Miejsce: Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku Termin: grudzień 2014-marzec 2015 r.

Miejsce: Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku Termin: grudzień 2014-marzec 2015 r. Organizator: Katedra Nauk Historyczno-Prawnych i Komparatystyki Prawniczej Uniwersytet w Białymstoku

OLIMPIADA WIEDZY O ŚWIECIE ANTYCZNYM 2014/2015 Filozofia, kultura i prawo antyczne stały się fundamentem nowożytnego świata europejskiego. Jest to bogate i ważne dziedzictwo, o którym warto oraz należy pamiętać. Wiedza o świecie antycznym musi być pielęgnowana, przekazywana z pokolenia na pokolenie. O tym, że nauczanie uczniów szkół ponadgimnazjalnych historii starożytnej ma sens, a wiedza o świecie antycznym wciąż pasjonuje nowe pokolenia młodzieży przekonaliśmy się podczas I edycji Konkursu Wiedzy o Świecie Antycznym (2005/2006), który przyciągnął nadspodziewaną liczbę chętnych do udziału w konkursie. Druga edycja Konkursu (2006/2007) organizowanego za zgodą Władz Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku przez Studenckie Koło Miłośników Prawa i Kultury Antycznej wraz ze Studenckim Kołem Filozofii Prawa organizacje studenckie działające przy Wydziale Prawa UwB spotkała się z jeszcze większym zainteresowaniem ze strony uczestników ze szkół ponadgimnazjalnych. Tak samo ubiegłoroczna Olimpiada Wiedzy o Świecie Antycznym zgromadziła jeszcze większą liczbę młodzieży zainteresowanej tą inicjatywą. Mamy nadzieję, że organizowana obecnie IX Edycja Olimpiady (2014/2015) spotka się z równie wielkim zainteresowaniem, jak w poprzednie, a duch rywalizacji będzie sprzyjał w zdobywaniu przez najlepszych zasłużonych laurów. Trzech laureatów olimpiady oraz trzech finalistów zostanie zwolnionych z postępowania kwalifikacyjnego podczas przyjmowania na studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Pozostali uczestnicy III etapu zostaną nagrodzeni wartościowymi nagrodami rzeczowymi. Rozstrzygnięcie konkursu przewidziane jest na marzec 2015 r. ----------------------------------------------------------------------------------------- Organizator: Katedra Nauk Historyczno-Prawnych i Komparatystyki Prawniczej Uniwersytet w Białymstoku Adres: Uniwersytet w Białymstoku Wydział Prawa ul. Mickiewicza 1, 15-213 Białystok e-mail: skmpika@uwb.edu.pl 2

REGULAMIN OLIMPIADY WIEDZY O ŚWIECIE ANTYCZNYM POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1.Organizatorem Olimpiady Wiedzy o Świecie Antycznym zwanej dalej Olimpiadą jest Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Prawa. 2.Szczegółowe informacje na temat poszczególnych edycji olimpiady, zalecanej literatury zawarte są w przygotowywanym do każdej edycji olimpiady programie olimpiady przygotowywanym oddzielnie do każdej edycji olimpiady. 2 Olimpiada organizowana jest dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych: liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających oraz dla uczniów ponadpodstawowych szkół średnich, ogólnokształcących i zawodowych, dających możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości, zainteresowanych czasami starożytnymi. 3 Olimpiadę organizuje się jako trójstopniowe zawody o zasięgu ogólnopolskim, w których wymagany jest od uczestników następujący zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności: 1) w zawodach pierwszego stopnia (szkolnych i międzyszkolnych) - wystarczający do uzyskania oceny bardzo dobrej na zakończenie nauki przedmiotu, 2) w zawodach drugiego stopnia (okręgowych) - niezbędny do uzyskania oceny celującej na zakończenie nauki przedmiotu, 3) w zawodach trzeciego stopnia (centralnych) - w zakresie wskazanym w programie danej olimpiady. 4 Celem olimpiady jest propagowanie wiedzy o świecie antycznym wśród młodzieży. 5 W I etapie olimpiady może wziąć udział dowolna liczba uczniów z każdej klasy. 6 Uczestnictwo w olimpiadzie jest dobrowolne. 7 Trzej laureaci oraz trzej finaliści III etapu Olimpiady zostaną zwolnieni z procedury kwalifikacyjnej podczas przyjmowania na studia na Wydziale Prawa UwB. Pozostali uczestnicy III etapu olimpiady otrzymają nagrody rzeczowe. Szczegółowe zasady przyjmowania na studia laureatów olimpiad oraz finalistów określają senaty uczelni. I ETAP OLIMPIADY 8 I Etap olimpiady jest etapem szkolnym, przeprowadzanym za wiedzą i zgodą Dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych. 3

9 Eliminacje I stopnia organizuje i przeprowadza Szkolna (Międzyszkolna) Komisja Olimpiady w składzie co najmniej trzech osób. Komisję powołuje Dyrektor szkoły (w przypadku eliminacji wspólnych dla kilku szkół komisję powołują Dyrektorzy zainteresowanych szkół). Przewodniczącego wybierają spośród siebie członkowie. 10 Uczestnicy rozwiązują test przygotowany przez Komitet Główny Olimpiady. 11 Do II etapu przechodzą uczestnicy etapu I z każdej szkoły (kilku szkół), którzy uzyskali przynajmniej 35 punktów (na 50 możliwych) z rozwiązanego testu. 12 Listę uczestników wymienionych w 10, wraz z ich adresami zamieszkania, telefonami, pełną nazwą szkoły, podpisami osób zgłaszanych oraz wysyłających zgłoszenie szkoły przesyłają drogą pocztową na adres Wydziału Prawa UwB z dopiskiem olimpiada - Zakład Prawa Rzymskiego do dnia 14 listopada 2014 r. lub za pomocą poczty elektronicznej na adres: skmpika@uwb.edu.pl z dopiskiem Zgłoszenie. 13 I Etap olimpiady szkoły przeprowadzają w dniu 08 grudnia 2014 r. 14 Test, o którym mowa w 10, składa się z 30 zadań zamkniętych i 10 otwartych. Za zadania zamknięte można uzyskać maksymalnie 30 punktów, a otwarte 20 punktów. 15 Ocena poprawności odpowiedzi udzielonych na poszczególne pytania z testu, o którym mowa w 10 należy do Szkolnej (Międzyszkolnej) Komisji Olimpiady, zgodnie z wytycznymi przygotowanymi przez Komitet Główny Olimpiady. 16 Do zadań Szkolnej (Międzyszkolnej) Komisji Olimpiady należy także przechowywanie wszelkiej dokumentacji zgromadzonej podczas organizacji I etapu Olimpiady przez okres 2 lat. Po upływie tego czasu dokumentacja ma zostać zniszczona. 4 II ETAP OLIMPIADY 17 II etap olimpiady przeprowadzają Komitety Okręgowe zlokalizowane: a) dla województw: zachodniopomorskiego i lubuskiego w Szczecinie (Uniwersytet Szczeciński), b) dla województw: wielkopolskiego, pomorskiego i kujawsko-pomorskiego - w Toruniu (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), c) dla województw: warmińsko-mazurskiego i podlaskiego w Białystoku (Uniwersytet w Białymstoku), d) dla województw: mazowieckiego, świętokrzyskiego i łódzkiego w Warszawie (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), e) dla województw: lubelskiego i podkarpackiego w Rzeszowie (Uniwersytet Rzeszowski), f) dla województw: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i małopolskiego w Suchej

Beskidzkiej (Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii) - ośrodkach naukowych, współpracujących z Wydziałem Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. 18 II etap olimpiady odbywa się na uczelniach wyższych współpracujących z Uniwersytetem w Białymstoku w dniu 09 lutego 2015 r. 19 Dokładne informacje o II etapie konkursu zostaną przekazane Dyrektorom szkół drogą listowną lub telefonicznie. 20 Organizatorzy Olimpiady nie pokrywają kosztów udziału uczestników w II etapie Olimpiady, w szczególności przejazdu, noclegów, czy wyżywienia. 21 Uczestnicy II etapu olimpiady rozwiązują w czasie dwóch godzin test przygotowany przez Komitet Główny. Przed wejściem na salę będą sprawdzane dane osobowe na podstawie legitymacji szkolnych każdego uczestnika II etapu olimpiady. 22 Testy znajdować się będą w zalakowanych kopertach, które otworzą przewodniczący Komitetu Okręgowego lub delegowany przez niego członek Komitetu Okręgowego w chwili rozpoczęcia konkursu w obecności uczestników. 23 Komitet Okręgowy zobowiązany jest do zapewnienia uczestnikom warunków umożliwiających samodzielność udzielanych odpowiedzi. 24 Komitet Okręgowy ma prawo zdyskwalifikować uczestnika w przypadku stwierdzenia niesamodzielności odpowiedzi. Od decyzji Komitetu Okręgowego nie przysługuje uczestnikowi odwołanie. 25 Komitet Okręgowy przesyła rozwiązane przez uczestników olimpiady w II etapie testy w zalakowanych kopertach na adres Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku z dopiskiem Olimpiada Wiedzy o Świecie Antycznym. III ETAP OLIMPIADY 26 III etap olimpiady odbywa się na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Biorą w nim udział osoby, które uzyskają najwyższą liczbę zgromadzonych punktów w etapie II. Będą one odpowiadały na pytania przed Komisją Konkursową powołaną przez Komitet Główny Olimpiady. 27 Organizatorzy Olimpiady nie pokrywają kosztów udziału uczestników w III etapie Olimpiady, w szczególności przejazdu, noclegów, czy wyżywienia. 5

28 Osoby, o których mowa w poprzednim, zostaną poinformowane, za pośrednictwem Dyrekcji właściwej szkoły, o terminie III Etapu, który odbędzie się nie później niż w marcu 2015 r. 29 Do III Etapu przechodzi maksymalnie 15% uczestników II etapu z największą ilością punktów z rozwiązanego testu, o którym mowa w 21. 30 Komisja Konkursowa podejmuje decyzje, w szczególności w oparciu o poniższe kryteria: 1. Liczba zdobytych punktów podczas etapu I i II. 2. Ocenę uczestnika etapu III w oparciu o kryteria: zasób wiedzy, płynność wypowiedzi, komunikatywność 31 Dokumentację z III etapu Olimpiady gromadzi Komitet Główny. KOMITET GŁÓWNY 32 Nad prawidłowym przebiegiem olimpiady czuwać będzie Komitet Główny powołany przez Radę Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Komitet Główny wybiera ze swego grona przewodniczącego i sekretarza. 33 Siedziba Komitetu Głównego olimpiady znajdować się będzie w Katedrze Nauk Historyczno-Prawnych i Komparatystyki Prawniczej, Zakładzie Prawa Rzymskiego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku pod adresem: ul. Mickiewicza 1, 15-213 Białystok. 34 Komitet Główny podejmuje wszystkie decyzje o charakterze merytorycznym i organizacyjnym związane z olimpiadą, na posiedzeniach przy obecności przynajmniej połowy członków Komitetu. 35 Do zadań Komitetu Głównego Olimpiady należy także przechowywanie wszelkiej dokumentacji zgromadzonej podczas organizacji całości Olimpiady przez okres 2 lat. Po upływie tego czasu dokumentacja ma zostać zniszczona. 36 Decyzje Komitetu Głównego są ostateczne i nieodwołalne. 6 KOMITETY OKRĘGOWE 37 Komitety Okręgowe powoływane są przez Komitet Główny Olimpiady w porozumieniu z władzami uczelni współpracujących z Uniwersytetem w Białymstoku, na terenie których znajdować się będzie siedziba Komitetów Okręgowych. Komitet Okręgowy podejmuje swoje decyzje na posiedzeniu w obecności co najmniej połowy członków Komitetu. Komitet Okręgowy wybiera ze swego grona przewodniczącego i sekretarza.

38 Do zadań Komitetów Okręgowych należy przeprowadzenie II etapu Olimpiady a także przechowywanie wszelkiej dokumentacji zgromadzonej podczas organizacji II etapu Olimpiady przez okres 2 lat. Po upływie tego czasu dokumentacja ma zostać zniszczona. 39 Komitety Okręgowe na terenie kraju stanowią ośrodki akademickie, współpracujące z Wydziałem Prawa Uniwersytetu w Białymstoku i są zlokalizowane w następujących miastach Polski: a) dla województw: zachodniopomorskiego i lubuskiego w Szczecinie (Uniwersytet Szczeciński), b) dla województw: wielkopolskiego, pomorskiego i kujawsko-pomorskiego - w Toruniu (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), c) dla województw: warmińsko-mazurskiego i podlaskiego w Białystoku (Uniwersytet w Białymstoku), d) dla województw: mazowieckiego, świętokrzyskiego i łódzkiego w Warszawie (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), e) dla województw: lubelskiego i podkarpackiego w Rzeszowie (Uniwersytet Rzeszowski), f) dla województw: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i małopolskiego w Suchej Beskidzkiej (Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii). KOMISJA KONKURSOWA 40 Komisja Konkursowa powoływana jest przez Komitet Główny Olimpiady do oceny uczestników III etapu Olimpiady. 41 W skład Komisji Konkursowej wchodzą przedstawiciele Komitetu Głównego oraz inni nauczyciele akademiccy, a także specjaliści szeroko pojmowanej wiedzy o świecie antycznym. 42 Decyzje Komisji Konkursowej są ostateczne i nie przysługuje od nich odwołanie. LAUREACI I FINALIŚCI 43 Po zakończeniu olimpiady Komisja Konkursowa w podanym przez siebie terminie ogłasza wyniki olimpiady. 44 Tytuł finalisty otrzymuje sześciu najlepszych uczestników III etapu wyłonionych przez Komisję Konkursową. 45 Trzej laureaci Olimpiady Wiedzy o Świecie Antycznym, którzy otrzymali najwyższą liczbę punktów w III etapie zostaną wyłonieni spośród finalistów, o których mowa w 44. Laureaci i finaliści Olimpiady Wiedzy o Świecie Antycznym zostają zwolnieni z postępowania kwalifikacyjnego podczas przyjmowania na studia realizowane na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. 7

Wyżej wymienione uprawnienie przysługuje kandydatowi na studia w roku uzyskania świadectwa dojrzałości na jednym kierunku wybranym przez kandydata. Podstawą uzyskania uprawnień jest zaświadczenie wydane przez komitet organizacyjny olimpiady zgodnie z wzorem określonym odrębnymi przepisami. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 46 Wysłanie zgłoszenia do organizatora jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na przetwarzanie oraz wykorzystywanie danych osobowych do celów organizacji olimpiady zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - o ochronie danych osobowych (t.j.: Dz. U. 2002 Nr 101. poz. 926 z późn. zm.). ZALECANA LITERATURA DO OLIMPIADY WIEDZY O ŚWIECIE ANTYCZNYM 1. G. Alföldy, Historia społeczna starożytnego Rzymu, przekł. A. Gierlińska, Poznań 1991. 2. B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. III, Warszawa 1992. 3. J. Carcopino, Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, przekł. M. Pąkcińska, Warszawa 1966. 4. M. Cary, H. H. Scullard, Dzieje Rzymu, tłum. J.Schwakopf, t. I-II, Warszawa 2001. 5. J. Ciechanowicz, Rzym. Ludzie i budowle, Warszawa 1987. 6. Cywilizacje starożytne. Przewodnik encyklopedyczny, praca zbior. pod red. A. Cotterella. 7. E. Dąbrowa, Rozwój i organizacja armii rzymskiej (do początku III w. n.e.), Filomata nr 399, 1990. 8. Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu. Wybór tekstów, wybrał i wstępem opatrzył J. Legowicz, Warszawa 1968. 9. R. Flaceliere, Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, tłum. Z. Bobowicz, J. Targalski, Warszawa 1985. 10. J. G a j d a, Sofiści,Warszawa 1989. 11. A. Gieysztor, Zarys dziejów pisma łacińskiego, Warszawa 1973. 12. P. Grimal, Miłość w Rzymie, Warszawa 1990 i wyd. późniejsze. 13. P. H a d o t, Czym jest filozofia starożytna? tłum. P. Romański, Aletheia, Warszawa 2000. 14. N. G. L. Hammond, Dzieje Grecji, Warszawa 1977 i późn. wydania. 15. M. Jaczynowska, Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1995. 16. M. Jaczynowska, Religie świata rzymskiego, Warszawa 1987. 17. O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, Warszawa 1973. 18. W. K o r n a t o w s k i, Rozwój pojęć o państwie w starożytnej Grecj, Warszawa 1950. 19. W. K o r n a t o w s k i, Zarys dziejów myśli politycznej starożytności, Warszawa 1968. 20. A. Krawczuk, Rzymianki, Kraków 1992. 21. A. Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich, t.i-ii, Warszawa1986. 22. A. Krawczuk, Wojna trojańska, Warszawa 1985. 8

23. T. J. K r o ń s k i, Wykłady z historii filozofii starożytnej: Gracja i Rzym, Warszawa 1955. 24. Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1998. 25. K. Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1984 i późn. wydania. 26. B. Kupis, Religie starożytnego Rzymu, t. I-II. Warszawa 1991. 27. M. Kuryłowicz, Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994. 28. D. L a e r t i o s, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, oprac. I. Krońska, Warszawa 1988. 29. J. L e g o w i c z, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1986. 30. K. L e ś n i a k, Arystoteles, Warszawa 1989. 31. K. L e ś n i a k, Platon,Warszawa 1993. 32. T. Łoposzko, Historia społeczna republikańskiego Rzymu, Warszawa 1987. 33. T. Łoposzko Tajemnice starożytnej żeglugi, Warszawa 1977. 34. I. Łuć, Oddziały pretorianów w starożytnym Rzymie. Rekrutacja, struktura, organizacja, Lublin 2004. 35. I. Bieżuńska-Małowist, M. Małowist, Niewolnictwo, Warszawa 1987. 36. G. Ch. Picard, Sztuka rzymska, tłum. K.Gawlikowska, Warszawa 1975. 37. G. R e a l e, Historia filozofii starożytnej. Od początków do Sokratesa, tom I, tłum. E. I. Zieliński, Lublin 1993. 38. G. R e a l e, Historia filozofii starożytnej. Platon i Arystoteles, tom II, tłum. E. I. Zieliński, Redakcja, Lublin 1996. 39. G. R e a l e, Historia filozofii starożytnej. Systemy epoki hellenistycznej, tom III, tłum. E. I. Zieliński, Lublin 1999. 40. G. R e a l e, Historia filozofii starożytnej. Szkoły epoki cesarstwa, tom IV, tłum. E. I. Zieliński, Lublin 1999. 41. G. Roux, Mezopotamia, Warszawa 1998. 42. Słownik kultury antycznej, pod red. L. Winniuczuk, Warszawa 1989. 43. W. T a t a r k i e w i c z, Historia filozofii, tom I, Filozofia Starożytna i Średniowieczna, Warszawa 1999. 44. J. Vogt, Upadek Rzymu, Warszawa 1993. 45. H. W a ś k i e w i c z, Historia filozofii prawa starożytnego świata pogańskiego, tom I, Grecja: okres najwcześniejszy i helleński, Lublin 1960. 46. L. Winniczuk, Kobiety świata antycznego, Warszawa 1973. 47. L.Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, t. I-II, Warszawa 1988. 48. J. Zabłocka, Historia bliskiego Wschodu w starożytności, Wrocław 1987. 49. P. Z i ó ł e k, Idea imperium, PWN, Warszawa 1997. Przykładowy test konkursowy 1.Połącz w pary filozofów z tym, co uważali za podstawowy element świata (1 filozof do 1 elementu): a) Tales z Miletu 1. apeiron b) Anaksymander z Miletu 2. ogień c) Anaksymenes 3. woda d) Heraklit z Efezu 4. powietrze 9

2.Połącz w pary twórców literatury greckiej z ich dziełami: a) Ajschylos 1. Żaby, Chmury b) Sofokles 2. Oresteja, Persowie c) Eurypides 3. Elektra, Edyp d) Arystofanes 4. Medea, Ifigenia 3.Stolica Krety najstarszej cywilizacji w basenie Morza Egejskiego to: a) Argos b) Korynt c) Delfy d) Knossos e) Paros 4.Ateński autor spisu praw zwyczajowych z VII w.p.n.e, słynącego z surowości to: a) Drakon b) Solon c) Klejstenes d) Herodot 5.Sarissy to: a) krótkie miecze pomocne w bezpośrednim starciu z wrogiem b) łuki używane przez żołnierzy aby razić wroga na odległość c) długie kopie ciężkozbrojnej falangi chłopskiej d) specjalne tarcze używane przez hoplitów 6.Z pierwszą niedokładną próbą obliczenia obwodu ziemi uważanej za kulę wystąpił znakomity matematyk i astronom grecki: a) Demokryt z Efezu b) Kleofont z Miletu c) Arystokles z Syrakuz d) Eudoksos z Kridos 7.Słynny posąg Nike z Samotraki powstał w I w.p.n.e w pracowni rzeźbiarzy: a) pergameńskich b) rodyjskich c) ateńskich d) korynckich 8.Do najsłynniejszych hellenistycznych mozaik należy scena z bitwy pod Issos przedstawiająca Aleksandra Wielkiego oraz: a) Dariusza I b) Dariusza II c) Dariusza III d) Dariusza IV 9.Był znanym reprezentantem biografii jako gatunku literackiego, autorem Żywotu Cezarów. Chodzi o: a) Kasjusza Diona Kokcejana b) Publiusza Korneliusza Tacyta c) Tytusa Liwiusza z Patavium d) Gajusza Swetoniusza Trankwillusa 10.Słynne dzieła Wergiliusza sławiące uroki wsi italskiej to: 10

a) Dzieje b) Pieśni c) Georgiki d) Przemiany 11.Itineraria to: a) rzymskie podręczniki prawnicze b) archaiczna forma modlitewnika c) przewodniki podróży dla ówczesnych turystów rzymskich d) zapis obowiązków urzędnika rzymskiego 12.Autorem pierwszego łacińskiego podręcznika retoryki pod tytułem Kształcenie mówcy był: a) Lucjusz Septimiusz Sewer b) Marek Kwintylian c)lucjusz Anneusz Seneka d) Lucjusz Domicjusz Aurelian 13.Nowością wprowadzoną przez Augusta było wybijanie monety zwanej aureusem ze: a) srebra b) elektrytu c) złota d) miedzi 14.Twórcą filozofii neoplatońskiej, łączącej głównie poglądy Platyna i stoików był żyjący w III wieku: a) Ploton b) Plotyn c) Platyn d) Palatyn 15.Który z cesarzy rzymskich jako pierwszy przyjął tytuł dominus et deus noster? a) Marek Aureliusz b) Klaudiusz c) Marek Antoniusz d) Lucjusz Domicjusz Aurelian 16.Wzgórze palatyńskie w Rzymie wzięło swoją nazwę od: a) rezydującego na nim Palatyna b) osady latyńskiej w czasach archaicznych c) pałacu wzniesionego na nim przez Augusta d) w czasach najdawniejszych było placem-rynkiem 17.Jakiemu bóstwu była poświęcona najsłynniejsza z wyroczni umieszczona w Delfach? a) Zeusowi b) Posejdonowi c) Demeter d) Apollonowi 18.Data wybuchu I wojny punickiej to: a) 264 r.p.n.e b) 241 r.p.n.e c) 218 r.p.n.e d) 216 r.p.n.e 19.Wybierz prawidłową datę śmierci Juliusza Cezara: 11

a) 15 V 50 r.p.n.e b) 15 III 44 r.p.n.e c) 15 V 40 r.p.n.e d) 15 III 34 r.p.n.e 20.Najwyższa władza w republikańskim Rzymie należała do konsulów. Ilu ich było wybieranych i na jaki okres czasu? a) 1 na 2 lata b) 2 na 1 rok c) 2 na 2 lata d) 1 na 1 rok e) 4 na 2 lata 21.Podaj skład I triumwiratu w Rzymie: a)lucjusz Korneliusz Sulla, Gnejusz Pompejusz, Juliusz Cezar b)lucjusz Korneliusz Sulla, Marek Antoniusz, Juliusz Cezar c)gnejusz Pompejusz, Marek Krassus, Juliusz Cezar d0marek Antoniusz, Gajusz Oktawian, Marek Lepidus 22.Jak się nazywał wódz dowodzący oddziałami greckimi w Wąwozie Termopilskim podczas wojny z Persami? a) Militiades b) Leonidas c) Kserkses d) Perykles 23.W którym wieku powstały Iliada i Odyseja? a) VIII w.p.n.e b) VII w.p.n.e c) VI w.p.n.e d) V w.pn.e 24.Ballistae były to rzymskie: a) obozy wojskowe b) wyrzutnie kul kamiennych c) kule kamienne do wyrzutni d) tarany służące do niszczenia umocnionych murów wrogich miast 25.W którym wieku panował Hammurabi, z którego inicjatywy powstał zbiór praw zwany Kodeksem Hammurabiego? a) XVIII w.p.n.e b) XV w.p.n.e c) VIII w.pn.e. d) VII w.p.n.e 26.Jak się nazywał historyk rzymski z przełomu I w.p.n.e i I w.n.e, autor słynnego dzieła Dzieje Rzymu od założenia miasta? a) Serwiusz Tuliusz b) Salvius Iulianus c) Tytus Liwiusz d) Polibiusz 27.Gdzie została rozegrana pierwsza z bitew pomiędzy Persami a Grekami zakończona druzgocącym zwycięstwem greckim? a) pod Salaminą b) pod Platejami c) pod Maratonem d) w Wąwozie Termopilskim 28.Jak się nazywa po łacinie zbiór prawa rzymskiego wydany przez Justyniana w VI wn.e? a) Corpus Iuris Canonici b) Leges Romanae Barbarorum c) Corpus Iuris Civilis d) Institutiones Iustiniani 29.Twórcą rzeźbionych techniką chryzelefantyny posągów bogów Zeus Olimpijski, Atena Partenos był: a) Poliklet b) Fidiasz c) Myron d) Doryfor 12

30.Połącz w pary nazwy dokumentów z miejscami ich pochodzenia: a) Ustawa XII tablic 1. Ateny b) Kodeks Hammurabiego 2. Rzym c) kodeks Solona 3.Mezopotamia d) kodeks Drakona 4.Macedonia Pytania otwarte: 1.Jak się nazywało w starożytnej Grecji miejsce zgromadzeń obywatelskich, największy plac miasta? 2.Władca, król macedoński, zwyciężył z Ateńczykami pod Cheroneą i rozciągnął na Grecję swe panowanie to: 3.Gdzie znajdowały się i jak się nazywały szkoły filozoficzne założone przez Platona i Arystotelesa? 4.Jak się nazywał szaleniec, który w 356 r.p.n.e spalił znajdującą się w Efezie świątynię ku czci Artemidy? 5.Kto, w którym roku i mocą jakiego dokumentu zalegalizował w starożytnym Rzymie chrześcijaństwo? 6.Na ile manipułów dzielił się legion rzymski? 7.W okresie tworzenie się pryncypatu w Rzymie na czele urzędu zaopatrującego plebs w zboże stał: 8.Dopisz pojęcia do poniższych opisów. - ustrój późnego cesarstwa, charakteryzujący się absolutną władzą cesarza używającego tytułu pan - proces przyjmowania rzymskich wzorców przez inne ludy - prawda wiary nie podlegająca dyskusji - ustrój, w którym władzę sprawowało zgromadzenie wszystkich obywateli - nauka badająca dzieje i kultury i cywilizacji na podstawie źródeł historycznych 9. Jak się nazywał trybun ludowy, który w II w.p.n.e próbował przeprowadzić w Rzymie reformy agrarne a dzieło kontynuował jego brat? 10.Wyszedł zwycięsko z wojen domowych po śmierci Juliusz Cezara: 13