PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Kontroli Budżetowej 14.2.2012 DOKUMENT ROBOCZY w sprawie zmiany Regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich i Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich Komisja Kontroli Budżetowej Sprawozdawczyni: Ingeborg Gräßle DT\892332.doc PE480.777v02-00 Zjednoczona w różnorodności
Kogo dotyczy wniosek? 1. Przegląd stanowisk urzędniczych i grup zaszeregowania we wszystkich instytucjach UE i agencjach zdecentralizowanych (budżet na 2011 r.) Grupy zaszeregowania Stopnie służbowe kwota w EUR 1 2 3 4 5 Liczba stanowisk AD/AST AD 16 16 919,04 17 630 18 370,84 18 370,84 18 370,84 79 AD 15 14 953,61 15 581,98 16 236,75 16 688,49 16 919,04 429 AD 14 13 216,49 13 771,87 14 350,58 14 749,83 14 953,61 1253 AD 13 11 681,17 12 172,03 12 683,51 13 036,39 13 216,49 2606 AD 12 10 324,2 10 758,04 11 210,11 11 521,99 11 681,17 4387 11 9124,87 9508,31 9907,86 10 183,52 10 324,2 2365 10 8064,86 8403,76 8756,9 9000,53 9124,87 2764 9 7127,99 7427,52 7739,63 7954,96 8064,86 3060 8 6299,95 6564,69 6840,54 7030,86 7127,99 3683 7 5568,11 5802,09 6045,9 6214,1 6299,95 5666 6 4921,28 5128,07 5343,56 5492,23 5568,11 5205 5 4349,59 4532,36 4722,82 4854,21 4921,28 6193 AST 4 3844,31 4005,85 4174,18 4290,31 4349,59 2665 AST 3 3397,73 3540,5 3689,28 3791,92 3844,31 2579 AST 2 3003,02 3129,21 3260,71 3351,42 3397,73 1617 AST 1 2654,17 2765,7 2881,92 2962,1 3003,02 2163 46 714 Według danych DG ds. Zasobów Ludzkich liczba nieujętych w tabeli pracowników kontraktowych w instytucjach europejskich wynosi 8910, a liczba asystentów poselskich 1508. Ponadto Unia Europejska zatrudnia 3108 pracowników miejscowych w państwach trzecich. W grudniu 2010 r. wypłacono 17 585 emerytur dla pracowników lub pozostałych przy życiu członków ich rodzin. Koszty personelu wynoszą rocznie ponad 5 miliardów euro. 2. Dotychczasowe okoliczności podejmowania decyzji W ramach Absolutorium za 2009 r. Komisja zgromadzenie plenarne Parlamentu Europejskiego zażądało zmiany regulaminu pracowniczego i dostosowania go do zmienionego środowiska pracy. Od czasu ustanowienia Wspólnot Europejskich nie zmieniano PE480.777v02-00 2/9 DT\892332.doc
regulaminu pracowniczego urzędników i nie dostosowywano go do zmieniającego się środowiska pracy. Aż do chwili obecnej obejmuje on świadczenia określone w latach 60. ubiegłego wieku. Ustęp 78 brzmi: odnotowuje, że na reputację Unii silnie wpływa publiczne postrzeganie jej urzędników; zwraca uwagę, że ostatnia reforma regulaminu pracowniczego nie dostosowała przepisów do zmienionego środowiska pracy, ani nie doprowadziła do polityki wynagrodzeń gwarantującej taką samą płacę za taką samą pracę; zwraca uwagę, że zawiera on przestarzałe dodatkowe świadczenia i korzyści; wzywa Komisję do przedstawienia wniosków dotyczących kompleksowej modernizacji regulaminu pracowniczego, w tym likwidacji przestarzałych dodatkowych świadczeń i korzyści. 3. Wniosek Komisji Pod koniec czerwca 2011 r. Komisja przedłożyła pierwszy wniosek dotyczący zmiany regulaminu pracowniczego urzędników. Po nim nastąpiły negocjacje z przedstawicielami pracowników, państwami członkowskimi i kierownictwem innych jednostek. W grudniu 2011 r. Komisja przedłożyła drugi wniosek, który jest przedmiotem prac Parlamentu. Wiodącą rolę odgrywa Komisja Prawna. Planuje się, że Komisja Prawna przyjmie swoje stanowisko pod koniec kwietnia. Traktat z Lizbony wzmacnia pozycję prawną Parlamentu: po raz pierwszy podlega to procedurze współdecydowania. Najważniejsze elementy wniosku Komisji: podniesienie podatku solidarnościowego (solidarity levy) z 5,5% do 6%, automatyczne wyliczanie rocznego dostosowania wynagrodzeń zgodnie ze średnią we wszystkich państwach członkowskich (dotychczas w 8 wybranych państwach członkowskich), zmniejszenie zatrudnienia o 5% do 2018 r. we wszystkich instytucjach, wydłużenie tygodniowego czasu pracy z 37,5 do 40 godzin, podniesienie wieku emerytalnego z 63 do 65 lat; w przypadku wcześniejszej emerytury z 55 do 58 lat; możliwość pracy do 67 roku życia, nowe struktury kariery: o o w przypadku stanowisk AST: automatyczny awans do AST 9. Awans w dwóch ostatnich grupach zaszeregowania AST 10 i 11 (starsi asystenci) tylko w przypadku urzędników obarczonych istotną odpowiedzialnością, w przypadku pracowników sekretariatów i pracowników biurowych: ustanowienie nowej grupy funkcyjnej AST/SC z sześcioma grupami zaszeregowania, o przedłużenie maksymalnego okresu zatrudnienia pracowników DT\892332.doc 3/9 PE480.777v02-00
kontraktowych z 3 do 6 lat, zmniejszenie o połowę wymiaru urlopu na doroczną podróż do miejsca pochodzenia z maksymalnie 6 do maksymalnie 3 dni, likwidacja (obecnie nielegalnego) czasu wolnego za pracę w nadgodzinach dla stanowisk kierowniczych (kierownik działu, dyrektor, dyrektor generalny). Skutki budżetowe: oszczędności w latach 2013 2020 w wysokości ok. 1,04 miliarda EUR, z tego 834 miliony EUR dzięki ogólnemu zmniejszeniu zatrudnienia o 5%, 90 milionów dzięki zmianie systemu awansów na stanowiskach AST, 97 milionów dzięki nowym grupom funkcyjnym przy zmianie zaszeregowania pracowników sekretariatów i pracowników biurowych oraz 18 milionów EUR dzięki innym środkom. Długoterminowe oszczędności wynoszą około 1 miliarda euro rocznie. Jednakże uda się je osiągnąć dopiero za 50 lat, kiedy pojawi się największy wpływ na emerytury 1. 4. Stanowisko sprawozdawczyni wobec propozycji Komisji W swoich propozycjach Komisja nie spełniła zgłaszanych przez zgromadzenie plenarne Parlamentu Europejskiego postulatów dotyczących dogłębnej zmiany regulaminu pracowniczego i rozwiązania pilnych problemów kadrowych. Regulamin pracowniczy nie uległ rzeczywistej zmianie ani w trakcie ostatniej reformy w 2004 r., ani obecnie. Nie rozwiązano licznych problemów związanych z regulaminem pracowniczym na przykład biurokratyzacji 2 ani też faktycznie zbyt niskich wynagrodzeń początkowych w niektórych dziedzinach. Przedłożony wniosek Komisji opiera się w zasadniczej mierze na oszczędnościach wynikających z redukcji zatrudnienia oraz zmniejszenia sekretariatów. W sferze merytorycznej niewiele zmieniono. Likwiduje się jednak niektóre spośród najbardziej ewidentnych przywilejów. Sprawozdawczyni jasno to uwzględnia, zwraca jednak uwagę, że w okresie kryzysu w strefie euro środki tego typu podejmowane w administracji publicznej państw członkowskich idą zdecydowanie dalej. W trakcie negocjacji Parlamentu z Radą konieczne jest zajęcie się strukturalnymi wadami regulaminu pracowniczego i najtrudniejszymi kwestiami. 5. Dalsze zagadnienia i postulaty a) Podróż do miejsca pochodzenia 1 COM(2011) 890 wersja ostateczna, ocena skutków finansowych. 2 Ponad 2400 pracowników administruje w działach kadrowych Komisji Europejskiej około 35 000 osób zatrudnionych na podstawie regulaminu pracowniczego (Ares(2011)131302 z 7.2.2011 r., s. 6); przykładem biurokracji mogą być przepisy wykonawcze do postanowień dotyczących urlopu w regulaminie pracowniczym. Zajmują ponad 50 stron. PE480.777v02-00 4/9 DT\892332.doc
W nowym wniosku Komisji dotyczącym regulaminu pracowniczego urzędników zmniejszono wymiar czasu podróży na doroczną podróż do miejsca pochodzenia z maksymalnie 6 dni do maksymalnie 3 dni. Artykuł 7 załącznika V otrzymuje brzmienie: Do urlopu corocznego urzędnika, któremu przysługuje dodatek zagraniczny lub dodatek z tytułu zamieszkiwania za granicą, dodaje się czas podróży obliczany na podstawie odległości geograficznej między miejscem zatrudnienia a miejscem pochodzenia, którą oblicza się w następujący sposób: od 250 do 600 km: jeden dzień na podróż do miejsca pochodzenia, od 601 do 1200 km: dwa dni na podróż do miejsca pochodzenia, ponad 1200 km: trzy dni na podróż do miejsca pochodzenia ( ). Również 3 dni nie odpowiadają standardom nowoczesnych środków transportu. Pracownicy w państwach trzecich mają dwa dni na podróż do miejsca pochodzenia. To, co jest możliwe z każdego dowolnego miejsca na świecie, powinno być możliwe również z Brukseli. Postulat: maksymalnie dwa dni na podróż. b) Czas wolny za pracę w nadgodzinach Od wprowadzenia obowiązującej elastycznej organizacji czasu pracy począwszy od 1.4.2007 r. pracownicy, którzy pracują tygodniowo ponad 37,5 godziny (wniosek Komisji obecnie: 40 godz. na tydzień) mogą zarobić miesięcznie dodatkowe 2 dni urlopu. Zgodnie z nowym wnioskiem Komisji te zasady nie będą już dotyczyły kadry zarządzającej: Postulat: Artykuł 55 ( ) 4. Organ powołujący każdej instytucji może wprowadzić elastyczną organizację czasu pracy. Urzędnicy, do których odnoszą się przepisy art. 44 akapit drugi, zarządzają swoim czasem pracy bez odwoływania się do takiej organizacji. w art. 44 wymienia się wyłącznie kierowników działów, dyrektorów i dyrektora generalnego. Propozycja: włączenie zdania: Od grupy AD/AST 9 nie przysługuje czas wolny za pracę w nadgodzinach. Uzasadnienie: stanowiska kierownicze rozpoczynają się od grupy zaszeregowania AD 9 (kierownik działu). Od tej grupy zaszeregowania wszelkie nadgodziny są wyrównywane za pomocą wynagrodzenia, zatem nie mogą podlegać dodatkowym roszczeniom. NOWOŚĆ w tym wniosku Komisji: w przypadku wszystkich niższych grup ustanawia się ROSZCZENIE PRAWNE o czas wolny za pracę w nadgodzinach, ponieważ obecnie obowiązuje ono wyłącznie dla grup AST 1-4, jeżeli nie ogranicza się możliwości pracy DT\892332.doc 5/9 PE480.777v02-00
w nadgodzinach. Poza tym wniosek Komisji dopuszcza do 60 000 dodatkowych dni wolnych rocznie. Odpowiadałoby to około 320 stanowiskom. c) Dni wolne od pracy Dotychczas obowiązywało ogółem 18 dni świątecznych i dni wolnych od pracy. Z tego w 2012 r. 9 dni nie przypadało na święta kościelne lub dni ustawowo wolne od pracy (w Belgii): 2.01 poniedziałek po Nowym Roku, 5.04 Wielki Czwartek, 9.05 Dzień Europy, 18.05 piątek po święcie Wniebowstąpienia, 2.11 Zaduszki, 24.12, 27 28.12 i 31.12. Każdy z tych dodatkowych płatnych dni wolnych we wszystkich instytucjach UE kosztuje ponad 24 miliony EUR. Dochodzi do istotnych nieobecności: urlop (uzależniony od wieku) 24 30 dni, dni wolne od pracy niebędące dniami świątecznymi 9 dni, wyrównanie za pracę w nadgodzinach (dotychczas wyłącznie Komisja) 24 dni: razem 54 63 dni lub do 12 tygodni. Postulat: zmniejszenie liczby dni wolnych od pracy: ogólna liczba ustawowych dni świątecznych i dni wolnych od pracy nie może przekraczać 14 dni roboczych. W ten sposób możliwe byłoby zmniejszenie liczby płatnych dni wolnych od pracy o 4. d) Automatyczne awanse W każdej grupie zaszeregowania AST (1 11) lub AD (5 16) istnieje pięć stopni służbowych. Co dwa lata pracownicy automatycznie awansują na kolejny stopień służbowy, aż do chwili awansu do kolejnej grupy zaszeregowania lub dojścia do ostatniego stopnia służbowego w swojej grupie zaszeregowania. W najwyższej grupie zaszeregowania (AD 16) istnieją tylko trzy stopnie służbowe. Może to dać dodatkowo do 740 euro miesięcznie (patrz tabela na pierwszej stronie niniejszego dokumentu). Postulaty: zniesienie automatycznego awansu lub przynajmniej wydłużenie okresu awansu, ustanowienie przejrzystego i zrozumiałego systemu awansów, PE480.777v02-00 6/9 DT\892332.doc
od AD 12 (10 000 EUR) warunkiem uzyskania awansu powinno być sprawowanie funkcji kierowniczych. e) Załącznik X: Przepisy szczególne dotyczące urzędników wykonujących pracę w państwie trzecim Wysoki wymiar nieobecności kadry spowodowany przepisami urlopowymi: Czas pracy w Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ) wynosi podobnie jak we wszystkich instytucjach UE 37,5 godziny tygodniowo. Praca w nadgodzinach musi być uprzednio zatwierdzona przez wydział ds. kadr zgodnie z ciasnym gorsetem dokładnych informacji 1. W ten sposób ESDZ stosuje regulamin pracowniczy zgodnie z literą prawa. Z kolei Komisja przyznaje swoim pracownikom również w państwach trzecich miesięcznie maksymalnie dwa dni czasu wolnego za pracę w nadgodzinach. W ten sposób zbierają się długie okresy nieobecności w miejscu pracy w państwach trzecich: urlop roczny: urlop dodatkowy, uzależniony od wieku: do 42 dni 6 dni dni świąteczne w Brukseli 2 : 18 (z tego w 2011 r. dni, które nie były dniami świątecznymi) 9 dni dni podróży na urlop roczny 2 dni Ogółem: maksymalnie do 53 59 dni (11 12 tygodni) Czas wolny za pracę w nadgodzinach: maksymalnie do Ogółem: 24 dni 77 83 dni (16 17 tygodni) Dodatkowy urlop nadzwyczajny (w tym dwa dni na podróż dla urzędnika oraz opłacona podróż klasą biznes do Brukseli lub Phuket dla niego i jego rodziny 3 w razie zatrudnienia 1 ESDZ, główny oficer operacyjny: polityka organizacji czasu pracy w ESDZ, s. 2. 2 Komisja Europejska, decyzja kolegium z dnia 11 lutego 2004 r.; zgodnie z nią 18 dni wolnych od pracy w Brukseli przysługuje również w delegaturach. Szef delegatury określa te 18 dni wolnych od pracy w porozumieniu z delegowanymi pracownikami. Powinny one obejmować lokalne dni świąteczne; pracownicy lokalni mają prawo wyłącznie do zwyczajowych w danym miejscu dni wolnych od pracy, w większości krajów mają mniej dni wolnych od pracy w porównaniu z pracownikami oddelegowanymi z Brukseli. 3 Art. 20, Załącznik X. DT\892332.doc 7/9 PE480.777v02-00
w następujących państwach: maksymalnie do 2x5 dni w Burundi, Demokratycznej Republice Kongo, Dżibuti, Gwinei, Gwinei Bissau, Indonezji-Dżakarcie, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Laosie, Nepalu, Nigrze, Nigerii, Wyspach Salomona, Sri Lance, Tadżykistanie, maksymalnie do 3x5 dni w Angoli, Bangladeszu, Afryce Środkowej, Haiti, Pakistanie, Papui-Nowej Gwinei, Liberii, Sierra Leone, maksymalnie do 4x5 dni w Afganistanie, Czadzie, Sudanie, Timorze, Jemenie, maksymalnie do 5x5 dni w Indonezji-Banda Aceh, Iraku Sudanie Południowym. Przykłady nieobecności i porównanie z analogicznymi przepisami urlopowymi niemieckiego ministerstwa spraw zagranicznych 1 : Kraj ESDZ/Komisja Niemiecka służba zagraniczna Sri Lanka do 93 dni do 46 dni (bez nadgodzin 69 dni) Wietnam/ Stany 83 dni do 49 / 37 / 46 dni Zjednoczone/ Kazachstan (bez nadgodzin 59 dni) Zatem biurka pracowników UE są przez wiele miesięcy w roku opustoszałe i to przy bardzo dobrych wynagrodzeniach netto i darmowym mieszkaniu służbowym Jeżeli do kwestii nieobecności w miejscu pracy dodamy maksymalnie 10 dni rocznego kształcenia w Brukseli, otrzymamy kolejne dwa tygodnie. Ponadto te dni mogą być wykorzystywane oddzielnie w takim przypadku przysługuje również lot klasą biznes do Brukseli i kolejne dni na podróż. Kształcenie ma istotne znaczenie: powinniśmy jednak dojść do kombinacji dni wolnych, urlopu, kształcenia i innych podróży służbowych, również w celu zmniejszenia kosztów delegacji. W przypadku tych podróży służbowych przysługują loty klasą biznes. Należałoby zwrócić uwagę, że dyplomaci większości państw członkowskich otrzymują zwrot wyłącznie za loty klasą ekonomiczną. Wobec licznych nieobecności w miejscu pracy, wynikających z dni wolnych, wiele stanowisk w państwach trzecich to praktycznie pełnopłatne przypadki zatrudnienia na pół etatu. Z tego względu powinniśmy zwrócić na nie uwagę. Sprawozdawczyni stale sugeruje 1 Ze względu na szybką dostępność danych porównuje się tylko jedno państwo członkowskie. Sprawozdawczyni przedstawi w tej sprawie dalsze dokumenty. Źródła: Ogólny przepis administracyjny dotyczący dodatkowych dni urlopu dla urzędników służby zagranicznej w placówkach zagranicznych (ZusUrlVV); ustawa o służbie zagranicznej (GAD); rozporządzenie w sprawie urlopu pracowników służby zagranicznej w miejscu pochodzenia (HUrlV); rozporządzenie w sprawie urlopu wypoczynkowego urzędników i sędziów federalnych (EUrlV). PE480.777v02-00 8/9 DT\892332.doc
przeprowadzenie zmian służących uzyskaniu wydajnie funkcjonującej służby zewnętrznej. Postulat: ograniczenie nieobecności w państwach trzecich poprzez łączenie kształcenia, podróży służbowych, urlopu, urlopu nadzwyczajnego, a także obniżenie w ten sposób kosztów delegacji. f) Konflikt interesów/ przepływ pracowników W sprawie konfliktu interesów (art. 11a), przepływu pracowników (art. 16) i zgłaszania przypadków naruszeń (art. 22a/22b) w razie konieczności przedstawione zostaną propozycje zmian. g) Bardzo korzystnie należy ocenić zaproponowaną przez Komisję następującą zmianę, ponieważ toruje ona drogę ku jednolitemu stosowaniu i przejrzystości regulaminu pracowniczego: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zarządza rejestrem przepisów wykonawczych do niniejszego regulaminu pracowniczego przyjętych przez organ powołujący każdej instytucji [ ], o ile odbiegają one od przepisów przyjętych przez Komisję ( ). Co trzy lata Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie przepisów wykonawczych do niniejszego regulaminu pracowniczego, przyjętych przez każdą instytucję 1. 1 COM(2011) 890, art. 110 ust. 6. DT\892332.doc 9/9 PE480.777v02-00