Kraków, 06.03.2014 Uwłaszczenie naukowców i inne zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym mające na celu wsparcie komercjalizacji B+R Michał Żukowski radca prawny Kierownik Działu Prawnego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
Uwłaszczenie naukowców - obecny stan prawny prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego stworzonego przez naukowca w ramach jego obowiązków pracowniczych przypadają zatrudniającej go jednostce naukowej (art. 11 ust. 3 ustawy Prawo własności przemysłowej), chyba że umowa stanowi inaczej; majątkowe prawa autorskie do stworzonego przez naukowca utworu lub programu komputerowego przypadają pracodawcy, chyba że ustawa lub umowa stanowią inaczej; pierwszeństwo w publikacji utworu naukowego przysługuje zatrudniającej naukowca jednostce naukowej; w/w zasady mogą zostać uregulowane w odmienny sposób w umowie o pracę lub wewnętrznych regulaminach np. przyznając te prawa wyłącznie pracownikowi lub przyznając te prawa pracownikowi w sytuacji nieskorzystania z nich przez uczelnię w określonym terminie;
Uwłaszczenie naukowców stan prawny po nowelizacji przyznanie pracownikowi uczelni publicznej, studentowi oraz doktorantowi studiów doktoranckich, praw własności intelektualnej do wyników badań naukowych lub prac rozwojowych; w przypadku komercjalizacji przez pracownika, studenta lub doktoranta wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, uczelni przysługuje 25% uzyskanych dochodów, a w przypadku udzielenia przez uczelnię wsparcia w zakresie komercjalizacji 30% uzyskanych dochodów; przyznanie uczelni prawa pierwokupu w przypadku komercjalizacji polegającej na sprzedaży praw własności intelektualnej, a w przypadku komercjalizacji w inny sposób prawo pierwszeństwa; możliwość korzystania przez uczelnię, bez odrębnego wynagrodzenia, z wyników badań naukowych lub prac rozwojowych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych;
Inne zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym wprowadzenie do ustawy definicji komercjalizacji pośredniej (realizowanej przez spółkę celową) i bezpośredniej (realizowanej przez CTT); decyzja o sposobie prowadzenia komercjalizacji bezpośredniej będzie należała do rektora, który będzie mógł powierzyć spółce celowej w drodze umowy zarządzanie prawami własności przemysłowej w zakresie komercjalizacji bezpośredniej; w celu komercjalizacji pośredniej uczelnia będzie mogła utworzyć wyłącznie jednoosobową spółkę kapitałową ( spółkę celową ); na pokrycie kapitału zakładowego spółki celowej, uczelnia będzie mogła wnieść w całości albo w części wkład niepieniężny (aport) w postaci praw własności intelektualnej; spółkę celową będzie tworzyć rektor za zgodą senatu uczelni, a w przypadku uczelni niepublicznej organ wskazany w statucie; spółki celowe mogą być tworzone przez kilka uczelni publicznych albo kilka uczelni niepublicznych; senat (lub inny organ określony w statucie) uchwala regulamin zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji wyników B+R;
Uwłaszczenie naukowców - wyłączenia nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, wprowadzająca uwłaszczenie naukowców nie będzie miała zastosowania do badań prowadzonych: na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego; na podstawie umowy uczelni ze stroną finansującą lub współfinansującą te badania lub prace, przewidującej zobowiązanie do przeniesienia praw własności intelektualnej na rzecz tej strony; w ramach umowy uczelni z podmiotem mającym siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile umowa ta nie stanowi inaczej;
Zakładane skutki uwłaszczenia naukowców pobudzenie innowacji, współpracy nauki z biznesem oraz transferu do gospodarki technologii wypracowanej przez państwowe jednostki badawcze naukowiec stanie się równorzędnym partnerem biznesowym dla przedsiębiorców zainteresowanych komercyjnym zastosowaniem wyników jego pracy naukowej lub twórczej; zwiększenie ilości komercyjnie wykorzystywanych patentów oraz zachęcenie naukowców do bardziej aktywnego zaangażowania się w proces komercjalizacji; zwiększenie motywacji pracowników naukowych do podejmowania działań komercjalizacyjnych;
Uwłaszczenie naukowców Szwecja i Włochy w Szwecji obowiązuje od 1997 r. a we Włoszech od 2001 r.; wcześniej wiele krajów z liderów innowacyjności: Finlandia, Norwegia, Austria, Niemcy, Dania oraz University of Cambridge; naukowcy otrzymują wsparcie z finansowanych przez rząd fundacji, wspierających transfer technologii oraz uczelnianych firm działających na zasadzie wolontariatu; w przypadku patentowania wynalazków naukowiec czerpie wszelkie korzyści płynące w patentu, lecz ponosi również koszty z nim związane; oprócz profitów związanych z karierą i wynagrodzeniem naukowcy mają możliwość uzyskania bonusu związanego z realizacją trzeciej misji uczelnianej (transferu wiedzy); Szwecja - 1 miejsce w unijnym rankingu innowacyjności w 2013 r.; Wysokie pozycje krajów z pośrednim mechanizmem professor s privilege
Dziękuję za uwagę Zapraszam na www.ncbr.gov.pl Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ul. Nowogrodzka 47a, 00-695 Warszawa tel: +48 22 39 07 401