UCHWAŁA Nr VII/48/2015 RADY GMINY SZTUTOWO z dnia 26 marca 2015 roku w sprawie przyjęcia rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za 2014 rok Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 594, z późn. zm.) oraz art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 135 z późn. zm.), Rada Gminy Sztutowo uchwala, co następuje: 1. Przyjmuję się roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za 2014 rok, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Gminy Waleria Banasik ( podpis nieczytelny )
Uzasadnienie: Zgodnie z art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 135 z późn. zm. ). W terminie do dnia 31 marca każdego roku wójt składa radzie gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacja zadań. 2
GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W SZTUTOWIE SPRAWOZDANIE z realizacji Gminnego Programu wspierania rodziny w gminie Sztutowo na lata 2013-2015 za rok 2014 3
WSTĘP Sprawozdanie zostało przygotowane na podstawie art. 179 ust.1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 135 z późn. zm.) który zobowiązuje Wójta do złożenia Radzie Gminy rocznego sprawozdania z realizacji zadań Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Sztutowo, do dnia 31 marca każdego roku. Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Sztutowo na lata 2013-2014 został przyjęty Uchwałą Nr XXV/227/2013 Rady Gminy Sztutowo z dnia 26 marca 2013r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu wspierania rodziny w Gminie Sztutowo na lata 2013-2015. Wpisuje się w Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Sztutowo na lata 2005-2015. Opracowanie i realizacja Gminnego Programu Wspierania Rodziny należy do zadań własnych gminy. Gminny Program Wspierania Rodziny skierowany jest do rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Art. 176 powołanej ustawy określa zadania własne gminy dotyczące działań związanych z organizacją pieczy zastępczej na terenie gminy, do których należą: - opracowanie i realizacja 3-letniego gminnego programu wspierania rodziny; - tworzenie systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego; - finansowanie kosztów szkoleń, podnoszenia kwalifikacji, innych kosztów asystenta rodziny i rodzin wspierających; - współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub innej placówce; - sporządzanie sprawozdań rzeczowo- finansowych z zakresu wspierania rodziny; - prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej. Celem programu jest wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji związanych z opieką, wychowaniem i skuteczną ochroną dzieci, a także profilaktyka środowiska lokalnego w zakresie promowania społecznie pożądanego modelu rodziny. 4
Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie pracy z rodziną oraz pomocy w opiece i wychowaniu dziecka, za zgodą rodziny i przy jej aktywnym udziale przez: 1. Instytucje i podmioty działające na rzecz dziecka i rodziny; 2. Placówki wsparcia dziennego,; 3. Rodzinę wspierającą. Zadania z zakresu wspierania rodziny zostały powierzone do realizacji Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Sztutowie i są wykonywane przez: - pracowników socjalnych; - asystenta rodziny. Pracownicy socjalni: Pracownicy socjalni podejmując działania koncentrują się przede wszystkim na analizowaniu i diagnozowaniu sytuacji rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, oraz ustalaniu przyczyn występującego kryzysu. Pracownicy socjalni wnioskują również do kierownika ośrodka o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny. Udzielana pomoc ma na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb rodziny oraz wzmocnienie jej w wypełnianych przez nią funkcjach : opiekuńczej, wychowawczej, ekonomicznej, socjalizacyjnej i kulturowej. Wszelkie działania pracownika socjalnego są realizowane w ramach prowadzonej pracy socjalnej i przy ścisłej współpracy z przedstawicielami placówek oświatowych, służby zdrowia, Policji oraz instytucji działających na rzecz rodziny (kuratorzy rodzinni i społeczni, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie). Asystent rodziny: Praca asystenta rodziny polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem mocnych stron członków rodziny, zasobów rodziny, społeczności lokalnej i zasobów instytucjonalnych. Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego, czy też radzenia sobie przez rodziców lub opiekunów dzieci z sytuacjami dnia codziennego. Efektem powinno być odzyskanie przez osoby przyjmujące pomoc kontroli nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodzica, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i rozwojowi dzieci. Efekt ten jest możliwy do osiągnięcia, przy współudziale rodziny na każdym etapie metodycznego 5
działania: od oceny wstępnej, przez układanie planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy do możliwości i kontekstu życia rodziny oraz poprzez małe kroki powolnie posuwanie się do przodu. Asystentem rodziny może być osoba, która spełnia warunki wymienione w art. 12 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, tj.: posiada: a) wyższe wykształcenie na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub, b) wyższe wykształcenie na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programu szkolenia określony w ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi i rodziną lub, c) średnie wykształcenie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także udokumentuje co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi i rodziną, a także: d) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona lub ograniczona; e) wypełnia obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego; f) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W wykonaniu czynności zawodowych przez asystenta rodziny powinni pomagać mu pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, organizacji pozarządowych oraz inne podmioty zajmujące się pracą z dzieckiem i rodziną. Asystent rodziny powinien też współpracować z zespołem interdyscyplinarnym. Placówki wsparcia dziennego: W celu wspierania rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. Zezwolenie na prowadzenie placówek wsparcia dziennego wydaje wójt gminy na czas nieokreślony. Placówka wsparcia dziennego może być 6
prowadzona w formie opiekuńczej, specjalistycznej oraz pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę w formie działań animacyjnych i socjoterapeutycznych. Na terenie Gminy Sztutowo nie są prowadzone placówki wsparcia dziennego działające w oparciu o przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Na terenie gminy funkcjonują 4 świetlice wiejskie prowadzone przez Urząd Gminy w Sztutowie, finansowane z budżetu Gminy i Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Sztutowo. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE WSPIERANIA RODZINY: 1. Zapewnienie opieki asystenta rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych: Celem pracy asystenta jest udzielanie wsparcia i pomocy rodzinom w pokonywaniu bieżących problemów, w nabyciu i doskonaleniu umiejętności społecznych a także zwiększenie kompetencji rodzicielskich. Od 2012 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zatrudnia 1 asystenta rodziny, który w roku 2012 pracował z 6 rodzinami, w roku 2013 z 8 rodzinami ( w tym dwie rodziny z pieczy zastępczej) a w roku 2014 z 11 rodzinami. (powyższe dane przedstawione zostały w Tabeli Nr 1). ROK Liczba rodzin 2012 6 1 2013 8 1 2014 11 1 Liczba zatrudnionych asystentów Tabela nr 1 Liczna rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny. We wszystkich rodzinach objętych wsparciem asystenta rodziny dominującym problemem jest bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych w roku 2013 to 35 rodzin, a w roku 2014 30 rodzin. Rodziny te wymagają wsparcia nie tylko finansowego ale również wsparcia asystenta rodziny, rodziny wspierającej czy też placówek wsparcia dziennego. 7
Środki finansowe związane z pokryciem kosztów zatrudnienia asystenta rodziny zostały pozyskane z Resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej - asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej. W 2012r środki te w 100% pokryły koszty zatrudnienia asystenta rodziny, w roku 2013 w 75% ( max. wysokość), natomiast w roku 2014 stanowiły one 84% kosztów zatrudnienia. Źródła finansowania oraz koszty zatrudnienia asystenta rodziny przedstawia Tabela Nr 2. Źródła finansowania ROK 2012 % Rok 2013 % ROK 2014 % Środki z dotacji- Resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej - asystent rodziny. 11.059,82 zł 100% 18.265,00 zł 75% 25.100 zł 84% Środki własne: 0,00 zł 0% 5993,78 zł 25% 4680,79 zł 16% Razem: 11.059,82 zł 100% 24.258,78 zł 100% 29.780,79 zł 100% Tabela nr 2 Koszty zatrudnienia i źródła finansowania asystenta rodziny. 2. Finansowanie kosztów pomocy, o której mowa w art. 29 ust.2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( koszty ponoszone przez rodziny wspierające). Nową formą wsparcia rodziny, która przeżywa trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych są tzw. rodziny wspierające. Rodzina wspierająca przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w : 1) opiece i wychowaniu dziecka, 2) prowadzeniu gospodarstwa domowego, 3) kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych. Rodzinę wspierającą ustanawia wójt ( z upoważnienia kierownik GOPS) po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego. 8
Na przełomie 2012-2014 roku nie ustanowiono rodziny wspierającej. Ta forma pomocy postrzegana jest przez rodziny jako próbę wtrącania się w ich życie prywatne. 3. Współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo- terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, za dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi wydatki w wysokości: 1.10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 2. 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 3.50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka- w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. W roku 2012 w pieczy zostało umieszczone 1 dziecko, a koszt utrzymania jaki poniosła Gmina Sztutowo wyniósł 132 zł (dziecko umieszczone od listopada 2012r). W roku 2013 Gmina poniosła koszt w wysokości 1554,40 zł, z tytułu umieszczenia 2 dzieci ( w tym 1 dziecko umieszczonego w 2012 roku )a w roku 2014 6331,33 zł. Zadania te są w całości finansowane ze środków własnych gminy. Powyższe dane przedstawia tabela Nr 3. Rok Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej Koszty pobytu dzieci w placówce zastępczej 2012 1 132zł 2013 2 1554,40 zł 2014 5 6331,33 zł Tabela Nr 3. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz koszty pobytu w latach 2012-2014. 9
W stosunku do roku 2012 nastąpił wzrost wydatków na ten cel. Wynika to z dwóch powodów: 1). W 2012r zadanie realizowane było przez okres 2 m-cy ( od listopada 2012r), natomiast w roku 2013 i 2014 przez okres 12 miesięcy. 2). Odpłatność za część dzieci przebywających w systemie pieczy zastępczej wkroczyło w próg 30%. 4. Tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystenta rodziny. Celem podnoszenia kwalifikacji zawodowych dla asystentów rodziny jest wyposażenie asystentów w narzędzia ułatwiające realizację ustawowych zadań oraz udzielenie wsparcia poprzez umożliwienie udziału w szkoleniach. We wrześniu 2013 roku asystent rodziny uczestniczył w trzydniowym szkoleniu na temat rozwiązywania konfliktów w rodzinie Mediacje w ramach działania EFS tworzenie możliwości i finansowanie podnoszenia kwalifikacji przez asystenta rodziny. Natomiast w roku 2014 asystent rodziny uczestniczył w następujących szkoleniach i warsztatach: 1) Centrum Pomocy Psychotraumatologicznej jako nowa perspektywa pomocy instytucjonalnej- modelowe rozwiązania pomocy osobom po przeżytej traumie. 2) TSR warsztat pracy z klientem w podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach. 3) Rozpoznawanie symptomów molestowania seksualnego diagnoza i interwencja. 4) Praca asystenta z rodzinami o szczególnych potrzebach 5) Asystent rodziny praktyczne aspekty pracy. 5. Finansowanie istniejących świetlic środowiskowych oraz dążenie do tworzenia nowych placówek wsparcia dziennego na terenie gminy. W celu wspierania rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. Na terenie Gminy Sztutowo nie są prowadzone placówki wsparcia dziennego działające w oparciu o przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Funkcjonują natomiast 4 świetlice środowiskowe prowadzone przez Urząd Gminy w Sztutowie. Świetlice te zagospodarowują czas wolny dzieci i młodzieży poprzez organizację zajęć pozaszkolnych. 10
6. Podnoszenie kompetencji rodzin tego wymagających w zakresie pełnienia prawidłowych funkcji opiekuńczo-wychowawczych, poprzez organizowanie warsztatów, konsultacji, poradnictwa. W ramach tego zadania w dniu 14 listopada 2013r zostały zorganizowane warsztaty dla rodziców pt: Trening komunikacji w relacji rodzic-dziecko. Organizatorami tego działania był Zespół Interdyscyplinarny Gminy Sztutowo, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sztutowie, Zespół Szkół w Sztutowie oraz Świetlica Środowiskowa w Sztutowie. Warsztaty z rodzicami prowadzone były przez Panią Magdalenę Spryszyńską ( psycholog szkolny) i Jagodę Majos- Dalecką ( pedagog szkolny). Celem warsztatów było promowanie właściwych postaw, podnoszenie kompetencji wychowawczych i świadomości rodzicielskiej oraz poprawa jakości relacji w rodzinie. W marcu 2014r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sztutowie, Zespół Interdyscyplinarny Gminy Sztutowo, Zespół Szkół w Sztutowie oraz Świetlice Środowiskowe, zorganizowały konferencję pt: Szczęśliwe dziecko czyli jak wychować i nie zwariować. Zagrożenia i wyzwania współczesnego rodzicielstwa. Celem konferencji było wsparcie rodziców w ich staraniach wychowawczych, a dzieci i młodzież w kontakcie z rodzicami. Uczestnicy konferencji mieli możliwość uzyskania wiedzy na temat: prawnych rozwiązań w zakresie wspierania rodziny, sposobów odkrywania i rozwijania zdolności dziecka, roli ojca w życiu dziecka, współczesnych zagrożeń i problemów z jakimi borykają się rodzice oraz zasad zdrowego odżywiania. Konferencja była również okazją do wymiany doświadczeń i zdobycia cennej wiedzy w towarzystwie osób najbliższych. Rys. Nr 1 Plakat promujący konferencję Szczęśliwe dziecko 11
Podczas imprezy organizatorzy zapewnili opiekę nad dziećmi animatorzy zabaw z programu PROJEKTOR wolontariat studencki poprowadzili warsztaty dla młodszych uczestników przedsięwzięcia. Rys. Nr 2 Dokumentacja zdjęciowa z przebiegu konferencji. Oprawą artystyczną konferencji były m.in. wystawa prac plastycznych Szczęśliwe dzieciństwo przygotowana przez Świetlice Środowiskowe z terenu Gminy Sztutowo, wystawa fotograficzna Dziecko w obiektywie autorstwa Pani Bożeny Nowak, stoisko z ręcznie wykonanymi zabawkami dla dzieci, występy wokalno - muzyczne przygotowane przez uczniów Zespołu Szkół w Sztutowie. Dużym zainteresowaniem wśród uczestników konferencji zarówno dzieci i dorosłych cieszył się pokaz pierwszej pomocy przygotowany przez przedstawicieli ochotniczej straży pożarnej. 12
Dzięki sponsorom i organizatorom konferencji przygotowano poczęstunek dla przybyłych uczestników. POTRZEBY ZWIAZANE Z REALIZACJĄ ZADAŃ W ZAKRESIE WSPIERANIA RODZINY: 1. Zabezpieczenie środków finansowych na zatrudnienie asystenta rodziny oraz na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez asystenta ( od 01.01.2015r- zadanie obowiązkowe Gminy). 2. Pozyskanie osób do pełnienia funkcji rodziny wspierającej ( w miarę występujących potrzeb). 3. Zabezpieczenie środków finansowych na realizację umów zawartych z rodzinami wspierającymi, które udzielają wsparcia rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. 4. Zabezpieczenie środków finansowych na pokrycie wydatków związanych z opieką i wychowaniem dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej oraz placówkach opiekuńczowychowawczych. Sporządziła: Mirosława Sala Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sztutowie 13