RYNEK BILANSUJĄCY - RYNEK CZY MECHANIZM? KONFERENCJA: Wydzielenie OSD - praktyczne przykłady wdrożenia Dyrektywy 54 Marek Kulesa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Warszawa, 21.11.2006 r.
Zakres prezentacji 1 2 3 4 5 6 Wstęp Regulacje rynku bilansującego a bilansowanie handlowe uczestników rynku Fizyczne bilansowanie zasobów Inne funkcje rynku bilansującego Wpływ rozwiązań stosowanych na rynku bilansującym na rynek hurtowy i detaliczny Podsumowanie Slajd: 2
WSTĘP DEFINICJA RYNKU a SEKTOR ENERGETYCZNY RYNEK zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami RYNEK to miejsce gdzie spotykają się kupujący i sprzedający w celu dokonania transakcji RYNEK to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. Na rynku dokonuje się ustalenia ceny oraz ilości dóbr Slajd: 3
WSTĘP DEFINICJA BILANSOWANIA W ELEKTROENERGETYCE (IRiESP( IRiESP) RYNEK BILANSUJĄCY (RB) - mechanizm bieżącego bilansowania zapotrzebowania na energię elektryczną i wytwarzania tej energii w KSE ENERGIA BILANSUJĄCA (EB) -energia bilansująca (EB) stanowi różnicę pomiędzy energią deklarowaną (ED) a energią rzeczywistą (ER) i jest przedmiotem rozliczeń na RB Slajd: 4
WSTĘP DEFINICJA BILANSOWANIA W ELEKTROENERGETYCE (IRiESP( IRiESP) OBSZAR RYNKU BILANSUJĄCEGO część systemu elektroenergetycznego, w której jest prowadzony hurtowy obrót energią elektryczną oraz w ramach której OSP równoważy bieżące zapotrzebowanie na energię elektryczną z dostawami tej energii w krajowym systemie elektroenergetycznym, oraz zarządza ograniczeniami systemowymi i prowadzi wynikające z tego rozliczenia, z podmiotami uczestniczącymi w RB Slajd: 5
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Podstawy prawne rynku energii elektrycznej a funkcje bilansowania DYREKTYWA 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE tzw. dyrektywa energetyczna ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo energetyczne 1998-2006 Slajd: 6
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Nowe uwarunkowania formalno prawne w 2006 roku (wybrane) IRiESP PSE Operator SA (w części dotyczącej bilansowania ), zatwierdzenie przez Prezesa URE: 10.02.2006, wejście w życie: 01.06.2006 14 IRiESD OSD zatwierdzenie przez Prezesa URE pierwszych trzech instrukcji 02.10.2006 i kolejnych czterech 26.10.2006, wejście w życie kolejno: 01.11.2006 oraz 01.01.2007 Slajd: 7
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Nowe uwarunkowania formalno prawne w 2006 roku (wybrane) Program dla elektroenergetyki, 28.03.2006 i jego realizacja do połowy listopada 2006 projekt zmian ustawy Prawo energetyczne implementacja dyrektywy CHP oraz wprowadzenie zmian zmierzających do wdrożenia TPA, Rada Ministrów, 17.10.2006 prace nad nowymi rozporządzeniami MG kwiecień listopad 2006 w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną Slajd: 8
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Nowe uwarunkowania formalno prawne w 2006 roku (wybrane) prace nad nową ustawą Prawo energetyczne powołanie Zespołu - maj 2006 wymiana i analiza dokumentów, wstępne założenia do nowej ustawy maj październik 2006 opracowanie kolejnej wersji Założeń - listopad 2006 RAPORT Zespołu ds. Analizy Zakłóceń w SE w roku 2006 - listopad 2006 Slajd: 9
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Definicje nowe/zmodyfikowane (projekt nowelizacji ustawy, Druk Sejmowy 1084 z 8.11.06) BILANSOWANIE HANDLOWE zgłaszanie operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego przez podmiot odpowiedzialny za bilansowanie handlowe do realizacji umów sprzedaży energii elektrycznej zawartych przez użytkowników systemu i prowadzenie z nimi rozliczeń różnicy rzeczywistej ilości dostarczonej oraz pobranej energii elektrycznej od wielkości określonych w tych umowach dla każdego okresu rozliczeniowego Slajd: 10
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Definicje nowe/zmodyfikowane (projekt nowelizacji ustawy, Druk Sejmowy 1084 z 8.11.06) CENTRALNY MECHANIZM BILANSOWANIA HANDLOWEGO prowadzony przez operatora systemu przesyłowego, w ramach bilansowania systemu, mechanizm rozliczeń podmiotów odpowiedzialnych za bilansowanie handlowe, z tytułu niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez użytkowników systemu, dla których prowadzą te podmioty bilansowanie handlowe Slajd: 11
REGULACJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Definicje nowe/zmodyfikowane (projekt nowelizacji ustawy, Druk Sejmowy 1084 z 8.11.06) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY ZA BILANSOWANIE HANDLOWE osoba fizyczna lub prawna uczestniczącą w centralnym mechanizmie bilansowania handlowego na podstawie umowy z operatorem systemu przesyłowego, zajmującą się bilansowaniem handlowym użytkowników systemu Slajd: 12
FIZYCZNE BILANSOWANIE ZASOBÓW Ilości energii elektrycznej odebranej z obszaru RB przez poszczególne rodzaje JG w 2005 roku Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 13
FIZYCZNE BILANSOWANIE ZASOBÓW Ilości energii elektrycznej dostarczonej do obszaru RB przez poszczególne rodzaje JG w 2005 roku Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 14
FIZYCZNE BILANSOWANIE ZASOBÓW Procentowe udziały wytwórców w segmentach rynku energii elektrycznej w latach 2002-2005 2005 = = Źródło: URE Slajd: 15
FIZYCZNE BILANSOWANIE ZASOBÓW Struktura zakupu energii elektrycznej przez SD w 2005 r. w poszczególnych segmentach rynku Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 16
FIZYCZNE BILANSOWANIE ZASOBÓW Zestawienie ilości energii bilansującej zakupionej z RB i sprzedanej na RB przez spółki dystrybucyjne w 2005 r. Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 17
INNE FUNKCJE RYNKU BILANSUJĄCEGO ROLA I ZNACZENIE MB Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 18
INNE FUNKCJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Przebieg zmienności ceny CRO w 2005 r. Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 19
INNE FUNKCJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Przebieg zmienności ceny CROz w 2005 r. Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 20
INNE FUNKCJE RYNKU BILANSUJĄCEGO Przebieg zmienności ceny CROs w 2005 r. Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 21
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Wybrane nowe rozwiązania w IRiESP oraz IRiESD nowe uwarunkowania tworzenia grup bilansujących (ponad obszarem jednego OSD) opartych o JGO zmiana dokładności zgłoszeń do 1 kwh wprowadzenie operatorów pomiarów konieczność udostępniania danych nowe funkcje URB przejęcie roli bilansowania, zarządzających grupą bilansującą KORELACJA zapisów IRiESP z zapisami IRiESD Slajd: 22
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Bilansowania grupowe (1) OSP OSD URB URB Sprzedawca USE? Sprzedawca UK = Sprzedawca = URB Sprzedawca USE 2 Odbiorcy Odbiorcy Odbiorcy Slajd: 23
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Bilansowania grupowe (2) OSP URB UD UD OSD UD Sprzedawca UK Odbiorcy Odbiorcy Odbiorcy Slajd: 24
WPŁYW ROZWIĄZAŃ TARYFY, CENY a rynek bilasnujący Prognozy hurtowych cen energii z akcyzą 300 275 267 268 272 Ceny energii w Niemczech na podstawie EEX-19.10.2006 cena produktu =2/3 pasmo + 1/3 szczyt zł/mwh 250 200 150 100 235 165 130 201 199 200 172 183 186 191 148 151 154 157 160 163 167 170 Prognoza cen ARE/ELMARK dla Programu dla energetyki Ceny energii w Skandynawii na podstawie Nordpool-19.10.2006 cena produktu =2/3 pasmo + 1/3 szczyt 195 201 Prognoza URE dla kalkulacji kosztów osieroconych 207 217 50 0 2008 1 2009 2 32010 2011 4 2012 5 2013 6 2014 7 2015 8 2016 9 Źródło: Poręba S.: Stan techniczny polskich Lata elektrowni. Czy czekają nas ceny inwestycyjne energii? BOT GiE SA. III Targi Energii JACHRANKA 2006, 19/20 października 2006 r. Slajd: 25
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Wykorzystanie mocy osiągalnej elektrowni zawodowych w poszczególnych miesiącach 2005 r. - wartości średnie miesięczne ze szczytu wieczornego dni roboczych Źródło: PSE-Operator SA Slajd: 26
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Porównanie wpływu niedoboru mocy na ceny energii elektrycznej w różnych krajach 300,00 250,00 200,00 EUR/MWh 150,00 100,00 50,00 0,00 2006-07-01 2006-07-06 2006-07-11 2006-07-16 2006-07-21 2006-07-26 2006-07-31 EEX [ /MWh] Powernext [ /MWh] OTE [ /MWh] TGE [ /MWh] poee [ /MWh] RBs [ /MWh] REDUKCJE Slajd: 27
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Sytuacja w KSE w połowie 2006 r. i jej wpływ na rynek energii 36 000 34 000 32 000 30 000 28 000 26 000 24 000 22 000 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 1-07 2-07 3-07 4-07 5-07 6-07 7-07 8-07 9-07 10-07 11-07 12-07 13-07 14-07 15-07 16-07 17-07 18-07 19-07 20-07 21-07 22-07 23-07 24-07 25-07 26-07 27-07 28-07 29-07 30-07 31-07 njwcd planowo zdolnosci wytwórcze dostępne dla OSP njwcd dostawy awaryjne dostawy awaryjne od OSPów (w tym HVDC) postoje awaryjne ubytki z powodu warunków chłodzenia ubytki z powodu ograniczeń sieciowych remonty niedyspozycyjne njwcd zapotrzebowanie KSE z planową wymianą Źródło: Kasprzyk S.: Praca KSE latem 2006 r. PSE-Operator SA, październik 2006 Slajd: 28
WPŁYW ROZWIĄZAŃ Średnia ważona cena CRO na Rynku Bilansującym w okresie od 20 czerwca do 31 lipca 2006 r. źródło: PSE-Operator SA Slajd: 29
PODSUMOWANIE Rynek czy mechanizm bilansujący techniczny vs. handlowy wymiar bilansowania zdecydowanie: MECHANIZM BILANSUJĄCY konieczność zmiany modelu i mentalności uczestników rynku energii wpływ zdarzeń w KSE w połowie 2006 roku na ideę, zasady i działanie rynku bilansującego oraz propozycje zmian Slajd: 30
PODSUMOWANIE Dostęp PO do RB z tzw. otwartą pozycją wciąż - 5 lat - (zdaniem OSP) problem nie do rozwiązania NOWY WYMIAR PROBLEMU po 1 lipca 2007 r. (po wydzieleniu obrotu z struktur ZE oraz zmianach organizacyjno - funkcjonalnych) brak problemu w przypadku zmiany charakteru RB na techniczny Slajd: 31
PODSUMOWANIE Wpływ zmian IRiESP i IRiESD na REE siła pozytywnych zmian na proces zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce (przeciągające się) prace nad rozporządzeniem systemowym, wpływ zmian na IRiESP i IRiESD planowana implementacja nowych rozwiązań REE w Polsce poprzez zapisy nowej ustawy Prawo energetyczne, wpływ zmian na IRiESP i IRiESD Slajd: 32
Dojrzały rynek energii = różnorodność form handlu i podmiotów na rynku dziękuj kuję za uwagę Towarzystwo Obrotu Energią ul. Czackiego 7/9/11, 00 043 Warszawa tel. (22) 827 57 93 fax (22) 826 61 55 e-mail: toe@toe.pl Slajd: 33