Programy Operacyjne UE jako instrumenty wsparcia innowacji w rybactwie - przegląd najważniejszych osiągnięć Prof. dr hab. Inż. Janusz Guziur Katedra Biologii i Hodowli Ryb - UWM w Olsztynie Ustroń - Gołysz, 15 16 września 2016 roku Warsztaty szkoleniowe DOSKONALENIE TRANSFERU INFORMACJI I WIEDZY MIĘDZY NAUKĄ A PRAKTYKĄ RYBACKĄ organizowane przez Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu, oraz Wydział Nauk o Środowisku Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie w ramach projektu 7th PR UE TRAFOON (Traditional Food Network to Improve the Transfer of Knowledge for Innovation)
Praktyczne rozwiązywanie identyfikowanych problemów rybactwa Znaczenie i funkcjonowanie Państwowej Straży Rybackiej Prof. dr hab. inż. Janusz Guziur W s p ó ł p r a c a : mgr Ida KŁOSOWSKA PSR Gdańsk, mgr Piotr WYLON PSR Katowice, prof. UWM dr hab. Małgorzata Woźniak, mgr Agnieszka Barszcz UWM Olsztyn
Państwowa Straż Rybacka (PSR) to wyodrębniona i wyspecjalizowana jednostka organizacyjna, podległa bezpośrednio wojewodzie, finansowaną z budżetu państwa Z a d a n i e m PSR - jest kontrola przestrzegania prawa w Polsce (zwłaszcza kłusownictwa) z z a k r e s u : > R y b a c t w a śródlądowego (jezior, rzek, zapór wodn.) > tzw. A k w a k u l t u r y; czyli - chowu i hodowli ryb > jakości i bezpieczeństwa wód i ochrony przyrody
I TAK TEŻ BYWA..
POLICJA WODNO - RYBACKA, Jest ona u z b r o j o n ą formacją w środki przymusu bezpośredniego (broń palna, kajdanki, miotacze gazu tp.) Czyli pełni FORMALNĄ rolę P o l i c j i wodno-rybackiej.
Patrolowanie rz. Nogat u Malborka, stawów karpiowych i jezior W-M
Współpraca i wspólne działania Państw. Straży Rybackiej > P o l i c j a - wespół z - Społeczną Strażą Rybacką i Parków Krajobraz. (wolontariat) > Okręgowe Inspektoraty Rybołówstwa Morskiego > Straż Graniczna
Bogactwo i typy wód w 3 płn. regionach Polski (I.) M-morze; ZL - Zalewy; J jeziora nat., St - stawy; ZZ Zb. Zaporowe M + Z + J + St + ZZ ( komplet - 5 typów) : 1. Zach.-Pomorskie, 2. POMORSKIE 3. Warm.- Mazur. (bez M)
Bogactwo i typy wód w 13 regionach Polski (II.) M-morze; ZL - Zalewy; J jeziora natur., St - stawy; ZZ zb. zaporowe J + St + ZZ (3 typy) : 1. Wielkopolskie, 2. Kujawsko- Pomor., 3. Podlaskie, 4. Lubelskie, 5. Lubuskie, 6. Dolnośląskie St + ZZ (2 typy z wyjątkami) : 1. Mazowieckie, 2. Łódzkie, 3. Świętokrzyskie, 4. Podkarpackie, 5.Małopolskie, 6. Opolskie, 7. Ś l ą s k i e
I. Woj. POMORSKIE posiada wszystkie 5 typów wód
Woj. POMORSKIE w liczbach Powierzchnia województwa...18 310 km2, > L e s i s t o ś ć 36,2 % ( śr. RP = 29,5% ) - 2 900 jezior (nad 1ha)- 64 640 ha czyli 3000 ha wód / na 1 strażnika! w tym 150 jezior dużych (nad 100 ha) i głębokich ŁEBSKIE - 7 140 ha, GARDNO 2 468 ha, Charzykowy 68 m
Obszary chronione : O g ó ł e m 32,6 % pow. regionu 2 Parki narodowe 9 parków krajobrazowych 177 rezerwatów + obszarów chronionego krajobrazu, oraz 107 obszarów NATURA 2000
Wody woj. POMORSKIEGO Lokalne Grupy Rybackiej (8)
Stan zatrudnienia, areał wód i wyposażenie PSR w kilku regionach Polsce (nierównomierny) POMORSKIE : > 70 000 ha wód, 20 strażników, 6 pojazdów teren. (+ broń palna + optyka + radia) 4 Posterunki PSR - Gdańsk, Słupsk, Malbork, Kościerzyna, WARM. MAZUR.> 130 000 ha, 49 strażników.. a inne regiony M A Z O W I E C K I E > 44 000 ha, 26 strażników, 9 pojazdów Ł Ó D Z K I E : > 17 700 ha, 23 strażników, 7 pojazdów..
1. Wisła Tczew ; 2. Jez. Straszyn (woda pitna) Gdańsk; 3. Kontrola PSR- jez. Żarnowieckie
Wskaźnik naruszeń [n] przepisów prawa w RP czerwony nad 2 500 (max.4,8 tys.), różowy = 1800-2500, ż ó ł t y = 800-1800 > POMORZE niebieski = 300 do 800; zielony = poniżej 300
Typy kłusownictwa w Polsce: 1. Sieciowe (sieci typu drygawica, wontony, raczniki, kozaki, żaki i inne. 2. Sznury hakowe (gł. na węgorze, karpie.) 3. Metody kaleczące, tzw. szarpak, 4. Elektryczne narzędzia połowowe, 5. Inne urządzenia i pułapki (podrywki, kłomle, więcierze,.. ) 6. Połów ryb w obrębach ochronnych
Najczęstsze wykroczenia wędkarzy ( amatorski połów ryb ) 1. Połów ryb bez wymaganych dokumentów (ważna karta wędkarska, zezwolenia, składki i opłaty), 2. Połów ryb - w okresie ochronnym (tarła ryb) 3. Połów ryb objętych wymiarem ochronnym 4. Połów ryb na więcej - niż dwie w ę d k i - jednocześnie (fot.)
Połów podlodowy ryb
Kontrola PSR placówki handlowej- sklepów rybnych (Kartuzy k. Gdańska)
Problemy z techniką zabijania ryb i tzw. eko-terroryzmen lokalnych struktur np. GAJA (ochrona jezior. połowów sieciowych, odłowów stawów)...wydatna pomoc PSR!
Kontrola przez lek. weter. z PSR zdrowotności i kondycji ryb (Lubuskie, Pomorskie = wespół z Dr wet. Ireną K r a m e r )
Efekty działania PSR na Pomorzu (średnio : 2012-2014 ) Z Ustawy o Rybactwie śródląd. ( Art. 27, Art. 27a,Art. 27b) > wystawionych mandatów 850 (93,9%) Na kwotę..113 840 zł (95,3 %) Z ustawy o Ochronie przyrody : mandatów. 13 ( 2500 zł) Z ustawy o Lasach : mandatów. 43 ( 3150 zł)
Woj. ŚLĄSKIE Ludność = 4,83 mln 395 os./ km2 (UE - 125) Powierzchnia regionu = 12 293 km2 długość granic (CZ, SK ) ==> 1 tys. km
Podział administracyjny (34 powiaty) ludność i zróznicowanie przyrodnicze G. Śląska
W regionie śląskim występuje : 8 parków krajobrazowych, 65 rezerwatów przyrody, 13 obszarów chronionego krajobrazu oraz 20 zespołów przyrodn. krajobrazowych Oraz : użytki ekologiczne (81 obszarów), stanowiska dokumentacyjne (9) oraz ponad 1500 pomników przyrody. Łącznie z NATURĄ 2000 stanowią - 22 % pow. całego regionu (2,7 tys. km2)
Wody powierzchniowe woj. śląskiego (zlewnie rzek Wisły (3), Odry (4) i.dunaju [5] - Czadeczka)
ZBIORNIKI WODNE A. B R A K naturalnych zbiorników wodnych (jezior), B. Bogactwo antropogenicznych zbiorników ( porównywalne z obszarami.. Pojezierzy). > Wystepują 4 typy zbiorn. antropogenicznych: -B-1. zbiorniki poeksploatacyjne - występujące w wyrobiskach, piasku, gliny, margli. (w tym wyrobiska popiaskowe 3,2 tys ha ) -B-2. Zbiorniki w nieckach osiadania, zapadliska po-górnicze (związane z podziemną eksploatacja kopalin), -B-3 Inne zbiorniki antropogeniczne (sztuczne), np. stawy-osadniki ścieków
B-4. Zbiorniki z a p o r o w e W dolinach rzecznych wodociągowe, melioracyjne, p/ powodziowe, p/pożarowe, rekreacyjne tp.: GOCZAŁKOWICE (1955) = 3 tys. ha 120 mln m3 TRESNA Jez. Żywieckie = 1 tys. ha 64 mln m3 MIĘDZYBRODZIE = 367 ha - 64,7 mln m3 KOZŁOWA GÓRA (1938) = 632 ha 17 mln m3 PORAJ k.częst.-na Warcie (1955) = 500 ha - 25 mln m3 PAPROCANY (1870) = 185 ha, zbiornik rekreacyjny Zbiornik RYBNICKI (1972) = 1 tys. ha, wielofunkcyjny
Wskaźnik naruszeń [n] przepisów prawa w RP czerwony nad 2 500 (max.4,8 tys.), różowy = 1800-2500, ż ó ł t y = 800-1800 > POMORZE niebieski = 300 do 800 > G.ŚLĄSK; zielony = poniżej 300
Wyniki działalności PSR Katowice (2012-2015) Liczba kontroli PSR..1002 901 2012 2015 1. Wykroczenia, przestępstwa..882 601 (p-ko Ustawie o Rybactwie; w tym mandaty 85 tys.zł 44,6 tys zł 2. Wykroczenia p/ko ustawie Ochrony przyrody oraz lasom 153 64 3. Inne drobne wykroczenia + Regulaminowi PZW i parkom 132 77
Wspólne działania PSR Katowice z innymi podmiotami i służbami 2012 2015 1. PZW + Społ. Straż Ryb.291 203 2. POLICJA + Straż Miejska..45 + 8 46 + 1 3. Rybacy i prac. GRyb...2 16 4. Straż Leśna + Łowiecka 3 6 5. Prac. Górnośl. Przeds. Wodoc*..43 33 /* zbiornik wodociągowy >Goczałkowice< (3 tys. ha) dla Śląska oraz zb. rybacko-rekreacyjny /
Społeczna Straż Rybacka wojew. śląskiego Formacja utworzona przez ZO PZW : 1. Katowice 2. Bielsko-Biała, 3.Częstochowa dodatkowo działają: 2 Straże przy Urzędach Miejskich w Chorzowie i Dąbrowie Górniczej Przedsięb. Handl.-Prod. AP >Maciej Wilk< (Obwód rybacki rzeki : Mała Wisła nr. 1)
Zatrzymany przez PSR + SpSR sprzęt (szarpaki) i sieci kłusownicze
Odebrany sprzęt kłusowniczy ( PSR Katowice 2015 ) 2012 2015 1. Sieci rybackie (różne, szt)..6 7 2. Samołówki. 41 18 3. więcierze, podrywki..4 1 4. Wędki z osprzętem...19 3
Niedozwolony połów ryb kilkoma wędkami (jez. Bobięcimskie - Kaszuby)
PODSUMOWANIE Państw. Straż Rybacka jest niezbędnym gwarantem bezpieczeństwa akwakultury (hodowli ryb), rybołówstwa także wędkarstwa, turystyki i rekreacji, PSR - gwarant j a k o ś c i (czystości) wód śródlądowych, morskich i przybrzeżnych. PSR - pełni także znaczącą rolę w ochronie lasów, parków narodowych, krajobrazowych oraz innych obszarów chronionych. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ