Fot. Marek Sieczkowski; pl.wikipedia.org prezentacje Tylko pięć godzin lotu z Polski i mamy słońce przez cały rok. Pomimo zapierających dech w piersiach widoków, gorącej atmosfery, ciepłego oceanu i urzekających warunków, nie zapłacimy majątku za te luksusy. Właśnie dlatego Wyspy Kanaryjskie od kilku lat cieszą się niesłabnącą popularnością. Co więcej, na miejscu przekonamy się, że ciekawym sposobem ich zwiedzania jest korzystanie z transportu publicznego. Przyjrzyjmy się zatem jego organizacji. MAREK SIECZKOWSKI Ekspert ds. public relations w transporcie publicznym 56
analizy i opinie Wyspy Kanaryjskie? Autobusem! 57 nr 2/2014
analizy i opinie Transport publiczny na Wyspach jest bardzo dobrze zorganizowany, tani, wygodny i niezawodny. Niezbędne informacje łatwo znaleźć nie tylko w Internecie, ale również na przystankach 58 Wyspy Kanaryjskie to popularny pomysł na wakacyjny wypoczynek, nie tylko letni, ale również zimowy. Tu sezon trwa cały rok! Każdy, kto chce złapać trochę ciepła, spróbować egzotycznych smakołyków, podziwiać niesamowite widoki, zrelaksować się nad brzegiem oceanu, poznać smak hiszpańskiego życia i prawdziwej przygody powinien się tam wybrać. Tam? To znaczy właściwie gdzie? Turystyka przede wszystkim Wyspy Kanaryjskie to archipelag górzystych wysp pochodzenia wulkanicznego, położonych na Oceanie Atlantyckim. Geograficznie najbliżej im do Afryki, leżą na północny zachód od jej wybrzeży. Zaliczane są jednak do Makaronezji zbioru wysp położonych na północno-wschodnim Atlantyku, przy wybrzeżach Afryki i Europy (oprócz Wysp Kanaryjskich zaliczamy do nich również Wyspy Zielonego Przylądka, Azory, Maderę czy Wyspy Selvagens). Politycznie należą do Hiszpanii. Wyspy Kanaryjskie zajmują razem prawie 7300 kilometrów kwadratowych, a archipelag składa się z siedmiu głównych wysp. Są to: Teneryfa, Fuerteventura, Gran Canaria, Lanzarote, El Hierro, La Palma i La Gomera. Zamieszkuje je prawie 3 miliony osób, jednakże w każdym roku odwiedza je wielokrotnie więcej turystów. To właśnie dla nich powstały liczne hotele, restauracje, drogi, lotniska, wypożyczalnie samochodów i inne udogodnienia, mające na celu zwiększenie atrakcyjności wysp w ich oczach. Nic dziwnego, gospodarka Wysp Kanaryjskich opiera się właśnie na turystyce. Postawić na transport publiczny Będąc na miejscu nie sposób pozostać w hotelu czy tylko wylegiwać się na pobliskiej plaży. Niesamowite zróżnicowanie krajobrazu, różnorodna roślinność i niecodzienne widoki powodują, że z każdą chwilą chcemy zobaczyć więcej i więcej. Jednego dnia możemy nie tylko objechać daną wyspę samochodem czy wylegiwać się na gorącej plaży, ale za chwilę możemy również marznąć na czubku wulkanu, na którym leży prawdziwy śnieg! Jak zatem najlepiej zwiedzać te rejony? Można oczywiście skorzystać ze zorganizowanych wycieczek, które oferują biura podróży i udać się w trasę luksusowym autokarem. Podczas trwania podróży możemy usłyszeć ciekawe historie od przewodnika. Nie mamy jednak żadnego wpływu na przebieg naszej wycieczki. Innym sposobem podróżowania jest wynajęcie samochodu, a tym samym uniezależnienie się od innych. Jednakże w takim przypadku możemy się łatwo zgubić. Ale gdy chcemy poznać prawdziwe życie, nie narażając się na trudności podczas drogi i mając zachowane kilkadziesiąt euro w kieszeni, możemy skorzystać z transportu publicznego. Naprawdę warto. Wygodny i niezawodny Dlaczego warto zwiedzać Wyspy Kanaryjskie za pomocą transportu publicznego, a właściwie komunikacji autobusowej, bo tylko taka tam występuje? Po pierwsze dlatego, że jest bardzo dobrze zorganizowany. Łatwo znaleźć niezbędne informacje nie tylko w Internecie, ale również na dworcach autobusowych czy poszczególnych przystankach. Po drugie jest dość tani. Po trzecie, jest wygodny i niezawodny. Autobusy kursują punktualnie, są nowoczesne, czyste, wygodne i klimatyzowane. Podróż nimi dostarcza wielu wrażeń i pokazuje nam pewien miejscowy koloryt. Osobiście najbardziej zaskoczyła mnie wizyta w Las Palmas na Gran Canarii. Mówiąc o tej historii koniecznie należy dodać informację, że jest to największe miasto Wysp Kanaryjskich (i siódme co do wielkości miasto
analizy i opinie w Hiszpanii). Wielkość miasta i specyficzne położenie wymagają oczywiście posiadania rozległej sieci komunikacyjnej. Miejskie autobusy rozpoznamy po tym, że są żółte (autobusy regionalne są niebieskie) i wszystkie należą do firmy Guaguas Municipales. 40 linii (37 dziennych i 3 nocne) obsługiwanych jest przez flotę 242 pojazdów. Każdego roku pokonują one 11 milionów mil, przewożąc około 30 milionów pasażerów. Łączna długość sieci osiąga 715 kilometrów, 784 przystanków i ciągle się rozrasta. Jak w każdym miejscu na Wyspach Kanaryjskich, tak i w Las Palmas do autobusów wsiada się pierwszymi drzwiami, a bilety można kupić u kierowcy. Bilet jednorazowy kosztuje 1,3 euro (można również kupić bilet na 10 przejazdów, w cenie 7,5 euro). Oczywiście, jak w większości tego typu miast, można skorzystać z autobusu turystycznego (w cenie 15 euro), który okrąża miasto i odwiedza najciekawsze miejsca. Kierowcy są bardzo uczynni i cierpliwi dla turystów. Ale wracając do moich wspomnień podróżując po Las Palmas chcieliśmy dotrzeć na plażę Las Canteras. To obowiązkowy punkt każdej wycieczki jest to jedna z najlepszych plaż miejskich na świecie! Jest prawdziwą perłą, którą każdy powinien zobaczyć. Długa na kilka kilometrów, ciągnąca się wzdłuż całej zatoki, z piękną promenadą i niezwykłym piaskiem. To jej niewątpliwa zaleta. Co więcej, jest to miejsce, na którym piękna pogoda panuje niemalże przez cały rok. To także miejsce dla sportowców, szczególnie dla miłośników surfingu, którzy mogą nauczyć się pływania na desce pod okiem profesjonalnych instruktorów. Wobec tego wsiadamy do miejskiego, przegubowego autobusu, mówimy kierowcy, gdzie chcemy jechać, kupujemy bilety i wygodnie siadamy w środku. Na jednym z przystanków autobus, nie wiedzieć czemu, stoi dłużej niż normalnie. Po dłuższej chwili kierowca prosi współpasażerów (sam nie może się przecisnąć, bo jest tłok), aby powiedzieli nam, że na tym przystanku powinniśmy wysiąść. Co więcej, nie tylko dowiadujemy się tego, że powinniśmy opuścić już pojazd, ale otrzymujemy wskazówki, jak najlepiej dojść na plażę. Dla nas to miłe zaskoczenie, a na Wyspach Kanaryjskich, jak się okazuje, to normalna obsługa pasażera. Podróż po Wyspach Las Palmas to największe miasto Wysp Kanaryjskich. Położone jest dokładnie po przeciwnej stronie wyspy Gran Canaria niż inna światowej klasy atrakcja turystyczna wydmy w Maspalomas. Jak je zobaczyć? Jak się tam dostać? Odpowiedź wydaje się oczywista autostradą, a najwygodniej miejscowym autobusem. Przyjrzyjmy się zatem organizacji transportu zbiorowego na Gran Canarii i pozostałych Wyspach Kanaryjskich. Niewątpliwie wypracowane tam rozwiązania można traktować jako wzorcowe w kurortach wakacyjnych. Korzystanie z autobusów jest dziecinnie proste. W większych miejscowościach i kurortach turystycznych dworce autobusowe zlokalizowane są w centralnych miejscach, a na trasie przystanki są gęsto umiejscowione, co pozwala na szybkie przedostanie się praktycznie w każde miejsce na wyspach. Na każdym przystanku znajdziemy informacje o taryfie biletowej i rozkład jazdy. W najbardziej obleganych miejscach autobusy kursują bardzo często, gdy jednak chcemy udać się w mniej popularne obszary, podróż należy wcześniej zaplanować. Wszystkie informacje zamieszczone są na stronach internetowych przewoźnika oraz organizacji turystycznej. Co więcej, większość z nich opublikowana jest również w języku polskim. Zatem zapraszam w autobusową podróż! Zacznijmy od wspomnianej Gran Canarii Autobusy kursują punktualnie, są nowoczesne, czyste, wygodne i klimatyzowane. Podróż nimi dostarcza wielu wrażeń i pokazuje nam pewien miejscowy koloryt 59 nr 2/2014
p rezentacje Bilety na Gran Canarii kupujemy u kierowcy, w specjalnych punktach lub w biletomatach. Jeżeli korzystamy z pierwszego rozwiązania, warto zwrócić uwagę na bezdotykowy ekran, dzięki któremu prowadzący pojazd może szybko i sprawnie nas obsłużyć. Ceny biletów są różne, w zależności od długości podróży, a cennik bardzo łatwo znaleźć. Praktycznie na wszystkich większych węzłach komunikacyjnych i dworcach znajdziemy informacje dotyczące kosztów poszczególnych połączeń. Gdy zamierzamy często korzystać z autobusów na Gran Canarii, warto skorzystać z kart magnetycznych, dzięki którym możemy otrzymać korzystne rabaty. 60 Gran Canaria Gran Canaria to wyspa o powierzchni 16 tysięcy kilometrów kwadratowych. To trzecia co do wielkości i druga co do liczebności mieszkańców wyspa archipelagu. Dostać się tam możemy statkiem lub samolotem. Jeśli skorzystamy z samolotu, wylądujemy na jedynym lotnisku, położonym 18 kilometrów na południe od Las Palmas. Przystanek autobusowy znajduje się zaraz przy terminalu odlotów międzynarodowych. Jeżeli chcemy dojechać do stolicy wyspy, powinniśmy skorzystać z autobusu nr 60 lub 91. Jeżeli chcemy natomiast dotrzeć do kurortów turystycznych, powinniśmy wybrać autobusy nr 66, 90 i 91. Bezpośrednio, tanio i wygodnie dotrzemy do celu naszej podróży. Komunikację autobusową na wyspie Gran Canaria obsługuje firma Global. Przedsiębiorstwo powstało 17 marca 2000 roku, w wyniku połączenia dwóch firm operujących tutaj: Salcai obsługującej południowo-wschodnią część wyspy oraz Utinsa, wykonującej połączenia w środkowo-północnej części. Obecnie firma zatrudnia blisko 800 pracowników i dysponuje flotą 308 pojazdów. Każdego roku przemierzają one 27 milionów kilometrów, obsługując 121 regularnych linii. Rokrocznie przewożą ponad 25 milionów pasażerów. Najpopularniejsza trasa biegnie pomiędzy Las Palmas, lotniskiem i Faro Maspalomas. Autobusy są nowe, wygodne i klimatyzowane. Podróż jest naprawdę komfortowa, a w razie jakichkolwiek problemów można zawsze liczyć na pomoc kierowców. Bilety kupujemy u kierowcy, w specjalnych punktach lub w biletomatach. Jeżeli korzystamy z pierwszego rozwiązania, warto zwrócić uwagę na bezdotykowy ekran, dzięki któremu prowadzący pojazd może szybko i sprawnie nas obsłużyć. Ceny biletów są różne, w zależności od długości podróży, a cennik bardzo łatwo znaleźć. Praktycznie na wszystkich większych węzłach komunikacyjnych i dworcach znajdziemy informacje dotyczące kosztów poszczególnych połączeń. Gdy zamierzamy często korzystać z autobusów na Gran Canarii, warto skorzystać z kart magnetycznych, dzięki którym możemy otrzymać korzystne rabaty (na przykład karta AB Card upoważnia nas do otrzymania 20 procent zniżki na większość połączeń, a bilet Beach Roundtrip Card uprawnia nas do zniżki w wysokości 45 procent, gdy chcemy skorzystać z autobusów udających się do najważniejszych miejsc turystycznych w dni wolne od pracy). Teneryfa Największą i najpopularniejszą wyspą archipelagu Wysp Kanaryjskich jest Teneryfa. To jeden z głównych ośrodków turystycznych świata. Rokrocznie przybywa tu ponad 10 milionów ludzi. Taka liczba turystów stwarza ogromne wyzwanie dla transportu publicznego na wyspie. Podobnie jak na Gran
p rezentacje Autobusy na Wyspach Kanaryjskich mogą stanowić wzór sprawnie działającej komunikacji w miejscach turystycznych. Obsługują one każdego dnia coraz większą liczbę turystów udających się na zwiedzanie tych niezwykłych miejsc Canarii, także tu regularnym transportem pasażerskim zajmuje się jedna firma TITSA. 600 jej zielonych autobusów rokrocznie obsługuje ponad 60 milionów pasażerów. Najwięcej połączeń obsługiwanych jest z centralnego miasta wyspy Santa Cruz, z którego bezproblemowo możemy dostać się w każdy zakamarek wyspy. Nawet w najwyższe jej partie tak jak na wulkan Teide (co w języku rdzennej ludności oznacza Piekielną górę ), położony zaledwie 3719 metrów n.p.m. i stanowiący jedną z największych lokalnych atrakcji turystycznych. Pod dolną stację kolejki linowej dowiezie nas autobus komunikacji miejskiej taką możliwość oferują dwie linie: 342 (z Costa Adeje i Los Cristianos) oraz 348 (z Puerto de la Cruz). Co ciekawe, bilety (w cenie 37 euro dla osoby dorosłej i 24 euro dla osób poniżej 14 roku życia) upoważniają nie tylko do przejazdu autobusem, ale również do wejścia do kolejki linowej i to bez oczekiwania w kolejce. Cena biletów autobusowych jest różna i uzależniona od długości trasy. Bilety jednorazowe (jeżeli kupimy powrotny na ten sam dzień, otrzymamy zniżkę w wysokości 10 procent) możemy kupić nie tylko w stacjonarnych punktach sprzedaży, lecz również bezpośrednio u osób prowadzących pojazd. W ofercie są również karty na przykład bilety dzienne czy miesięczne. Fuerteventura Najdłuższą linię brzegową ze wszystkich Wysp Kanaryjskich ma Fuerteventura. Także tu znajdziemy największą liczbę plaż (ponad 150), wśród których najsłynniejszą jest Playa de Sotavento de Jandia, na której odbywają się międzynarodowe zawody zaliczane do pucharu świata w windsurfingu. Na wyspie regularną komunikacją autobusową zajmuje się firma Tiadhe (należąca do Group 1844), oferująca połączenia 100 autobusami i busami na 17 liniach. Podobnie jak na pozostałych wyspach, za przejazd możemy zapłacić bezpośrednio u kierowcy, jak i w stacjonarnych punktach sprzedaży biletów. Od 1 stycznia 2013 roku wprowadzona została karta magnetyczna BtF Bono Card, uprawniająca do 30-procentowej zniżki na wszystkie połączenia. Kartę możemy doładować w wybranych punktach. Lanzarote Najbardziej wysuniętą na północny-wschód wyspą archipelagu Wysp Kanaryjskich jest Lanzarote. Tu komunikacją autobusową zajmuje się firma Inter City Bus Lanzarote, mająca w swojej ofercie kilkanaście linii, w tym obsługujące najważniejsze kulturalno-turystyczne miejsce: Teguise Market. W dni powszednie dostaniemy się tam czterema liniami (11 z Costa Teguise, 12 z Puerto del Carmen, 13 z Playa Blanca i 14 z Arrecife), a w niedzielę trzema (7 z Arrecife do Maguez, 9 z Arrecife do Orzola i 313 z Arrecife przez Costa Teguise do Caleta de Famara). Bilety kupimy bezpośrednio u kierowcy. Możemy skorzystać również ze specjalnych kart magnetycznych, dzięki którym możemy otrzymać nawet 30-procentową zniżkę. La Gomera, La Palma, El Hierro La Gomera, La Palma, El Hierro to mniej popularne kierunki turystyczne na Wyspach Kanaryjskich. Na pierwszej z nich komunikację autobusową zapewnia GuaguaGoera S.A.U z flotą 25 pojazdów, 61 nr 2/2014
p rezentacje W większych miejscowościach i kurortach turystycznych dworce autobusowe zlokalizowane są w centralnych miejscach, a na trasie przystanki są gęsto umiejscowione, co pozwala na szybkie przedostanie się praktycznie w każde miejsce na Wyspach 62 obsługująca 7 regularnych połączeń. Nieco więcej posiada La Palma (18 linii). El Hierro jako najmniejsza wyspa ma ich najmniej. Wydawać by się mogło, że Wyspy Kanaryjskie to przede wszystkim plaże i szerokie, bezpieczne drogi. Oczywiście, dzięki wstąpieniu Hiszpanii do Unii Europejskiej system dróg znacząco się poprawił i do najważniejszych miast oraz kurortów wakacyjnych prowadzą autostrady. Jednakże nietrudno znaleźć się w zupełnie innym świecie, oddalając się od wybrzeża i udając w góry. Warunki zmieniają się z każdą chwilą i nie mówimy tylko i wyłącznie o krajobrazie. Także drogi z szerokich, płaskich i prostych robią się strome, wąskie i kręte. Zakręty są takie, że trzeba przed nimi zatrąbić, aby zobaczyć, czy jakiś pojazd nie jedzie z naprzeciwka. Podczas takich wypraw niejednemu kierowcy ciarki przechodzą po plecach i robi się gorąco, mimo ustawionej na pełne obroty klimatyzacji. Nie każdy jest skory do takich przeżyć. Dlatego też warto skorzystać z komunikacji autobusowej, która jest tania, komfortowa, sprawna i naprawdę stanowi najbardziej efektywny środek transportu na wyspach. Dociera praktycznie w każde miejsce i można na niej polegać. Wtedy na górskich drogach możemy cieszyć się pięknymi widokami, zamiast sprawdzać własne umiejętności w naprawdę trudnych warunkach. A co najważniejsze autobusy dowiozą nas bezpiecznie do celu podróży. Wzór sprawnie działającej komunikacji Autobusy na Wyspach Kanaryjskich mogą stanowić wzór sprawnie działającej komunikacji w miejscach turystycznych. Obsługują one każdego dnia coraz większą liczbę turystów udających się na zwiedzanie tych niezwykłych miejsc. To dla nich zbudowano prawdziwą sieć transportową, ze zrozumiałą i sprawnie działającą informacją pasażerską. To one sprawiają, że podróżowanie po Wyspach Kanaryjskich jest lekkie, łatwe i przyjemne, i z każdym rokiem zdobywa coraz większą rzeszę zwolenników.