Stopie/tytuł naukowy drhabprofuw drhabprofuw drhab dr dr dr dr Sylabus egzaminacyjny dla egzaminów niepowizanych z zajciami WYDZIAŁ POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO Jednostka Instytut Literatury Polskiej Imi Ewa Ewa Maria Agata Grzegorz Urszula Grzegorz Nazwisko Paczoska Ihnatowicz Olszewska Zalewska Leszczyski Kowalczuk Bbiak Kierunek filologia polska Specjalno jzykoznawczo-literaturoznawcza Nazwa przedmiotu historia literatury Tryb dzienny pozytywizmu i Młodej Polski Przedmiot podstawowy Rok studiów 3 studiów licencjackich Semestr 1 i 2 Egzamin ustny Warunki wstpne: Dla studentów, którzy rozpoczli studia przed rokiem akademickim 2003-2004 Warunkiem przystpienia do egzaminu z historii literatury pozytywizmu i Młodej Polski jest zaliczenie 30 godzin wicze z literatury pozytywizmu i Młodej Polski (Wystarczy 30 godzin z literatury pozytywizmu lub 30 godzin z literatury Młodej Polski). Zaliczenie w formie oceny wpisuje si do indeksu. Szczegółowy zakres egzaminu l.p. 1. Szczegółowy zakres egzaminu okrelaj zagadnienia dostpne w bibliotece ILP i IKP oraz do powielenia w punkcie ksero. Metody oceny egzaminu egzamin pisemny egzamin ustny Liczba punktów/ udział w ocenie kocowej Wymagania dodatkowe
1. l.p. 1. Literatura obowizkowa Dla studentów, którzy rozpoczli studia przed rokiem akademickim 2003-2004 1.Teksty literackie a. literatura polska Adam Asnyk, Poezje, Warszawa 1975 ( Biblioteka Poezji i Prozy ). Michał Bałucki, Dom otwarty, oprac. T. Weiss, Wrocław 1981(BN I 236). Wacław Berent, Próchno, oprac. J. Paszek, wyd. 2 zmien.,wrocław 1998 (BN I 234). Wacław Berent, Ozimina, oprac. M. Głowiski, Wrocław 1974 (BN I 213). Stanisław Brzozowski, Eseje i studia o literaturze, t. 1-2, oprac. H. Markiewicz, Wrocław 1990 (BN I 258). Ignacy Dbrowski, mier, oprac. T. Lewandowski, Kraków 2001. Adolf Dygasiski, Pisma wybrane, pod red. B. Horodyskiego, Warszawa 1949-1954 t. 1: Beldonek; t. 3: Zajc; t. 8: Wilk, psy i ludzie. Karol Irzykowski, Pałuba. Sny Marii Dunin, oprac. A. Budrecka, Wrocław 1981 (BN I 240). Karol Irzykowski, Wybór pism krytycznoliterackich, oprac. M. Głowala, Wrocław 1975 (BN I 222) teksty z okresu Młodej Polski. Roman Jaworski, Historie maniaków, Kraków 1978. Jan Kasprowicz, Wybór poezji, oprac. J. J. Lipski, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1990 (BN I 120). Jan August Kisielewski, W sieci [w tego:] Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocław 1969 (BN I 196). Maria Konopnicka, Poezje, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1967 Obrazki, Na fujarce, Italia. Maria Konopnicka, Nowele, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1962. Józef Ignacy Kraszewski, Hrabina Cosel, Warszawa 1988. Józef Ignacy Kraszewski, Dzieci Starego Miasta, wstp W. Danek, przejrz. i uzup. S. Burkot, wyd. 5, Wrocław 1988 (BN I 71). Bolesław Lemian, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1991 (BN I 217) teksty z tomu Sad rozstajny. Tadeusz Miciski, Poezje, Kraków 1980 ( Biblioteka Poezji Młodej Polski ). Tadeusz Miciski, Knia Patiomkin [w tego:] Utwory dramatyczne, t. 1, wybór i oprac. T. Wróblewska, Kraków 1996. Eliza Orzeszkowa, Pisma zebrane, pod red. J. Krzyanowskiego, Warszawa 1947-1953 t. 5-6: Pan Graba; t. 9-10: Meir Ezofowicz; t. 14: Dziurdziowie; t. 15: Cham; t. 36: Gloria victis. Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1996 (BN I 292). Bolesław Prus, Pisma, pod red. Z. Szweykowskiego, Warszawa 1948-1952 t. 7: Anielka; t. 14-17: Emancypantki; t. 18-20: Faraon.
Bolesław Prus, Kroniki, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1994 (BN I 285). Bolesław Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, wyd. 2 przejrz., Wrocław 1998 (BN I 262). Bolesław Prus, Nowele i opowiadania, oprac. T. abski, Wrocław 1996 (BN I 291). Bolesław Prus, Placówka, oprac. T. abski, Wrocław 1987 (BN I 251). Stanisław Przybyszewski, Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966 (BN I 190). Władysław St. Reymont, Chłopi, oprac. F. Ziejka, Wrocław 1991 (BN I 279). Władysław St. Reymont, Nowele, t. 1-2, Kraków 1956. Władysław St. Reymont, Ziemia obiecana, oprac. M. Popiel, Wrocław 1996 (BN I 286). Henryk Sienkiewicz, Dzieła. Wydanie zbiorowe, pod red. J. Krzyanowskiego, Warszawa 1948-1955 t. 7-19: Trylogia; t. 20-22: Quo vadis; t. 29-31: Bez dogmatu; t. 32-34: Rodzina Połanieckich. Henryk Sienkiewicz, Wybór nowel i opowiada, oprac. T. Bujnicki, Wrocław 1992 (BN I 231). Leopold Staff, Wybór poezji, oprac. M. Jastrun, wyd. 3, Wrocław 1985 (BN I 181) teksty z tomów do roku 1918. Andrzej Strug, Dzieje jednego pocisku, Kraków 1957. Antoni Sygietyski, Wysadzony z siodła, Kraków 1955. Aleksander witochowski, Nowele i opowiadania, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965 (BN I 185). Kazimierz Tetmajer, Poezje wybrane, oprac. J. Krzyanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław 1968 (BN I 123). Kazimierz Tetmajer, Na skalnym Podhalu, oprac. J. Kolbuszewski, Wrocław 1998 (BN I 290). Stanisław Witkiewicz, Na przełczy, t. 1-2, oprac. R. Hennel, Kraków 1978. Stanisław Witkiewicz, Sztuka i krytyka u nas [w tego:] Pisma zebrane, pod red. J. Z. Jakubowskiego i M. Olszanieckiej, t. 1, Kraków 1971. Stanisław Wyspiaski, Warszawianka. Noc listopadowa, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1967 (BN I 193). Stanisław Wyspiaski, Wesele, oprac. J. Nowakowski, wyd. 2, Wrocław 1977 (BN I 218). Stanisław Wyspiaski, Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970 (BN I 200). Gabriela Zapolska, Kaka Kariatyda, Kraków 1965. Gabriela Zapolska, Moralno pani Dulskiej, oprac. T. Weiss, wyd. 3, Wrocław 1978 (BN I 187). Gabriela Zapolska, Ich czworo [w teje:] abusia. Ich czworo, oprac. T. Weiss, Wrocław 1974 (BN I 219). Tadeusz eleski-boy, Słówka, wstp i wybór tekstów T. Weiss, Wrocław 1988 (BN I 255). Stefan eromski, Dzienniki, oprac. J. Kdziela, Wrocław 1980 (BN I 238). Stefan eromski, Ludzie bezdomni, oprac. I. Maciejewska, Wrocław 1987 (BN I 254). Stefan eromski, Popioły, oprac. J. Paszek, wstp I. Maciejewska, Wrocław 1996 (BN I 289). Stefan eromski, Syzyfowe prace, oprac. A. Hutnikiewicz, Wrocław 1973 (BN I 216).
Stefan eromski, Wierna rzeka, oprac. Z. J. Adamczyk, Wrocław 1978 (BN I 232). Stefan eromski, Wybór opowiada, oprac. A. Hutnikiewicz, Wrocław 1971 (BN I 203). b) literatura powszechna Honoriusz Balzac, Stracone złudzenia, przeł. T. eleski (Boy), Warszawa 1962. Karol Dickens, Klub Pickwicka, przeł. Wł. Górski, Warszawa 1951. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara, przeł. Cz. Jastrzbiec-Kozłowski, oprac. J. Smaga, Wrocław 1987 (BN II 220) lub Bracia Karamazow, przeł. A. Wat, oprac. J. Smaga, Wrocław 1995 (BN II 237). Gustaw Flaubert, Pani Bovary, przeł. A. Miciska, Warszawa 1969. Henryk Ibsen, Nora lub Upiory [w tego:] Wybór dramatów, przeł. J. Frühling, J. Giebułtowicz, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 1984 (BN II 210). Maurycy Maeterlinck, lepcy lub Wntrze [w tego:] Trzy dramaty, oprac. F. Płaek, [tłum. róni], Kraków 1959. Tomasz Mann, Wybór nowel i esejów, oprac. N. Honsza, [tłum. róni], Wrocław 1975 (BN II 182) Tonio Kröger; mier w Wenecji. Marcel Proust, W stron Swanna, przeł. T. eleski (Boy), Warszawa 1956. Stendhal, Czerwone i czarne, przeł. T. eleski (Boy), Warszawa 1968. August Strindberg, Panna Julia [w tego:] Dramaty, wybrał i przeł. Z. Łanowski, Pozna 1976. Symbolici francuscy (Od Baudelaire a do Valery ego), oprac. M. Jastrun, Wrocław 1965 (BN II 146). Lew Tołstoj, Anna Karenina, przeł. K. Iłłakowiczówna, Warszawa 1965. Emil Zola, Germinal, przeł. K. Dolatowska, wstp i oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1978 (BN II 189) lub Nana, przeł. Z. Karczewska-Markiewicz, Warszawa 1976. II. Podrczniki, antologie, kompendia Henryk Markiewicz, Pozytywizm, Warszawa 1978. Janina Kulczycka-Saloni, Pozytywizm [w:] Maria Straszewska, Janina Kulczycka-Saloni, Romantyzm, pozytywizm, Warszawa 1990. Janina Kulczycka-Saloni, Irena Maciejewska, Andrzej Z. Makowiecki, Roman Taborski, Młoda Polska, Warszawa 1990. Kazimierz Wyka, Młoda Polska, t. 1-2, Kraków 1977. Maria Podraza-Kwiatkowska, Młoda Polska, Warszawa 1992. Artur Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 1994. Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, (wyd. dowolne), t. 2: Filozofia nowoytna do roku 1830 (tu: A. Schopenhauer); t. 3: Filozofia XIX wieku i współczesna (tu: A. Comte, J. S. Mill, H. Spencer, H. Taine, F. Nietzsche, H. Bergson). Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka- Saloni, Wrocław 1985 (BN I 249). Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza- Kwiatkowska, wyd. 3 przejrz. i uzup., Wrocław 2000 (BN I 212). Pozytywizm. Materiały do wicze (seria 2, Opracowania, UW Wydział Polonistyki), 1997.
Młoda Polska. Materiały do wicze (seria 2, Opracowania, UW Wydział Polonistyki), 1992. Obraz Literatury Polskiej XIX i XX wieku, seria 4, t. 1 (L. Sowiski, F. Faleski, A. Asnyk, W. Gomulicki, M. Konopnicka, W. Zagórski, Rodo); seria 4, t. 2 (E. Orzeszkowa, A. witochowski, B. Prus, H. Sienkiewicz, J. Lam, I. Maciejowski); seria 4, t. 3 (J. Bliziski, M. Bałucki, J. Narzymski, W. Spasowicz, S. Tarnowski, P. Chmielowski); seria 4, t. 4 (A. Dygasiski, S. Witkiewicz, A. Sygietyski, G. Zapolska, I. Dbrowski, W. Sieroszewski); seria 5, t. 1 (K. Tetmajer, J. Kasprowicz, A. Lange, W. Rolicz-Lieder, L. Staff, S. Korab Brzozowski, M. Wolska, B. Ostrowska, A. Oppman, J. Lemaski, K. Zawistowska, B. Lemian); seria 5, t. 2 (S. Wyspiaski, S. Przybyszewski, J. uławski, J. A. Kisielewski, T. Miciski, T. Rittner, A. Nowaczyski, W. Perzyski), seria 5, t. 3 (S. eromski, Wł. S. Reymont, W. Orkan, W. Berent, A. Strug, M. Komornicka, M. Rodziewiczówna); seria 5, t. 4 (Z. Przesmycki- Miriam, W. Nałkowski, L. Krzywicki, A. Górski, I. Matuszewski, W. Feldman, S. Brzozowski). III. Opracowania (obowizuje 6 wybranych pozycji) Alina Brodzka, O nowelach Marii Konopnickiej, Warszawa 1958. Agnieszka Baranowska, Kraj modernistycznego cierpienia, Warszawa 1981. Barbara Bobrowska, Konopnicka na szlakach romantyków, Warszawa 1997. Grayna Borkowska, Pozytywici i inni, Warszawa 1996. Anna Czabanowska-Wróbel, Ba w literaturze Młodej Polski, Kraków 1996. Jan Detko, Antoni Sygietyski estetyk i krytyk, Warszawa 1971. Lesław Eustachiewicz, Dramaturgia Młodej Polski, Warszawa 1982. Stanisław Frybes, W krainie groteski. Problemy satyry galicyjskiej drugiej połowy XIX wieku, Wrocław 1992. Michał Głowiski, Powie młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Kraków 1997. Wojciech Gutowski, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłoci, Kraków 1992. Stanisław Helsztyski, Stanisław Przybyszewski, Kraków 1958. Artur Hutnikiewicz, eromski, Warszawa 1987. Ewa Ihnatowicz, Bohaterowie polskiej prozy współczesnej 1864-1914. Artyci, twórcy, Warszawa 1999. Ewa Ihnatowicz, Literacki wiat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieci obyczajowej, Warszawa 1995. Edmund Jankowski, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1964. Kraszewski pisarz współczesny, pod red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1996. Krystyna Kłosiska, Powieci o wieku nerwowym, Katowice 1988. Krzysztof Kłosiski, Mimesis w chłopskich powieciach Orzeszkowej, Katowice 1990. Julian Krzyanowski, Neoromantyzm polski 1890-1918, Wrocław 1980. Julian Krzyanowski, Twórczo Henryka Sienkiewicza, Warszawa 1973. Janina Kulczycka-Saloni, Bolesław Prus, Warszawa 1967. Janina Kulczycka-Saloni, Literatura polska lat 1876-1902 a inspiracje Emila Zoli, Wrocław 1974. Janina Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Naturalizm i naturalici w Polsce, Warszawa 1992. Krystyna Kuliczkowska, Literatura dla dzieci i młodziey w latach 1864-1918,
Warszawa 1975. Lalka i inne. Studia w stulecie polskiej powieci realistycznej, pod red. J. Bachórza i M. Głowiskiego, Warszawa 1992. Antonina Lubaszewska, ycie - mierci doskonało. Młodopolska antropologia mierci, Kraków 1985. Aniela Łempicka, Stanisław Wyspiaski pisarz dramatyczny. Idee i formy, Kraków 1973. Irena Maciejewska, Leopold Staff. Lwowski okres twórczoci, Warszawa 1965. Andrzej Z. Makowiecki, Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971. Tadeusz Makowiecki, Poeta malarz. Studium o Stanisławie Wyspiaskim, Warszawa 1969. Henryk Markiewicz, Lalka Bolesława Prusa, Warszawa 1967. Henryk Markiewicz, Przekroje i zblienia dawne i nowe, Warszawa 1976. Andrzej Mencwel, Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myli krytycznej, Warszawa 1976. Anna Martuszewska, Poetyka polskiej powieci dojrzałego realizmu, Wrocław 1977. Mit dziecistwa w sztuce młodopolskiej, red. J. Papuziska, Warszawa 1992. Młodopolski wiat wyobrani, pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1977. Modernici o sztuce, oprac. E. Grabska, Warszawa 1971. Myl teatralna Młodej Polski, Warszawa 1966. Naturalizm europejskie konteksty. Materiały do wicze, UW Wydział Polonistyki, 1996. Alina Nofer-Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1959. Ryszard Nycz, Jzyk modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997. Ewa Paczoska, Lalka czyli rozpad wiata, Białystok 1995. Jerzy Paszek, Styl powieci Wacława Berenta, Katowice 1976. Maria Podraza-Kwiatkowska, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków 1975. Maria Podraza-Kwiatkowska, Somnambulicy dekadenci herosi, Kraków 1985. Magdalena Popiel, Oblicza wzniosłoci. Estetyka powieci młodopolskiej, Kraków 1999. Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. S. Fita, Lublin 1993. Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, red. E. Jankowski i J. Kulczycka-Saloni, seria 1-3, Wrocław 1980-1984. Jan Prokop, ywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Miciskiego, Kraków 1978. Przełom antypozytywistyczny w polskiej wiadomoci kulturowej koca XIX wieku, pod red. T. Bujnickiego i J. Maciejewskiego, Wrocław 1986. Cezary Rowiski, Stanisława Brzozowskiego Legenda Młodej Polski na tle epoki, Wrocław 1975. Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, pod red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1999. Irena Sławiska, Tragedia w epoce Młodej Polski, Toru 1948. Marian Stala, Pejza człowieka. Młodopolskie myli i wyobraenia o duszy, duchu i ciele, Kraków 1994.
Studia o Lemianie, pod red. M. Głowiskiego i J. Sławiskiego, Warszawa 1971. Stulecie Młodej Polski, pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1996. Zygmunt Szweykowski, Twórczo Bolesława Prusa, Warszawa 1972. Jan Tomkowski, Mój pozytywizm, Warszawa 1993. Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia, szkice, polemiki, oprac. T. Burzecki, Warszawa 1962. Jacek Trznadel, Twórczo Lemiana, Warszawa 1964. Teresa Walas, Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905), Kraków 1986. Ewa Warzenica-Zalewska, Józef Ignacy Kraszewski, Warszawa 1963. Tomasz Weiss, Cyganeria Młodej Polski, Kraków 1970. Tomasz Weiss, Romantyczna genealogia polskiego modernizmu, Warszawa 1974. Rafał Wgrzyniak, Wokół Wesela Stanisława Wyspiaskiego, Wrocław 1991. Kazimierz Wyka, Reymont czyli ucieczka do ycia, Warszawa 1979. Marta Wyka, Brzozowski i jego powieci, Kraków 1981. Jadwiga Zacharska, Filister w prozie fabularnej Młodej Polski, Warszawa 1996. Franciszek Ziejka, Pary młodopolski, Warszawa 1994. Roman Zimand, Dekadentyzm warszawski, Warszawa 1964. Maria migrodzka, Orzeszkowa. Młodo pozytywizmu, Warszawa 1965. l.p. 1. 2. Literatura uzupełniajca 1. Teksty literackie a) literatura polska (do wyboru 3 pozycje) Arcydzieła nowelistyki pozytywizmu, wybór i posł. E. Piecikowski, Szczecin 1989. Wacław Berent, ywe kamienie, oprac. M. Popiel, Wrocław 1992 (BN I 280). Józef Bliziski, Pan Damazy, oprac. J. Garbaczowska, wyd. 3 zmien., Wrocław 1956 (BN I 38). Stanisław Brzozowski, Płomienie, Warszawa 1997. Stanisław Brzozowski, Sam wród ludzi, oprac. M. Wyka, Wrocław 1979 (BN I 228). Adolf Dygasiski, Gody ycia [w tego:] Pisma wybrane, pod red. B. Horodyskiego, Warszawa 1949-1954, t. 4. Artur Gruszecki, Krety, Kraków 1959. Jan August Kisielewski, Karykatury [w tego:] Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocław 1969 (BN I 196 ). Jan Lam, Koroniarz w Galicji, oprac. S. Frybes, Wrocław 1960 (BN I 173). Ignacy Matuszewski, Słowacki i nowa sztuka [w tego:] Z pism..., wybór, wstp i oprac. S. Sandler, t. 3, Warszawa 1965. Tadeusz Miciski, Nietota, Warszawa-Kraków 1910. Adolf Nowaczyski, Małpie zwierciadło, Kraków 1974. Władysław Orkan, W roztokach, oprac. S. Pigo, Wrocław 1965 (BN I 188). Eliza Orzeszkowa, Pisma zebrane, pod red. J. Krzyanowskiego, Warszawa 1947-1953 t. 8: Marta; t. 48: Maria.
Poezja Młodej Polski, oprac. M. Jastrun, wyd. 3 zmien., Wrocław 1967 (BN I 125 ). Włodzimierz Perzyski, Lekkomylna siostra, oprac. L. Eustachiewicz, Wrocław 1980 (BN I 237). Stanisław Przybyszewski, Dzieci szatana, oprac. G. Matuszek, Kraków 1993. Władysław St. Reymont, Komediantka, Warszawa 1961. Tadeusz Rittner, W małym domku, oprac. Z. Raszewski, Wrocław 1954 (BN I 116). Karol Hubert Rostworowski, Judasz z Kariothu [w tego:] Wybór dramatów, oprac. J. Popiel, Wrocław 1992 (BN I 281). Wacław Sieroszewski, Na kresach lasów, Warszawa 1956. Aleksander witochowski, Dusze niemiertelne, oprac. S. Sandler, Wrocław 1957 (BN I 165). Stefan eromski, Pisma zebrane, red. Z. Goliski, Warszawa (1981 - ) t. 14: Uroda ycia, oprac. K. Zapałowa, Warszawa 1993; t. 20: Róa, oprac. E. Jaworska, Warszawa 1999. Stefan eromski, Dzieje grzechu [w tego:] Pisma, pod red. S. Pigonia, t. 12-13, Warszawa 1949. Jerzy uławski, Na srebrnym globie, Kraków 1987. b) literatura powszechna (do wyboru 2 pozycje) Joseph Conrad, Lord Jim, przeł. A. Zagórska, oprac. Z. Najder, Wrocław 1978 (BN II 188). Antoni Czechow, Trzy siostry lub Winiowy sad [w tego:] Wybór dramatów, oprac. R. liwowski, [tłum. róni], Wrocław 1979 (BN II 198). Knut Hamsun, Głód, przeł. F. Mirandola, Warszawa 1966. Thomas Hardy, Tessa d Urberville, przeł. R. Czekaska-Heymanowa, Warszawa 1960. Joris Karl Huysmans, Na wspak, przeł. J. Rogoziski, Warszawa 1976. Fryderyk Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent, Warszawa 1981. Robert Louis Stevenson, Dr Jekyll i Mr Hyde, przeł. T. J. Dehnel, Warszawa 1992. Tomasz Mann, Buddenbrookowie, przeł. E. Librowiczowa, Warszawa 1988. Oskar Wilde, Portret Doriana Graya, przeł. M. Feldmanowa, Warszawa 1971.