13. Szczegółowe zasady dotyczące dofinansowania projektów w ramach Programu... 15



Podobne dokumenty
Szkolenie dla Wnioskodawców Programu Operacyjnego PL04: Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii

Załącznik II - Zasady operacyjne

System sprawozdawczy w ramach PL08

Obszar programowy nr 29 w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego : Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć.

POMOC PUBLICZNA w projektach Life+ Zespół ds. Pomocy Publicznej,

Kwalifikowalność wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w latach

Wytyczne w sprawie kwalifikowalności wydatków w ramach Programu Operacyjnego PL04

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego

Działania zakładane w Programie będą wdrażane za pomocą partnerstw realizowanych na różnych poziomach:

Kwalifikowalność wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w latach

Konserwacja i Rewitalizacja Dziedzictwa Kulturowego. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wytyczne w zakresie kosztów kwalifikowanych dla projektów realizowanych w ramach konkursu Zmiany klimatu zmiana nastawienia

Najczęściej zadawane pytania

Załącznik 2. Wymagania dotyczące audytu projektu

Załącznik 2. Wymagania dotyczące audytu projektu

Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o

Strategia Funduszu Współpracy Dwustronnej

1) Zaangażowanie wkładu niepieniężnego w realizację projektu może polegać na wykazaniu wyceny m.in. następujących kosztów: Zasady wnoszenia wkładu

1 Kwota naboru wyrażona w walucie EUR, a następnie została przeliczona przez Operatora Programu na walutę

ISLANDIĄ, KSIĘSTWEM LIECHTENSTEINU, KRÓLESTWEM NORWEGII, zwanymi dalej Państwami Darczyńcami

Założenia dotyczące zasad kwalifikowalności wydatków w projektach realizowanych w ramach EFS w perspektywie finansowej

Zarządzanie finansami Spotkanie wprowadzające 2017

POMOC PUBLICZNA ogólne wytyczne dla Instytucji Pośredniczących

Mał a o ł pols l k s i k i U rz r ąd ą Woje j w e ódzki k

Lp. Brzmienie kryterium Opis kryterium Opis znaczenia kryterium

I NABÓR WNIOSKÓW W PWT PL-RU BUDŻET

3 Propozycja programu

FAQ konkurs nr RPMP IP /15

Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Komunikat

1) Zaangażowanie wkładu niepieniężnego w realizację projektu może polegać na wykazaniu wyceny m.in. następujących kosztów: Zasady wnoszenia wkładu

Zarządzanie finansami Spotkanie wprowadzające 2019

Zagadnienia dotyczące realizacji projektów istotne z punktu widzenia przygotowania wniosku o udzielenie dotacji

Wydział Koordynacji Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. 22 marca 2016 r.

Wytyczne dla podmiotów audytujących projekty badawczo-rozwojowe

METODOLOGIA KALKULACJI KOSZTÓW POŚREDNICH - WYTYCZNE

Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu

Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy dla organizacji pozarządowych

Miasto Drzewica

Istotne aspekty kwalifikowalności wydatków na etapie realizacji i rozliczania projektów oraz sposób dokonywania i zgłaszania zmian w projektach

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA KONKRETNYCH POZYCJI WNIOSKU

Sekcja A. Informacje dotyczące wnioskodawcy

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE)

Załącznik nr 1 do Zapytania ofertowego z dnia r. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

KRYTERIA FORMALNE. ü czy Wnioskodawca i Partner (jeśli dotyczy) nie podlega wykluczeniu z ubiegania się

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA: 1 NABÓR PWT PBU Numer KATEGORIA PYTANIE ODPOWIEDŹ

SYSTEM FINANSOWANIA ORAZ ROZLICZANIA PROJEKTÓW W RAMACH PROGRAMU GO_GLOBAL.PL. Beata Kwiatkowska

UCHWAŁA NR 25/KM RPO-L2020/2016 KOMITETU MONITORUJĄCEGO REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY LUBUSKIE 2020

Wytyczne w zakresie umów partnerskich dla projektów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata

Pomoc publiczna. we wniosku o dofinasowanie środkami WFOŚiGW w Zielonej Górze

Zapis w. Uzasadnienie Treść przed zmianą. Treść po zmianie Umowie. Umowie. dokonywanej zmiany Umowa o dofinansowanie projektu

Wsparcie niebędące pomocą publiczną

Nr i ilość dokumentów z próby:

Proponowany zapis. Obecny zapis ( uchwała nr 1348/13 z dnia 29 października 2013r.)

Prowadzący: Miłosz Bałdowski Gdańsk, 24 marzec 2016 r.

Pojedyncze projekty. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy

Zapis w Uzasadnienie Umowie/ Treść po zmianie dokonywanej zmiany Decyzji. Treść przed zmianą. Umowie/ Decyzji Umowa o dofinansowanie projektu

Kwalifikowalność i rozliczanie kosztów w projektach nieinwestycyjnych realizowanych w ramach MF EOG i NMF

ZAŁĄCZNIKI. PROGRAM 17 PROMOWANIE RÓśNORODNOŚCI KULTUROWEJ I ARTYSTYCZNEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

PROGRAM PRIORYTETOWY

Program Operacyjny PL04 Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii

Programy (grupy projektów)

Załącznik nr 4 Wzór karty oceny formalno-merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu pozakonkursowego PUP w ramach PO WER


Zagadnienia pomocy publicznej w projektach w ramach MF EOG i NMF

Uchwała Nr 19/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 25 maja 2017 r.

Przewodnik dla beneficjenta

- REJESTR ZMIAN do wersji 1.1 Regulaminu nr RPZP IP K10/16. Str. 7, 9, 39, 59. Str.14. Pkt Usunięcie zapisu.

Nowe zasady finansowania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Poznań, r.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ PRZEPISEM NA SUKCES

Poddziałanie Promocja przedsiębiorczości oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa

PROGRAM PRIORYTETOWY

RPLD IZ /19

Warszawa, 5 lutego 2019 r. 1

Priorytet X. Pomoc techniczna

Wnioskodawca złożył wniosek o dofinansowanie na odpowiednim formularzu i w formie elektronicznej lub papierowej, określonych w regulaminie konkursu.

- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej ( EAGGF-EFOiGR),

SYSTEM FINANSOWANIA ORAZ ROZLICZANIA PROJEKTÓW W RAMACH PROGRAMU GO_GLOBAL.PL. Beata Kwiatkowska

Plan wydatków i plan finansowania

Załącznik II - Zasady operacyjne

Polsko- -Ukraińska Rada Wymiany Młodzieży. Zarządzanie finansami. Spotkanie wprowadzające 2019 r.

Uchwała Nr 48/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 29 października 2015 r.

RPLD IZ /18

PRZYGOTOWANIE WNIOSKU O DOFINANSOWANIE

Wzór minimalnego zakresu umowy o dofinansowanie projektu ze środków EFS (do umów innych niż z kwotami ryczałtowymi)

Tytuł programu: Wykonanie uproszczonych planów urządzania i inwentaryzacji stanu lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa

Spotkanie informacyjne

KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW DLA DZIAŁANIA 7.3 ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W RAMACH RPO WO Zakres: Europejski Fundusz Społeczny

Ogółem alokacja przeznaczona na konkurs wynosi: ,00 PLN

KRÓLESTWEM NORWEGII, zwanym dalej Norwegią"

PROGRAM PRIORYTETOWY

Mobilność edukacyjna studentów i pracowników uczelni. Rok akademicki 2014/2015. Kontrole 2014

Kwoty ryczałtowe w ramach PO KL krok po kroku

Wzór minimalnego zakresu umowy o dofinansowanie projektu ze środków EFS (KWOTY RYCZAŁTOWE)

Załącznik do Uchwały Nr 99/2016 KM RPO WO z dnia 07 listopada 2016 r.

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

OGŁOSZENIE O OTWARTYM KONKURSIE NA REALIZACJĘ PROJEKTÓW W RAMACH PROGRAMU OSŁONOWEGO

Uwagi ogólne. Instrukcja wypełniania poszczególnych pól wniosku. Nr pola. Opis uzupełnienia komórki

OSZCZĘDZANIE ENERGII I PROMOWANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII

Transkrypt:

PODRĘCZNIK WNIOSKODAWCY JAK APLIKOWAĆ O ŚRODKI? PROGRAM OPERACYJNY PL02: OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ I EKOSYSTEMÓW W RAMACH MECHANIZMU FINANSOWEGO EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO 2009 2014 1

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie... 4 2. Informacje ogólne o Mechanizmie Finansowym EOG... 4 3. Tło... 4 4. System instytucjonalny... 5 5. Finansowanie Programu... 6 6. Kto może ubiegać się o dofinansowanie?... 6 7. Rezultaty Programu... 7 8. Wskaźniki Programu/ Projektu... 8 9. projektu i poziom dofinansowania... 11 9.1. Otwarty konkurs główny... 11 9.2. Otwarty konkurs Fundusz Małych Grantów... 11 9.3. Wkład własny... 12 10. Okres kwalifikowalności wydatków... 12 11. System płatności... 12 12. Projekty partnerskie... 13 12.1. Projekty partnerskie z darczyńcami... 15 13. Szczegółowe zasady dotyczące dofinansowania projektów w ramach Programu... 15 13.1. Budżet projektu... 15 13.1.1. Okres kwalifikowalności kosztów i koszty kwalifikowane... 15 13.1.2. Koszty kwalifikowane... 15 13.1.2.1. Koszty bezpośrednie... 16 13.1.2.2. Koszty pośrednie... 17 13.1.2.3. Koszty zarządzania... 18 13.1.3. Koszty niekwalifikowane... 19 13.2. Pomoc publiczna i zamówienia publiczne... 20 14. Instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego i Planu Wdrażania Projektu... 23 14.1. Informacje ogólne... 23 2

14.2. Wniosek aplikacyjny... 25 14.3. Plan Wdrażania Projektu... 36 14.4 Nabór wniosków aplikacyjnych... 45 15. Zasady oceny i wyboru wniosków... 46 15.1. Ocena wniosków... 46 15.2 Procedura odwoławcza... 47 15.3. Wybór projektów do dofinansowania... 47 15.4 Lista rezerwowa... 48 16. Informacja i promocja... 48 17. Kontakt... 50 3

1. Wprowadzenie Program Operacyjny PL02 Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów (zwany dalej Programem) został utworzony na podstawie Memorandum of Understanding wdrażania Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2009-2014 podpisanego pomiędzy Republiką Islandii, Księstwem Liechtenstein, Królestwem Norwegii a Rzeczpospolitą Polską. Celem niniejszego Programu jest ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów poprzez realizację projektów zmierzających do zatrzymania procesu zmniejszania się oraz zanikania różnorodności biologicznej na terenie całego kraju, a w szczególności na obszarach Natura 2000. Niniejszy Podręcznik Wnioskodawcy pt. Jak aplikować o środki? zawiera istotne informacje dotyczące przygotowania dokumentacji aplikacyjnej. Szczegółowe informacje odnośnie sposobu wypełniania wniosku aplikacyjnego znajdują się w rozdziale 15 tego podręcznika pt. Instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego i Planu Wdrażania Projektu. Podręcznik jest skierowany do potencjalnych wnioskodawców z Polski oraz partnerów, również z krajów Państw-Darczyńców. Celem Podręcznika jest zaprezentowanie Programu oraz pomoc w przygotowaniu dokumentacji aplikacyjnej projektu. 2. Informacje ogólne o Mechanizmie Finansowym EOG Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (fundusze EOG) jest formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein Polsce i 14 państwom członkowskim Unii Europejskiej (UE). Głównymi celami funduszy EOG są przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwembeneficjentem. 3. Tło Różnorodność biologiczna ma podstawowe znaczenie dla ewolucji oraz trwałości układów podtrzymujących życie w biosferze. Państwa Świata w coraz większym stopniu zdają sobie sprawę z ogromnego znaczenia nieustannych zmian zachodzących w środowisku oraz ich wpływu na zachowanie różnorodności biologicznej, co znajduje odzwierciedlenie w postaci m.in.: decyzji podjętych przez ONZ o ogłoszeniu roku 2010 Międzynarodowym Rokiem Różnorodności Biologicznej oraz roku 2011 Międzynarodowym Rokiem Lasów. podjęcia wysiłków w celu powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do 2010 r., co zostało ujęte w Unijnym Planie Działań na rzecz różnorodności biologicznej w 2006 r. Mimo podejmowanych kroków, wyznaczony cel na rok 2010 nie został osiągnięty, dlatego też zaistniała potrzeba uzgodnienia przez Radę Unii Europejskiej nowego celu na rzecz różnorodności biologicznej UE 2020: powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji funkcji ekosystemu w UE do 2020 roku, przywrócić je w takim wymiarze, w jakim jest to możliwe, a jednocześnie zwiększyć wkład UE w powstrzymanie globalnej utraty różnorodności biologicznej. Niewystarczające finansowanie było kluczowym czynnikiem nie zrealizowania celu na 2010 r. 4

Wsparcie udzielone Polsce w ramach funduszy EOG w latach 2009-2014 doskonale uzupełni potrzebę finansowania w zakresie powstrzymania utraty różnorodności biologicznej, a wdrożenie Programu Operacyjnego PL02 Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów przyczyni się do osiągnięcia celów Krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz celu UE na rok 2020. Największe wyzwanie Programu stanowi przewidywanie, zapobieganie oraz zwalczanie przyczyn zmniejszania się lub zanikania różnorodności biologicznej na wszystkich jej poziomach: genetycznym - przeciwdziałanie zmniejszaniu się zróżnicowania genowego w populacjach gatunków; gatunkowym - przeciwdziałanie wymieraniu gatunków; ekosystemowym utrzymywanie, przywracanie oraz zatrzymywanie tempa zanikania cennych siedlisk; 4. System instytucjonalny W systemie zarządzania i wdrażania Programu uczestniczą następujące instytucje: Operator Programu Ministerstwo Środowiska Departament Funduszy Europejskich przy pomocy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Departament Funduszy Norweskich Krajowy Punkt Kontaktowy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej Instytucja Certyfikująca Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej / Departament Instytucji Certyfikującej Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej Instytucja Audytu Ministerstwo Finansów Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej 16 Urzędów Kontroli Skarbowej 5

Podział zadań Operatora Programu: Operator Programu NFOŚiGW MŚ do zadań należy m.in.: do zadań należy m.in.: - punkt kontaktowy na etapie składania - powołanie Komitetu ds. Wyboru wniosków aplikacyjnych; Projektów, który podejmuje ostateczną - przeprowadzenie naboru decyzję dotyczącą tego, które projekty (przyjmowanie wniosków); otrzymają wsparcie; - ocena wniosków aplikacyjnych. - ogłoszenie naboru wniosków; - przesłanie zatwierdzonej listy rankingowej do Komitetu Mechanizmu Finansowego EOG; - rozstrzyganie w pierwszej instancji odwołań od wyniku oceny wniosków aplikacyjnych. 5. Finansowanie Programu Całkowita alokacja Programu wynosi 20 599 895 EUR tj. 85 199 106 PLN 1, z czego 20 000 000 EUR tj. 82 718 000 PLN pochodzi ze środków Mechanizmu Finansowego EOG, a 599 895 EUR tj. 2 481 106 PLN zostaje zapewnione przez Operatora Programu. Alokacja przeznaczona na nabór wygląda następująco: Otwarty nabór wniosków: 13 190 181 EUR tj. 54 553 270 PLN Fundusz Małych Grantów: 4 235 294 EUR tj. 17 516 752 PLN Pozostałe koszty programu odnoszą się do środków na realizację projektu predefiniowanego, zarządzanie programem, rezerwę na pokrycie ew. strat kursowych, Fundusz Współpracy Dwustronnej. 6. Kto może ubiegać się o dofinansowanie? O dofinansowanie ze środków funduszy EOG w ramach otwartego konkursu głównego mogą ubiegać się następujące kategorie podmiotów działające w interesie publicznym: wszystkie podmioty, prywatne lub publiczne, zgodnie z art. 6.2 ust. 1 Regulacji, między innymi jednostki samorządu terytorialnego oraz państwowe jednostki organizacyjne, w tym Państwowe Gospodarstwo Leśne "Lasy Państwowe" (PGL LP), itp., z tym że: 1 Kwota naboru wyrażona w walucie EUR, a następnie została przeliczona przez Operatora Programu na walutę krajową i wyrażona w PLN, przy zastosowaniu średniego miesięcznego kursu wymiany, publikowanego w Oficjalnym Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (w serii C), liczonego dla ostatnich 6 miesięcy, gdzie 1 EUR = 4, 1359 PLN) 6

podmioty prywatne oraz organizacje pozarządowe (NGOs) w rozumieniu art. 1.5, ust.1, lit. (m) Regulacji, muszą być zarejestrowane na terenie Polski i działające przynajmniej 12 miesięcy przed datą ogłoszenia naboru wniosków, O dofinansowanie ze środków funduszy EOG w ramach otwartego konkursu Funduszu Małych Grantów mogą ubiegać się: wyłącznie organizacje pozarządowe (NGOs) w rozumieniu art. 1.5, ust.1, lit. (m) Regulacji, działające na zasadach non-profit tj., których działalność nie jest skierowana na osiągnięcie zysku lub przeznaczające zysk na cele statutowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 23 kwietnia 2003 r., zarejestrowane na terenie Polski i działające przynajmniej 12 miesięcy przed datą ogłoszenia naboru wniosków. UWAGA: zgodnie z art. 1.5, ust.1, lit. (m) Regulacji organizacja pozarządowa to wolontariacka organizacja non-profit ustanowiona jako osoba prawna o celach niekomercyjnych, niezależna od władz lokalnych, regionalnych i centralnych, podmiotów publicznych, partii politycznych i podmiotów gospodarczych. Instytucje religijne i partie polityczne nie są uznawane za organizacje pozarządowe. 7. Rezultaty Programu W ramach Programu przewiduje się realizację Projektów zgłaszanych przez wnioskodawców w trybie otwartego naboru wniosków aplikacyjnych. Projekty powinny wpisywać się w jeden z rezultatów Programu Operacyjnego wskazanych poniżej: 1. Wzrost zdolności do efektywnego zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000; 2. Wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych; 3. Wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów; 4. Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych promujących różnorodność biologiczną. Wybrany jeden rezultat Programu staje się celem ogólnym projektu. WAŻNE: Wzrost zdolności do efektywnego zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000; Plany ochrony dla obszarów Natura 2000 Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220) plan ochrony ustanowiony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego oraz plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa* położonego w granicach obszaru Natura 2000, uwzględniający zakres, o którym mowa w art. 29 ww. ustawy, staje się planem ochrony dla tej części obszaru Natura 2000. Plany zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 7

Zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220) planu zadań ochronnych nie sporządza się dla obszaru Natura 2000 lub jego części: 1) dla którego ustanowiono plan ochrony, o którym mowa w art. 29; 2) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego, dla których ustanowiono plan ochrony uwzględniający zakres, o którym mowa w ust. 10; 3) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego lub rezerwatu przyrody, dla których ustanowiono zadania ochronne uwzględniające zakres, o którym mowa w ust. 10; 3a) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem będącym w zarządzie nadleśnictwa, dla którego ustanowiony plan urządzenia lasu uwzględnia zakres, o którym mowa w ust. 10*; * W przypadku planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa, kosztem kwalifikowalnym będzie wykonanie zadań tylko z zakresu, o którym mowa w art. 28 lub 29 oraz aktach wykonawczych do ustawy o ochronie przyrody, zapisanych w części PUL: Program Ochrony Przyrody. Koszt wykonania ww. zadań oraz zakres tych zadań powinien zostać określony w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia przygotowywanej dla projektu planu urządzenia lasu. WAŻNE: Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych promujących różnorodność biologiczną. Organizacje pozarządowe mogą składać wnioski aplikacyjne tylko w ramach tego rezultatu programu/ celu ogólnego projektu, natomiast w zależności od zakwalifikowania tematyki projektu do jednego z niżej wymienionych rezultatów, czyli: 1. Wzrost zdolności do efektywnego zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000; 2. Wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych; 3. Wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów; Wskaźniki we wnioski aplikacyjnym powinny odnosić się do wskaźników rezultatu Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych promujących różnorodność biologiczną oraz wskaźników dotyczących zakresu merytorycznego. 8. Wskaźniki Programu/ Projektu Operator Programu ma obowiązek zrealizowania Programu zgodnie z celem, rezultatami, wynikami Programu wraz z wartościami docelowymi wskaźników zdefiniowanych dla Programu podanymi w tabelach poniżej: 8

# Rezultat Programu/ Cel ogólny projektu 1 2 Wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000 Wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych 3 Wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów (w tym projekt predefiniowany) 4 Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych promujących różnorodność biologiczną (w tym projekty w ramach Funduszu Małych Grantów) Wskaźnik Opis wskaźnika Liczba planów ochrony lub zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 Liczba przeprowadzonych monitoringów obszarów Natura 2000 Liczba przeprowadzonych inwentaryzacji i/ lub monitoringów występowania inwazyjnych gatunków obcych (szt.) Liczba osób, które wzięły udział w działaniach edukacyjnych i promujących ochronę różnorodności biologicznej Liczba organizacji pozarządowych realizujących działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej (szt.) wskaźnika rezultatu będzie stanowić sumę planów ochrony oraz planów zdań ochronnych wykonanych na obszarach Natura 2000 Wskaźniki w sposób przejrzysty obrazują uzyskanie rezultatu Programu Operacyjnego Wskaźniki w sposób przejrzysty obrazują uzyskanie rezultatu Programu Operacyjnego Wskaźniki w sposób przejrzysty obrazują uzyskanie rezultatu Programu Operacyjnego Wskaźniki w sposób przejrzysty obrazują uzyskanie rezultatu Programu Operacyjnego bazowa docelowa 0 30 bazowa docelowa 0 5 bazowa docelowa 0 2 bazowa docelowa 0 1 900 000 bazowa docelowa 0 19 Rezultat programu/ cel ogólny projektu Wynik programu/ rezultat projektu Wskaźnik wskaźnika Wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000 Poprawa stanu ochrony gatunków objętych projektami na obszarach Natura 2000 Poprawa stanu ochrony siedlisk obszarów Natura 2000 objętych projektami. Liczba gatunków objętych ochroną mającą na celu osiągnięcie wyniku (szt.) Liczba obszarów Natura 2000, objętych realizacją projektów, mających na celu przywracanie właściwego stanu różnorodności biologicznej na obszarach Natura 2000 (szt.) bazowa docelowa 0 6 bazowa docelowa 0 80 Wzrost odporności rodzimych Inwentaryzacja i monitoring występowania inwazyjnych Liczba inwazyjnych gatunków obcych zinwentaryzowanych lub bazowa docelowa 9

ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych gatunków obcych oraz ich zwalczanie Ograniczanie presji inwazyjnych gatunków obcych w ramach realizacji projektów poddanych monitoringowi (szt.) Liczba inwazyjnych gatunków obcych, których presję ograniczono w ramach realizacji projektów, mających na celu osiągnięcie rezultatu (szt.) 0 10 bazowa docelowa 0 2 Wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów (w tym projekt predefiniowany) Kształtowanie postaw ekologicznych poprzez prowadzenie działań edukacyjnych i promujących ochronę i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej (w tym projekt predefiniowany) Zrealizowanie ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej nt. różnorodności biologicznej i działań na rzecz ekosystemów (tylko projekt predefiniowany) Liczba narzędzi edukacyjnych zastosowanych do zwiększenia świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz promujących zrównoważone jej użytkowanie (warsztaty, seminaria, konferencje, kampanie, broszury, artykuły, portale, spoty telewizyjne, konkursy) Liczba osób, które zapoznały się z tematem kampanii Liczba osób, które wzięły udział w szkoleniach (szt.) bazowa docelowa 0 10 bazowa docelowa 0 300 000 bazowa docelowa 0 100 Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych do promowania różnorodności biologicznej (w tym Fundusz Małych Grantów) Wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych i prowadzonych przez nie działań na rzecz ochrony i promocji różnorodności biologicznej (Program operacyjny bez Funduszu małych grantów) Wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych i prowadzonych przez nie działań na rzecz ochrony i promocji różnorodności biologicznej (Fundusz małych grantów) Liczba działań promujących ochronę różnorodności biologicznej (szt.) Liczba organizacji pozarządowych realizujących działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej w ramach Funduszu Małych Grantów (szt.) bazowa docelowa 0 2 bazowa docelowa 0 17 1. Przygotowanie gleby w ekosystemach leśnych [ha] 2. Wykonanie odnowienia w ekosystemach leśnych [ha] 3. Prace pielęgnacyjne w ekosystemach leśnych [ha] Wskaźnik wyniku projektu 4. Ochrona nasadzeń przed zwierzyną w ekosystemach leśnych [ha lub km] 5. Powstrzymywanie sukcesji roślin drzewiastych (wykaszanie, odkrzaczanie) w ekosystemach nieleśnych [ha] 6. Naturalizacja składu ichtiofauny (odtworzenie i zachowanie różnorodności gatunkowej) w ekosystemach wodnych [ha] 7. Zakup sprzętu, budowa lub modernizacja urządzeń oraz obiektów w ekosystemach leśnych, nieleśnych, wodnych [szt./ opis] 8. Ograniczanie niekorzystnego wpływu inwazyjnych gatunków obcych [ha] 9. Tworzenie/modernizacja ścieżek edukacyjnych [szt./ mb] 10

10. Doposażenie infrastruktury terenowej [szt.] 11. Zorganizowanie olimpiady/konkursu [szt./ liczba odbiorców] 12. Zorganizowanie konferencji/ seminarium/warsztatów [szt./ liczba odbiorców] 13. Organizacja imprez/festiwali [szt./ liczba odbiorców] 14. Opracowanie i druk folderów/ ulotek/ broszur [szt./ nakład/ liczba odbiorców] 15. Przygotowanie i wydawanie książek edukacyjnych [szt./ nakład/ liczba odbiorców] 16. Przygotowanie i wydanie artykułów edukacyjnych [szt./ nakład/ liczba odbiorców] 17. Przygotowanie i wydanie przewodników po ścieżkach edukacyjnych [szt./ nakład/ liczba odbiorców] 18. Przygotowanie i produkcja materiałów informacyjno - promocyjnych [szt./nakład/ liczba odbiorców] 19. Budowa i obsługa stron internetowych/portali i wortali [szt./ liczba odbiorców] 20. Ekologiczne gry komputerowe [szt./ liczba odbiorców] 21. Produkcja filmów [szt./ liczba emisji/ liczba odbiorców] 22. Produkcja cyklicznych programów telewizyjnych/ radiowych [szt./ liczba emisji/ liczba odbiorców] 23. Łączna powierzchnia obszarów, na których przywrócono lub zapewniono ochronę właściwego stanu ekosystemów [ha] 24. Liczba gatunków z czerwonej księgi gatunków zagrożonych, chronionych w wyniku realizacji przedsięwzięć NFOŚiGW [szt.] Projekt może być złożony tylko w ramach jednego rezultatu programu, który staje się celem ogólnym projektu. Wskaźniki dla celu, rezultatu i wyników projektu są zdefiniowane w formularzu aplikacyjnym; wnioskodawca powinien wybrać wskaźniki celu i rezultatu projektu tylko w ramach jednego celu ogólnego projektu. Wskaźniki wyniku projektu powinny być dobrane do zakresu realizowanego projektu. 9. projektu i poziom dofinansowania 9.1. Otwarty konkurs główny Minimalna kwota dofinansowania to 170 tys. EUR tj. 703 103 PLN, Maksymalna kwota dofinansowania to 800 tys. EUR tj. 3 308 720 PLN Maksymalny poziom wnioskowanego dofinansowania nie może przekroczyć 85 % całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu dla wnioskodawców będących podmiotami prywatnymi lub publicznymi, zgodnie z art. 6.2 ust. 1 Regulacji, między innymi jednostkami samorządu terytorialnego oraz państwowymi jednostkami organizacyjnymi, w tym Państwowym Gospodarstwem Leśnym "Lasy Państwowe" (PGL LP), itp. Poziom dofinansowania wskazany przez wnioskodawcę we wniosku aplikacyjnym może zostać zmniejszony w wyniku oceny wniosku, w celu dostosowania do odpowiednich przepisów regulujących zasady pomocy publicznej. 9.2. Otwarty konkurs Fundusz Małych Grantów Minimalna kwota dofinansowania to 50 tys. EUR Maksymalna kwota dofinansowania to 250 tys. EUR tj. 206 795 PLN, tj.1 033 975 PLN. Maksymalny poziom dofinansowania we wniosku nie może przekroczyć 90 % całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu. 11

WAŻNE: Budżet projektu powinien być wyrażony we wniosku aplikacyjnym WYŁĄCZNIE w PLN. Wnioskodawca NIE posługuje sie dla celów przygotowania budżetu projektu walutą EUR. Ryzyko kursowe zostało przeniesione na poziom Operatora Programu, który dla celów przeprowadzenia naboru wniosków przyjął kurs wymiany wskazany w ogłoszeniu o naborze wynoszący 1 EUR = 4,1359 PLN. 9.3. Wkład własny Wnioskodawca musi zapewnić w budżecie projektu wkład własny w wysokości minimum 15% kwoty kosztów kwalifikowalnych w przypadku otwartego konkursu głównego lub minimum 10 % kwoty kosztów kwalifikowalnych w przypadku otwartego konkursu Funduszu Małych Grantów. Wkładem własnym mogą być wyłącznie środki pieniężne, np. środki własne, pożyczka zaciągnięta przez wnioskodawcę (preferencyjna, umarzalna) lub wkład finansowy partnera. Wyjątkiem od powyższej zasady są projekty wdrażane przez organizacje pozarządowe, gdzie wkład rzeczowy w postaci wolontariatu może stanowić do 50% współfinansowania wymaganego dla projektu, w formie nieodpłatnej dobrowolnej pracy wolontariatu. tej pracy jest wyliczana przez wnioskodawcę z uwzględnieniem: ilości czasu przepracowanego dobrowolnie i nieodpłatnie na rzecz projektu, wyrażonego w liczbie godzin oraz standardowej stawki godzinowej i dziennej za dany rodzaj wykonywanej pracy. 10. Okres kwalifikowalności wydatków Koszty ponoszone w ramach projektu są kwalifikowalne od dnia podjęcia decyzji o dofinansowaniu projektu do 30 kwietnia 2016 r. 11. System płatności Dofinansowanie będzie realizowane w formie refundacji części kosztów poniesionych i udokumentowanych 2 lub w formie zaliczki (z wyjątkiem państwowych jednostek budżetowych, które środki powinny mieć zagwarantowane w budżecie - Operator Programu nie będzie refundował, a jedynie zatwierdzał poniesione wydatki w ramach projektu). Kwota zaliczki oraz jej forma będzie zależna od rodzaju beneficjenta: jednorazowa do 40 % przyznanego dofinansowania jednostki sektora finansów publicznych, w tym jednostki samorządu terytorialnego; jednorazowa do 10 % przyznanego dofinansowania - pozostałe podmioty niebędące jednostkami sektora finansów publicznych; 2 Konieczność udokumentowania dotyczy kosztów bezpośrednich w projekcie. W przypadku kosztów pośrednich rozliczanych metodą ryczałtową, udokumentowania będzie wymagała jedynie metodologia wyliczenia wskaźnika ryczałtu. Pojedyncze koszty pośrednie nie będą dokumentowane. 12

Dla organizacji pozarządowych przewiduje się finansowanie w postaci systemu płatności zaliczkowych, w którym pierwsza transza zaliczki nie może przekroczyć 10 % przyznanego dofinansowania (kolejne transze zaliczek będą przekazywane zgodnie z harmonogramem zawartym w umowie w sprawie projektu, jednakże jednorazowo transza zaliczki nie może być większa niż 30 % przyznanego dofinansowania). Zaliczka będzie wypłacona beneficjentowi na podstawie zawartej umowy w sprawie realizacji projektu. Jednorazowa zaliczka odejmowana będzie od kwoty zwrotu poniesionych wydatków, aż do wyrównania całkowitej kwoty płatności zaliczkowej. Kolejne transze zaliczek dla organizacji pozarządowych będą wypłacane beneficjentowi po całkowitym rozliczeniu poprzedniej transzy zaliczki, na podstawie zaakceptowanych sprawozdań okresowych (wniosków o płatność). Pozostała część środków dla wszystkich beneficjentów, oprócz organizacji pozarządowych będzie wypłacana beneficjentowi w formie refundacji części poniesionych kosztów na podstawie zaakceptowanych sprawozdań okresowych (wniosek o płatność). W ramach realizacji każdego projektu przewiduje się również płatność końcową (kwota zatrzymana), która będzie wypłacana beneficjentom po akceptacji sprawozdania końcowego. Ustanowiona kwota zatrzymana będzie wynosić 10% przyznanego dofinansowania bez względu na rodzaj beneficjenta. W przypadku weryfikacji wydatków poniesionych przez partnera projektu z krajów Darczyńców, rozliczenie może nastąpić na podstawie raportu niezależnego biegłego rewidenta potwierdzającego, że deklarowane koszty zostały poniesione zgodnie z Regulacjami, prawem krajowym i praktyką rachunkowości ewidencji kraju partnera projektu. Poziom dofinansowania wskazany przez wnioskodawcę może zostać zmniejszony w wyniku oceny wniosku, w celu dostosowania do odpowiednich przepisów regulujących zasady pomocy publicznej. 12. Projekty partnerskie Projekty w ramach Programu mogą być składane w partnerstwie. Partnerem projektu zgodnie z art. 1.5 ust. 1 w) Regulacji może być podmiot publiczny lub prywatny, komercyjny lub niekomercyjny, jak również organizacje pozarządowe, których główna lokalizacja znajduje się w Państwie-Darczyńcy, Polsce lub w kraju spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego graniczącym z Polską, lub organizacja międzyrządowa, aktywnie uczestniczące we wdrażaniu programu i skutecznie się do niego przyczyniające. Przyświeca mu ten sam cel gospodarczy i społeczny co beneficjentowi, który ma być zrealizowany poprzez wdrożenie danego projektu. Celem partnerów na żadnym etapie wdrażania projektu nie może być uzyskanie korzyści finansowej w zamian za realizowane przez siebie zadania. 13

Partnerstwo w ramach projektu nie może zastępować stosunku pomiędzy zamawiającym a wykonawcą i w ten sposób prowadzić do obejścia przepisów ustawy z 29.01.2004 r. prawo zamówień publicznych. Partnerstwo powinno opierać się na adekwatnym udziale partnerów w realizacji projektu w miarę możliwości przez cały okres jego wdrażania. Oznacza to, że partner zobowiązuje się do wniesienia zasobów ludzkich, organizacyjnych, technicznych lub finansowych w proporcjach odpowiadających realizowanym zadaniom i podejmowanym działaniom. Współpraca nie może mieć charakteru incydentalnego, związanego z wykonaniem jednostkowej czynności. Na etapie wnioskowania o dofinansowanie dla projektu strony podpisują list intencyjny lub umowę partnerską. W przypadku złożenia listu intencyjnego, wnioskodawca zobowiązany jest do dostarczenia do Operatora Programu umowy partnerskiej przed podpisaniem umowy w sprawie projektu. Umowa partnerska zawiera następujące elementy: postanowienia w zakresie ról i obowiązków stron, postanowienia dotyczące ustaleń finansowych między stronami, w tym między innymi dotyczące tego, które wydatki partnerów projektu mogą podlegać refundacji z budżetu projektu, postanowienia dotyczące sposobu wyliczania kosztów pośrednich i ich maksymalnej kwoty, zasady przeliczania walut w przypadku wydatków i ich refundacji, postanowienia dotyczące audytów obejmujących partnerów projektu, szczegółowy budżet z wyszczególnionymi pozycjami kosztów i cenami jednostkowymi, postanowienia dotyczące rozwiązywania sporów, zakres odpowiedzialności każdego z partnerów w ramach projektu, w tym umocowanie właściwego partnera do reprezentowania pozostałych partnerów, zasady korzystania z przedmiotów uzyskanych w ramach projektu i własności praw autorskich i innych praw do utworów powstających przy realizacji projektu, terminy wykonywania zadań objętych partnerstwem i przekazywania środków na ich realizację, jak też wskazanie sposobu raportowania realizacji działań i wydatkowana tych środków, wydatkowanie środków zgodnie z właściwymi przepisami i procedurami, w szczególności w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad efektywności i konkurencyjności, obowiązek zwrotu środków przekazanych partnerowi w sytuacji wskazanej w umowie z beneficjentem lub wykorzystanych niezgodnie z przepisami prawa lub umową. 14

WAŻNE: wzór umowy partnerskiej dostępny jest na stronie http://www.nfosigw.gov.pl/srodkinorweskie/programy/program-pl02-bio/ 12.1. Projekty partnerskie z darczyńcami Projekty mogą być przygotowywane i wdrażane we współpracy z jednym lub kilkoma podmiotami prawnymi z Państw-Darczyńców (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) w odniesieniu do celów funduszy EOG na lata 2009-2014 dotyczących relacji dwustronnych. Jeśli jedna ze stron umowy jest podmiotem z Państwa-Darczyńcy umowa partnerska powinna zostać sporządzona w języku angielskim. 13. Szczegółowe zasady dotyczące dofinansowania projektów w ramach Programu 13.1. Budżet projektu Wyłącznie koszty kwalifikowane projektu podlegają dofinansowaniu. Wnioskodawca, we wniosku aplikacyjnym przedstawia planowany budżet projektu zaokrąglony do pełnych PLN. 13.1.1. Okres kwalifikowalności kosztów i koszty kwalifikowane Koszty ponoszone w ramach projektu są kwalifikowalne od dnia podjęcia decyzji o dofinansowaniu projektu. Szczegółowe ramy kwalifikowalności wydatków dla poszczególnych projektów zostaną indywidualnie określone w umowie w sprawie projektu podpisanej pomiędzy Beneficjentem a Operatorem Programu, przy czym końcowa data kwalifikowalności wydatków upływa z dniem 30 kwietnia 2016 r. 13.1.2. Koszty kwalifikowane Za wydatki kwalifikowalne w ramach projektów uznane będą koszty faktycznie poniesione przez beneficjenta spełniające poniższe kryteria: zostały poniesione między pierwszym a ostatnim dniem kwalifikowalności, określonymi w umowie w sprawie projektu; mają związek z przedmiotem umowy w sprawie projektu i są wskazane w szacunkowym ogólnym budżecie projektu; są proporcjonalne i niezbędne do wdrożenia projektu; muszą być wykorzystane wyłącznie na realizację celu/celów projektu i jego oczekiwanego rezultatu/oczekiwanych rezultatów w sposób zgodny z zasadami gospodarności, skuteczności i efektywności; są możliwe do zidentyfikowania i zweryfikowania, w szczególności poprzez wprowadzenie do ewidencji księgowej projektu, oraz ustalone zgodnie z odpowiednimi standardami rachunkowości kraju, w którym ma siedzibę beneficjent i zgodne z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości; oraz 15

są zgodne z wymogami obowiązującego prawodawstwa podatkowego i społecznego. 13.1.2.1. Koszty bezpośrednie Bezpośrednie wydatki kwalifikowalne w projekcie zgodnie z art. 7.3. ust. 1 Regulacji, to wydatki, które zostały wskazane przez beneficjenta i/lub partnera projektu, zgodnie z ich zasadami rachunkowości jako konkretne wydatki bezpośrednio związane z wdrażaniem projektu, które można bezpośrednio zaksięgować dla tego projektu. W szczególności kwalifikowalne są: koszty personelu przydzielonego do projektu, zawierające faktyczne wynagrodzenia, składki na ubezpieczenie społeczne i inne koszty ustawowe wchodzące w skład wynagrodzenia, pod warunkiem, że są one zgodne ze standardowymi zasadami ustalania wynagrodzeń przez beneficjenta i partnera projektu. Odpowiednie koszty wynagrodzeń personelu administracji krajowej są kwalifikowalne w zakresie, w którym odnoszą się do kosztów działań, które nie byłyby przeprowadzone, gdyby nie podjęto się wdrażania danego projektu; koszty podróży i diety dla personelu uczestniczącego w projekcie pod warunkiem, że są one zgodne ze zwyczajowymi praktykami beneficjenta i partnera projektu oraz nie przekraczają określonych stawek krajowych; koszt nowego lub używanego sprzętu pod warunkiem, że jest on amortyzowany zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości obowiązującymi beneficjenta i zasadami ogólnie przyjętymi dla przedmiotów tego samego rodzaju. Tylko ta część amortyzacji, która odpowiada okresowi trwania projektu oraz rzeczywistemu zużyciu do celów projektu może być brana pod uwagę przez Operatora Programu. Od ogólnej zasady istnieje możliwość zastosowania wyjątku. Beneficjenci, wobec których zastosowano wyjątek w odniesieniu do jakiegokolwiek sprzętu (sprzęt wyłączony): będą właścicielami sprzętu, którego dotyczy wyjątek, przez okres co najmniej 5 lat od momentu zakończenia projektu oraz będą użytkowali przedmiotowy sprzęt na rzecz realizacji ogólnych celów projektu przez ten sam okres; ubezpieczą sprzęt, którego dotyczy wyjątek, na wypadek pożaru, kradzieży i innych nieprzewidzianych wypadków zarówno podczas realizacji projektu jak i przez okres 5 lat od zakończenia projektu; oraz ustanowią oddzielną pulę środków na utrzymanie sprzętu, którego dotyczy wyjątek, przez okres co najmniej 5 lat od czasu zakończenia projektu. Oddzielna pula środków niezbędna do spełnienia tego warunku będzie określona w umowie w sprawie projektu. Operator Programu może zwolnić beneficjenta z ww. obowiązków, w odniesieniu do każdego indywidualnie wskazanego sprzętu, którego dotyczy wyjątek, w sytuacji gdy Operator Programu ma pewność, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności, że użytkowanie sprzętu do celów ogólnych projektu, tj. rezultatów programu, po jego zakończeniu nie wywołuje żadnych korzyści ekonomicznych. Ponadto lista wyłączonego sprzętu dla projektu będzie zatwierdzana na etapie umowy w sprawie projektu. 16

Całkowity koszt zakupu nowego lub używanego sprzętu jest kwalifikowalny pod warunkiem, że sprzęt ów stanowi nieodłączną i niezbędną część projektu i ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia rezultatu projektu. zakup gruntów i nieruchomości. Koszty zakupu nieruchomości zgodnie z art. 7.5. Regulacji rozumianych jako budynki już istniejące lub będące w fazie budowy, oraz odpowiednie prawa do gruntów, na których są one zbudowane, a także gruntów niezabudowanych mogą być kwalifikowalne, jeśli spełnione są następujące warunki, z zastrzeżeniem surowszych przepisów krajowych: istnieje bezpośredni związek między nabyciem nieruchomości a celami projektu; zakup nieruchomości i/lub gruntu nie może stanowić więcej niż 10% całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu; przed zakupem należy uzyskać świadectwo od niezależnego, wykwalifikowanego rzeczoznawcy lub właściwego organu urzędowego potwierdzające, że cena zakupu nie przekracza wartości rynkowej oraz że nieruchomość jest wolna od wszelkich zobowiązań; nieruchomość i/lub grunt powinny zostać wykorzystane do celów projektu i przez okres wskazany w decyzji o przyznaniu dofinansowania dla projektu. Przed zakończeniem projektu prawo własności musi być przekazane beneficjentowi lub osobom w sposób wyraźny określonym przez beneficjenta we wniosku aplikacyjnym jako odbiorcy nieruchomości i/lub gruntu. Nieruchomości i/lub gruntów nie można sprzedać, wynająć lub wykorzystać jako zastawu hipotecznego przez pięć lat od zakończenia projektu, lub dłużej, jeśli tak określono w umowie w sprawie projektu; nieruchomości i/lub grunt mogą być wykorzystywane tylko zgodnie z celami projektu. W szczególności budynki mogą być użyte do celów administracji publicznej tylko wtedy, gdy takie użytkowanie jest zgodne z celem projektu; oraz przed zakupem Operator Programu wyraża zgodę na nabycie nieruchomości i/lub gruntu w umowie w sprawie projektu. koszty materiałów eksploatacyjnych i dostaw, pod warunkiem, że są one możliwe do zidentyfikowania i przypisane do projektu; koszty wynikające z innych umów zawartych przez beneficjenta w celu wdrożenia projektu, pod warunkiem, że ich zawarcie jest zgodne z obowiązującymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych oraz koszty wynikające bezpośrednio z wymogów nałożonych umową w sprawie projektu dla każdego projektu (np. rozpowszechnianie informacji, ewaluacja danego działania, audyty, tłumaczenia, kopiowanie), w tym koszty wszelkich usług finansowych (zwłaszcza koszty gwarancji finansowych). 13.1.2.2. Koszty pośrednie 17

Koszty pośrednie to wszystkie kwalifikowalne koszty, które nie mogą być jasno wskazane przez beneficjenta i/lub partnera projektu, jako bezpośrednio związane z projektem, ale które można wskazać i uzasadnić w ramach systemu rachunkowości, jako poniesione bezpośrednio w związku z bezpośrednimi kosztami kwalifikowalnymi projektu. Nie mogą one obejmować żadnych bezpośrednich kosztów kwalifikowalnych. Koszty pośrednie ponoszone w ramach projektów opierają się na ryczałcie wynoszącym do 20% całkowitych bezpośrednich kosztów kwalifikowanych z wyłączeniem bezpośrednich kosztów kwalifikowalnych przeznaczonych na podwykonawstwo i kosztów zasobów udostępnionych przez strony trzecie, których nie wykorzystuje się na terenie beneficjenta. Koszty pośrednie zostaną szczegółowo określone w umowie w sprawie projektu. Szczegółowa metodologia kalkulacji kosztów pośrednich stanowi załącznik do wniosku aplikacyjnego (jeśli dotyczy). WAŻNE: Szczegółowe wytyczne odnośnie kosztów pośrednich i bezpośrednich wraz z przykładami wyliczeń kosztów pośrednich znajdują się w dokumencie Metodologia kalkulacji kosztów pośrednich, który znajduje się na stronie http://www.nfosigw.gov.pl/srodkinorweskie/programy/program-pl02-bio/ Metodologia kosztów pośrednich oraz przyjęte w niej podstawy do wyliczeń i stawka ryczałtu nie mogą ulec zmianie na etapie realizacji projektu. WAŻNE: W przypadku, gdy wnioskodawca nie wykazuje kosztów pośrednich, a przyjęta stawka ryczałtu wynosi 0%, wnioskodawca musi złożyć stosowne oświadczenie do wniosku aplikacyjnego, mówiące o tym, iż nie będzie tego typu kosztów zgłaszał w trakcie realizacji projektu. Zastosowanie metody ryczałtowej nie może powodować celowego zwiększenia kwalifikowalnych kosztów bezpośrednich i pośrednich. W związku z tym, kwota kwalifikowalnych kosztów bezpośrednich i pośrednich powinna być dokładnie oceniona na etapie weryfikacji wniosku aplikacyjnego. 13.1.2.3. Koszty zarządzania Do kosztów zarządzania projektem mogą należeć m.in. koszty podróży oraz diet, zakup sprzętu niezbędnego dla zarządzania projektem oraz koszty jego amortyzacji (zgodnie z punktem 13.1.2.1. niniejszego podręcznika) oraz koszty wynagrodzeń i ich składowe. Dla określenia kwalifikowalności kosztów wynagrodzeń i ich składowych na poziomie Projektu poprzez analogię stosowane będą Wytyczne MRR w sprawie kosztów zarządzania dla Operatorów Programów w ramach MF EOG 2009-2014. Zgodnie z przyjętymi w Wytycznych zasadami wynagrodzenia pracowników, w tym składki na ubezpieczenia społeczne i inne koszty wchodzące w skład wynagrodzenia, zgodnie z prawem pracy, w wysokości wynikającej z układu zbiorowego pracy lub z regulaminu wynagradzania w danej jednostce bądź odpowiedniego aktu prawnego regulującego zasady 18

wynagradzania, prace pracowników zatrudnionych w jednostkach sfery budżetowej są kosztem kwalifikowalnym w Projekcie. Należy przy tym pamiętać, iż zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego odpowiednie koszty wynagrodzeń pracowników administracji publicznej są kwalifikowalne wyłącznie w zakresie, w którym odnoszą się do kosztów działań, które nie byłyby przeprowadzone, gdyby nie podjęto się wdrażania danego Projektu. Wytyczne regulują także rozdział kosztów pośrednich i bezpośrednich zatrudnionych w projekcie pracowników. Charakter zadań powierzonych do wykonania osobom zatrudnionym w projekcie decyduje o tym czy koszt wynagrodzenia danego pracownika będzie kosztem bezpośrednim czy pośrednim. Koszt pośredni to: wynagrodzenia personelu obsługowego projektu (obsługa kadrowa, księgowa, administracyjna). Koszt bezpośredni to: wynagrodzenie lidera projektu oraz osób wykonujących zadania merytoryczne przewidziane w projekcie. Linię demarkacyjną oddzielającą koszty bezpośrednie od pośrednich wyznacza sam wnioskodawca/beneficjent poprzez poprawne i rzetelne wypełnienie stosownej metodologii kosztów pośrednich będącej obowiązkowym załącznikiem do wniosku aplikacyjnego. W tym załączniku wnioskodawca/beneficjent dokładnie definiuje, co stanowi koszt pośredni a co bezpośredni w jego Projekcie. Za niekwalifikowalne składniki wynagrodzeń uważa się: świadczenia finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, odprawy emerytalno-rentowe, nagrody jubileuszowe, zasiłek chorobowy, zasiłki finansowane z budżetu państwa (zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek rodzinny), zasiłki finansowane przez ZUS (np. zasiłek rehabilitacyjny, macierzyński, macierzyński, opiekuńczy wyrównawczy), koszty badań wstępnych oraz kontrolnych, dopłata do okularów, koszty usług zdrowotnych. WAŻNE: Szczegóły dotyczące kwalifikowalności poszczególnych składowych wynagrodzenia jak i warunków ustanawiania dodatków zadaniowych tak, aby były one kwalifikowalne w Projekcie znajdą Państwo w dokumencie Wytyczne MRR w sprawie kosztów zarządzania dla Operatorów Programów w ramach MF EOG 2009-2014, które znajdują się na stronie: http://www.eog.gov.pl/dokumenty/wytyczne/strony/default.aspx WAŻNE: Jeśli w budżecie projektu planowane są koszty zarządzania konieczne jest umieszczenie ich w odrębnych działaniu pod nazwą Zarządzanie projektem. 13.1.3. Koszty niekwalifikowane Poniższe wydatki nie są uznawane za kwalifikowalne: odsetki od zadłużenia, obsługa zadłużenia i opłaty za opóźnienie płatności; opłaty za transakcje finansowe i inne koszty czysto finansowe, z wyjątkiem kosztów związanych z rachunkami wymaganymi przez KMF, Krajowy Punkt Kontaktowy 19

lub obowiązujące prawo oraz koszty usług finansowych nałożonych przez umowę w sprawie projektu; rezerwy na straty lub potencjalne przyszłe zobowiązania; VAT podlegający zwrotowi; koszty pokryte z innych źródeł; grzywny, kary i koszty postępowania sądowego; wydatki niepotrzebne lub nierozważne; wydatki poniesione poza okresem kwalifikowalności. 13.2. Pomoc publiczna i zamówienia publiczne Zgodnie z art. 4 Protokołu 38a Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym przy wdrażaniu Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 należy przestrzegać zasad dotyczących pomocy publicznej. W rozumieniu przepisów Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) dofinansowanie ze środków NFOŚiGW ma charakter pomocy publicznej, gdy spełnione zostaną jednocześnie następujące warunki: dofinansowanie zostanie wykorzystane w związku z działalnością gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, dofinansowanie grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej. Wnioskodawcy Programu są zobowiązani do wypełnienia oświadczenia o pomocy publicznej. Oświadczenie jest częścią wniosku aplikacyjnego w części V Zgodność z prawem krajowym i unijnym. W celu udzielenia poprawnej odpowiedzi w punktach 5.1-5.4 należy interpretować je w sposób następujący: 1. Czy Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji (tj. czy świadczy usługi lub oferuje towary na rynku)? Działalność gospodarcza, według unijnego prawa konkurencji rozumiana jest bardzo szeroko, jako oferowanie na rynku towarów bądź świadczenie na nim usług. Należy zwrócić uwagę, że zakres tego pojęcia jest szerszy niż w prawie krajowym (tj. w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej), ponieważ działalność nie musi mieć charakteru zarobkowego, ani być prowadzona w sposób zorganizowany lub ciągły. Każdy podmiot zaangażowany w działalność gospodarczą należy zatem uznać za przedsiębiorcę, niezależnie od jego formy prawnej i źródeł jego finansowania. Co więcej, nie ma znaczenia, czy jest to podmiot nastawiony na zysk czy też nie (nonprofit organisation np. orzeczenie ETS z dnia 21 września 1999 r. w sprawie Albany C- 67/96). Przedsiębiorcą może być więc również stowarzyszenie czy fundacja, które nie działają z zamiarem osiągania zysku. Należy podkreślić, iż przepisy prawa unijnego znajdują zastosowanie także w odniesieniu do podmiotów sektora publicznego prowadzących działalność gospodarczą, np. spółek jednostek samorządu terytorialnego, a nawet samych jednostek samorządu terytorialnego. Udzielając odpowiedzi wystarczy zatem jedynie wziąć pod uwagę, czy Wnioskodawca prowadzi taką działalność, która może generalnie podlegać normalnym zasadom gry rynkowej. 20

Jeżeli Wnioskodawca odpowiadając na pytanie 1 zaznaczył NIE i właściwie uzasadnił kwalifikację, wówczas na kolejne pytania należy również odpowiedzieć NIE, gdyż, jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, nie występuje groźba zakłócenia konkurencji. 2. Czy planowane przedsięwzięcie związane jest z działalnością gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji? Wnioskodawca może prowadzić zarówno działalność gospodarczą, jak i inną działalność, niebędącą działalnością gospodarczą (w rozumieniu unijnego prawa konkurencji). Jeżeli ubiega się o dofinansowanie działalności nie będącej działalnością gospodarczą, wówczas możliwe jest wskazanie w tym punkcie NIE, pod warunkiem, że oba rodzaje działalności, ich koszty i finansowanie można wyraźnie rozdzielić (np. na podstawie sprawozdań finansowych). Jeżeli Wnioskodawca w na pytanie 2 odpowiedział NIE i właściwie uzasadnił kwalifikację, wówczas w kolejnych punktach zaznacza również NIE, gdyż jeśli dofinansowanie dotyczy działalności nie będącej działalnością gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, nie występuje groźba zakłócenia konkurencji. 3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 2, czy w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca spotyka się z konkurencją lub konkurencja taka może wystąpić (czy podobną działalność na rynku prowadzą lub mogłyby prowadzić inne podmioty)? Wsparcie stanowi pomoc publiczną, o ile przynajmniej potencjalnie wpływa na konkurencję. Należy zauważyć, iż istotne jest nie tylko faktyczne występowanie konkurencji, ale nawet możliwość jej wystąpienia. Pod pojęciem konkurenta należy rozumieć podmiot, który oferuje na rynku towary lub usługi podobne (mogące stanowić substytut) do towarów lub usług oferowanych przez Wnioskodawcę. W przypadku, gdy na rynku istnieje potencjalna lub faktyczna konkurencja, wnioskowane dofinansowanie (ze względu na jego preferencyjny charakter) będzie groziło zakłóceniem konkurencji. 4. Czy dofinansowanie wpłynie lub może wpłynąć na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej? Aby wsparcie stanowiło pomoc publiczną, musi ono choćby potencjalnie oddziaływać na handel (tj. na przepływ towarów lub usług) pomiędzy poszczególnymi (przynajmniej dwoma) Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej. Jeżeli Wnioskodawca, w zakresie przedsięwzięcia objętego wnioskiem, działa na rynku, na którym istnieje (lub mogłaby wystąpić) konkurencja, wnioskowane dofinansowanie z zasady będzie miało potencjalny wpływ na wymianę handlową pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej. Należy zaznaczyć, iż nie ma znaczenia fakt, że Wnioskodawca faktycznie nie uczestniczy w tej wymianie, tj. np. nie eksportuje towarów na rynki innych Państw Członkowskich ani na rynki państw spoza Unii Europejskiej. Jeżeli nie jest spełniony co najmniej jeden z warunków wymienionych w punktach 5.1-5.4, (co najmniej raz zaznaczono NIE, z właściwym uzasadnieniem), wówczas wnioskowane dofinansowanie nie będzie stanowiło pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Wnioskodawca podpisuje wówczas Oświadczenie znajdujące się pod punktami 5.1-5.4. W przypadku zaś, gdy dofinansowanie stanowić będzie pomoc publiczną (w każdym punkcie zaznaczono TAK ), Wnioskodawca powinien: a) przedstawić Informacje na formularzu stanowiącym załącznik do: 21

rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 53, poz. 312 z późn. zm.) w przypadku ubiegania się o pomoc inna niż de minimis lub rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis (Dz. U. Nr 53, poz. 311) w przypadku ubiegania się o pomoc de minimis, która nie zostanie wykorzystana na działalność w sektorze produkcji rolnej ani w sektorze rybołówstwa, lub rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 121, poz. 810) w przypadku ubiegania się o pomoc de minimis, która zostanie wykorzystana w sektorze produkcji rolnej; (Wzory formularzy są dostępne, w formie przeznaczonej do edycji, na stronie internetowej: http://www.uokik.gov.pl/formularze_informacji_pp.php) b) wykazać zgodność wnioskowanej pomocy z rynkiem wewnętrznym Unii Europejskiej Oznacza to, że w odrębnym załączniku do wniosku o dofinansowanie należy wykazać zgodność wnioskowanej pomocy publicznej z: właściwym programem pomocowym, lub właściwej decyzji Komisji Europejskiej w sprawie pomocy indywidualnej, lub rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214, s.3), lub rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1998/2006 r. z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 str. 5), lub rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej (Dz. Urz. UE L 337 z 21.12.2007, s. 35), lub rozporządzeniem Komisji (WE) nr 875/2007 z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rybołówstwa i zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1860/2004 (Dz. Urz. UE L 193 z 25.07.2007, s. 6). WAŻNE: Przy wypełnianiu wniosku pomocne mogą być informacje dostępne na stronie internetowej: http://www.nfosigw.gov.pl/pomoc-publiczna/ oraz na stronie: http://www.uokik.gov.pl/pl/pomoc_publiczna/. Weryfikacja zgodności z zasadami pomocy publicznej będzie dokonywana na etapie oceny formalnej wniosków aplikacyjnych przez Operatora Programu. Zgodność z kryteriami dotyczącymi udzielania pomocy publicznej (przejrzystość, niezbędność i proporcjonalność) będzie weryfikowana w trakcie procesu monitorowania i kontroli realizowanych projektów. Wszelkie wydatki ponoszone w ramach projektów będą dokonywane w oparciu o zasady konkurencyjności i przejrzystości, zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych. Jeśli umowy zawierane w ramach Programu są poniżej krajowych lub unijnych progów określonych dla zamówień publicznych lub poza zakresem stosowania prawa zamówień publicznych, 22

beneficjent powinien postępować zgodnie z najlepszymi praktykami gospodarczymi, umożliwiając pełną i uczciwą konkurencję między potencjalnymi wykonawcami. WAŻNE: Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie udzielania zamówień w ramach Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014, do których nie ma zastosowania ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych znajdują się na stronie: http://www.eog.gov.pl/dokumenty/wytyczne/strony/default.aspx 14. Instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego i Planu Wdrażania Projektu Przed przystąpieniem do wypełnienia wniosku aplikacyjnego należy szczegółowo zapoznać się z niniejszą Instrukcją oraz innymi dokumentami dostępnymi na stronie internetowej Programu. 14.1. Informacje ogólne Formularz aplikacyjny jest standardowym arkuszem programu Excel, który powinien być kompatybilny z wersją Microsoft Excel 2007 oraz z późniejszymi wersjami, w przypadku starszych wersji formularz może generować błędy. Aby zapewnić poprawne działanie formularza konieczne jest włączenie makr przy jego otwieraniu. Po otworzeniu dokumentu, pojawiają się arkusze, do których można wejść klikając na zakładki znajdujące się u dołu ekranu. Zakładki o nazwie: Część I, II, III, Część IV oraz Część V stanowią Plan Wdrażania Projektu (PWP). Wniosek należy wypełniać w języku polskim. Poza obszarami przeznaczonymi do wypełnienia, formularza nie wolno modyfikować. Wnioskodawca wypełnia tylko pola zaznaczone kolorem jasnoniebieskim. W polach opisowych tekst wprowadza się poprzez okno edycji, które pojawia się przez dwukrotne kliknięcie w odpowiednie pole formularza. W prawym dolnym rogu okna edycji znajduje się licznik znaków pozostałych do wpisania w danym polu. Tekst do okna edycji można kopiować i wklejać używając odpowiednich skrótów klawiatury (ctrl + c = kopiuj, ctrl + v = wklej). Przykładowe okno edycji: 23

Proszę pamiętać o regularnym zapisywaniu pliku formularza aplikacyjnego w miarę jego wypełniania. Nie należy wprowadzać żadnych zmian do oryginalnych ustawień wersji elektronicznej przedkładanego formularza. Proszę upewnić się, że wersja papierowa jest identyczna z wersją elektroniczną, przy czym jedynie wersja papierowa wymaga oryginalnego podpisu wnioskodawcy. Wersja papierowa nie powinna być oprawiona, a wydruk musi być jednostronny, w formacie A4. W razie jakichkolwiek problemów lub komunikatów o błędach proszę skontaktować się z Departamentem Funduszy Norweskich w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (tel. 22 45 90 485 lub 22 45 90 875). Wszystkie jednostki monetarne muszą być wyrażone w PLN i przedstawione jako liczby całkowite. Przed dostarczeniem wniosku do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej proszę sprawdzić, czy zostały spełnione wszystkie wymagania, wskazane poniżej: Wniosek został sporządzony na standardowym formularzu aplikacyjnym, bez wprowadzania żadnych zmian w jego tekście (polach chronionych). Wersja papierowa i elektroniczna wniosku są identyczne i zawierają wszystkie wymagane załączniki. Jedynymi dopuszczalnymi formatami elektronicznymi są: Word, Excel i PDF. Wszystkie jednostki monetarne są wyrażone w PLN. Wszystkie dane finansowe i liczbowe wskazane w tabelach wniosku są prawidłowe. Wersja papierowa jest należycie podpisana i opatrzona datą. Załączono i wyraźnie ponumerowano wszystkie wymagane załączniki. 24

14.2. Wniosek aplikacyjny Część I. INFORMACJE OGÓLNE 1.1. Typ projektu Proszę wybrać właściwy wariant z podanej listy rozwijanej: PROJEKT KONKURSOWY projekt składany przez wnioskodawców zgodnie z art. 6.2.1. Regulacji w ramach otwartego konkursu głównego organizowanego przez Operatora Programu. PROJEKT PREDEFINIOWANY projekt pt. Różnorodność biologiczna i działania na rzecz ekosystemów ogólnopolska kampania informacyjna podnosząca świadomość nt. różnorodności biologicznej, wskazany w aneksie B do Memorandum of Understanding wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2009 2014, składany przez Wnioskodawcę - Departament Informacji o Środowisku w Ministerstwie Środowiska na zaproszenie Operatora Programu. PROJEKT W RAMACH FUNDUSZU MAŁYCH GRANTÓW składany przez wnioskodawców - organizacje pozarządowe non - profit, w otwartym konkursie Funduszu Małych Grantów ogłoszonym przez Operatora Programu. 1.1.1. Projekt w partnerstwie Proszę wybrać jedną opcji TAK/NIE. Przy wyborze TAK pojawi się pole opisowe, gdzie należy podać nazwę partnera. Projekt może być wdrażany w partnerstwie z partnerem projektu zdefiniowanym w art. 1.5. ust. 1. lit w) Regulacji w sprawie wdrażania Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2009-2014. Wnioski aplikacyjne uznaje się za złożone w partnerstwie wówczas, gdy Beneficjent i Partner dostarczyli list intencyjny lub umowę partnerską dotyczącą współpracy na czas realizacji Projektu zawierającą elementy zapisane w art. 6.8. ust. 2 Regulacji w sprawie wdrażania Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2009-2014. Projekt partnerski z darczyńcami Proszę wybrać jedną z opcji TAK/NIE. Wnioski aplikacyjne uznaje się za złożone w partnerstwie z darczyńcami wówczas, gdy Beneficjent i Partner pochodzący z kraju Darczyńców (Islandia, Księstwo Lichtenstein, Królestwo Norwegii) dostarczyli list intencyjny lub umowę partnerską dotyczącą współpracy na czas realizacji Projektu. 1.2.1 Rezultat Programu Operacyjnego Z listy rozwijanej należy wybrać jeden z czterech rezultatów Programu Operacyjnego, w ramach którego składany jest wniosek aplikacyjny. 25

Wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000, Wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych, Wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów, Zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych promujących różnorodność biologiczną. 1.3. Tytuł Projektu Tytuł Projektu powinien w sposób zwięzły oraz przejrzysty określać kluczowe elementy przedsięwzięcia, jak cel, miejsce realizacji itp. 1.3.1 Tytuł Projektu w języku angielskim Należy podać tytuł projektu w języku angielskim. 1.4. Planowany czas trwania Projektu Proszę wskazać przewidywaną datę rozpoczęcia (miesiąc, rok) i zakończenia (miesiąc, rok) realizacji projektu. Przy ustalaniu daty rozpoczęcia realizacji projektu proszę wziąć pod uwagę okres między zakończeniem naboru wniosków a podjęciem decyzji o przyznania dofinansowania. Data zakończenia projektu nie może być późniejsza niż końcowa data kwalifikowalności wydatków, czyli 30 kwietnia 2016 r. 1.5. Budżet Projektu Kwoty przeniosą się automatycznie po wypełnieniu części I Planu Wdrażania Projektu. Część II. OPIS WNIOSKODAWCY 2.1. Pełna nazwa Wnioskodawcy Należy podać pełną nazwę Wnioskodawcy w języku polskim. 2.2. Forma prawna Kwalifikowani do uzyskania dofinansowania w ramach Programu są wyłącznie Wnioskodawcy zaliczający się do jednej z kategorii zawartych w liście rozwijanej. Z pierwszej rozwijanej listy należy wybrać, do jakiej kategorii zalicza się Wnioskodawca: A Jednostki sektora finansów publicznych lub B Inne. 26

Z drugiej rozwijanej listy należy wybrać jedną z pozycji, przy czym przy wyborze z listy B kategorii wnioskodawczy Organizacje pozarządowe (NGO) należy wybrać z listy rozwijanej jedną z dwóch dostępnych opcji: Organizacja non-profit lub Pozostałe. 2.3. Dane teleadresowe siedziby Wnioskodawcy Należy podać zarejestrowany adres siedziby Wnioskodawcy wraz z wyszczególnionymi danymi kontaktowymi (telefon, fax, e-mail), NIP, REGON oraz adresem strony internetowej, jeśli Wnioskodawca taką posiada. 2.4. Adres do korespondencji (należy wypełnić, jeśli adres do korespondencji jest inny niż adres siedziby) Adres do korespondencji jest adresem, na który kierowana będzie korespondencja od Operatora Programu do Wnioskodawcy. Pod ten adres Operator Programu będzie wysyłał korespondencję kierowaną do osoby wyznaczonej przez Wnioskodawcę do kontaktu (kierownika projektu). 2.5. Osoba do kontaktu (kierownik projektu) Należy wskazać podstawowe informacje dotyczące osoby do kontaktu w sprawie projektu, tj. imię, nazwisko, numer telefonu, faksu oraz adres e-mail. Należy pamiętać, że osoba do kontaktu nie musi być tożsama z osobą, która jest upoważniona do podpisania wniosku. Ważne jest, aby wskazana osoba do kontaktu była faktycznie zaangażowana w przygotowanie i późniejszą realizację projektu, co ułatwi omawianie kwestii dotyczących dokumentacji aplikacyjnej pomiędzy Wnioskodawcą a Operatorem Programu. Wszelka korespondencja bieżąca będzie kierowana do osoby do kontaktu. Niezwykle ważne jest podanie aktualnych i dokładnych danych osoby do kontaktu, tak aby umożliwić szybką wymianę informacji pomiędzy Wnioskodawcą a Operatorem Programu. 2.6 Charakterystyka wnioskodawcy 2.6.1. Zdolność instytucjonalna do wdrażania projektu/doświadczenie we wdrażaniu podobnych projektów Należy zamieścić informacje dotyczące zdolności instytucjonalnej do wdrażania projektu, w tym: doświadczenie we wdrażaniu projektów zakończonych z dziedziny objętej wnioskiem lub o podobnym sposobie realizacji z ostatnich 3 lat, w tym: tytuł projektu; źródło finansowania projektu; nazwę instytucji, która przyznała dofinansowanie (jeśli dotyczy); zakres tematyczny projektu; grupa docelowa projektu; łączną wartość projektu; 27

okres realizacji projektu (w przypadku projektów wieloletnich należy podać rok rozpoczęcia i rok zakończenia projektu); doświadczenie i kwalifikacje personelu zewnętrznego, który zadeklarował się do wzięcia udziału w realizacji projektu - jeśli osoby te zdobyły doświadczenie przy przedsięwzięciach realizowanych przez inne niż Wnioskodawca podmioty. informacje o zapleczu technicznym przydatnym do realizacji przedsięwzięcia, gdzie do zaplecza technicznego zalicza się między innymi: lokal, wyposażenie sprzętowe itp. WAŻNE: Informacje dotyczące personelu zewnętrznego powinny zostać zamieszczone w tym punkcie wniosku hasłowo, natomiast szczegóły powinny znaleźć się w załączniku do wniosku aplikacyjnego Wykaz osób zaangażowanych w realizację projektu wraz z informacją na temat ich wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, doświadczenia oraz zakresu wykonywanych czynności w ramach projektu 2.6.2. Charakterystyka finansowa/ struktura/ prowadzone działania Tą sekcję wypełniają tylko Wnioskodawcy niebędący jednostką sektora finansów publicznych, podając zwięzły opis zawierający następujące kluczowe zagadnienia: krótką charakterystykę sposobu finansowania Wnioskodawcy, krótki opis struktury, główne działania (istotne z punktu widzenia Projektu) Wnioskodawcy w chwili obecnej. WAŻNE: Wnioskodawcy będący jednostką sektora finansów publicznych wpisują nie dotyczy. 2.7. Informacja nt. partnera(-ów) Projektu (jeżeli dotyczy) nazwa/ forma prawna/ struktura/ dane kontaktowe/ prowadzone działania/zdolność instytucjonalna do wdrażania Projektu/ doświadczenie we wdrażaniu podobnych projektów W przypadku realizacji Projektu w partnerstwie proszę o podanie pełnej nazwy partnera/-ów wraz z danymi kontaktowymi, danymi do osoby do kontaktu. Ponadto proszę o wskazanie informacji (wyszczególnionych w tytule) analogicznych jak dla Wnioskodawcy. Część III. INFORMACJE O PROJEKCIE 3.1. Opis projektu Opis powinien zawierać następujące kluczowe zagadnienia: cel realizacji Projektu, grupa docelowa projektu, opis problemu/diagnoza sytuacji i przedstawienie ogólnego sposobu rozwiązania problemu przez realizację Projektu - czy projekt jest innowacyjny, zawiera nowe wzorce do naśladowania bądź sprawdzone, powszechnie stosowane wzorce, 28

oczekiwane rezultaty i wyniki Projektu oraz potencjał do kontynuacji działań po jego zakończeniu, opis poszczególnych działań w ramach Projektu, trwałość Projektu po zakończeniu jego finansowania (proszę o uwzględnienie specyfiki projektu, czy planowane są zakupy sprzętu), jeżeli Projekt ma być realizowany w partnerstwie, należy przedstawić informacje na temat tego, jak partnerstwo przyczyni się do osiągnięcia celu/rezultatów i wyników projektu oraz wzmocnienia relacji dwustronnych, jaki jest wkład (np. techniczny, ekspercki) w realizację projektu, czy oczekiwane jest szerokie oddziaływanie partnerstwa (np. upowszechnienie wiedzy i doświadczeń, przewidywana dalsza współpraca z partnerem) - jeśli dotyczy proszę wskazać, kwotę środków (w PLN) w budżecie Projektu dla partnera i rodzaj finansowanych wydatków. WAŻNE: projekt innowacyjny - zawiera optymalne działania w postaci nowych wzorców do naśladowania, które wcześniej nie były w Polsce stosowane ani badane, oferujące potencjalne korzyści dla środowiska, np. pod względem najlepszych praktyk (projektów innowacyjnych) stosowanych obecnie w innych krajach. Innowacyjność projektu bada się w kontekście krajowym, w odniesieniu do wdrażanych nowych wzorców oraz sposobu ich wdrażania. Istotnym elementem projektów innowacyjnych może być przetestowanie w praktyce rozwiązań, posiadających podstawy naukowe, których skuteczność potwierdzona została w skali laboratoryjnej. 3.1.1. Lokalizacja projektu Należy wskazać gdzie realizowany będzie Projekt. Jeżeli projekt realizowany będzie: na terenie całego kraju - należy z listy rozwijanej wybrać TAK - nie ma potrzeby wypełniania pól Województwo/a, Powiat/y, Gmina/y, Miejscowość. w przypadku, gdy projekt nie będzie realizowany na terenie całego kraju - należy wybrać NIE oraz wypełnić wybrane pola z Województwo/a, Powiat/y, Gmina/y, Miejscowość. W przypadku, gdy projekt będzie realizowany: wyłącznie na terenie jednej miejscowości - należy wpisać nazwę miejscowości; wyłącznie na terenie jednej gminy - należy wpisać nazwę gminy; w części gmin należących do powiatu/powiatów: należy wpisać nazwy wszystkich gmin na obszarze których realizowane będą działania; we wszystkich gminach należących do powiatu: należy wpisać nazwę powiatu; 29

w części powiatów należących do województwa/województw: należy wpisać nazwy wszystkich powiatów, na obszarze których realizowane będą działania; wszystkich powiatów należących do województwa: należy wpisać nazwę województwa; kilku/kilkunastu województw: należy wpisać nazwy wszystkich województw, na obszarze których realizowane będą działania. Forma ochrony obszarowej Należy wskazać, czy projekt realizowany będzie na terenie objętym formą ochrony obszarowej oraz wybrać z listy rozwijanej wielokrotnego wyboru formy ochrony. Wybrane formy ochrony należy krótko scharakteryzować. 3.2. Uzasadnienie potrzeby realizacji Projektu odniesienie do Programu Operacyjnego, dokumentów strategicznych i priorytetów krajowych Proszę wskazać: jak projekt przyczynia się do realizacji zapisów dokumentów międzynarodowych, unijnych i krajowych właściwych dla obszaru programowego oraz zapisów Programu Operacyjnego. Przygotowując powyższe uzasadnienie proszę uwzględnić przyjęte przez Polskę zobowiązania międzynarodowe oraz krajowe i lokalne dokumenty strategiczne w zakresie realizowanych działań. 3.3. Organizacja Projektu struktura zarządzania/ zarządzanie finansowe/ rola partnera/-ów Proszę opisać ogólnie obowiązki i zakres odpowiedzialności jednostek zaangażowanych w realizację Projektu (w tym zadania i obowiązki partnera/-ów jeśli dotyczy). Należy również wskazać strukturę zarządzania Projektem. Część IV. BUDŻET 4.1. Możliwość odzyskania podatku Proszę wskazać czy Wnioskodawca może odzyskać poniesiony podatek VAT po wyborze opcji poniżej pojawi się treść odpowiedniego oświadczenia. 30

4.2. Finansowanie projektu z funduszy UE lub innych źródeł pomocy Z listy rozwijanej proszę wybrać jedną z opcji do wyboru: Oświadczam, w imieniu wnioskodawcy, iż nie finansuje i nie zamierza finansować projektu z innych dotacji, nie ubiega się równolegle o dofinansowanie z innych dotacji; Oświadczam w imieniu wnioskodawcy, iż nie finansuje i nie zamierza finansować projektu z innych dotacji, ale ubiega się równolegle o dofinansowanie z innych dotacji, Oświadczam w imieniu wnioskodawcy, iż finansuje projekt z innych dotacji, Oświadczam w imieniu wnioskodawcy, iż finansuje wniosek z preferencyjnej pożyczki (niskooprocentowanej lub częściowo umarzalnej). 4.3. Projekt inwestycyjny Przedsięwzięcie inwestycyjne należy przez to rozumieć działania w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o których dofinansowanie ze środków MF EOG ubiega się Wnioskodawca, w którym ponad 50% kosztów kwalifikowanych wnioskowanego przedsięwzięcia stanowi koszt: środków trwałych, bądź ich ulepszenia, dostawy/ zakupu/ wytworzenia wyposażenia/ usprzętowienia, wartości niematerialnych i prawnych, które będą wykorzystywane do produkcji nowych lub ulepszonych produktów lub technologii. WAŻNE: Jeśli przedsięwzięcie (projekt) jest inwestycyjny, to w liście załączników zostanie zaznaczony załącznik 2.2. Prognoza sprawozdania finansowego, tj. rachunku zysków i strat (tabela nr 1), bilansu (tabela nr 2)oraz przepływów pieniężnych (Tabela nr 3), którego dostarczenie jest obligatoryjne dla projektów inwestycyjnych. Tabele do pobrania znajdują się na stronie http://www.nfosigw.gov.pl/srodki norweskie/programy/program-pl02-bio/ Część V. ZGODNOŚĆ Z PRAWEM KRAJOWYM I UNIJNYM w tym zamówienia publiczne i pomoc publiczna 5.1. Pomoc publiczna W celu poprawnego wypełnienia tej części formularza, proszę zapoznać się z rozdziałem 13.2. niniejszego Podręcznika Wnioskodawcy. W przypadku zaznaczenia odpowiedzi TAK we wszystkich punktach 5.1.1. - 5.1.4. należy uznać, że wnioskowane dofinansowanie stanowić będzie pomoc publiczną. Należy wówczas: 31

a) przedstawić Informacje na formularzu stanowiącym załącznik do: rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 53, poz. 312 z późn. zm.) lub rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis (Dz. U. Nr 53, poz. 311), lub rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 121, poz. 810); b) wykazać, w załączniku do wniosku, zgodność wnioskowanej pomocy z rynkiem wewnętrznym Unii Europejskiej. WAŻNE: W przypadku, gdy Wnioskodawca w każdym z punktów 5.1.1.- 5.1.4. zaznaczy TAK ww. załącznik należy dopisać w części IX wniosku aplikacyjnego do listy załączników w punkcie 4. Pozostałe dokumenty. W przypadku zaznaczenia NIE w co najmniej jednym z warunków wymienionych w punktach 5.1.1. 5.1.4., pojawi się okno edycji, w którym należy podać uzasadnienie. Jeśli co najmniej raz zaznaczono NIE, z właściwym uzasadnieniem, wówczas wnioskowane dofinansowanie nie będzie stanowiło pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Wnioskodawca podpisuje wówczas Oświadczenie znajdujące się pod punktami 5.1.1.- 5.1.4. WAŻNE: W przypadku, gdy Wnioskodawca w każdym z punktów 5.1.1.- 5.1.4. zaznaczy TAK, Wnioskodawca nie podpisuje się pod Oświadczeniem: 5.2. Oświadczenie podatkowe Z listy rozwijanej proszę wybrać jedną z możliwych opcji do wyboru - TAK / NIE. Część VI. RYZYKO I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Proszę o wskazanie czynników ryzyka w zarządzaniu i wdrażaniu Projektu oraz uszeregowanie ich wg stopnia istotności dla realizacji projektu (bardzo ważne, mało 32

ważne, mało istotne wybór z listy rozwijanej) i prawdopodobieństwa wystąpienia (wysokie, średnie, niskie wybór z listy rozwijanej). Po zidentyfikowaniu ryzyk należy również dla każdego z nich przedstawić plan zarządzania/ przeciwdziałania ryzykom, które mogą negatywnie wpłynąć na realizację projektu. Przykład: Czynniki ryzyka: opóźnienie rozpoczęcia realizacji Projektu; Istotność dla realizacji Projektu: bardzo ważne; Prawdopodobieństwo wystąpienia: średnie; Plan zarządzania/ przeciwdziałania ryzyku: Wnioskodawca przygotuje harmonogram realizacji Projektu w oparciu o realne wykonania zadań i będzie monitorował na bieżąco jego aktualność. Wnioskodawca zaplanuje rozpoczęcie Projektu w sprzyjającym terminie, umożliwiającym zaangażowanie wszystkich osób włączonych w jego realizację, wykonawców/ podwykonawców (np. poza sezonem urlopowym). Czynniki ryzyka można dodawać lub usuwać poprzez przyciski Dodaj, Usuń. Część VII. ZAGADNIENIA HORYZONTALNE 7.1. Wpływ Projektu na zagadnienia horyzontalne Proszę o zdefiniowanie (poprzez podwójne kliknięcie) wszystkich ze wskazanych zagadnień przekrojowych pod względem ich znaczenia dla realizacji Projektu (nieistotne/ ważne/ kluczowe). Na przykład: 33