ZAKON BRACI MNIEJSZYCH KONWENTUALNYCH KAPITUŁA GENERALNA ZWYKŁA 2013 Sprawozdanie POSTULATORA GENERALNEGO Fra Angelo PALERI Sacro Convento, ASSISI 19 stycznia 17 lutego 2013
Sprawozdanie Postulatora generalnego Fra Angelo Paleri Drodzy Bracia, na początku tego sprawozdania pozwólcie mi wyrazić podziękowanie tym, którzy pracowali w tym sektorze w ciągu ostatnich sześciu lat i tym, którzy kontynuują współpracę w różnych Prowincjach i innych jurysdykcjach Zakonu, aby pełnić tą posługę. Pozostawiając w drugim planie sprawy w toku przy naszej Postulacji generalnej, zamierzam podkreślić aspekty pozytywne i problematyki związane z tą posługą, jak mnie o to proszono. Aspekty pozytywne a. Szczególne zainteresowanie ze strony niektórych Prowincji. Z przyjemnością muszę przyznać, że w niektórych Prowincjach Zakonu jest pewne zainteresowanie w wyszukiwaniu szczególnych figur naszej rodziny, aby przekazać ich pamięć i zachować ją od zapomnienia, aby przykład naszych braci i innych świętych osób związanych z nami, nadal zachęcał wszystkich do przeżywania naszego doświadczenia chrześcijańskiego i zakonnego z coraz większą konsekwencją. W różnych Prowincjach kontynuuje się publikowanie biografii, wspomnień historycznych, zbiór pism o tych osobistościach; ale organizuje się także sympozja o ich działalności i myśli; popiera się pisanie prac licencjackich i doktorskich; otwiera się strony internetowe, aby pozwalać poznać ich figury. Ale myślę o tym, ile jeszcze można by zorganizować: ile innych prac mogłoby stać się podmiotem studium naszych młodych braci; o ile więcej badań mogłoby odbywać się w naszych archiwach lub także pomiędzy tymi, którzy mają jeszcze żywą pamięć osób i wydarzeń; ile innych spotkań modlitewnych i katechezy można by organizować regularnie dla ich pamięci; ile innych stron internetowych można by otworzyć; ile wideo czy DVD mogłoby zostać nakręconych czy zarejestrowanych o osobach interesujących i miejscach, gdzie mieszkały! b. Dyskretna liczba Spraw już zamkniętych na poziomie diecezjalnym i rzymskim. Fakt, że obecnie czekają na egzamin przez Kongregację do Spraw Świętych aż 9 naszych Positiones (czyli udokumentowanych ekspozycji życia i działalności Sługi Bożego i świadectwa o jego świętości, zebranych w każdym procesie diecezjalnym), świadczy o pracy wielu braci i ich świeckich współpracowników. Ale niestety, dla większości Sług Bożych nie zostały jeszcze zidentyfikowane cuda, zdziałane za ich wstawiennictwem, konieczne dla ich beatyfikacji. Tylko Słudzy Boży męczennicy są wyłączeni z tego długiego oczekiwania i mogą przejść szybciej do analizy Konsultorów. Ten rezultat powinien dodawać nam jeszcze bardziej odwagi do rozpowszechniania pobożności dla Sług Bożych i Błogosławionych (według tego, co zostało powiedziane wyżej w punkcie a.), aby wierni prosili o ich wstawiennictwo i aby wiedziało się o łaskach, otrzymanych poprzez te ich wstawiennictwo. c. Positiones poddane egzaminowi przez Kongregację podczas Sześciolecia. Dla 7 Positiones, które w momencie podjęcia mojej posługi były w Kongregacji do egzaminowania, wreszcie coś się ruszyło: Positio Sługi Bożej Marii Giuseppiny 2
Benvenuti (Moretta) została poddana egzaminowi pomiędzy 2010 i 2011 i została jej rozpoznana heroiczność cnót dekretem papieskim 27 czerwca 2011. Teraz 2 Positiones są studiowane: te Sług Bożych Wenantego (Józefa) Katarzyńca i Francesco Zirano, pierwsza będzie dyskutowana na Zgromadzeniu Konsultorów Teologów 26 marca 2013, druga 10 maja 2013, po czym jeżeli wszystko będzie pozytywne i po odpowiedzi na obiekcje Konsultorów (stare animadversiones) przejdzie się do Zgromadzenia Kardynałów i Biskupów. d. Positiones zamknięte w Kongregacji. 4 Positiones zostały skompletowane w tym sześcioleciu: Quirico Pignalberi (18 lutego 2011), Leone Veuthey (29 kwietnia 2011), Michele Tomaszek, Zbigniew Strzałkowski i Alessandro Dordi (25 listopada 2011), Melchior (Józef) Fordon (22 grudnia 2012), które dołączone do tej Girolamo (Arcangelo) Biasi na końcu poprzedniego sześciolecia (26 lutego 2007), doprowadzają do 5 liczbę Positiones, które miałem radość doprowadzić do końca aż do dziś. Inne 4 są na ostatniej prostej i mogłyby być złożone w ciągu bieżącego roku, jeżeli nie narodzą się inne przeszkody. e. Kanonizacje. W tych latach były sprawy, powierzone początkowo Zakonowi, które doszły do zakończenia kanonizacją: czyli Marii Anny Cope (w świecie: Barbara), zakonnicy profeski Kongregacji Sióstr Trzeciego Zakonu św. Franciszka z Syracuzy, znana jako Mother Marianne of Molokai ( 1918), powierzona od początku o. Ernesto Piacentini, który doprowadził ją do beatyfikacji w 2005 i do kanonizacji w 2012; później Antonio Primaldo i 800 towarzyszy męczenników Otranto ( 1480), których sprawa, po potwierdzeniu kultu w 1771, została ponownie otworzona z o. Ambrogio Sanna, ale następnie przekazana postulatorowi świeckiemu, będą oni kanonizowani w tym roku 2013. f. Seminarium dla wice-postulatorów CIMP. W ciągu ostatniego sześciolecia zdołałem zorganizować, ze wsparciem Ministra generalnego i jego Definitorium, seminarium dla wice-postulatorów od 15 do 17 czerwca 2011, które miało służyć jako kurs aktualizacji dla starych wice-postulatorów, a w tym samym czasie wprowadzić nowe elementy do tego typu pracy; została wybrana konferencja CIMP, ponieważ ma ona największą liczbę spraw, wice-postulatorów aktywnych i tych, którzy uczęszczali Studium Kongregacji. Podczas gdy było ono z pewnością dobrą okazją do aktualizacji, przede wszystkim w odniesieniu do instrukcji Sanctorum Mater (opublikowanej w 2008), nie możny powiedzieć, aby posłużyło do przygotowania nowego nabytku, ponieważ stopień uczestnictwa młodych braci był bardzo niski, i także bracia, zaproponowani przez odnośnych Ministrów prowincjalnych po wspólnej konsultacji, zwolnili się później sami z uczestnictwa! To doświadczenie miało być kontynuowane z innymi federacjami, i na 2012 rok została zaproponowana FALC, biorąc pod uwagę liczbę spraw w trakcie lub w przygotowaniu i liczbę braci, którzy uczęszczali Studium; ale nie było możliwe jego zrealizowanie. Oczywiście z mojej strony jest dyspozycyjność, jeżeli będę potwierdzony w tej posłudze, zanieść tę możliwość dla wszystkich federacji. g. Strona Web. W tych latach miałem okazję pracować dla wzmocnienia strony Postulacji w portalu Zakonu. Niektóre aspekty weszły już w działanie, inne są jeszcze w fazie projektowania. Jestem przekonany że dzisiaj jest ważne utrzymywać zaktualizowane to narzędzie, aby pozwolić poznać naszych poprzedników komukolwiek kto miałby zainteresowanie poznania ich lub poznałby ich z czystej ciekawości czy przypadkowo. Byłbym wierny komukolwiek kto miałby sugestie dla ulepszenia go, lub chciałby poświęcić część swojego czasu, aby pomóc mi wykonywać 3
lepiej moją posługę w stosunku do wszystkich Braci Zakonu, mimo że nie będzie nigdy wystarczającego czasu aby doprowadzić te projekty do realizacji. Problematyki a. Brak zainteresowania i/lub współpracy. Jak często podkreśliłem, miałem w tych latach często wrażenie, że poza pozornym ogólnym zainteresowaniem ze strony braci, nie ma faktycznie wewnątrz Zakonu prawdziwego zrozumienia pracy wymaganej podczas całego procesu przygotowania, prowadzenia i doprowadzenia do końca sprawy postulacyjnej. Na przykład nierzadka jest sytuacja w której wice-postulator pracuje sam we własnej Prowincji, bez prawdziwego poparcia ze strony administracji prowincjalnej lub innych braci; ze zrozumiałymi konsekwencjami, gdy on umiera. Oczywiście także tą pracę, jak wiele innych, można zrozumieć zawsze lepiej, i można przyzwyczaić się tylko pracując. Ponawiam jeszcze moją dyspozycyjność dla tych, którzy chcieliby zostać moimi pośrednikami (pojedynczy Ministrowie podczas różnych spotkań okazjonalnych, jak także Asystenci generalni, z którymi normalnie żyję), aby dosięgnąć tych, którzy są bezpośrednio zaangażowani, ale także wszystkich braci, aby poprawiła się komunikacja między nami i poprawiło się zaprawdę uczestnictwo braci odnośnej Prowincji zaangażowanych w przygotowanie i w prowadzenie sprawy. Ta droga doprowadzi do poszukiwania braci bardziej dyspozycyjnych do tego zadania. W ostatnim sześcioleciu zostałem zaproszony do uczestnictwa w seminarium studiów MIREFALC w 2010 i w zgromadzeniu CEC w 2012. Aby zdołać stworzyć takie rzeczywistości w różnej scali, przypominam uczestnictwo w kursie przygotowawczym organizowanym dorocznie przez samą Kongregację, pomiędzy miesiącami stycznia i lutego, pod nazwą Studium. Odpowiedzi były minimalne, pomimo że znaczące! Mam nadzieję że to przesłanie dosięgnie wszystkich wice-postulatorów, lub przynajmniej tych, którzy pragną pracować na tym polu wewnątrz Zakonu! W tym samym czasie pragnę przypomnieć wszystkim, że każda sprawa może postępować do przodu jedynie jeżeli cała dokumentacja jest do dyspozycji w jednym z języków uznanych przez Kongregację (czyli: łacina, włoski, hiszpański, portugalski, angielski, francuski). Więc nie tylko jakakolwiek ewentualna praktyka na poziomie diecezjalnym, prowadzona w innym języku, będzie musiała mieć wszystkie akta przetłumaczone na jeden z tych języków, ale także pisma Sługi Bożego lub odnoszące się do niego, będą musiały być tak samo przetłumaczone; zaleca się, aby jedną z pierwszych inicjatyw do przedsięwzięcia w jakiejkolwiek sprawie była właśnie ta, aby mieć je do dyspozycji w jednym z języków wyżej przytoczonych. b. Szuka się współpracowników do Positio. Może nie wszyscy wiedzą, że redakcja końcowa Positio, która będzie musiała być później badana przez Konsultorów Teologów i przez Kardynałów, zostaje często powierzona świeckim, którzy wykonują tą pracę zawodowo; oczywiście wykonując ich więcej niż jedna za każdym razem (zważywszy że żyją z tego) i otrzymują za to regularną zapłatę; ale nie jest powiedziane, że oni rozumieją w sposób pełny wszystkie implikacje życia zakonnego (także z powodu że nie żyją doświadczeniem podobnym do tego Sługi Bożego, jeżeli jest zakonnikiem); oprócz weryfikowania się straty czasu i pieniędzy. Powtarzam zaproszenie sprzed 6 lat do wszystkich Ministrów prowincjalnych i Kustoszy tu obecnych: czy kiedykolwiek myśleli wyznaczyć jednego brata, na mandat 4
czteroletni, aby zajął się obowiązkiem współpracy dla przygotowania Positio w jakiejś sprawie. W przeszłości niektórzy to uczynili, ale raczej godząc się na własną współpracę z inicjatywy Postulatora generalnego, niż z wyznaczenia przez własnego Ministra. Sugeruję więc zachęcać braci, aby wzięli pod uwagę także to zadanie w sektorach działania, biorąc udział w kursie przygotowawczym i ucząc się pracować w équipe. c. Działalność Kongregacji Do Spraw Świętych. W tych dniach wspominamy 30 lat promulgacji ostatniego prawodawstwa przeprowadzania spraw, które w tych ostatnich latach zostało ostatecznie poprawione. Muszę powtórzyć moją uwagę wyrażoną na ostatniej kapitule generalnej, że dla wielu braci jest jeszcze trudno zrozumieć jasno jej działanie, pomimo kursów aktualizacji. Poza tym wewnątrz Kongregacji są wdrażane ostateczne interpretacje jako konsekwencja aplikacji ostatniej legislacji, stąd w niektórych kontekstach jesteśmy w czymś w rodzaju limbo... d. Seria monograficzna o wybitnych figurach Zakonu. Idea, wyrażona w mojej pierwszej komunikacji, podjęta później na seminarium dla wice-postulatorów CIMP, przygotowania serii monograficznej, gdzie każda Prowincja mogłaby zebrać pamięci własnych świadków ostatnich wieków, włączona także w działalność 800- lecia charyzmatu franciszkańskiego, nie rozwinęła się za bardzo. Być może mogłaby być podjęta na nowo we współpracy z braćmi historykami Zakonu, którzy od kilku miesięcy starają się stworzyć sieć naukowców połączonych pomiędzy nimi! e. Translacja Sług Bożych zmarłych i przeniesienie relikwii. Pomiędzy obowiązkami Postulacji generalnej jest także odpowiedzialność za relikwie wszystkich tych osób, których świętość została już rozpoznana lub jest w trakcie studium w perspektywie ewentualnego uznania. Odnośnie tego Kongregacja wydała normy o exhumacji szczątek śmiertelnych, o translacji z cmentarza, o ewentualnych zabiegach dla lepszej konserwacji, a także o ich przeniesieniu w inne miejsce dla przyczyn pobożnościowych. Dla każdego z tych wydarzeń jest konieczne pozwolenie pisemne ze strony Kongregacji, wymagane przez kompetentnego biskupa. Niektóre Prowincje są świadome tych wymagań (razem z naszym zaangażowaniem) i poddają się nim; inne może nie zawsze są świadome i działają więc z własnej alternatywy. Wszystkim chciałbym przypomnieć że w jakiejkolwiek wątpliwości możecie mnie skonsultować, i będzie moim obowiązkiem otrzymać z Kongregacji jakiekolwiek konieczne pozwolenie, lub przynajmniej poinformować się odnośnie kwestii u jej urzędników. W załączniku następuje analiza spraw powierzonych Postulacji generalnej, z ich historią i wydarzeniami odnoszącymi się do nich także w ostatnim sześcioleciu. fra Angelo Paleri Postulator generalny 5