PROJEKT FARMY WIATROWEJ JAŚKOWICE

GMINA BYCZYNA PROJEKT FARMY WIATROWEJ JAŚKOWICE INWESTOR: KDE ENERGY POLSKA Wrocław, wrzesień 2014

WPROWADZENIE Rozwój projektów wiatrowych uzasadniony jest przyjętą przez Radę i Parlament Europejski Dyrektywą 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Wspomniana dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do uwzględniania udziału odnawialnych źródeł energii OZE) w realizacji celów związanych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi, zwłaszcza w porównaniu z instalacjami wytwarzającymi energię ze źródeł nieodnawialnych oraz do stworzenia systemów wsparcia zapewniających wykorzystanie potencjałów krajowych OZE. Polska jest zobowiązana osiągnąć 15%- udział energii z OZE w bilansie energii zużytej w roku 2020. Dzięki nowym inwestycjom w rozwój OZE wypełnienie tego celu będzie możliwe. 25 kwietnia 2013 r. Rada Miejska w Byczynie uchwaliła Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w którym zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 r. z późniejszymi zmianami), wyznaczyła obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw, a także ich strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu. Na tych obszarach dopuszczona jest lokalizacja turbin wiatrowych. 29 sierpnia 2013 r. Rada Miejska w Byczynie podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części terenów, w których mogą zostać zlokalizowane elektrownie wiatrowe. Farma wiatrowa powstanie na dwóch terenach mieszczących się odpowiednio na wschód i na zachód od miejscowości Jaśkowice. Procedura sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego prowadzona jest przez władze lokalne zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Po pojawieniu się ogłoszeń i obwieszczeń informujących o rozpoczęciu procedury przez gminę, KDE ENERGY POLSKA złożyło wniosek o uwzględnienie w projekcie planu turbin wiatrowych we wskazanych miejscach. Wniosek z mapą pokazującą rozmieszczenie turbin jest jednak tylko wynikiem szeregu analiz, które stoją za takimi lokalizacjami wiatraków. Na początkowym etapie zostaje bowiem przeprowadzone rozpoznanie terenu na wielu płaszczyznach. Część z przeprowadzonych analiz pokazują załączniki mapowe. 2

Analizuje się m.in.: Uwarunkowania kulturowe rozmieszczenie stref ochrony konserwatorskiej, ochrony ekspozycji, panoram widokowych, zabytków, stanowiska archeologiczne, osie widokowe oraz położenie planowanych turbin wiatrowych względem wszelkich cennych elementów, aby wykluczyć konflikty przestrzenne Uwarunkowania przyrodnicze położenie względem obszarów chronionych jak obszary NATURA 2000, rezerwaty, obszary chronionego krajobrazu oraz inne podobne, pomniki przyrody analizuje się także tereny, które mogą być potencjalnie atrakcyjne dla nietoperzy jak lasy, skupiska drzew oraz szpalery i aleje, w stosunku do których zaleca się zastosować bufor 150/ 200m celem wyeliminowania zagrożenia kolizją nietoperzy z turbinami odległości według EUROBATS) dodatkowo sprawdza się siedliska innych zwierząt oraz miejsca występowania chronionych gatunków roślin Infrastrukturę techniczną analizuje się rozmieszczenie sieci infrastruktury technicznej, aby, o ile to konieczne, zastosować niezbędny bufor bezpieczeństwa np. od sieci elektroenergetycznych, sieci gazowej Komunikację badana jest dostępność farmy, bariery dla transportu wielkogabarytowego, zachowanie wymaganych odległości od linii kolejowych, dróg różnej klasy Zgodność z dokumentami wyższego rzędu - np. Studium, w którym sprecyzowana została minimalna odległość wiatraków od zabudowy mieszkaniowej Oraz inne aspekty według indywidualnych uwarunkowań występujących na danym terenie. Przeprowadzone analizy prowadzą ostatecznie do wyróżnienia miejsc potencjalnie najmniej uciążliwych i konfliktowych. W tych miejscach usytuowano turbiny sprawdzając czy odległość między wieżami wiatraków spełnia wymagania producentów turbin. W zależności od dominującego kierunku wiatru turbiny mogą być bliżej siebie, jeśli są ustawione w linii prostopadłej do dominującego kierunku wiatru i dalej jeśli linia jaką tworzą wieże wiatraków jest równoległa do dominującego kierunku wiatru. W ten sposób uzyskane rozmieszczenie turbin sprawdza się pod względem obowiązujących norm dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku. Symulacje wykonuje się przy pomocy specjalistycznego oprogramowania, które bada zasięg hałasu w najmniej sprzyjających warunkach np. znacznie większa prędkość wiatru niż faktyczna na danym terenie, maksymalna moc akustyczna turbin). Po potwierdzeniu braku oddziaływania akustycznego na sąsiednie tereny zabudowy mieszkaniowej, uzyskano rozmieszczenie turbin, które pokazano we 3

wniosku do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. We wniosku wskazano 9 turbin o dodatkowe 2 turbiny wnioskował inny inwestor). Parametry planowanych turbin dostosowane będą do warunków wietrznych panujących w regionie. Turbiny będą fabrycznie nowe, z wieżami o wysokości do 140m, z wirnikami o średnicy do 140m całkowita wysokość do 210 m w stanie wzniesionego śmigła), o mocy do 3,5 MW, specjalnie projektowane na średnie prędkości wiatru, wolnoobrotowe. Turbiny będą montowane na fundamentach w kształcie koła lub ośmioboku o średnicy około 20m, wkopane na głębokość około 3m. Szacuje się, że obszar zajęty przez 1 turbinę wyniesie około 3500m2. Szczegółowe dane techniczne turbin będą znane na późniejszym etapie, kiedy zostanie wybrany konkretny model turbiny. Oprócz turbin w skład przedsięwzięcia wchodzić będą także drogi dojazdowe, place montażowe, linie elektroenergetyczne kablowe podziemne łączące turbiny i wprowadzające wyprodukowaną energię do GPO Głównego Punktu Odbioru energii), skąd będzie ona przesyłana linią wysokiego napięcia podziemną lub kablową do miejsca przyłączenia farmy do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego KSE). Miejsce przyłączenia farmy do KSE wskazuje operator. Na etapie opracowania koncepcji planu miejscowego nasze założenia i zaproponowane rozmieszczenie elektrowni zostanie zweryfikowane i poddane analizie przez specjalistę urbanistę sporządzającego projekt planu dla Gminy. Dodatkowo, na etapie uzyskiwania opinii i uzgodnień do planu swoje stanowisko będą zobowiązane wyrazić instytucje specjalnie powołane do opieki nad konkretnymi zasobami takie jak: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w kwestiach dotyczących środowiska, Wojewódzki Konserwator Zabytków w kwestiach dziedzictwa kulturowego oraz wiele innych. Projekt farmy zostanie jeszcze zweryfikowany w trakcie kolejnych ważnych kroków, niezbędnych do realizacji inwestycji. Najważniejsze etapy przybliżające planowaną inwestycję do fazy operacyjnej to: 1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uchwalone dn. 25 kwietnia 2013 r. Uchwałą Nr XXXIV/274/13 Rady Miejskiej w Byczynie 2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - w przygotowaniu 3. Pomiary wiatru - sprawdzenie siły i kierunku wiatru poprzez posadowienie meteorologicznego masztu pomiarowego w pobliżu planowanej inwestycji 4. Uzyskanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej możliwe po uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 5. Decyzja środowiskowa wydawana jako zwieńczenie procesu Ocen Odziaływania na Środowisko OOŚ), po przedłożeniu Raportu Odziaływania na Środowisko, który zawiera szczegółową analizę farmy i uwzględnia m.in. 4

wyniki rocznych monitoringów ptaków i nietoperzy, ocenia oddziaływanie akustyczne farmy, wpływ na ludzi i wiele innych aspektów 6. Pozwolenie na budowę 7. Budowa farmy 8. Pozwolenie na użytkowanie i eksploatacja. Długi czas potrzebny na uzyskanie stosownych pozwoleń oraz konieczność zachowania odpowiedniej kolejności, przekłada się na długi czas rozwoju projektu wiatrowego, który obecnie wynosi od 5 do nawet 8 lat. Wszystkie prowadzone postępowania są jawne a informacje o nich podawane do publicznej wiadomości np. poprzez ogłoszenia). Na każdym etapie istnieje możliwość wniesienia wniosków dotyczących planowanej inwestycji. 5

ANALIZY WYKONALNOŚCI FARMY WIATROWEJ JAŚKOWICE 6

GRANICE OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM NA TLE CAŁEJ GMINY MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE Kostów Janówka Miechowa Golkowice Borek Ciecierzyn Jaśkowice Byczyna Proślice Sierosławice Roszkowice Wojsławice Polanowice Paruszowice Biskupice Gosław Jakubowice Nasale Kochłowice Sarnów LEGENDA Pogorzałka Pszczonki GRANICA GMINY BYCZYNA GRANICE OBRĘBÓW GRANICA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM 0 Dobiercice 2 500 5 000 10 000 m 1 : 30 000

GRANICE OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM NA TLE CAŁEJ GMINY - STUDIUM MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE Kostów Janówka Miechowa Golkowice Borek Ciecierzyn TERENY EW 700 M OD ZABUDOWY Jaśkowice Byczyna Proślice Sierosławice Roszkowice Wojsławice Polanowice Paruszowice Biskupice Gosław Jakubowice Nasale Kochłowice Sarnów LEGENDA Pogorzałka Pszczonki GRANICA GMINY BYCZYNA GRANICE OBRĘBÓW GRANICA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM 0 Dobiercice 2 500 5 000 10 000 m 1 : 30 000

DZIEDZICTWO KULTUROWE MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE ò Golkowice òò ò ò Ciecierzyn Borek Jaśkowice Proślice ò ò Polanowice òò ò òòò ò Byczyna Legenda GRANICA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM ò 0 500 1 000 2 000 m 1 : 10 000 Roszkowice Biskupice GRANICE OBRĘBÓW HISTORYCZNY UKŁAD PRZESTRZENNY WPISANY DO REJESTRU ZABYTKÓW OBIEKTY ZABYTKOWE WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ò Paruszowice STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE CIĄG WIDOKOWY WYMAGAJĄCY OCHRONY

PRZYRODA ORAZ FORMY JEJ OCHRONY Dobiercice 1 : 20 000 Gosław Sarnów Roszkowice Paruszowice 4 000 m Biskupice LAS SZPALER 2 000 1 000 0 200 m 200 m SZPALER LAS GRANICA KORYTARZA EKOLOGICZNEGO GRANICE SZLAKÓW MIGRACYJNYCH Borek GRANICE PROJEKTOWANEGO OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU GRANICA REZERWATU PRZYRODY "KANIA" GRANICA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM LAS GRANICE OBRĘBÓW GRANICA GMINY BYCZYNA 200 m SZPALER MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE LEGENDA

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE LINIA ELEKTROENERGETYCZNA 110 kv 135 m LINIE ELEKTROENERGETYCZNE ŚREDNIEGO I NISKIEGO NAPIĘCIA 135 m GAZOCIĄG WYSOKIEGO CIŚNIENIA 200 m 50 m 0 1 000 2 000 4 000 m 1 : 20 000 LINIE ELEKTROENERGETYCZNE ŚREDNIEGO I NISKIEGO NAPIĘCIA 135 m

KOMUNIKACJA MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE DROGA KRAJOWA NR 11 150 m DROGI DROGI 150 m 150 m 0 1 000 2 000 4 000 m 1 : 20 000 LINIA KOLEJOWA

ZABUDOWA MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE ZABUDOWA 700 m Kostów Janówka Golkowice Miechowa Borek Ciecierzyn Jaśkowice Sierosławice ZABUDOWA 700 m Roszkowice Byczyna Proślice Wojsławice Polanowice 700 m ZABUDOWA Paruszowice Biskupice Gosław 0 1 000 Jakubowice 2 000 4 000 m 1 : 20 000 Kochłowice Sarnów Dobiercice Dobiercice Nasale

TERENY EW ZE STUDIUM MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE TERENY POD EW ZE STUDIUM 700 M OD ISTNIEJĄCEJ I PLANOWANEJ ZABUDOWY TERENY POD EW ZE STUDIUM TERENY POD EW ZE STUDIUM 0 1 000 2 000 4 000 m 1 : 20 000

WNIOSKI DO MPZP MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE LOKALIZACJE TURBIN WNIOSKOWANE DO MPZP LOKALIZACJE TURBIN WNIOSKOWANE DO MPZP 0 1 000 2 000 4 000 m 1 : 20 000

WNIOSKI DO MPZP NA TLE TERENÓW POD EW ZE STUDIUM MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE LOKALIZACJE TURBIN WNIOSKOWANE DO MPZP LOKALIZACJE TURBIN WNIOSKOWANE DO MPZP 0 1 000 2 000 4 000 m 1 : 20 000

ODDZIAŁYWANIE AKUSTYCZNE MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MPZP JAŚKOWICE OBEJMUJĄCY OBSZAR W OBRĘBACH: POLANOWICE, CIECIERZYN, GOŁKOWICE, JAŚKOWICE, BYCZYNA, BOREK, ROSZKOWICE Golkowice Borek Ciecierzyn Jaśkowice Proślice Roszkowice Byczyna Polanowice Legenda GRANICA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM GRANICE OBRĘBÓW ZABUDOWA MIESZKANIOWA ZE STUDIUM 0 500 1 000 2 000 m 1 : 10 000 Biskupice Paruszowice ODDZIAŁYWANIE AKUSTYCZNE ELEKTROWNI WIATROWYCH IZOFONA 45 db LOKALIZACJE ELEKTROWNI WIATROWYCH

ODDZIAŁYWANIE FARM WIATROWYCH 7

Na temat energetyki wiatrowej krąży wiele mitów. Poniżej wyjaśnienie kilku ważnych kwestii: HAŁAS Turbina wiatrowa jest źródłem dwóch rodzajów hałasu: hałasu mechanicznego, emitowanego przez przekładnię i generator szumu aerodynamicznego, emitowanego przez obracające się łopaty wirnika, którego natężenie jest uzależnione od prędkości końcówek łopat. W nowoczesnych turbinach dzięki zmianom konstrukcyjnym ograniczono zarówno hałas mechaniczny jak i szum aerodynamiczny, jednak nie jest możliwa jego całkowita eliminacja. Natężenie hałasu emitowanego przez farmę wiatrową zależy od wielu czynników: rozmieszczenia turbin, modelu turbiny, ukształtowania terenu, prędkości i kierunku wiatru, warunków pogodowych. Odbiór dźwięków uzależniony jest w znacznej mierze od tzw. poziomu tła akustycznego i dystansu dzielącego odbiorcę i farmę. Naturalne tło akustyczne wynosi około 32dB. Tło uśrednione np. z przejazdami aut wynosi około 40 db. Tabela 1. Poziom hałasu emitowanego przez różne źródła: Źródło hałasu Poziom hałasu db) Granica słyszalności 0 Poziom hałasu tła w porze nocnej 20-40 Cicha sypialnia 35 Elektrownia wiatrowa oddalona o 350 m 35-45 Droga o dużym ruchu pojazdów oddalona o 5 km 35-45 Samochód jadący z prędkością 65 km/h oddalony o 100 m 55 Rozmowa 60 Ciężarówka jadąca z prędkością 50 km/h oddalona o 100 m 65 Miejski ruch uliczny 90 Młot pneumatyczny oddalony o 7 m 95 Samolot odrzutowy oddalony o 250 m 105 8

Granica bólu 140 Źródło: The Scottish Office, Environment Department, 1994) Na etapie projektowania farmy wykonywane są analizy propagacji hałasu za pomocą specjalistycznego oprogramowania. Każdy model turbiny ma także określona przez producenta maksymalną moc akustyczną, która w aktualnie dostępnych na rynku turbinach wynosi od 100 do 107dB na poziomie gondoli). Maksymalną moc akustyczną turbiny osiągają już przy prędkości wiatru 10m/s na wysokości gondoli. W tym samym czasie prędkość wiatru 10m nad gruntem wynosi około 5m/s prędkość wiatru wzrasta wraz z wysokością) a na wysokości 2-4m nad gruntem około 3-4m/s. W takich warunkach turbina może być najbardziej słyszalna w otoczeniu, co obrazuje poniżysz wykres: Wykres 1.Wpływ prędkości wiatru na poziom decybeli Nie powinno się wykonywać pomiarów akustycznych dotyczących elektrowni wiatrowych przy bardzo silnym wietrze 10-15m/s, gdyż poziom tła akustycznego tworzonego przez wiejący wiatr może wynosi około 55-67 db i turbiny nie są słyszalne. Dla mieszkańców najistotniejszą normą jest wysokość hałasu dopuszczalna na terenie zabudowy mieszkaniowej w porze nocnej, która wynosi w Polsce 40 i 45 db, w zależności od charakteru zabudowy. Standardy akustyczne zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. 9

w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [Dz. U. Nr 120, poz. 826]. Tabela 2. Rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku: Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 10

INFRADŹWIĘKI Hałasem infradźwiękowym nazywa się hałas, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach infradźwiękowych od 2 do 20 Hz i o niskich częstotliwościach słyszalnych. Infradźwięki są odbierane w organizmie specyficzną drogą słuchową a ich słyszalność zależy od poziomu ciśnienia akustycznego. Progi słyszenia infradźwięków są tym wyższe, im niższa jest ich częstotliwość i wynoszą na przykład: dla częstotliwości 6 8 Hz około 100 db, a dla częstotliwości 12 16 Hz około 90 db. Poza specyficzną drogą słuchową infradźwięki są odbierane przez receptory czucia wibracji. Progi tej percepcji znajdują się o 20 30 db wyżej niż progi słyszenia. Źródłami infradźwięków są m.in.: Naturalne: wiatr, fale morskie, wodospady, lawiny, pioruny i wiele innych Sztuczne: samochody szczególnie z silnikiem diesla), ciągniki, głośniki, różne maszyny i urządzenia wykorzystywane w przemyśle, urządzenia nagrzewające i chłodzące powietrze, linie przesyłowe i inne. Z racji tego, że wiele źródeł infradźwięków występuje w środowisku pracy, w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej zostały określone najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które przedstawia tabela poniżej: Tabela 3. Wartości dopuszczalne hałasu infradźwiękowego wartości NDN) określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej: Oceniana wielkość Równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G odniesiony do 8- godzinnego, dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy Wartość dopuszczalna db) Szczytowy nieskorygowany poziom ciśnienia akustycznego 145 Źródło: wiatrowa.blox.pl Infradźwięki mierzymy przez filtr G w decybelach i zapisujemy jako dbg). Infradźwięki są mniej uciążliwe na tym samym poziomie decybeli niż dźwięki słyszalne, dlatego 50dBG) nie równa się 50dBA). 102 11

Poziom tła, w jakim żyjemy wynosi około 50 dbg), kolej czy samochód emitują 100 dbg), wiele urządzeń ponad 100dBG). Dopuszczalna wartość w odniesieniu do 8-godzinnego dnia pracy to 102dB, według powyższej tabeli. Natomiast turbiny wiatrowe emitują infradźwięki na poziomie 50-80 dbg) i w odległości 500m są zbliżone do poziomu tła. Rysunek 1. Porównanie emitowanych infradźwięków przez autobus i turbiny wiatrowe Źródło: wiatrowa.blox.pl 12

RZUCANIE LODEM Przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych turbina może ulec oblodzeniu i może powstać ryzyko rozprysku kawałków lodu na tereny sąsiednie. Jeśli turbina jest zlodzona przepływ laminarny strug powietrza zmienia się w turbulentny powodując drgania. Każda turbina jest jednak wyposażona w system kontrolny, który po przekroczeniu wartości dopuszczalnych spowoduje automatyczne wyłączenie elektrowni wiatrowej. Niektóre modele turbin posiadają systemy podgrzewania łopat, zapobiegające oblodzeniu. Są one stosowane najczęściej w krajach o znacznie bardziej niekorzystnych warunkach atmosferycznych niż panujące w Polsce. Zakładając nawet, że system kontrolny nie zatrzymuje turbiny, specjaliści z Garrad Hassan dla Canadian Wind Society Association przeanalizowali ryzyko uderzenia odłamkiem lodu oderwanym z łopaty turbiny. Wyniki analizy potwierdzają, ze ryzyko uderzenia odłamkiem lodu jest znikome i maleje wraz ze wzrostem odległości od turbiny. Prawdopodobieństwo różnych zjawisk w porównaniu z prawdopodobieństwem uderzenia lodem zerwanym z łopat turbiny: wypadek przy pracy rolniczej 1 / 178 uderzenie lodem w odległości 60m od turbiny 1/178 śmierć w wyniku wypadku samochodowego - 1 / 11 500 uderzenie lodem w odległości 260m od turbiny 1/11 500 śmierć przy pracy rolniczej 1 / 46 521 uderzenie lodem w odległości 280m od turbiny 1/46 521 uderzenie pioruna 1 / 600 000 uderzenie lodem w odległości 330m od turbiny 1/600 000 Mimo niewielkiego prawdopodobieństwa uderzenia, zaleca się środki zapobiegawcze: elektrownie wiatrowe lokalizować minimum 300m od zabudowań, drogi publiczne o dużym natężeniu ruchu 1,0 x wysokość całkowita elektrowni, linie energetyczne przesyłowe 1,0 x wysokość całkowita elektrowni, monitorowanie oblodzenia elektrowni w dni o dużym ryzyku zatrzymanie prewencyjne. 13

MIGOTANIE CIENIA Obracające się łopaty wirnika turbiny wiatrowej rzucają cień na otaczające je tereny, powodując powstanie tzw. efektu migotania cienia, nazywanego również niesłusznie efektem stroboskopowym. Aby powstał efekt stroboskopowy migotanie musiałoby osiągać częstotliwość powyżej 2,5Hz 1 Herz= 1 błysk na sekundę), czyli 50 obrotów na minutę 50 obr. x 3 łopaty/ 60s= 2,5 Hz), natomiast nowoczesne turbiny trójłopatowe wykonują nie więcej niż 12-20 obrotów na minutę, przez co częstotliwości migotania nie przekraczają 1 Hz. Aby wystąpiło zjawisko migotania cieni konieczne jest łączne spełnienie warunków: słońce nisko nad horyzontem czyli krótkie okresy dnia w godzinach porannych i popołudniowych) obserwator w strefie do 600m od turbiny obserwator na zachód lub wschód od turbiny słońce świecące zza turbiny wiatr powyżej 3m/s na azymucie obserwatora obrót turbiny) brak przeszkód na drodze patrzenia turbina obserwator. Intensywność zjawiska migotania cieni uzależniona jest także od Ove Arup and Partners, 2004): wysokości wieży i średnicy wirnika zachmurzenia im większe zachmurzenie tym mniejsza intensywność migotania cieni orientacji okien w budynkach, które znajdują się w strefie migotania cieni oświetlenia w pomieszczeniu jeśli dane pomieszczenie doświetlenie jest przez oświetlenie sztuczne bądź przez okno, które nie znajduje się w strefie oddziaływania cieni, intensywność zjawiska migotania cieni w danym pomieszczeniu będzie znacznie ograniczona. Na etapie projektowania farmy przeprowadza się symulację zasięgu i intensywności migotania cieni przy pomocy specjalistycznego oprogramowania, co pozwala na zastosowanie odpowiednich środków zaradczych. Rysunek 2. Migotanie cienia 14

Źródło: wiatrowa.blox.pl W Polsce oraz żadnym innym kraju nie ma przepisów prawnych regulujących kwestie związane z migotaniem cieni. Istnieją jedynie wytyczne, do których inwestorzy farm wiatrowych się stosują. W Niemczech przyjęto, że gospodarstwa domowe i biura znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni wiatrowych mogą być narażone na efekt migotania cieni maksymalnie przez 30 godzin w ciągu roku i 30 minut dziennie, przy założeniu najbardziej pesymistycznego scenariusza, a więc bezchmurnego nieba Klepinger, 2007). Podobne wytyczne stosuje się również w Belgii PREDAC, 2004). 15

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE Pole elektromagnetyczne występujące w środowisku ze względu na źródło możemy podzielić na dwa rodzaje: NATURALNE: naturalne promieniowanie Ziemi, Słońca i jonosfery SZTUCZNE: radiowo telewizyjne stacje nadawcze, stacje bazowe telefonii komórkowej, urządzenia radiolokacyjne używane w sektorze wojskowym oraz urządzenia radionawigacyjne portów lotniczych i portów morskich. Ponadto ważnym źródłem pola elektromagnetycznego jest również radiokomunikacja amatorska, w tym stacje fal długich i nadajniki CB. Naturalne pole geomagnetyczne Ziemi wynosi od 16 do 56 A/m, natomiast natężenie naturalnego pola elektrycznego występującego nad powierzchnią Ziemi przy normalnej pogodzie wynosi około 120v/m. Dopuszczalne wartości parametrów fizycznych pól elektromagnetycznych zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów [Dz.U. nr 192, poz. 1883]. Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych wynosi 1000 V/m dla pola elektrycznego i 60 A/m dla pola magnetycznego. Tabela 4. Źródła pola elektromagnetycznego Rodzaj pola Wartość pola elektrycznego Wartość pola magnetycznego Wartość dopuszczalna dla terenów zabudowanych Elektrownia wiatrowa na wys. 1,8 m) na wys. 1,8m) Elektryczna maszynka do golenia 5 cm) Suszarka do włosów 10 cm) 1000 V/m 9 V/m 700 V/m 800 V/m 60 A/m 4,5 A/m 12-1200 A/m 4 A/m Ze względu na lokalizację turbiny wiatrowej na wysokości ok. 100m nad poziomem gruntu oraz ekranujące właściwości gondoli, w której znajduje się generator i transformator będący źródłem promieniowania, poziom pola elektromagnetycznego generowanego przez elementy elektrowni, w poziomie terenu jest pomijalny. 16

ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ Ocena oddziaływania na krajobraz jest kwestią subiektywną dla każdego obserwatora dla jednych jest to symbol postępu i czystych technologii, dla innych niepasujący element. Niewątpliwie elektrownie wiatrowe ze względu na znaczną wysokość oddziałują wizualnie na otoczenie. Zasięg oddziaływania zależny jest od: odległości poszczególnych elementów krajobrazu od elektrowni, przesłon i tła krajobrazowego lasy, zadrzewienia, wzniesienia, zabudowa), percepcji wzrokowej obserwatora, warunków pogodowych. W celu minimalizacji negatywnego odziaływania zaleca się: elektrownie wiatrowe lokalizować poza obszarami objętymi ochroną z uwagi na walory krajobrazowe, stosowanie tych samych turbin, matowe malowanie zapobiegające refleksom świetlnym, nieumieszczanie reklam za wyj. logo producenta lub inwestora. W długim horyzoncie czasowym, lokalizacja farmy wiatrowej przyczyni się nawet do zachowania ładu przestrzennego w gminie i zapobiegnie niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się zabudowy poza wyznaczone w gminnych dokumentach planistycznych tereny pod zabudowę. Pozostałe elementy infrastruktury jak place montażowe, drogi dojazdowe czy linie elektroenergetyczne nie będą miały negatywnego wpływu na krajobraz. 17

PODSUMOWANIE Szczegółowo oddziaływanie farmy wiatrowej zostanie przeanalizowane w Raporcie Oddziaływania na Środowisko. Dobrze przygotowany projekt nie zagraża ani lokalnej społeczności ani środowisku przyrodniczemu, szanuje istniejące uwarunkowania i co więcej przynosi korzyści gminie: projekt zwiększy dochód gminy dzięki podatkom, projekt zwiększy dochód właścicieli działek, na których będzie się znajdowała farma wiatrowa i jej infrastruktura, projekt pomoże w promowaniu pro-ekologicznego stylu życia lokalnych mieszkańców, inwestycja poprawi jakość dróg lokalnych w gminie. W przypadku pytań należy kontaktować się z Urzędem Miejskim w Byczynie lub z koordynatorem projektu w KDE ENERGY POLSKA: Monika Pezdek tel. 512 097 096 adres email: monika@yardenergy.com Źródła oraz polecane strony: 1. www.oddzialywaniawiatrakow.pl 2. wiatrowa.blox.pl 3. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2011 18