Załącznik do Uchwały Nr XXIX/180/17 Rady Miasta Siemiatycze z dnia 29 marca 2017 r. Miasto Siemiatycze Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2017-2020 Siemiatycze, marzec 2017 r. Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 1
Wstp Diagnoza Cele programu Zadania programu Zasady finansowania Monitoring i realizacja programu WSTP Zjawisko narkomanii w Polsce pojawiło si na przełomie lat siedemdziesitych i osiemdziesitych. Ilo osób popadajcych w uzalenienie oraz niwo tego zjawiska stale si zmienia. Tak jak zmieniaj si substancje uzaleniajce tak i zmieniaj si modele zaywania. Niezalenie od zaywanych rodków wszystkie substancje psychoaktywne uwaa si za niezwykle grone, wykluczajce moliwo kontrolowanego ich uywania, prowadzce do uzalenienia, powanych negatywnych konsekwencji zdrowotnych, destrukcji zdolnoci jednostki do normalnego funkcjonowania w społeczestwie, a czsto nawet do mierci. Definicja pojcia narkomanii uyta w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r., oznacza stałe lub okresowe uywanie w celach innych ni medyczne rodków odurzajcych, substancji psychotropowych, rodków zastpczych lub nowych substancji psychoaktywnych, w wyniku czego moe powsta lub powstało uzalenienie od nich. Przeciwdziałanie narkomanii naley do zada własnych gminy, obejmujcych: 1) zwikszanie dostpnoci pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzalenionych i osób zagroonych uzalenieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których wystpuj problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalnoci informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwizywania problemów narkomanii, w szczególnoci dla dzieci i młodziey, w tym prowadzenie zaj sportowo--rekreacyjnych dla uczniów, a take działa na rzecz doywiania dzieci uczestniczcych w pozalekcyjnych programach opiekuczowychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działa instytucji, organizacji pozarzdowych i osób fizycznych, słucych rozwizywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczn osobom uzalenionym i rodzinom osób uzalenionych dotknitym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze rodowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 2
Podstawa prawna: Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii miasta Siemiatycze na lata 2017-2020 opracowano na podstawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016 2020 (Dz. U. z 2016 r., poz. 1492) oraz Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2016 r. poz. 224 z pón. zm.). Program realizowany bdzie ponadto z uwzgldnieniem koniecznoci zapewnienia dostpnoci, zgodnie z koncepcj projektowania uniwersalnego, okrelon w art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporzdzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169), oraz potrzebami osób z rónymi niepełnosprawnociami. Realizatorem programu bdzie Pełnomocnik ds. profilaktyki i przeciwdziałania uzalenieniom majcy swoj siedzib w Punkcie konsultacyjnym ds. uzalenie w Siemiatyczach, powołany zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz inni współrealizatorzy. Współrealizatorzy programu: 1) Miejski Orodek Pomocy Społecznej w Siemiatyczach; 2) Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Siemiatyczach; 3) Miejska Komisja Rozwizywania Problemów Alkoholowych; 4) Siemiatycki Orodek Kultury; 5) Miejski Orodek Sportu i Rekreacji w Siemiatyczach; 6) Komenda Powiatowa Policji w Siemiatyczach; 7) placówki owiatowe; 8) organizacje pozarzdowe. DIAGNOZA Diagnoza społeczna została sporzdzona na podstawie bada ankietowych przeprowadzonych wród uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w Siemiatyczach przeprowadzonych w padzierniku 2016 r. Badaniem zostało objtych 252 uczniów w wieku 14-20 lat (134 dziewczt oraz 118 chłopców). Wiek ankietowanych: Wiek 14 lat 15 lat 16 lat 17 lat 18 lat 19 lat 20 lat Ilo osób 5 102 66 25 32 19 3 Jednym z waniejszych aspektów poruszanych w badaniu ankietowym było poznanie, jak wielu znajomych sigajcych po narkotyki lub dopalacze maj w swoim otoczeniu uczniowie. Wyniki prezentuje poniszy wykres: Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 3
95 ankietowanych przyznało, i zna osoby majce zwizek z narkotykami, natomiast 150 zaprzeczyło, by miało takich znajomych. 7 uczniów nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Kolejne pytanie tyczyło si poznania, jak wielu wród ankietowanych kiedykolwiek zaywało substancje psychoaktywne. Wród wszystkich 252 uczniów 197 osób stwierdziło, i nie zaywa narkotyków (78%), pozostałych 55 osób (22%) przyznało, i siga po narkotyki. Ponisze tabele przedstawiaj odpowiedzi ankietowanych wskazujce, po jakie substancje sigali oraz czstotliwo ich zaywania: Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 4
Rodzaj substancji Ilo osób marihuana lub haszysz 26 leki przeciwgrypowe (przyjmowane w celu odurzenia si) marihuana/amfetamina/dopalacze/leki uspokajajce 4 10 marihuana + alkohol 12 alkohol + dopalacze 11 marihuana + leki uspokajajce 4 Rodzaj substancji oraz czstotliwo Ilo osób Dopalacze- rzadko 4 Dopalacze- ju nie sigam 2 Marihuana- jednorazowo 6 Marihuana- sporadycznie (weekendowo, na imprezach lub czasem dla relaksu) 25 Marihuana- czsto 3 Leki przeciwgrypowe- rzadko 2 Leki uspokajajce- czasami 2 208 osób nie udzieliło odpowiedzi dotyczcych czstotliwoci zaywania narkotyków. Niepokojcym aspektem wykazanym przez młodzie jest łczenie substancji psychoaktywnych ze sob. Analizujc czstotliwo sigania po uywki mona zauway wyran tendencj do sporadycznego i rzadkiego odurzania si przez młodzie. Niepokojce jednake jest, i najwicej ankietowanych przyznało, i siga po marihuan weekendowo, na imprezach lub dla relaksu. Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 5
CELE PROGRAMU Cel główny: Ograniczenie stosowania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych, rodków zastpczych i NSP. Cele szczegółowe: 1) podnoszenie poziomu wiedzy i umiejtnoci mieszkaców (w tym osób zajmujcych si profilaktyk uzalenie) w zakresie uzalenie i profilaktyki uzalenie od substancji psychoaktywnych; 2) podniesienie umiejtnoci komunikacyjnych, wychowawczych i społecznych; 3) pogłbianie współpracy władz samorzdowych, mieszkaców, podmiotów lokalnych i organizacji pozarzdowych w zakresie przeciwdziałania narkomani; 4) promocja zdrowego i aktywnego stylu ycia jako czynnika chronicego. ZADANIA PROGRAMU I. Działania informacyjne i edukacyjne. 1. Prowadzenie działa edukacyjnych, w tym kampanii społecznych, adresowanych do rónych grup docelowych, w szczególnoci do dzieci, młodziey i rodziców na temat zagroe wynikajcych z uywania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP, a take z pozamedycznego stosowania produktów leczniczych, których uywanie moe prowadzi do uzalenienia. 2. Upowszechnianie informacji na temat dostpu do działa profilaktycznych, interwencyjnych, pomocowych i placówek leczenia dla osób zagroonych uzalenieniem lub uzalenionych od rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i nowych substancji psychoaktywnych oraz ich rodzin przez biec aktualizacj baz danych i ich udostpnianie mieszkacom. II. Rozwój kadr uczestniczcych w realizacji zada z zakresu przeciwdziałania Narkomanii. 1. Prowadzenie doskonalenia kompetencji osób pracujcych z dziemi i młodzie dotyczcego wczesnego rozpoznawania zagroenia uywania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych, rodków zastpczych, NSP oraz umiejtnoci i podejmowania interwencji profilaktycznej. 2. Szkolenie grup zawodowych w zakresie tematyki uzalenie od rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP oraz skutecznych interwencji i programów profilaktycznych i leczniczych. 3. Prowadzenie działa edukacyjnych i szkoleniowych dotyczcych strategii rozwizywania problemów wynikajcych z uywania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP, kierowanych w szczególnoci do przedstawicieli organizacji pozarzdowych i JST. Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 6
4. Kontynuacja członkostwa w Podlaskim Forum Przeciwdziałania Uzalenieniom. III. Profilaktyka. 1. Profilaktyka uniwersalna: 1) poszerzanie i udoskonalanie oferty, upowszechnianie oraz wdraanie programów profilaktyki o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skutecznoci adresowanych do dzieci i młodziey w wieku szkolnym, osób dorosłych, w tym programów profilaktyki, które bior pod uwag wspólne czynniki chronice i czynniki ryzyka uywania substancji psychoaktywnych i innych zachowa ryzykownych, w szczególnoci zalecanych w ramach Systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego; 2) poszerzanie i udoskonalanie oferty, upowszechnianie oraz wdraanie programów o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skutecznoci rozwijajcych kompetencje wychowawcze i profilaktyczne rodziców i osób pracujcych z dziemi i młodzie sprzyjajce kształtowaniu postaw i zachowa prozdrowotnych dzieci i młodziey. 2. Profilaktyka selektywna: 1) poszerzanie i udoskonalanie oferty i wspieranie realizacji programów o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skutecznoci realizowanych m.in. przez organizacje pozarzdowe i lokalnie działajce podmioty publiczne w miejscach o zwikszonym ryzyku uywania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP (np. miejsca rekreacji, imprezy miejskie); 2) poszerzanie i udoskonalanie oferty i wspieranie realizacji programów wczesnej interwencji i profilaktyki selektywnej, adresowanych do rodowisk zagroonych, w szczególnoci dzieci i młodziey ze rodowisk zmarginalizowanych, zagroonych demoralizacj, wykluczeniem społecznym oraz osób uywajcych rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i nowych substancji psychoaktywnych w sposób okazjonalny. 3. Profilaktyka wskazujca: Poszerzanie i udoskonalanie oferty i wspieranie realizacji programów profilaktyki wskazujcej o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skutecznoci adresowanych do jednostek lub grup wysoce naraonych na czynniki ryzyka, w szczególnoci do osób uywajcych rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP w sposób szkodliwy. IV. Redukcja szkód, rehabilitacja i reintegracja społeczna 1) rozwijanie dostpu do leczenia dla osób uywajcych szkodliwie i uzalenionych od rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP poprzez przyjazdy certyfikowanego terapeuty uzalenie w Punkcie konsultacyjnym przy ul. Leg. Piłsudskiego 1 w Siemiatyczach; Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 7
2) zwikszanie oferty działa zmierzajcych do aktywizacji zawodowej i społecznej osób uzalenionych od rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP lub zwikszanie dostpnoci do istniejcych form wsparcia. V. Monitorowanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie uywania rodków odurzajcych, substancji psychotropowych i NSP oraz postaw społecznych i reakcji instytucjonalnych Ocena aktualnego stanu problemów narkotykowych, istniejcych zasobów oraz efektów prowadzonych dotychczas działa, przeprowadzenie lokalnej diagnozy problemów w zakresie zaywania narkotyków wród uczniów (realizacja bada ilociowych w populacji generalnej i wród młodziey szkolnej (m.in.: ESPAD, Młodzie ), prowadzonych co najmniej co cztery lata według metodologii EMCDDA). Zasady finansowania Finansowanie programu bdzie dokonywane w ramach rodków własnych Miasta uzyskanych z opłat za wydane zezwolenia na sprzeda alkoholu uchwalanych corocznie w budecie miasta. Ponadto realizacja niektórych zada programu odbywa si bdzie dziki pozyskanym rodkom z zewntrz: z udziału w programach zewntrznych. Monitoring i realizacja programu Monitoring i realizacja Programu prowadzona bdzie poprzez: - sprawozdanie wewntrzne dla Rady Miasta Siemiatycze, - zewntrzne dla Regionalnego Orodka Polityki Społecznej w Białymstoku oraz Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Id: 00035B9C-1CD0-4AFA-A575-71D1D244A71D. Podpisany Strona 8