 1.5. Odpady niebezpieczne...26 1.6. Odpady azbestowe...27 1.7. Odpady zawierające PCB...28 1.8. Baterie i akumulatory...28 1.9. Odpady medyczne i weterynaryjne...29 1.10 Pojazdy wycofane z eksploatacji...31 1.11. Oleje odpadowe...32 1.12. Odpady z urządzeń elektrycznych i elektronicznych...34 1.13. Pestycydy...34 2. Odpady z sektora gospodarczego...36 2.1. Sposoby gospodarowania odpadami pochodzącymi z sektora gospodarczego....43 3. Istniejące systemy zbierania i transportu odpadów, w szczególności odpadów innych niż 1
niebezpieczne....46 3.1. Podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne...48 3.1.1. Firmy posiadające zezwolenia na usuwanie odpadów komunalnych z terenu Gminy ( stan na 2003 ROK ):...48 3.1.2. Firmy posiadające zezwolenia na usuwanie nieczystości płynnych z terenu Gminy ( STAN NA 2003 ROK ) :...48 3.1.3. Wykaz punktów skupu surowców wtórnych z terenu Krzeszowic wg wykazu z Urzędu Gminy:...48 3.1.4. Firmy posiadające zezwolenia ze Starostwa Powiatowego w Krakowie na zbieranie i usuwanie odpadów zawierających azbest...49 4. Instalacje do odzysku odpadów działające na terenie Gminy Krzeszowice....51 III.PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI...52 1. Prognozy zmian ilościowych odpadów...52 1. 1. Prognoza demograficzna...52 1.2. Poziom życia społecznego...53 1.3. Świadomość ekologiczna społeczeństwa...53 1.4.Odpady komunalne...54 1.5. Komunalne osady ściekowe...56 1.6. Prognoza ilości i jakości odpadów powstających w sektorze gospodarczym....56 1.7. Prognoza ilości odpadów opakowaniowych...56 2. Prognoza ilości i jakości odpadów niebezpiecznych...58 2.1.Odpady zawierające PCB (polichlorowane, bifenyle, trifenyl)...58 2.2.Odpady zawierające azbest...58 2.3.Akumulatory i baterie...58 2.4. Odpady medyczne i weterynaryjne...59 2.5. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne...59 2.6. Pestycydy...59 2.7. Wyeksploatowane pojazdy i zużyte opony...59 Założone cele w gospodarce odpadami...61 2. Ustalone cele i zadania....62 3. Cele i działania strategiczne zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na lata 2004 2015 dla Gminy Krzeszowice...64 3.1. Kierunki działań w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi w Gminie Krzeszowice...67 DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI...68 2
3.4. Minimalizacja i ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko odpadów niebezpiecznych znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych...68 4. Cele i działania strategiczne zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami z działalności gospodarczej...68...68 5. Cele i działania strategiczne zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi na lata 2004 2015 dla Gminy Krzeszowice...69 5.1. Odpady medyczne i weterynaryjne....70 5.1.1. Odpady medyczne...70 5.1.2. Odpady weterynaryjne...71 5.2. Oleje odpadowe...72 5.3.Odpady elektryczne i elektroniczne...73 5.4. Odpady zawierające azbest...74 5.5. Środki ochrony roślin...74 6. Zadania strategiczne na lata 2004 2015...74 IV.Projektowane rozwiązania gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice...76 1. Ogólne zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów...76 V.Proponowane warianty...78 1. Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów komunalnych...82 2. Harmonogram realizacji przedsięwzięć na lata 2004 2015...83 VI. Analiza oddziaływania projektu na środowisko... 86 VII. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu... 94 3
WPROWADZENIE Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r [Dz.U.2001,62,628] o odpadach obowiązująca w Polsce od 1 października 2001 roku nakłada na organy wykonawcze gminy obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami, zgodnie z zakresem wynikającym z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzenia planów gospodarki odpadami. Niniejszy Gminny Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Krzeszowice uwzględnia wymagane zapisy planów gospodarki odpadami wyższego szczebla, do których należą Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Plan Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego i Plan Gospodarki Odpadami powiat krakowski oraz rządowe dokumenty określające politykę ekologiczną państwa, jak: II Polityka Ekologiczna Państwa, Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010 i Program Wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010. Poza uwzględnieniem w opracowaniu wymagań formalnych i merytorycznych wynikających z przedstawionych dokumentów, opracowanie planu wymagało aktualizacji podstawowych danych dotyczących odpadów i przeprowadzenia analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami w gminie Na podstawie diagnozy i prognozy obecnego stanu gospodarki odpadami powstającymi na terenie gminy opracowano cele i kierunki działań do 2015 roku oraz wymagane przedsięwzięcia w okresie najbliższych czterech latach z uwzględnieniem najnowszych dostępnych rozwiązań w gospodarce odpadami, dostosowanych do standardów technologicznych i ekologicznych Unii Europejskiej. Zaproponowany wariant systemowej gospodarki odpadami powinien zapewnić mieszkańcom należną higienę środowiska lokalnego oraz poczucia bezpieczeństwa i komfortu ekologicznego w miejscu ich zamieszkania. Przedstawiona perspektywiczna strategia rozwoju gospodarki odpadami w gminie Krzeszowice opracowana na podstawie aktualnych danych, zgodna z obowiązującymi przepisami prawnymi, ekonomicznymi, technicznymi oraz wsparta kontrolą i akceptacją społeczną umożliwi podejmowanie przez Burmistrza Krzeszowic konstruktywnych decyzji umożliwiających jednocześnie przewidywanie kierunków rozwoju i jej wyników. Cel opracowania. Podstawowym celem opracowania i wdrażania planów gospodarki odpadami jest realizacja polityki ekologicznej państwa, a także potrzeba stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. Na szczeblu lokalnym plan gospodarki odpadami stanowi dokument zawierający wizję rozwoju systemu, określa warunki wdrażania nakreślonych wariantów rozwiązań a jednocześnie jest ważnym źródłem informacji dla podejmowanych decyzji strategicznych. Celem opracowania Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Krzeszowice zgodnie z wytycznymi jest: przedstawienie aktualnego stanu gospodarki odpadami, przedstawienie prognozy zmian w zakresie gospodarki odpadami. 4
określenie celów i zadań dotyczących gospodarki odpadami i wynikających z diagnozy aktualnego stanu, opracowanie programu strategicznego do roku 2006 i do roku 2015. Opracowany Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Krzeszowice spełnia postawione przed nim cele, obejmuje pełny zakres zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami na terenie Gminy, w sposób zapewniający zachowanie zasad ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju oraz wypełnienie założeń II. Polityki Ekologicznej Państwa. 5
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Z ZPUNKTU WIDZENIA GOSPODARKI ODPADAMI Krzeszowice to gmina miejsko wiejska, położona w województwie małopolskim, powiat krakowski. Tworzą ją miasto Krzeszowice z przyłączonymi osiedlami Czatkowice i Żbik oraz 18 sołectw: Czerna, Dębnik, Dubie, Filipowice, Frywałd, Łany Miękinia, Nawojowa Góra, Nowa Góra, Ostrężnica, Paczółtowice, Rudno, Sanka, Siedlec, Tenczynek, Wola Filipowska, Zalas, Żary. Gmina leży w obrębie Wyżyny Krakowskiej, w centrum Rowu Krzeszowickiego. W tej okolicy Rów Krzeszowicki zwęża się do szerokości około dwóch kilometrów i jest najbardziej malowniczy pod względem krajobrazowym oraz urozmaicony geomorfologicznie i geologicznie. Krzeszowice zajmują też całą jego szerokość. Całkowita powierzchnia geodezyjna gminy Krzeszowice wynosi 13 937 ha, w tym : lasy i grunty zadrzewione i zakrzewione - 5084 ha (36%) użytki rolne ogółem - 7637 ha (54,8%) grunty zurbanizowane -1069 ha ( 7,7%) grunty pozostałe ( nieużytki i tereny różne ) - 147 ha ( 1,0%) Wg danych statystycznych,opracowanych w oparciu o spis rolny z 2002 r., powierzchnia użytków rolnych uległa zmniejszeniu i wynosi 5278 ha, z czego ok.83% to grunty orne. 6
Krzeszowice to gmina o wielofunkcyjnej strukturze gospodarczej, posiadająca ponadto walory uzdrowiskowe i turystyczno-rekreacyjne. Jest obszarem bardzo interesującym z uwagi na środowisko naturalne. Znaczna część jej powierzchni ok. 65% - jest objęta ochroną prawną. Prawie cała gmina znajduje się w zlewniach i strefach ochrony rzek Rudawy i Sanki, na których zlokalizowane są ujęcia wody pitnej dla miasta Krakowa. Ponadto południowo wschodnia część Gminy znajduje się w południowej części obszaru głównego zbiornika wód podziemnych Częstochowa (E) GZWP nr 326. 1. Budowa geologiczna Teren gminy generalnie charakteryzuje się trójdzielną budową. Podzielony jest uskokami o przebiegu południkowym. Od północy, na podłożu zbudowanym z dewońskich dolomitów i wapieni oraz dolomitów i wapieni dolnokarbońskich zalegają dolomity, wapienie i margle dolnotriasowe oraz środkowo triasowe wapienie anizyku. Na nich rozwinęły się wapienie górnej jury. Prawie cały obszar pokrywają pleistoceńskie iły. Rejon centralny wypełniają wapienie skaliste płytowe i ławicowe z krzemieniami oraz margle jury o znacznej miąższości oraz wapienie, margle z glaukonitem i opoki kredy pokryte podobnie jak w przyległych rejonach lessami i piaskami czwartorzędowymi. Na południu występują karbońskie iłowce, mułowce i piaskowce warstw malinowickich, wyżej permskie porfiry czerwonego spągowca. Na wyrównanej powierzchni niezgodnie zalegają jurajskie wapienie Oksfordu. Osady trzeciorzędowe reprezentują tu rumosze, żwiry i gliny zwietrzelinowe paleogenu, czwartorzęd pleistocenskie gliny zwałowe, żwiry i paski rezydualne oraz piaski wodnolodowcowego budujące liczne wydmy. Dalej na południe porfiry nie występują, a erozja spowodowała prawie całkowitą redukcje utworów jury, co powoduje że osady trzeciorzędu i czwartorzędu leżą bezpośrednio na podłożu karbońskim. 2. Gleby. Gleby na terenie omawianej gminy charakteryzuje duża różnorodność. Na wierzchowinach występują glinki lessowe miąższości 4-8 m. Rozwinęły się na nich urodzajne gleby lessowe miejscami lessowe zbielicowane. Utwory lessowe uznawane są za grunty słabe z racji dużej wrażliwości w stosunku do wody, przejawiającej się szczególnie ich skłonnością do osiadania zapadowego. W obszarach, gdzie brak pokrywy lessowej, rozwinęły się gleby próchnicze - węglanowe, barwy czarnej o strukturze gruzełkowatej. Na łagodnych stokach występują gleby przejściowe między rędzinami a glebami próchniczno - węglanowymi- W południowej części gminy w rejonie sołectw; Sanka, Frywałd i Zalas oprócz wyżej wymienionych gleb występują gleby piaszczyste i bielicowe. W dnach potoków i rowu Krzeszowickiego występują grunty rozwinięte na madach. Gleby terenu gminy Krzeszowice należą do gruntów szczególnie podatnych na denudację naturogeniczną i uprawową. Około 55% gruntów to gleby klasy IIIa i IIIb,. 34 % klasy IVa i IVb. 7
3. Hydrografia 3.1. WODY PODZIEMNE Charakterystyczną cechą warunków hydrogeologicznych gminy Krzeszowice jest piętrowość wód podziemnych. Na podstawie dotychczasowego rozpoznania budowy geologicznej można wydzielić 6 grup zbiorników wód podziemnych: czwartorzędowe (Q), jurajske (J) triasowe (T) permski(p) górnokarboński (C) dolnokarbońsko - dewoński (D). Zbiorniki czwartorzędowe. mają znaczenie z punktu widzenia możliwości pozyskania wody dla potrzeb komunalnych, występują w południowej części gminy Krzeszowice. Udokumentowano dwie tego rodzaju formy, perspektywiczne ze względu na możliwości czerpania wód na cele komunalne. Większa z nich (Q - l) występuje między Tenczynkiem a Zalasem, mniejsza na północ od Frywałdu. W utworach czwartorzędowych występują dwa poziomy wodonośne. Tworzą je piaski i żwiry rozdzielone przez gliny i iły o miąższości do 40 m- Górny poziom wodonośny występuje w piaskach przy powierzchni. Górny poziom jest silnie wodonośny, a na W i SW od Tenczynka stwierdzono także samowypływy. Izolująca warstwa iłów w stropie żwirów chroni je przed wnikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Zbiorniki jurajskie w północno - wschodniej części gminy Krzeszowice tworzą jeden zbiornik wód podziemnych (J - l). Wzdłuż północnej granicy Rowu Krzeszowickiego ciągnie się wąski pas wychodni utworów jurajskich, porozrywany uskokami na trzy niewielkie zbiorniki wód podziemnych (J - 2A; J -2B1J-2C). W południowej części gminy Krzeszowice utwory jurajskie tworzą jeden zbiornik wód podziemnych (J - 3). Wydzielone zbiorniki jurajskie należą do Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP nr 326. Częstochowa E wyróżnianego także Jako GZWP Krzeszowice - Pilica. W Nawojowej Górze woda z poziomu jurajskiego, ujęta studnią wierconą, wykorzystywana jest na potrzeby rozlewni. Gazowana i butelkowana rozprowadzana jest opatrzona znakiem firmowym Źródło Jurajskie". Zbiornik triasowy. zajmuje północno - zachodnią część gminy Krzeszowice. Jest on jednocześnie południowym krańcem GZWP nr 454, Olkusz - Zawiercie. Zbiornik triasowy jest w dużej części odsłonięty i jest zasilany przez infiltrację opadów atmosferycznych. W części wschodniej jest on także zasilany wodą ze zbiornika jurajskiego J - E- Zbiornik triasowy jest słabo rozpoznany jeśli chodzi o jego własności hydrogeologiczne. Szczelinowo - krasowy charakter zbiornika triasowego powoduje dużą jego podatność na zanieczyszczenia z powierzchni terenu oraz pochodzące z sąsiadujących z nim zbiorników. 8
Zbiornik permski. znajduje się w południowej części gminy Krzeszowice, w okolicy Zalasu. Ze względu na niewielką powierzchnię wychodni porfirów zasięg zbiornika nie jest znany. Przykrywają go osady jurajskie, tworzące zbiornik J -3. Porfiry tworzą zbiornik wód podziemnych typu szczelinowego. Eksploatacja odkrywkowa porfiru ze złoża w Zalasie odbywa się poniżej naturalnego poziomu wód podziemnych. W Krzeszowicach występują dwa zbiorniki górnokarbońskie północny (C - 1) i południowy (C - 2). Nie mają one znaczenia jako zbiorniki wód podziemnych, choć nieznaczne dopływy wody z diabazów są rejestrowane w kamieniołomie w Niedźwiedziej Górze. 3.2. WODY POWIERZCHNIOWE Teren gminy niemal w całości należy do zlewni Rudawy i Sanki. Na zachodzie od Woli Filipowskiej za przysiółkiem Stara Wola znajdują się źródła potoku Chechło, który odwadnia jedynie niewielki fragment obszaru gminy. Dorzecze Rudawy obejmuje północną i środkową część gminy. W jego skład wchodzą potoki: Czubrówka, Rudawka, Krzeszówka, Miękinia, Dulówka, Filipówka, Szklarka. Eliaszówka oraz 6 mniejszych potoków bez nazwy, Dnem Krzeszowickiego Rowu Tektonicznego płyną mniej więcej równoleżnikowo potoki: Dulówka i Krzeszówka, która poza wschodnią granicą gminy przyjmuje nazwę Rudawa. Dolinki, którymi płyną ich boczne dopływy mają przebieg mniej więcej południkowy (na pewnych odcinkach przebieg ich jest niezgodny z ogólnym, zależnie od przebiegu uskoków i spękań, na których doliny zostały założone. Duże spadki cieków tworzą lokalne progi i bystrza, opuszczając wyżynę rozcinają jej tektonicznej krawędź i wchodzą na obszary przedgórza, gdzie tworzą liczne meandry spychając potoki płynące doliną rowu w kierunku południowym. Dzięki temu procesowi dno rowu od północy jest podniesione, od południa zaś obniżone. Od południa płyną tylko niewielkie cieki w rejonie Tenczynka-Dorzecze Sanki na terenie gminy obejmuje jedynie jej obszar źródliskowy w rejonie wsi Zalas. Sanka i Frywałd. Sanka odwadnia leżący na północ od niej garb Tenczyński. Do stałych zbiorników wodnych należą małe stawy na potokach Szklarka i Sanka, staw Wroński koło Tenczynka, staw w nieczynnym kamieniołomie w Zalasie. Na Płaskowyżu Sanki małe okresowe oczka wodne występują w zagłębieniach krasowych. Powszechnie na terenie Niecki Dulowskiej w północno-wschodniej części obszaru oraz w lasach koło Tenczynka i Zalasu zaznaczają się podmokłości. Występują też miejscami w dolinach Sanki i jej dopływów, Rudna. Strefy te związane są głównie z płytko zalegającymi, nieprzepuszczalnymi osadami karbonu, miocenu i czwartorzędu, które wypełniają obniżenia tektoniczne. Niewielkie podmokłości powierzchniowe występują w większości dolin rzecznych, często na miejscach dawnych stawów rybnych. 9
4. Formy ochrony przyrody Na terenie gminy Krzeszowice występują następujące formy ochrony przyrody: Rezerwaty (łączna powierzchnia : ok. 605 ha ) Dolina Racławki i Dolina Eliaszówki położone w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, oraz rezerwat Dolina Potoku Rudno położony w obrębie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat Dolina Racławki (największy rezerwat w powiecie krakowskim) - położony pomiędzy Dubiem a Paczółtowicami. Powierzchnia 473,92 ha, utworzony w 1989 roku. Jest to rezerwat krajobrazowy, częściowy. Przedmiot ochrony: naturalne lasy bukowe, murawy i zarośla kserotermiczne. Rezerwat Dolina Eliaszówki - położony pomiędzy Czerną a Paczółtowicami. Powierzchnia 107,20 ha, utworzony w 1989 roku. Rezerwat leśny, częściowy. Rezerwat Potoku Rudno-powierzchnia 95,94 ha (w części na terenie gminy Alwernia). Utworzony w 2001 roku. Rezerwat leśno -krajobrazowy, częściowy. Parki krajobrazowe. W obszarze gminy Krzeszowice parki krajobrazowe zajmują 47% powierzchni. Są. to parki wchodzące w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych ( 65, 6 % pow. parków na terenie gminy - 9 141,8 ha): Dolinki Krakowskie - obejmujący oprócz północnej części gminy Krzeszowice części obszarów z sąsiednich gmin Zabierzów. Wielka Wieś i Jerzmanowice Przeginia ( 35,8% całkowitej powierzchni parku na terenie gminy -4986,0 ha ), Tenczyński ( 27,3% pow. Parku na terenie gminy - 3803,4 ha) obejmujący południową część gmin Krzeszowice i Zabierzowa oraz fragment północno -zachodni gminy Liszki, Park Rudniański 2,5% całkowitej powierzchni parku na terenie gminy - 352,4ha. Pozostała (poza parkami) część gminy znajduje się w strefie ochronnej parków. Inne formy ochrony. Poza wymienionymi obszarami do obiektów przyrodniczych podlegających ochronie (na mocy Ustawy o ochronie przyrody) należą:. pomniki przyrody, zarówno ożywionej - drzewa, jak i nieożywionej skały, źródła. stanowiska dokumentacyjne. Prawie cała Gmina znajduje się w zlewniach rzek Rudawy i Sanki, na których zlokalizowane są ujęcia wody pitnej dla miasta Krakowa. Decyzjami OŚ.III.6210-1- 29/96 z dnia 09.01.1997 r. i OŚ.III.6210-1-5/97 z dnia 15.04.1997 r. Wojewody Krakowskiego wyznaczono strefy ochrony ujęć na tych rzekach Ponadto południowowschodnia część Gminy znajduje się w południowej części obszaru głównego zbiornika wód podziemnych Częstochowa (E) GZWP nr 326. Ze względu na duży udział obszarów cennych przyrodniczo oraz posiadających wyjątkowe walory krajobrazowo-kulturowe w całkowitej powierzchni gminy, należy w pierwszej kolejności podjąć działania zmierzające do minimalizacji negatywnego wpływu odpadów na środowisko oraz działania służące prawidłowemu postępowaniu z wytwarzanymi na tym terenie odpadami. 10
Tereny zielone. Miasto Krzeszowice posiada 4 obszary zieleni urządzonej : Zabytkowy Park Pałacowy o pow. ok. 12,00 ha, Park Bogackiego o pow. 0,73 ha, Park Zofii o pow. ok. 0,80 ha, tzw. Dzikie Planty o pow. 1,70 ha, oraz zieleń przydrożną i 4 ogrody działkowe. Na terenie Gminy znajdują się 2 ogrody działkowe oraz w miejscowości Nowa Góra rynek o pow. ok.0,40 ha. Ponadto na terenie całej Gminy występują znaczne powierzchnie zieleni nieurządzonej. 11
5. Dane demograficzne Liczba mieszkańców miasta Krzeszowice stanowi 32,7 % mieszkańców gminy. Według informacji z Urzędu Miejskiego Krzeszowice ( stan na 30.04.2003r) struktura ludności w podziale na rejony przedstawia się następująco: Tabela nr 1 Lp. Liczba ludności w gminie w podziale na rejony(2003 rok)* Rejon Liczba ludności Osiedle nr.1 2 345 Osiedle nr.2 2 722 Osiedle nr.3 2 714 Osiedle nr.4 976 Czatkowice 967 Żbik 520 Czerna 1 250 Dębnik 122 Dubie 210 Frywałd 268 Filipowice 2 127 Łany 359 Miękinia 1 239 Nowa Góra 1 245 Nawojowa Góra 1 846 Ostrężnica 1 051 Paczółtowice 791 Rudno 753 Sanka 1 114 Siedlec 631 Tenczynek 3 175 Wola Filipowska 2 597 Zalas 2 234 Żary 119 miasto 10 244 osób wieś 21 131 osób Ogółem 31375 *Na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach. W ciągu ostatniej dekady liczba ludności wahała się pomiędzy31 400 a 31 375 wykazuje więc cechy struktury stabilnej o niewielkiej tendencji spadkowej, widocznej w ciągu ostatnich pięciu lat. Saldo migracji według ostatnich danych za grudzień 1998 było dodatnie i wynosiło 0,4 natomiast przyrost naturalny był ujemny. Wskaźniki te dotyczą liczb przypadających na 1000 mieszkańców. Ludność gminy Krzeszowice, jeśli chodzi o strukturę wiekową, posiada dość duży odsetek w wieku produkcyjnym. Na ponad 31 375 mieszkańców przypada ok. 61 % ludzi w wieku produkcyjnym. Gęstość zaludnienia na terenie gminy wynosi 226 osób/km 2. W zakresie struktury płci gmina cechuje się niewielką przewagą liczby kobiet w stosunku do liczby mężczyzn, co jest charakterystyczne dla gmin miejskich. 12
Obecnie gminę zamieszkuje 31 375, co świadczy o tendencji spadkowej. Tabela 2 Struktura ludności gminy Krzeszowice (rok 2002)* wiek (w latach) mężczyźni kobiety 0-2 433 385 3 135 150 4-5 291 325 6 174 150 7 176 160 8-12 958 962 13-15 677 675 16-17 478 403 18 248 268 19-65 9890-19-60-9231 pow. 65 1667 pow. 60 3490 Razem 15 127 16 279 31 406 *Na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach. Liczebność ludności w wieku produkcyjnym będzie ulegać zmniejszeniu do 2005r., dopiero w perspektywie nastąpi wyraźne odwrócenie tendencji spadkowej. Przyrost ludności w wieku produkcyjnym spowodowany będzie wchodzeniem w wiek produkcyjny roczników uczniów szkół średnich. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym będzie systematycznie wzrastać. Liczebność dzieci w wieku przedszkolnym utrzyma się w bieżącym pięcioleciu; w następnych latach zakłada się wzrost, ze względu na wchodzenie w wiek rozrodczy roczników z wyżu demograficznego. Przewiduje się spadek liczebności dzieci w wieku szkolnym, co najmniej do 2005 roku, ponowne zdynamizowanie przyrostu po 2010. 6. Zagospodarowanie terenu i struktura obsługi ludności. Całkowita powierzchnia geodezyjna gminy Krzeszowice wynosi 13 937 ha, w tym : lasy i grunty zadrzewione i zakrzewione - 5084 ha (36%) użytki rolne ogółem - 7637 ha (54,8%) grunty zurbanizowane - 1069 ha ( 7,7%) grunty pozostałe ( nieużytki i tereny różne ) -147 ha ( 1,0%) Wg danych statystycznych opracowanych w oparciu o spis rolny z 2002 r. powierzchnia użytków rolnych uległa zmniejszeniu i wynosi 5278 ha, z czego ok.83% to grunty orne. Przeważająca zabudowa w gminie Krzeszowice to zabudowa niska, jednorodzinna wolnostojąca. Na terenie miasta Krzeszowice występuje również zabudowa wielorodzinna, średniej i wysokiej intensywności. Na obszarach wiejskich przewiduje się największą w gminie kumulację mieszkalnictwa jednorodzinnego, nie przewiduje się tu zabudowy wielorodzinnej w żadnej formie. Z analizy demograficznej wynika, iż budową nowych obiektów w gminie mogą być zainteresowani głównie inwestorzy spoza jej terenu. 13
Budynki są ogrzewane paliwami stałymi, ciekłymi i gazowymi. Obserwuje się również wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii ( np. energia słoneczna). Na terenie gminy Krzeszowice odsetek mieszkańców podłączonych do sieci wodociągowej wynosi 100%. Długość sieci wodociągowej bez podłączeń 434,4 km. Ostatnią zwodociągowaną miejscowością jest Dubie ( uruchomienie wodociągu w grudniu 2003 roku). Krzeszowice miasto jest prawie całkowicie skanalizowane, natomiast na terenach wiejskich jedynie Tenczynek jest objęty w większej części ( ok.70%) siecią kanalizacyjną, Wola Filipowska w 30% jest skanalizowana i Nawojowa Góra w 20%. W sumie zaledwie 28% mieszkańców gminy korzysta z kanalizacji.obecnie sieć kanalizacji sanitarnej ma długość ok. 50,6 km, z tego sieć ogólnospławna to ok. 18,5 km, a sanitarna to 32,1 km. Kolektory doprowadzają ścieki do Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Krzeszowicach, z terenu miasta tzw. kolektorem krzeszowickim ogólnospławnym, posiadającym przelew burzowy oraz z Tenczynka, Woli Filipowskiej i Nawojowej Góry - trzema kolektorami sanitarnymi.na pozostałym terenie Gminy ścieki powinny być odprowadzane do szczelnych, wybieralnych osadników gnilnych, opróżnianych przez wyspecjalizowane, posiadające pozwolenia firmy i dostarczane do Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Krzeszowicach.Zdarzają się nieprawidłowości w tym zakresie tj. nieszczelne szamba, nieprawidłowe odprowadzanie ścieków. W związku z uciążliwościami oraz zagrożeniami wynikającymi z istniejącego stanu intensyfikacja budowy kanalizacji na terenach wiejskich jest jednym z głównych założeń inwestycyjnych Gminy. Z oczyszczalni o przepustowości powyżej 250m 3 /d należy wymienić : -mechaniczno biologiczno chemiczną (z usuwaniem fosforu siarczanem żelazowym), o przepustowości 7000 m 3 /d, znajdująca się w Krzeszowicach; aktualnie odprowadza ona 4279 m 3 /d ścieków; odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest Krzeszówka. -mechaniczno biologiczna,o projektowanej przepustowości 400 m 3 /d, zlokalizowana w Zalasie; odbiornikiem w tym przypadku będzie Rudno; Obecnie planuje się uruchomienie oczyszczalni w Rudnie i Zalasie (wschód). Funkcjonująca juz nowa oczyszczalnia dla sąsiedniej gminy Jerzmanowice Przeginia, zlokalizowana na terenie Żar (gmina Krzeszowice), docelowo ma objąć również miejscowość Paczółtowice. Ponadto na terenie gminy funkcjonują oczyszczalnie przydomowe obsługujące: -obiekty użyteczności publicznej: Czerna (3),Paczółtowice (1), obsługujące zakłady przemysłowe Krzeszowice - miasto (3), Zalas (1), obsługujące posesje prywatne Rudno(1), Tenczynek (1), Krzeszowice - miasto (1),Żbik (2). Gminę obsługuje nowoczesna automatyczna centrala telekomunikacyjna, umożliwiająca bezpośrednią łączność z całym światem. 14
Na terenie gminy Krzeszowice istnieje możliwość korzystania z następujących placówek: Tabela 3 Infrastruktura* funkcja placówki rejon Ilość placówek przedszkola miasto 2 wieś 2 Oświata szkoły podstawowe miasto 1 wieś 9 zespoły szkól miasto 1 wieś 4 szkoły ponadpodstawowe miasto 2 wieś x biblioteki/filie miasto 2 wieś 7 Kultura domy kultury, kluby, świetlice miasto 1 wieś 10 obiekty sakralne miasto 3 wieś 14 muzea miasto 1 wieś x przychodnie i ośrodki zdrowia miasto 4 wieś 3 gabinety lekarskie miasto 34 wieś 5 Ochrona zdrowia i opieka społeczna szpital (uzdrowiskowy) miasto 1 wieś x apteki miasto 5 wieś 2 opieka społeczna miasto x wieś 1 Administracja ogółem miasto 5 wieś Łączność poczta-telekomunikacja miasto 2 wieś 3 stadiony, boiska miasto 4 wieś 14 schroniska PTSM miasto x wieś 1 Sport, rekreacja ośrodki kolonijne i miasto 1 domy noclegowe wieś 3 hotele miasto x wieś 1 pole golfowe miasto x wieś 1 Zieleń urządzona cmentarze miasto 1 wieś 11 15
Tabela 3 Handel Gastronomia Rzemiosło ogródki działkowe parki Usługi komercyjne sklepy, hurtownie Infrastruktura* restauracje, kawiarnie usługi * Na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach. miasto 4 wieś 2 miasto 4 wieś 1 miasto 99 wieś 118 miasto 17 wieś 15 miasto bd wieś bd 16
7. Gospodarka 7. 1. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA. Gmina znajduje się w obrębie strefy podmiejskiej Krakowa, co znajduje wyraz w jej wielofunkcyjnej strukturze gospodarczej i wieloaspektowych powiązaniach z tym miastem. Przemysł na obszarze gminy obejmuje przede wszystkim eksploatację surowców naturalnych (wapienie, porfiry, diabazy i słynny tzw. "czarny marmur"), wód mineralnych leczniczych oraz pozyskiwanych w celach spożywczych, przetwórstwo spożywcze, owocowo warzywne, rolnictwo oraz działalność usługową i handlową. Do największych zakładów przemysłowych należą: Kopalnia Wapienia Czatkowice sp. z o.o. Os. Czatkowice 248; 32-065 Krzeszowice, Kopalnie Porfiru i Diabazu sp. z o.o. ul. T Kościuszki 10, 32 065 Krzeszowice, KOSD w Rudawie ul. Legionów Polskich - Kopalnia w Dubiu, Produkcja i Hodowla Roślin Ogrodniczych spółka z o.o. 32-065 Krzeszowice ul. Żbicka 32, Eden Springs Zakład Pracy Chronionej 32-065 Krzeszowice os.czatkowice 254, Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Tenczynku, Działa tu wiele prywatnych firm handlowych i usługowych. W Urzędzie Miejskim w Krzeszowicach było zarejestrowanych: l.499 podmiotów działalność handlowa, l.232 podmiotów - działalność usługowa, 71 podmiotów działalność produkcyjna, 416 podmiotów - działalność różna; Z działających na terenie gminy podmiotów gospodarczych 10 można zaliczyć do dużych zakładów, pozostałe należą do grupy średnich i małych. 8. Rolnictwo. Rolnictwo nie odgrywa znaczącej funkcji gospodarczej w gminie. Wynika to z dużego rozdrobnienia gruntów, jak również z faktu, iż znaczna część ludności była zatrudniona w sąsiednich gminach, a zwłaszcza w mieście Krakowie oraz na Śląsku (w sektorze górniczym ) i to stanowiło ich główne źródło dochodu. Z przeprowadzonej przez IUNG w Puławach punktowej waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, uwzględniającej takie elementy środowiska jak gleby, warunki klimatyczne i wodne, a także rzeźbę terenu, wynika,że ogólne warunki 17
sprzyjają rozwojowi rolnictwa. Ogólny wskaźnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla gminy Krzeszowice wynosi 80,00. Na jej terenie przeważają gospodarstwa indywidualne, małoobszarowe. Rozdrobnienie gospodarstw jest bardzo duże, średnia powierzchnia wynosi : ok.1,80 ha. Gospodarstwa o powierzchni do 2,00 ha stanowią 83% ogólnej liczby gospodarstw, natomiast powyżej 15,00 ha to zaledwie 0,7 %. strukturę agrarną znacznie pogarsza duża ilość działek rolnych ( pow. < 1 ha). Dominuje produkcja wszechstronna, większość nie posiada wyspecjalizowanego charakteru. W strukturze przeważa produkcja roślinna dominuje uprawa zbóż : 73,22% powierzchni zasiewów oraz roślin okopowych ziemniaków : 14,2 %. Znajduje się kilka gospodarstw ogrodniczych, produkujących warzywa i kwiaty pod osłonami, jedna kilkuhektarowa plantacja róż ( w Siedlcu).Produkcja zwierzęca to przede wszystkim chów bydła i trzody chlewnej oraz kilka gospodarstw specjalistycznych : 8 kurników ( w Nawojowej Górze, Żarach i na Woli Filipowskiej ), chów trzody chlewnej w obiegu zamkniętym w Sance, gospodarstwa zajmujące się trzodą chlewną w Nawojowej Górze 1 szt., w Żarach 1 szt., gospodarstwo produkujące króliki rzeźne w Nawojowej Górze. Gospodarstw prowadzących produkcję towarową na rynek jest niewiele, dominują tradycyjne, wielokierunkowe, produkujące na własne potrzeby, a ewentualne nadwyżki produkcji rozprowadzane są wśród rodziny, znajomych lub sprzedawane bezpośrednio na placu targowym w Krzeszowicach. Rolnicy próbując zwiększyć opłacalność swoich gospodarstw utworzyli gospodarstwa agroturystyczne : 4 sztuki na terenie gminy ( w miejscowościach : Czerna, Nawojowa Góra, Paczółtowice i Rudno ). Gmina Krzeszowice posiada również 1 gospodarstwo ekologiczne w Nowej Górze. Poza gospodarstwami indywidualnymi działalność rolniczą prowadzą jeszcze Produkcja i Hodowla Roślin Ogrodniczych spółka z o.o. w Krzeszowicach, posiadająca 12 ha pod szkłem, gdzie uprawiane są ogórki i pomidory (również nasienne ) oraz 109,38 ha gruntu, gdzie prowadzona jest hodowla warzyw i uprawa zbóż ; Spółdzielcze Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo- Handlowe AGROKOMPLEKS w Sance, które oprócz działalności pozarolniczej prowadzi chów kur niosek i uprawia 24 ha gruntu na potrzeby paszowe. Ponadto prowadzone jest rybactwo śródlądowe, a wśród nich dwa duże zakłady : Przedsiębiorstwo Produkcji i Hodowli Ryb Słodkowodnych w Krakowie, Zakład Pstrągowy w Dubiu 32-064 Rudawa, Dubie 21 i Polski Związek Wędkarski Zarząd Okręgu w Krakowie Os. Szkolne 39, 31-978 Kraków Ośrodek Produkcji Ryb Łososiowych w Czatkowicach. Na terenie gminy Krzeszowice działa jedna ubojnia : Przetwórnia Mięsno- Wędliniarska w Tenczynku ( skup, ubój, przetwórstwo ), dwie przetwórnie mięsnowędliniarskie ( w Siedlcu, m. Krzeszowice os. Czatkowice ). 9. Turystyka i rekreacja. Na dzień dzisiejszy gmina dysponuje nielicznym, lecz prężnie rozwijającym się zapleczem. Na terenie miasta znajduje się Hala Widowiskowo- Sportowa, dwa boiska przyszkolne oraz stadion Klubu Sportowego Świt. Na terenie miasta i gminy działa 5 klubów sportowych oraz Międzyszkolny Ośrodek Sportowy. W 14 miejscowościach znajdują się boiska sportowe. 18
Na terenie gminy dominuje turystyka jednodniowa, indywidualna, oparta na weekendowych wyjazdach samochodowych. Wynika to z jej położenia ( blisko Krakowa ) oraz dostępności komunikacyjnej. Turystyka zbiorowa obejmuje jedynie wycieczki szkolne oraz pielgrzymki do Klasztoru w Czernej. Istniejąca baza noclegowa gwarantuje miejsca dla ok. 80 osób ( Ośrodek wypoczynkowoszkoleniowy AGH w Miękini, Dom wycieczkowy przy Klubie Sportowym Świt w mieście Krzeszowice, miejsca noclegowe w siedzibie Zgromadzenia Sióstr w Siedlcu, miejsca noclegowe przy Klasztorze w Czernej, miejsca noclegowe w remizie OSP w Czernej ). I. ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI 1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów na terenie Gminy. Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami) odpady komunalne definiuje się jako: odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (art. 3, ust. 3, p. 4). Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnością bytową człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe oraz obiekty użyteczności publicznej (infrastruktura). Czynnikiem różnicującym skład odpadów komunalnych powstających w gospodarstwach domowych, jest istniejąca zabudowa mieszkaniowa wraz ze sposobem ogrzewania. W strukturze zabudowy Gminy można wyróżnić następujące typy zabudowy: zabudowa niska, jednorodzinna wolnostojąca przeważająca na terenie Gminy, zabudowa zagrodowa część wiejska Gminy, zabudowa wielorodzinna, średniej i wysokiej intensywności teren miasta Krzeszowice. 1.1. DANE DOTYCZĄCE WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH. Ilości obecnie wytwarzanych i zbieranych odpadów komunalnych określono na podstawie danych uzyskanych: z Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach, od firm zajmujących się zbieraniem i usuwaniem odpadów komunalnych z jej terenu, od zarządzających składowiskami odpadów na których deponowane są odpady z omawianego terenu; 19
Ponadto ilość wytwarzanych odpadów oszacowano za pomocą wskaźników nagromadzenia przyjętych na podstawie: Krajowego Planu Gospodarki Odpadami Wojewódzkiego planu gospodarki odpadami na lata 2003-2010 Powiatowego Planu Gospodarki odpadami dla powiatu krakowskiego wydawnictwa Planowanie Gospodarki Odpadami w Polsce. Poradnik powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami, danych literaturowych; Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami biorąc pod uwagę źródła wytwarzania odpadów komunalnych oraz analizując ich skład z punktu widzenia możliwości technologicznych związanych z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów wyodrębniono następujące strumienie odpadów: 1. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji, 2. Odpady zielone, 3. Papier i tektura (nieopakowaniowe), 4. Opakowania z papieru i tektury, 5. Opakowania wielomateriałowe, 6. Tworzywa sztuczne(nieopakowaniowe), 7. Opakowania z tworzyw sztucznych, 8. Szkło(nieopakowaniowe), 9. Opakowania ze szkła, 10. Metale, 11. Opakowania z blachy, 12.Opakowania z aluminium, 13. Tekstylia, 14.Odpady mineralne, 15.Drobna frakcja popiołowa, 16.Odpady wielkogabarytowe. 17.Odpady budowlane, 18.Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych. 20
1.2. ODPADY KOMUNALNE. Odpowiedzialna za zorganizowanie i właściwe funkcjonowanie systemu jest gmina Krzeszowice. Aktem prawnym regulującym postępowanie w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jest Uchwała nr XXVI/216/97 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 6 marca w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku oraz ochrony środowiska przed odpadami komunalnymi w gminie Krzeszowice i Uchwała nr XXXIV/290/98 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 19 lutego 1998 r w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku oraz ochrony środowiska przed odpadami komunalnymi w gminie Krzeszowice. Określają one m.in. gromadzenie, zbiórkę, transport i unieszkodliwianie odpadów komunalnych. System usług w zakresie zbierania i usuwania odpadów komunalnych z terenu Gminy, obowiązkowy dla wszystkich właścicieli nieruchomości znajdujących się na analizowanym terenie, a także dla instytucji oraz przedsiębiorstw produkcyjnych, zdefiniowano jako usługi bezpośredniego zbierania odpadów. Polega on na regularnej usłudze zbierania odpadów komunalnych przy użyciu znormalizowanego sprzętu do gromadzenia i wywozu odpadów. Wyposażenie posesji w pojemniki na odpady ok. 75%. Na podstawie inwentaryzacji odpadów zbieranych i usuwanych z terenu Gminy Krzeszowice uzyskano dane zestawione poniżej (tab. 4). Tabela 4 Ilość osób umów Ilość odpadów komunalny zmieszanych zebranych z terenu Gminy Krzeszowice w roku 2002 [Mg]*. M U GD PG PO OUP OBT ZOZ ZOS OGÓŁEM Osiedle nr 1 2 345 469 x - - bd Osiedle nr 2 2 722 544 1566,0 - - - - - - 1566,0 Osiedle nr 3 2 714 542 Osiedle nr 4 976 195 1229,0 26,8 38,9 9,8-39,3-1343,8 Czatkowice 967 98 35,0 - - - 35,0 Żbik 520 110 22,5 - - - 22,5 ogółem miasto 10 244 1958 2852,5 26,8 38,9 9,8 0,0 39,3 0,0 2967,2 Czerna 1 250 175 37,5 0,7 1,8 - - - 36,8 76,7 Dębnik 122 20 2,5 - - - - - - 2,5 Dubie 210 36 7,5 3,0 - - - - - 10,5 Filipowice 2 127 409 82,5 1,1 1,1 - - - - 84,7 Frywałd 268 48 7,5 - - - - - - 7,5 Miękinia 1 239 255 5,0 10,0 15,8 2,6 - - - 33,4 Nawojowa Góra 1 846 334 75,0 2,6 2,3 - - - - 79,9 Nowa Góra 1 245 222 22,5-4,5 - - 0,4-27,4 Ostrężnica 1 051 286 7,5-5,3 - - - - 12,8 Paczółtowice 791 123 22,5 11,8 0,8 5,0 - - - 40,0 Rudno 753 147 30,0-0,6 - - - - 30,6 Sanka 1 114 206 30,0-1,4 2,6 - - - 34,0 Siedlec 631 132 10,0-2,0 - - - - 12,0 Tenczynek 3 175 668 95,0-5,0 0,1-0,3-100,4 21
Tabela 4 Ilość osób umów Ilość odpadów komunalny zmieszanych zebranych z terenu Gminy Krzeszowice w roku 2002 [Mg]*. Wola Filipowska 2 597 524 120,0-2,1 0,6 29,8 - - 152,4 Zalas 2 234 353 65,0-0,7 0,6-0,1-66,4 Żary 119 24 3,8 - - - - - - 15,0 ogółem wieś 21 131 4015 631,75 29,20 43,06 11,5 29,8 0,8 36,8 786,2 ogółem gmina 31 375 5973 3476,3 56 81,94 21,3 29,8 40,1 36,8 3753,5 Opracowano na podstawie danych uzyskanych z firm zajmujących się zbieraniem i usuwaniem odpadów z terenu Gminy. Oznaczenia w tabeli: M - liczba mieszkańców U - liczba podpisanych umów GD - gospodarstwa domowe PG - podmioty gospodarcze PO - placówki oświatowe OUP - obiekty użyteczności publicznej OBT - obiekty bazy turystycznej ZOZ - zakłady opieki zdrowotnej ZOS - zakłady opieki społecznej Z terenu Gminy odbierane są : niesegregowane odpady komunalne, surowce wtórne, odpady wielkogabarytowe i budowlane według zgłoszeń odbierane 2 razy do roku, Około 75% posesji posiada pojemniki na odpady, które na terenach zabudowy jednorodzinnej są opróżniane raz w miesiącu ( lokalnie 1 raz na dwa miesiące ), a w mieście raz na tydzień. Firmy zajmujące się zbieraniem i usuwaniem odpadów komunalnych z terenu Gminy podpisały 5973 umowy (miasto 1958 umów, wieś 4015 umów) obejmując swym zasięgiem działania ok. 85% ludności Gminy( do obliczenia brano pod uwagę ilość budynków na terenie Gminy, a nie ilość gospodarstw domowych, w związku z tym,iż umowy podpisywane z właścicielami budynków wielorodzinnych nie uwzględniają ilości osób zamieszkujących budynek). Z terenu Gminy w roku 2002 zebrano łącznie 3 946, 01 Mg odpadów komunalnych (unieszkodliwianie D 5 ): odpady komunalne zmieszane ( 23 03 01) 3 484,25 Mg z gospodarstw domowych, 55,97 Mg od podmiotów gospodarczych, 81,94 Mg z placówek oświatowych, 21,38 Mg z obiektów użyteczności publicznej, 29,75 Mg z obiektów bazy turystycznej, 40,04 Mg z zakładów opieki zdrowotnej, 36, 75 Mg z zakładów opieki społecznej, Łącznie 3 753,5 Mg ( 2967,2 Mg miasto, 786,2 Mg wieś). 22
w tym odzyskanych z odpadów zmieszanych: szkło ( 19 12 05) 71,3 Mg (R5), metal (19 12 02) - 8,35 Mg (R4) Łącznie 79,65 Mg. w wyniku selektywnej zbiórki: papier i tektura (20 01 01) 35, 11 Mg (R5) szkło (20 01 02) 59,88 Mg (R5) metale (20 01 40) 17, 87 Mg (R4) Łącznie 112,86 Mg surowców wtórnych. Ilość zbieranych odpadów wzrasta w okresach sezonu turystycznego, co związane jest z charakterem Gminy. Gospodarka odpadami komunalnymi w Mieście i Gminie Krzeszowice jest zorganizowana w sposób prawidłowy i przemyślany, a jej stan oceniono (PPGO) jako zadowalający. Obecnie tworzone plany gospodarki odpadami na wszystkich szczeblach ich powstawania posługują się wskaźnikami ogólnie przyjętymi. Dane będzie można sprecyzować po zbadaniu morfologii odpadów zbieranych i deponowanych na składowiskach. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Gminy określono na podstawie liczby ludności zamieszkującej obecnie gminę w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów przyjętych za planami gospodarki odpadami wyższego rzędu (tabela 5). Tabela 5 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy w roku 2002 [Mg]* L.p. Strumień odpadów komunalnych Miasto Wieś kg/m/rok Mg/rok kg/m/rok Mg/rok 1 Domowe odpady organiczne, w tym: 90,2 924,0 22,1 467,2 1a odpady organiczne roślinne 81,4 833,9 18,8 397,3 1b odpady organiczne zwierzęce 4,4 45,1 1,1 23,2 1c odpady organiczne inne 4,4 45,1 2,2 46,7 2 Odpady zielone 10,3 105,4 4,2 87,9 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 28,6 293,2 10,6 224,8 4 Opakowania z papieru i tektury 41,5 425,3 15,4 326,1 5 Opakowania wielomateriałowe 4,7 47,7 1,7 36,6 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 48,3 494,5 21,0 444,4 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 15,5 159,1 6,8 143,1 8 Tekstylia 12,1 124,0 4,7 98,3 9 Szkło (nieopakowaniowe) 2,0 20,5 1,0 21,1 10 Opakowania ze szkła 28,1 288,1 18,3 386,7 23
Tabela 5 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy w roku 2002 [Mg]* 11 Metale 12,8 131,0 4,6 96,1 12 Opakowania z blachy stalowej 4,6 46,8 1,6 34,4 13 Opakowania z aluminium 1,3 13,6 0,5 9,9 14 Odpady mineralne 14,3 146,5 13,3 280,0 15 Drobna frakcja popiołowa 46,7 478,4 40,3 851,2 16 Odpady wielkogabarytowe 20,0 204,9 15,0 317,0 17 Odpady budowlane 40,0 409,8 40,0 845,2 18 Odpady niebezpieczne 3,0 30,7 2,0 42,3 Razem 424,0 4343,5 223,0 4712,2 *Szacunkowa ilość odpadów wytworzonych na terenie Gminy (2002 rok). Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych dla roku 2000 (wg. Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002). Obliczenia dotyczące szacunkowej ilości wytwarzanych odpadów komunalnych oparto głównie na założeniach przyjętych w Krajowym i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (październik, 2002). Wskaźnik generowania odpadów na terenie Gminy Krzeszowice (masowy) - wynosi 126 kg/m/rok, jest on mniejszy od przyjętego w PPGO o 30% i mniejszy od ogólnie przyjętych wskaźników 230 kg/m/rok/ o 55%. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami (PPGO) przyjmuje następujące wskaźniki nagromadzenia odpadów: Wskaźnik dla gmin miejsko-wiejskich (miasta ze zwartą zabudową wielorodzinną i centralnym ogrzewaniem) 0,9 m 3 /Ma/rok lub 180 kg/ma/rok. Na terenie Gminy brak systemowych rozwiązań dotyczących selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i bioodpadów. Biorąc pod uwagę specyfiką Gminy można zmniejszyć szacunkową ilość wytworzonych odpadów o odpady kuchenne ulegające biodegradacji i odpady zielone oraz, które wykorzystywane są w przeważającej mierze u źródła (kompostowane lub wykorzystywane do skarmiania zwierząt) ilość odpadów wytwarzanych jest szacowana, a zbieranych opiera się na danych od odbiorców odpadów i wytwarzających odpady. Papier i tektura, odpady opakowaniowe, tekstylia, w części spalane lub wykorzystywane u źródła ; odpady niebezpieczne,m.in. ze względu na niską świadomość ekologiczną mieszkańców (problem w skali całego kraju), gromadzone są z innymi odpadami komunalnymi lub spalane. 24
1.2.1. ODPADY NIEZEBRANE. Odpady niezebrane stanowią część odpadów wytworzonych. Obecnie, w skali kraju stanowią one ok. 10% wszystkich odpadów. Sytuacja wygląda dużo gorzej na terenach wiejskich. Należy jednak stale pamiętać,iż ilość odpadów wytworzonych jest jedynie szacowana. Ponadto nie wszystkie odpady niezebrane trafiają do środowiska, część z nich wykorzystywana jest u źródła. Na terenie Gminy Krzeszowice podejmowane były i planowane są w następnych latach działania zmierzające do zmniejszenia negatywnego wpływu niezebranych odpadów na środowisko. Wśród nich można wymienić: Akcję sprzątanie świata : obszar przy drogach na terenie sołectw w wyniku której zebrano i wywieziono na składowisko - w roku 2000-44,8 m 3 odpadów zmieszanych - w roku 2001-59 m 3 - odpadów zmieszanych - w roku 2002 67,02 m 3 - odpadów zmieszanych 2. Likwidację dzikich wysypisk odpadów : - rok 1999 i 2001 przy ul. Bandurskiego w Krzeszowicach, - rok 2000 w nieczynnym kamieniołomie w Rudnie, - rok 2000 przy gruntach AWRSP w Sielcu; - rok 2001 przy drodze gminnej Tenczynek - Nawojowa Góra, - rok 2001 przy drodze gminnej Miękinia - Filipowice, - rok 2001 przy drodze powiatowej nr 18105 w rejonie Stawisk - rok 2002 przy drodze powiatowej nr 596 Dubie-Żary, obszar leśny, - rok 2002 przy drodze gminnej Dębnik - Paczółtowice Na terenie Gminy istnieje wiele dzikich wysypisk, przede wszystkim przy szlakach komunikacyjnych i na terenach leśnych. Należy przeprowadzić ich inwentaryzację, w celu określenia ilości i jakości odpadów oraz powierzchni przez nich zajmowanych. Byłoby to pomocne w celu zgromadzenia środków i określenia harmonogramu ich likwidacji, rekultywacji gruntów. 1.3. KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE. Zgodnie z ustawą o odpadach komunalne osady ściekowe to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych Na terenie Gminy Krzeszowice ścieki odbierane są przez Centralną Oczyszczalnię Ścieków zlokalizowaną w Krzeszowicach przy ul. Czycza 2. Jest to oczyszczalnia mechaniczno - biologiczna o przepustowości 7 000m 3 /dobę. W związku z funkcjonowaniem oczyszczalni powstały: skratki - 40 Mg (odbiorca - Usługi Komunalne sp. z o.o. Krzeszowice pl. Fr. Kulczyckiego 1) deponowane na składowisko w Bolesławiu ustabilizowane 25
osady ściekowe 300Mg (odbiorca EKO SOS Zakład Utylizacji sp. z o.o.42-457 Wysoka, ul. Paderewskiego ) piasek z piaskowników bd odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów - bd Stan aktualny (unieszkodliwianie D5 i D4) Przebadane osady pochodzące z Centralnej Oczyszczalni w Krzeszowicach, z powodu stwierdzenia bakterii z rodzaju Salmonella, a także obecności w nim żywych jaj pasożytów jelitowych mogą być wykorzystywane (na wszystkie wymienione cele w Rozporządzeniu Ministra OŚZNiL z dnia 1 sierpnia 2002 w sprawie komunalnych osadów ściekowych Dz.U.Nr 134, poz.1140), za wyjątkiem stosowania w rolnictwie. Poza tym problemem przy wykorzystywaniu osadów ściekowych w omawianej oczyszczalni może być uwodnienie osadu, które w tym wypadku wynosi ponad 70 %. 1.4 ODPADY OPAKOWANIOWE. Poniżej przedstawiono ilość łącznie 1930 Mg (na podstawie planów WPGO i PPGO) odpadów opakowaniowych wytwarzanych na terenie Gminy: Opakowania z papieru i tektury 751Mg Opakowania wielomateriałowe 85 Mg Opakowania z tworzyw sztucznych 302 Mg Opakowania ze szkła 687 Mg Opakowania z blachy stalowej 81 Mg Opakowania z aluminium 24 Mg Niezbędny poziom redukcji odpadów opakowaniowych wynika z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej z dnia 11 maja 2001 roku. Stan aktualny Na terenie Gminy brak systemowych rozwiązań dotyczących tej grupy odpadów, przeważająca ich część zbierana jest w ramach selektywnej zbiórki surowców wtórnych. Brak danych na temat ilości zebranych odpadów. 1.5. ODPADY NIEBEZPIECZNE Wśród dużej grupy odpadów niebezpiecznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami należy szczególnym sposobem postępowania objąć: odpady zawierające PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, pestycydy, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, wycofane pojazdy samochodowe, odpady medyczne i weterynaryjne i odpady zawierające azbest. 26
Obecnie brak uregulowań dotyczących selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych powstających w strumieniu odpadów komunalnych na terenie Gminy. Jedynie odpady azbestowe zbierane są selektywnie. Odpady niebezpieczne z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury są aktualnie kierowane wraz ze strumieniem odpadów komunalnych na komunalne składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w gminach gdzie deponowane są odpady z terenu Gminy Krzeszowice. 1.6. ODPADY AZBESTOWE. Zasady bezpiecznego postępowania z odpadami zawierającymi azbest regulują następujące przepisy prawne; Ustawa o odpadach, Ustawa prawo ochrony środowiska, Ustawa o zakazie stosowania wyrobów azbestowych, Rozporządzenia wykonawcze: Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie sposobów bezpiecznego użytkowania oraz warunków usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 138, poz. 895 z 1998 r.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej dotyczące zasad BHP przy usuwaniu i zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 45, poz. 280 z 1998 r.). Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów dnia 14 maja 2002 roku. Zgodnie z tym programem, do 2032 roku na terytorium Polski powinny być zlikwidowane wszystkie odpady zawierające azbest (wyroby azbestowe). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów odpadom zawierającym azbest nadano następujące kody: 06 13 04 odpady z przetwarzania azbestu, 10 11 81 odpady zawierające azbest (z hutnictwa szkła), 10 13 09 odpady zawierające azbest z produkcji elementów cementowo- azbestowych, 15 01 11 opakowania z metali zawierające niebezpieczne, porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi, 16 02 12 zużyte urządzenia zawierające azbest, 17 06 01 materiały izolacyjne zawierające azbest, 17 06 05 materiały konstrukcyjne zawierające azbest. Stan aktualny Na terenie Gminy od 2002 roku realizowany jest program EKODACH koordynowany przez Starostwo Powiatowe w Krakowie. W programie uczestniczą Czernichów, Jerzmanowice-Przeginia, Krzeszowice, Liszki, Michałowice, Skawina, Świątniki Górne i Zielonki. W ramach programu wymieniane są pokrycia dachowe 27