Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Polish Association for Landscape Ecology Problemy Ekologii Krajobrazu The Problems of Landscape Ecology Tom XXIII Volume XXIII EKOLOGIA KRAJOBRAZU PROBLEMY BADAWCZE I UTYLITARNE THE LANDSCAPE ECOLOGY RESEARCH AND USAGE ASPECTS Redakcja tomu/volume edited by: Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków Institute of Geography and Spatial Management Jagiellonian University, Cracow
Wydawca/ Published by: Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński Rada Programowa Czasopisma/Programme Council of the Journal: Przewodniczący/President: Andrzej Richling Sekretarz/Secretary: Agata Cieszewska Członkowie/Members: Tadeusz Chmielewski, Marian Drużkowski, Krystyna German, Andrzej T. Jankowski, Mariusz Kistowski, Ryszard Klimko, Leon Kozacki, Maciej Pietrzak, Zbigniew Podgórski, Jerzy Solon, Adolf Szponar, Krzysztof Wojciechowski, Wiesław Ziaja. Strona internetowa PAEK/ Website of PALE: www.paek.ukw.edu.pl Redaktor Naczelny Czasopisma/ Chief Editor of the Journal: Andrzej Richling Adres Redakcji Czasopisma: Editorial Office of the Journal: Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska Tel.: 48 22 55 20 755, Fax: 48 22 55 21 521 e-mail: a.richling@uw.edu.pl, jrlechni@uw.edu.pl Redakcja tomu/technical editing of volume: Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski Recenzenci naukowi tomu /Scientific reviewers of volume: Mariusz Kistowski, Maciej Pietrzak, Wiesław Ziaja Tłumaczenie/ Translation: autorzy/by authors Skład I łamanie/volume prepared for printing: Małgorzata Ciemborowicz Zdjęcie na okładkę/photo on cover: Jarosław Balon Projekt logo PAEK/ PALE logo projekt: Andrzej Dąbrowski Publikacja dofinansowana przez/ Volume publication sponsored by: Uniwersytet Jagielloński 2009 Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu ISSN 1899-3850 ISBN 978-83-88424-30-4 Druk i oprawa: Drukarnia Eikon Plus, ul. Wybickiego 46, 31-302 Kraków, tel. 012 636 27 13, www.eikon.net.pl, e-mail: eikonplus@eikon.net.pl Kraków 2009
Spis treści Table of contents W poszukiwaniu syntez badawczych i utylitarnych Andrzej Richling Perspektywy rozwoju ekologii krajobrazu Development prospects of landscape ecology... 7 Maciej Pietrzak Aktualne i nieaktualne problemy ekologii krajobrazu Current and out-of-date problems of landscape ecology... 11 Jerzy Solon O potrzebie standaryzacji badań ekologiczno-krajobrazowych dla celów praktycznych On the need of standardizationof landscape-ecological approaches for practical purposes.. 19 Krzysztof Badora O potrzebie i możliwościach przebudowy Krajowego Systemu Ochrony Krajobrazu About need and possibilities of reconstruction of the National Landscape Conservation System... 29 Mariusz Kistowski Zastosowanie koncepcji ekologii krajobrazu w planowaniu przestrzennym na szczeblu regionalnym The application of landscape ecology conception a regional level of spatial planning... 37 Sylwia Kulczyk Ekologia krajobraz turystyka: w poszukiwaniu wspólnego mianownika Ecology landscape tourism: in search of a common denominator... 47 Marek Degórski Krajobraz jako odbicie przyrodniczych i antropogenicznych procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego Landscape as the reflection of natural and antropogenic processes in the megasystem of the geographical environment... 53 Jarosław Balon Porządki przestrzenne syntetyczna wizja krajobrazu Spatial orders a synthetic vision of landscape... 61 Miłosz Jodłowski Geoekologia wysokogórska w Polsce ograniczenia i perspektywy rozwoju High-mountain geoecology in Poland limits and perspectives of development... 71
Agata Ćwik Czy biolodzy potrzebują geografii? Perspektywa akademicka Do biologists need geography? The academic view... 77 W poszukiwaniu optymalnych metod Krystyna German Metody geoekologiczne w badaniach funkcjonowania środowiska przyrodniczego Geoecological methods in the research on the natural environment s functioning... 85 Wojciech Lewandowski W poszukiwaniu uniwersalnej typologii jednostek przyrodniczych In search of the universal typology of nature units... 91 Jarosław Czochański System monitoringu regionalnego jako narzędzie badań krajobrazowych i zarządzania przestrzenią Regional monitoring system as a tool of landscape research and spatial management... 97 Sylwia Horska-Schwarz Wskaźniki ekologiczne w badaniach jakości krajobrazu Ecological indicators in the studies of landscape quality... 105 Wojciech Maciejowski Regionalizacja fizycznogeograficzna przeszłość czy przyszłość geografii fizycznej? Physical-geographical regionalization past or future of physical geography?... 115 Zbigniew Borkowski Czym jest zgodność krajobrazu i jak ją szacować? What is conformity of landscape and how to estimate it?... 129 Jan Niedźwiecki Badanie mozaikowości krajobrazu wysokogórskiego Tatr z wykorzystaniem transektów geoekologicznych The research of patchiness of high-mountain landscape of Tatra Mountains with the application of the geoecological cross-sections... 137 Tomasz Tłuszcz Metodologiczne problemy wykorzystania metody kartowania fizycznogeograficznego na obszarach wyżynnych Methodological problems of using the landscape mapping method in upland areas... 149
W poszukiwaniu rozwiązań szczegółowych Anna Orczewska Wykorzystanie historycznych źródeł kartograficznych we współczesnych badaniach z zakresu ekologii lasu The application of historic cartographic sources in current studies on woodland ecology... 155 Anatolij Melnyk Badania przyrodniczych zasobów turystycznych perspektywiczny kierunek badań ekologii krajobrazu(na przykładzie Czarnohory) Studying of natural tourism resources perspective field of research for landscape ecology (based on the Czarnohora Mts.)... 161 Rafał Kot Próba ujednolicenia rangi jednostek rzeźby terenu dla delimitacji geokompleksów wybranych krajobrazów nizinnych The attempt at unification of a rank of relief units for delimitation of geocomplexes in given lowland landscapes... 167 Paulina Łukaszewska (Drelich), Czesław Wysocki Waloryzacja fitocenoz dla potrzeb planowania przestrzennego The evaluation of plant communities units for the needs of spatial planning... 181 Adolf Szponar, Pavlo Shuber, Ewa Bilińska Metale ciężkie w glebach i szpilkach świerka w ekotopie regla górnego Czarnohory (Karpaty Wschodnie) Heavy metals in soils and in the needles of spruce in ecotope of the subalpine forests in Czarnohora (Eastern Carpathians)... 191 Karol Augustowski Charakterystyka korytarzy i ich rola w środowisku geograficznym okolic Gładyszowa w Beskidzie Niskim Characteristics of corridors and their role in geographic environment of Gladyszow region in the Beskid Niski Mts.... 203