DWKI-WWR.054.5.2017.AZ MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ Warszawa, 30 maja 2017 r. Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Odpowiedź na interpelację 12027 Szanowny Panie Marszałku, składam na Pana ręce odpowiedź na interpelację Posłów Iwony Michałek, Wojciecha Murdzka i Krystyny Wróblewskiej w sprawie funkcjonowania i sytuacji szkolnych gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Szanowni Państwo Posłowie, obowiązek zapewnienia przez szkołę publiczną swoim uczniom możliwości korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej istnieje od 2003 r. Wcześniej obowiązek ten uregulowany ustawą dotyczył gabinetu lekarskiego i dentystycznego. Natomiast zmiana w art. 67 ust. 1 pkt 4 1 doprecyzowała wymagania i sprzęt, w który ma być wyposażony gabinet profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkole. Obie te kwestie, pozostając we właściwości rzeczowej Ministra Zdrowia, zostały uregulowane w odpowiednich przepisach prawa. 2 Ministerstwo Edukacji Narodowej dysponuje danymi dotyczącymi łącznej liczby gabinetów wykazanych w szkołach odpowiednio wg stanu na 30 września danego roku. 1 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 11 września 2015 (Dz. U. 2015 r. poz. 1640) 2 art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618, 788 i 905 oraz art.31c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, z późn. zm.)
Dane przedstawione na poniższym wykresie były gromadzone w systemie informacji oświatowej (SIO). 14000 Liczba gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w funkcjonujących w latach 2010-2012 13500 13000 12500 ogółem w szkołach publicznych 12000 2010 2011 2012 Ministerstwo Edukacji Narodowej nie posiada danych dotyczących finansowania zadań związanych z wyposażeniem gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W systemie informacji oświatowej są zbierane dane odnośnie łącznych kosztów ponoszonych przez szkoły (bez podziału na zadania oświatowe). Natomiast klasyfikacja budżetowa nie wyróżnia takiej kategorii wydatków i dochodów. Środki przeznaczone na funkcjonowanie szkolnych gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkole w roku szkolnym 2017/2018 przewidziane są w części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2017. Zgodnie z 2 pkt 12 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2017 3 podział części oświatowej jest dokonywany w szczególności z uwzględnieniem finansowania zadań związanych z wyposażeniem gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Środki przewidziane na ten cel są naliczane w ramach podstawowej kwoty subwencji naliczanej standardem finansowym A. Jednocześnie z kwoty części oświatowej subwencji ogólnej wyodrębnia się zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego 4 rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej, której wysokość wynosi obecnie 0,4 %. Rezerwą części oświatowej subwencji ogólnej dysponuje minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego 3 Dz. U. z 2017 r. poz. 2298 4 Dz. U. z 2016 r., poz. 198 z późn. zm.
do spraw oświaty i wychowania oraz reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego (art. 28 ust. 3). O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej (w tym części oświatowej oraz rezerwy) decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, tj. rada gminy, rada powiatu lub sejmik wojewódzki (art. 7 ust. 3). W celu poprawy warunków sanitarnych i higienicznych w szkołach i placówkach oświatowych oraz udzielania pomocy przedlekarskiej w podziale 0,4% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na 2015 r. i 2016 r. uwzględniono możliwość zwiększenia jednostkom samorządu terytorialnego subwencji oświatowej w celu dofinansowania doposażenia m.in. gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w tych szkołach/placówkach, które mają zagwarantowane godziny płatne przez Narodowy Fundusz Zdrowia dla pielęgniarek bądź lekarzy oraz w 2016 r. gabinetów stomatologicznych. Z uwagi na określone możliwości wsparcia jednostek samorządu terytorialnego ze środków z 0,4% rezerwy przyjęto zasady służące ustaleniu kwot dofinansowania przypadających dla poszczególnych samorządów: - 5.000 zł na gabinet profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej (w 2015 r. i 2016 r.), - 8.000 zł na gabinet stomatologiczny (w 2016 r.). W 2015 r. pozytywnie rozpatrzono wnioski 1.024 jednostek samorządu terytorialnego dotyczące 5.854 szkół, na łączną kwotę 28.405 tys. zł. Dofinansowaniem objęto 2.072 gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. W 2016 r. pozytywnie rozpatrzono wnioski 627 jednostek samorządu terytorialnego, dotyczące 2.164 szkół na łączną kwotę 11.182 tys. zł. Dofinansowaniem objęto 2.037 gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej 5 oraz 187 gabinetów stomatologicznych. Z uwagi na konieczność ujęcia w podziale 0,4% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej w 2017 r. ponoszonych przez samorządy kosztów realizacji zadań związanych z reformą edukacji (np. remontów sanitariatów w budynkach obecnych gimnazjach w celu dostosowania ich do potrzeb dzieci młodszych, doposażenia świetlic i pomieszczeń do nauki dla uczniów z młodszych roczników) w roku bieżącym nie przewidziano dofinansowania gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, ani też gabinetów stomatologicznych. 5 dofinansowanie nie obejmowało szkół ujętych we wnioskach jednostek samorządu terytorialnego, które otrzymały dofinansowania z ww. tytułu w roku 2015.
Ponadto, świadczenia pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania albo higienistki szkolnej realizowane są w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej 6. Świadczenia zdrowotne udzielane uczniom w szkole przez pielęgniarkę albo higienistkę szkolną obejmują: 1) wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych; 2) kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami z dodatnimi wynikami testów; 3) czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi; 4) sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, w tym realizację świadczeń pielęgniarskich oraz zabiegów i procedur leczniczych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole; 5) udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć; 6) doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole; 7) edukację w zakresie zdrowia jamy ustnej; 8) prowadzenie u uczniów szkół podstawowych grupowej profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów; 9) udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej. W szkole podstawowej, gimnazjum oraz liceum zalecana liczba uczniów na jeden etat przeliczeniowy wynosi 880-1100. Świadczenia udzielane przez pielęgniarkę albo higienistkę szkolną są świadczeniami gwarantowanymi, czyli finansowanymi w całości ze środków publicznych. Płatnikiem świadczeń pozostaje Narodowy Fundusz Zdrowia. Świadczenia są finansowane w ramach stawki kapitacyjnej na ucznia, która jest korygowana wskaźnikami uwzględniającymi stan zdrowia ucznia (wyższy wskaźnik dla uczniów niepełnosprawnych i przewlekle chorych) lub typ szkoły (wyższy wskaźnik dla szkół specjalnych, klas integracyjnych, szkół i klas sportowych oraz szkół prowadzących naukę zawodu z warsztatami). Od 1 września 2016 r. stawka kapitacyjna została zwiększona z kwoty 48 zł do kwoty 62,16 zł. Dodatkowo kontrakt na świadczenia pielęgniarki szkolnej obejmuje finansowane oddzielnie świadczenie, tj. grupową profilaktykę fluorkową metodą nadzorowanego szczotkowania u uczniów szkół podstawowych. Roczna stawka kapitacyjna na ucznia w ramach prowadzonej w szkołach podstawowych profilaktyki fluorkowej wynosi 5,40 zł. 6 Dz. U. z 2016 r. poz. 86.
W 2016 r. na podstawie umów z Narodowym Funduszem Zdrowia świadczeń pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania udzielało 8 189 pielęgniarek i higienistek szkolnych. Na świadczenia pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania w 2016 r. Narodowy Fundusz Zdrowia wydatkował ogółem kwotę 323 887 548,30 zł. Dzieci i młodzież mają zapewnione prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych lekarza stomatologa oraz materiałów stomatologicznych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych 7. Wydane na jej podstawie akty wykonawcze gwarantują świadczenia profilaktyczne i lecznicze, w tym indywidualnie ukierunkowane profesjonalne zabiegi lakierowania i lakowania zębów stałych. Świadczeń gwarantowanych udziela lekarz dentysta wybrany przez rodziców lub prawnych opiekunów dziecka w gabinetach stomatologicznych, które już dziś mogą być zlokalizowane w szkołach. Liczba szkolnych gabinetów stomatologicznych wynosi aktualnie 664 i nie uległa zmniejszeniu w porównaniu do roku 2015. W celu wsparcia szkolnych gabinetów stomatologicznych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 5 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej 8, świadczeniodawcom udzielającym świadczeń z zakresu świadczenia ogólnostomatologicznego dla dzieci i młodzieży, którzy posiadają gabinet na terenie szkoły, przyznano dodatkowe 2 punkty w ocenie przedmiotowej oferty. Ponadto, zgodnie z decyzją Prezesa NFZ od 1 lipca 2016 r. zwiększono wycenę świadczeń stomatologicznych udzielanych dzieciom i młodzieży do ukończenia 18 r.ż. przez wprowadzenie współczynnika korygującego o wartości 1,2 dla rozliczania ww. świadczeń. Wskaźnik ten od 1 lipca 2017 r. ulegnie zwiększeniu do wartości 1,3. Celem powyższych zmian jest poprawa dostępności do świadczeń ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży oraz stworzenie warunków dla skutecznego prowadzenia profilaktyki stomatologicznej dla najmłodszych pacjentów. Jednocześnie uprzejmie informuję, że prace na projektem założeń do projektu ustawy o zdrowiu dzieci i młodzieży w wieku szkolnym zgodnie z właściwością prowadzone są przez Ministerstwo Zdrowia. Projektowane zmiany będą uwzględniać wielokierunkowe działania służące poprawie stanu zdrowia jamy ustnej dzieci przez zwiększenie dostępności dla tej grupy do świadczeń stomatologicznych profilaktycznych i leczniczych. 7 Dz. U. z 2016 r. poz. 1793, z późn. zm. 8 Dz. U. z 2016 r. poz. 1372
Działania te w sposób szczególny będą ukierunkowane na promocję zdrowia i edukację zdrowotną dzieci oraz rodziców. Wypracowane rozwiązania będą poddane szerokim konsultacjom publicznym. Z wyrazami szacunku, Z upoważnienia MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Marzena Machałek Sekretarz Stanu / podpisany cyfrowo/