W Y S T A W A P O L O N I A L U B L I N 1944
ZWIĄZEK P. ARTYSTÓW PLASTYKÓW P O L O N I A W Y S T A W A * SZKICÓW Z WOJNY 1939/1944 GRUDZIEŃ 1944 1945 S T Y C Z E Ń SALE KAT. UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO LUBLIN, ALEJE RACŁAWICKIE 14
ZARZĄD ZWIĄZKU POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW PREZES TEISSEYRE STANISŁAW VICE-PREZES KRAJEWSKI JULIUSZ SEKRETARZ FILIPIAK WŁADYSŁAW SKARBNIK TOMASZEWSKI MARIAN CZŁONKOWIE ZARZĄDU llafałowski ALEKSANDER TOMASZEWSKI HENRYK ZIÓŁKOWSKI WIKTOR SEKCJA ARTYSTYCZNA FILIPIAK WŁADYSŁAW KONONOWICZ ZENON KRAJEWSKI JULIUSZ RADZIEWICZ ALEKSANDER RAFAŁOWSKI ALEKSANDER WOLFF JERZY WOŹNA ZOFIA ZIÓŁKOWSKI WIKTOR
O W Y S T A W I E W WYSTAWIE BIORĄ UDZIAŁ. ARLITEWICZ WANDA FILIPIAK WŁADYSŁAW KONONOWICZ ZENON KRAJEWSKA HELENA KRAJEWSKI JULIUSZ KURZĄTKOWSKI JULII SZ LENGREN ZBIGNIEW MIERZEJEWSKI ANDRZEJ MIERZEJEWSKI JERZY POTYŃSKA FELICJA RĄDZJEWICZ ALEKSANDER RADZIEWICZ WANDA RAFAŁOWSKI ALEKSANDER SKURPSKI HIERONIM SYAiONOWICZ WALENTYNA TEISSEYRE STANISŁAW TOMASZEWSKI HENRYK TOMASZEWSKI MARIAN WITZ IGNACY WNUKOWA JÓZEFA WOŹNA ZOFIA WOLFF JERZY ŻARUBA JERZY ŻUŁAWSKA HANNA Wystawa p. n Polonia, szkice z wojny 1939 1944, po raz pierwszy daje w Polsce 1 interesujący przegląd prac plastycznych w oryginałach z tego zakresu. Są to przeważnie rysunki, malarskie lub graficzne, robione w domu, na ulicy, w polu, w miejscu postoju na froncie. Tworzył je cywil i żołnierz. Jeden i drugi zresztą z tym samym nerwem artysty żołnierza, polskiego frontowego żołnierza. O treści bardzo różnej, wysuwają te szkice na pierwszy plan formę plastyczną. Nie tylko żywa anegdota jest głównym przedmiotem tych prac, lecz przede wszystkim forma plastyczna. Trzeba podkreślić tę cechę większości szkiców wojennych, gdyż łatwo ulec wrażeniu, iż przeważa tu treść literacka, która w gruncie rzeczy była tylko inspiratorką wszystkich wystawionych obecnie utworów. Tak życie żołnierza,, jak powstańca, partyzanta, czy wreszcie walczącego z okupantem cywila, odtworzył artysta plastyk, akcentując głównie wajory, które znajdują się poza treścią literacką danej sytuacji. Forma szkiców jest różna. Dzięki rozmaitości treści, forma wzbogaca się, nabiera walorów właściwych zarówno w kompozycjach, jak i w sytuacjach wziętych z życia, a korzystając ze swych praw, zajmuje w terenie płaszczyzny właściwe miejsce. Tytuł «Polonia» wyraża specyficzny charakter wystawy; obejmującej w formie szkiców, czy nawet notatek charakterystykę plastyczną krwawych lat wojny i martyrologii narodu polskiego. Z notatek i szkiców powstaną kiedyś trwałe dzieła, które w nowej formie przekażą przyszłym pokoleniom tragiczne i wielkie chwile.
o Z W I Ą Z K U K A T A L O G Pomimo strat indywidualnych i ogólnych plastycy polscy zdobywają powoli potrzebne społecznie stanowisko. Jednym z przejawów ekspansji artystów plastyków w tym kierunku jest nowa akcja zmierzająca do zorganizowania na trwałych podstawach ogólnopolskiego stowarzyszenia p n. Związek Polskich Artystów Plastyków z tymczasową siedzibą w Lublinie Cele i zadania kulturalne^ artystyczne i samopomocowe instytucji muszą być dla społeczeństwa zawsze aktualne. Czynnikiem o szczególnie ważnym znaczeniu w organizacji dzisiejszej Związku Polskich Artystów Plastyków jest szeroka opieka państwa nad sztuką. Dzięki tej opiece artyści odczują po raz pierwszy w Polsce, iż kwestja ich egzystencji i twórczości leży w interesach ogólnopaństwowych, Związek ogólnopolski, to jest związek z działalnością obejmującą w terenie całą Polskę, nie jest narazie zbyt liczny, ale niemniej jakościowo bardzo ważny. W skład komitetu organizacyjnego weszli artyści otarci już o salony stołeczne, niejeden spośród nich znalazł się w szeregach polskiej awangardy artystycznej, lub wystawiałprace swe wielokrotnie zagranicą. Związek powołał do życia kilka sekcyj, jak np.: statutową, artystyczną, Wydawniczą i gospodarczą Stanął do pracy z przeświadczeniem i energią, że dziś jest koniecznie potrzebny artystom i społeczeństwu. 6 ARL1TEWICZ WANDA 1 Przed więzieniem piórko 1944 2 Dzieci bez domu I... szkic olejny 1944 3 Dzieci bez domu II... szkic olejny 1944 FILIPIAK WŁADYSŁAW Lublin 4 Przejście brodu olej 1944 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 KONONOWICZ Lublin Do ataku W okopie Nowe obwieszczenie... Ostatnie pożegnanie... Chłopi wysiedleńcy... Potyczka Prowadzenie więźniów Majdaniarz Przebudzenie ZENON piórko 1943 piórko 1944 tusz 1944 piórko 1944 tusz 1944 tusz 1944 tusz 1944 piórko 1944 monotypia 1944 la marz olej 1942 Potyczka o brzasku olej 1944 Szkic I z proc. ((Majdanek)) ołówek 1944 Szkic II z procesu j. w.... piórko 1944 Szkic III z procesu j. w.... piórko 1944 l Wymiary w centymetrach 11 22X20* 30X17 20X28 20X30 24X32 17X22 28X22 22X33 22X31 31X43 16X30 47X24 34X47 100X65 43X65 35X27 35X27 35X27
K A T A L O G K A T A L O G KRAJEWSKA HELENA Z cyklu* Spuścizna po okupantach. 19 Spekulanci I... tusz 1944 22X16 20 Spekulanci II... tusz 1944 16X22 21 Spekulanci III......... tusz 1944 16X22 KRAJEWSKI JULIUSZ 22 Na trakcie...... tusz 1944 25X35 23 Droga do śmierci...... tusz 1944 25X35 24 Mordercy............... tusz 1944 25X35 25 Na pogorzelisku...... tusz 1944 25X35 26 Odwrót............... tusz 1944 25X35 KURZĄTKOWSKI JULIUSZ Lublin 27 Lublin, Brama Krakowska... olej 1944 63X70 LENGREN ZBIGNIEW 28 Aresztowanie... tusz 1943 35X39 29 «Buda».......... tusz 1943 35X39 MIERZEJEWSKI ANDRZEJ Piotrowice Małe 30 Wojna......... olej 1944 60X70 8 MIERZEJEWSKI JERZY Piotrowice Małe 31 Opłakiwanie - olej 1941 58X82 POTYŃSKA FELICJA 32 Pejzaż wojenny akwarela 1944 26X21 RADZIEWICZ-WINNICKA WANDA Lwów 33 Szkic do gobelinu...... tempera 1944 35X25 RADZIEWICZ - WINNICKI ALEKSANDER * Kraków Teka p. n. «Czasy zbrodni» : 34 «Ost» (pejzaż) tusz 1944 9X20 35 Pejzaż......'..., tusz 1944 22X20 36 Gwałt.... tusz 1944 17x20 37 Pomnik.... tusz 1944 26x20 38 W piwnicy w czasie nalotu tusz 1944 20X15 39 Grzebanie po nalocie...... tusz 1944 28X20 40 Tropieni tusz 1944 19X19 41 Obóz tusz 1944 19X27 42 Po pracy do obozu......... tusz 1944 28X20 43 «Majdanek», krematorium... tusz 1944 27X20 44 Pogrom uliczny tusz 1944 20X26 9
K A T A L O G K A T A L O G RADZIEWIGZ-WINNICKI ALEKSANDER Kraków 45 Rozpoznawanie blizkich... tusz 1944 19X28 46 Obdzieranie zwłok tusz 1944 21X17 47 Powstańcy tusz 1944 22X16 RAFAŁOWSKI ALEKSANDER 48 W oczekiwaniu na zaprowiantowanie 4 tusz 1943 15X20 49 Uciekinier z Orłowskiej gub. (Sadownikow ) ołówek 1943 25X18 50 Pierwsi jeńcy I Dywizji.. ołówek 19 H 3 18X25 51 Koło Smoleńska ołówek 1943 21X15 52 Wiaźma tusz 1943 14X26 53 Pod Lenino tusz 1943 22X31 54 Powrót z boju tusz 1943 21X17 55 Tak mieszkają ludzie w Wiaźmie tusz 1943 19X27 56 Polowa kuchnia tusz 1943 20X24 57 Front tusz 1943 19X29 58 Ladiszcze, postój ołówek 1943 24X18 59 Ladiszcze, wnętrze. ołówek 1943 18X25 60 Ks. Kubsz sangwina 1943 30X21 61 Prof. Lange ołówek 1943 29X21 62 Dr Zajączkowski ołówek 1943 35X22 10 RAFAŁOWSKI - ALEKSANDER 63 Gen. Br. Kieniewicz tusz 1943 64 Pułk. Bukojemski...... ołówek 1943 65 Ks. St. Orlemański....... ołówek 1943 66 Mjr dr Kostkiewicz ołówek 1943 67 Gen. Z. Berling... ołówek 1943 68. Gen. Swierczewski... ołówek 1943 69 Bohater Związku Radzieckiego mjr Huebner ołówek 1943 70 Mjr Borkowicz., kreda 1943 71 Płk. Kożuszko...... ołówek 1943 72 D-ca I Dy w. Gen. Bewziuk ołówek 1943 73 Gen Zawadzki.. ołówek 1943 74 Płk. An. Wojnowski...... ołówek 1943 75 Mjr Wicherkiewicz. ołówek 1943 SKURPSKI HIERONIM Działdowo 76 Tryptyk. Fragmenty z cyklu wojennego piórko 1940 77 Scena więzienna........ ołówek 1944 78 Zbrodniarze..... piórko 1944 SYMONOWICZ - MIERZEJEWSK A WALENTYNA Piotrowice Małe 79 Rozpacz...... ołówek 1942 11 24X20 32X22 32X29 25X18 47X30 24X20 32X22 29X21 28X22 48X30 20X15 25X18 23X17 13X11 22X31 13X11 29X36
K A T A L O G K A T A L O G S Y M O N O W I C Z - MI E R Z E J E W S K A WALENTYNA ' Piotrowice Małe 80 Panika : ołówek 1941 23X33 81 Komora gazowa... '. ołówek 1944 17X26 82 Więźniowie ołówek 1943 20X31 TEISSEYRE STANISŁAW Lwów 83 «Tam, gdzie przeszła wojiia» akwarela 1944 84 Pogrzeb żołnierzy polskich 1939 r. szkic olejny 1944 85 Barykada na Starym Mieście w Warszawie akwarela 1944 30X45 110X80 44X63 TOMASZEWSKI HENRYK ZDZISŁAW. 86 Getto...... ołówek 1944 20X30 TOMASZEWSKI MARIAN Lublin 87 Gruzy Lublina tusz 1943 21X32 88 Projekt na mozaikę akwarela 1944 100X70 12 WASILEWSKI ZENON 89 Budowa barykady...... piórko 1942 10X20 90 Nowy Assurbanipal..... piórko 1942 21X16 91 Marsz na barykady' piórko 1943 16X25 WITZ IGNACY Lwów Cykl ((Partyzanci)): 92 Zapamiętaj akwar. w piórku 1943 33X28 93 Pożegnanie...... akwar. w piórku 1943 33X28 94 Mamy nie ma... akwar. w piórku 1943 33X28 95 Dowódca myśli... akwar. w piórku 1943. 33X28 96 Alarm... akwar. w piórku 1943' 33X28 97 Zwiady akwar. w piórku 1943 ' 33X28 98 Towarzysze broni akwar. w piórku 1.943 33X28 99 Wybuch akwar. w piórku 1943 33X28 L00 Sen akwar. w piórku 1943.33X28 101 Posiłek akwar. w piórku 1943 33X28 102 Za nich akwar. w piórku 194.3 33X28 103 Miasto po bitwie......... tusz L943 ' 28X22 104 Pogorzelcy... rysunek kolorowy I94'i 27X20 WOŹNA ZOFIA 105 Matka, szkic terra 1944 wys. 50 106 Ostatnia godzina, szkic... terra 1944 wys. 60 107 Matki już niema, proj. na grobowiec terra 1944 wys. 30 13
K A T A L O G WNUKOWA JOZEFA Rysunki z teki : 408 W oczekiwaniu na przeprawę rys. 1944 18X22 109 Z meldunkiem rysunek 1944 i 8X22 110 W kanale... rysunek 1944 18X22 w grudniu 1944 r. w..liczbie 150 egzemplarzy w Pierwszej Drukarni Państwowej przy ul. Zamojskiej 12 w Lublinie Na okładce zreprodukowano rysunek Aleksandra Radziewicza. Plakat wystawy wykonał w litografii tenże autor WOLFF JERZY 111 Pejzaż tempera 1944 65X50 - v Z A R U R A J E R Z V Anin pod Warszawą Cykl : 112 Krzyż na wylocie z miasta tusz 1941 34X25 113 Szubienice I tusz 1941 32X25 114 Targ uliczny '......... tusz 1943 32X25 1-15 Śpiewacy tramwajowi tusz 1942 29X22 116 Na Pawiaku..." tusz 1943 32X25' 1,17 Targ uliczny tusz 1943 32X25 118 Niemcy handlują -tusz 1941 32X25 119 Szczękaczka "... tusz 1943 29x22 120 Ogonek... tusz 19.1 29X22