FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE - EMISJE OBLIGACJI

FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE - EMISJE OBLIGACJI

INSTRUMENTY DŁUśNE ŚREDNIO I DŁUGOTERMINOWEGO FINANSOWANIA INWESTYCJI W ENERGETYCE - Kredyt inwestycyjny najczęściej stosowany instrument finansowania inwestycji długoterminowych - Nieskarbowe papiery dłuŝne równorzędnym instrumentem, który jest i moŝe być stosowany jako źródło pozyskiwania kapitału do sfinansowania celów inwestycyjnych w energetyce 2

ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA ŚRODKÓW NA INWESTYCJE ENERGETYCZNE - Kredyty inwestycyjne banki i instytucje finansowe (ograniczenie i limity na poszczególnych kredytobiorców jak teŝ i poszczególne sektory gospodarki) - Obligacje potencjalnie większa liczba inwestorów zainteresowanych nabywaniem obligacji NABYWCY OBLIGACJI KORPORACYJNYCH - Banki (ograniczenia wewnętrzne limity zaangaŝowania na poszczególnych emitentów) - Towarzystwa Ubezpieczeniowe - Fundusze Inwestycyjne (ograniczenia związane z ratingiem emitenta, chyba Ŝe akcje emitenta są notowane na GPW lub obligacje będą notowane na Bond Spot / Catalyst) - Fundusze Emerytalne (ograniczenia co do emisji niepublicznych związane z zabezpieczeniem emisji i ratingiem emitenta, chyba Ŝe akcje emitenta są notowane na GPW lub obligacje będą notowane na Bond Spot / Catalyst)) 3

STRUKTURA NABYWCÓW KORPORACYJNYCH PAPIERÓW DŁUśNYCH stan na 30-11-2009 r. mln PLN 6 000 5 348,2 5 951,8 5 000 4 000 3 655,6 4 173,3 3 000 2 030,4 2 000 1 000 1 117,3 149,2 931,2 35,9 243,3 934,2 772,6 76,0 141,0 584,5 219,1 0 Banki Towarzystwa ubezpieczeniowe Fundusze emerytalne Fundusze inwestycyjne Przedsiębiorstwa Podmioty zagraniczne Inne instytucje finansowe Pozostałe jednostki < 1 r. > 1 r. Źródło: Rating & Rynek, FITCH Polska S.A., (za NPB na podstawie danych z 13 banków) 4

AKTYWA W ZARZADZANIU FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE FUNDUSZE EMERYTALNE TOWARZYSTWA UBEZPIECZENIOWE 88,2 mld PLN (stan na 30-09-09) 180 mld PLN (stan na 30-12-09) 140,3 mld PLN (stan na 30-06-09) Źródło: www.analizy.pl Źródło: www.knf.gov.pl Źródło: www.knf.gov.pl MoŜliwości inwestycyjne powyŝszych podmiotów ograniczone są limitem zaangaŝowania w papiery dłuŝne jednego emitenta do wysokości 5% wartości posiadanych aktywów. 5

NIEPUBLICZNE OBLIGACJE KORPORACYJNE SPOSÓB NA POZYSKANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH Z RYNKU KAPITAŁOWEGO -Obligacje korporacyjne - spółki sektora energetycznego jako emitenci obligacji - spółka o specjalnym przeznaczeniu (SPV) powołana dla realizacji inwestycji przez spółkę z sektora energetycznego -Obligacje - niezabezpieczone (notowane na Bond Spot Catalyst lub emitowane przez spółki, których akcje są dopuszczone do notowań na rynku regulowanym -Obligacje - zabezpieczone (na majątku emitenta) Zabezpieczenie obligacji moŝe stanowić istotny element zwiększający atrakcyjność instrumentu dłuŝnego, a tym samym wpływając na popyt na takie instrumenty zwłaszcza jeŝeli jest połączony z ratingiem inwestycyjnym emitenta 6

NIEPUBLICZNE OBLIGACJE KORPORACYJNE ZALETY - Stosunkowo szybki i prosty proces przygotowania emisji - Niskie wymogi informacyjne - WyŜsza płynność w porównaniu do kredytu (obligacje na okaziciela) - NiŜsze koszty przygotowania emisji niŝ w przypadku emisji obligacji w trybie oferty publicznej WADY - NiŜsza płynność w stosunku do rynku publicznego/ niŝsze limity inwestycyjne - Ryzyko istnienia ograniczeń w nabywaniu obligacji dla funduszy emerytalnych - W przypadku obligacji emitowanych na stałej stopie procentowej dla niektórych funduszy brak moŝliwości wyceny papieru 7

NIEPUBLICZNE OBLIGACJE KORPORACYJNE ZWIĘKSZENIE ATRAKCYJNOŚCI INSTRUMENTU - ZABEZPIECZENIE i RATING Z uwagi na ustawowe ograniczenia dla otwartych funduszy emerytalnych istotnym elementem pozwalającym na potencjalny wzrost zainteresowania tych instytucji w inwestowanie w niepubliczne obligacje korporacyjne jest emitowanie przez spółki niepubliczne obligacji w całości zabezpieczonych (całe odsetki w okresie zapadalności + kapitał), np. poprzez zastaw, hipotekę lub udzielenie nieodwołalnej gwarancji lub poręczenia przez podmiot posiadający ocenę na poziomie inwestycyjnym, nadaną przez wyspecjalizowaną agencję ratingową, (S&P, Moody s, Fitch Ratings ) lub poprzez posiadanie takiej oceny przez samą emisję, gdyŝ pozwala on inwestorom na ocenę zdolność Kredytobiorcy do dokonywania terminowej obsługi zobowiązań płatniczych zaciąganych przez dany podmiot w trakcie trwania transakcji. 8

OBLIGACJE - CZYNNIKI PRZEMAWIAJĄCE NA KORZYŚĆ Instrument jakim jest niepubliczna obligacja korporacyjna na okaziciela posiada kilka czynników, które mogą przemawiać na jej korzyść jako instrumentu potencjalnego finansowania inwestycji w energetyce z uwagi na większą atrakcyjność dla inwestorów, w tym banków poszukujących bezpiecznego instrumentu o dobrej jakości kredytowej oraz o wyŝszej rentowności niŝ lokata czy papiery skarbowe - większa płynność (w stosunku do kredytu inwestycyjnego) - większa liczba potencjalnych inwestorów (kredyt udzielają tylko banki) - moŝliwość realizacji zysków przed terminem zapadalności - moŝliwość zmniejszania koncentracji na emitencie - Gwarancja emisji - w przypadku jeŝeli organizatorami emisji obligacji są Banki, istnieje moŝliwość zagwarantowania objęcia emisji (Umowa Gwarancyjna), co daje pewność powodzenia emisji i pozyskania środków na finansowanie inwestycji 9

SYTUACJA NA RYNKU OBLIGACJI NIERZĄDOWYCH W POLSCE - od IX 2008 do VIII 2009 brak znaczących emisji rynkowych (tj. nie będących substytutem kredytu) poza obligacjami komunalnymi oraz emisjami z gwarancja rządową spowodowane awersją do ryzyka inwestorów instytucjonalnych oczekujących wyŝszych spreadów (dla 10 lat marŝe dla J.S.T wynosiły średnio 190-250 pb. w pierwszej połowie 2009) - od IX 2009 do XII 2009 poprawa nastrojów na rynku kilka emisji korporacyjnych rynkowych (nie z sektora energetyki na łączna kwotę ok. 800 mln PLN) zapadalność 3-5 lat szacowane marŝe na zmienną stopę procentową: 300-450 p.b. emisje BGK z gwarancja rządową o zapadalności do 9 lat z marŝą 30-40 p.b. powyŝej obligacji skarbowych - obecne tendencje wzrost zainteresowania inwestorów instytucjonalnych długiem korporacyjnym przewidywane dalsze wydłuŝanie tenorów stopniowy spadek marŝ oczekiwanych przez inwestorów instytucjonalnych 10

PERSPEKTYWY DLA ENERGETYKI brak średnioterminowych i długoterminowych obligacji z sektora energetycznego w portfelach funduszy emerytalnych, firm ubezpieczeniowych oraz funduszy inwestycyjnych aktywa w zarządzaniu np. OFE ok. 180 mld PLN ( ulokowane w dług korporacyjny ca 2 mld PLN, w akcje PGE ca 2,7 mld PLN wg raportów rocznych OFE na 31.12.2009) limit 5% zaangaŝowania w aktywa jednego emitenta oznacza, iŝ OFE mogą zaangaŝować się ustawowo w obligacje PGE do kwoty ca 6 mld PLN po spełnieniu innych wymogów limitowych (zabezpieczenia lub rating lub notowanie na BondSpot obligacji lub notowanie akcji emitenta na GPW) w miarę poprawy sentymentu realne wydłuŝenie tenorów powyŝej 5Y - 7Y dla obligacji z sektora energetycznego covenanty mniej restrykcyjne w porównaniu do kredytów inwestycyjnych 11

UDZIAŁ BANKÓW W RYNKU EMISJI PAPIERÓW DŁUśNYCH Udział banków w rynku papierów dłuŝnych przedsiębiorstw i banków o terminie zapadalności powyŝej 1-go roku według kwot zadłuŝenia (stan na 31-12-2009 r.) Udział banków w rynku w rynku KPD według kwot zadłuŝenia (stan na 31-12-2009 r.) II pozycja BRE Bank 23,27% I pozycja BRE Bank 24,67% Pozostali 76,73% Pozostali 75,33% Źródło: Rating & Rynek, FITCH Polska SA 12

FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE BRE Bank SA - wybrane transakcje Obligacje korporacyjne krótko- i średnioterminowe Czerwiec 2002 Listopad 2006 Maj 2008 Kwiecień 2004 Październik 2002 2 500 000 000 PLN 2 000 000 000 PLN Obligacji 1 000 000 000 PLN 1 000 000 000 PLN Emisja Obligacji gwarantowanych przez Skarb Państwa Rzeczypospolitej Polskiej 1 000 000 000 PLN Dealer Współorganizator, Dealer Współorganizator, Dealer Współorganizator, Agent Emisji, Dealer Wrzesień 2006 Czerwiec 2001 Listopad 2007 Listopad 2007 Maj 2008 Spółki z Grupy Nestlé w Polsce Obligacji 650 000 000 PLN gwarantowany przez Nestlé SA 550 000 000 PLN 500 000 000 PLN 500 000 000 PLN 400 000 000 PLN Organizator, Gwarant, Dealer Dealer Dealer Organizator, Dealer Sierpień 2007 Czerwiec 2006 Październik 2007 Czerwiec 2003 Czerwiec 2007 Obligacji 400 000 000 PLN 350 000 000 PLN 300 000 000 PLN 300 000 000 PLN 120 000 000 PLN Współorganizator, Sub-Agent, Dealer Organizator, Dealer 13

FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE BRE Bank SA - wybrane transakcje Papiery dłuŝne banków i przedsiębiorstw leasingowych Marzec 2008 Wrzesień 2004 Wrzesień 2006 Październik 2005 Styczeń 2006 Grupa Volkswagen w Polsce oraz Volkswagen Group Services SCS Certyfikatów Depozytowych 2 500 000 000 PLN Papierów DłuŜnych gwarantowanych przez Volkswagen AG, Volkswagen Financial Services AG 2 000 000 000 PLN Certyfikatów Depozytowych 1 500 000 000 PLN Papierów DłuŜnych 1 500 000 000 PLN 1 000 000 000 PLN Organizator, Dealer Organizator, WspólmenedŜer Wiodący, Agent ds. Dokumentacji, Dealer Subskrybent Wyłączny Współorganizator, Dealer Maj 2005 Maj 2006 Styczeń 2008 Maj 2008 Maj 2004 Rabobank Polska SA Certyfikatów Depozytowych 1 000 000 000 PLN Papierów DłuŜnych 1 000 000 000 PLN Papierów DłuŜnych gwarantowany przez Rabobank Nederlanden 1 000 000 000 PLN Certyfikatów Depozytowych gwarantowanych przez Nordea Bank Finland Abp 700 000 000 PLN 500 000 000 PLN Organizator, Dealer Współorganizator, Dealer Współorganizator, Dealer Organizator, Dealer Euroobligacje i emisje publiczne Lipiec 2003 BRE INTERNATIONAL FINANCE BV BRE FINANCE FRANCE SA Euroobligacji 1 500 000 000 EUR Gwarant Emisji Grudzień 2003 Program Publicznej Emisji Obligacji 3 000 000 000 PLN Organizator, Dealer Oferujący Kwiecień 2003 Program Publicznej Emisji Hipotecznych Listów Zastawnych 500 000 000 PLN MenadŜer Wiodący, Organizator Emisji, Dealer, Subemitent Usługowy Oferujący 14

FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE BRE Bank SA - wybrane transakcje Obligacje podporządkowane Sekurytyzacja Obligacje komunalne Październik 2000 AUTOSTRADA WIELKOPOLSKA S.A. Emisja Obligacji Podporządkowanych 3 261 565 500 PLN wartość nominalna obligacji serii B Agent Emisji, Dealer Kwiecień 2001 zabezpieczonych wierzytelnościami w ramach Programu Sekurytyzacji Wierzytelności 100 000 000 PLN Organizator Programu Sekurytyzacji, Administrator Zastawu, Agent Emisji, Dealer SPV Pharmag-HM Lipiec 2009 Miasto Stołeczne Warszawa 4 000 000 000 PLN Wartość Nominalna Pierwszej Emisji Publicznej Obligacji 600 000 000 PLN Współorganizator Oferujący Lipiec 2004 Luty 1999 Sponsor Programu Sekurytyzacji Październik 2001 Obligacji Podporządkowanych 80 000 000 PLN Pierwszy w Polsce Programu Sekurytyzacji Wierzytelności 50 000 000 PLN Organizator Programu Sekurytyzacji Miasto Poznań Pierwsza Emisja Obligacji Komunalnych 105 000 000 PLN Grudzień 2002 Gmina Wrocław Obligacji Komunalnych 80 000 000 PLN 15

FINANSOWANIE INWESTYCJI W ENERGETYCE INFORMACJE BRE Bank SA Ul. Senatorska 18 Warszawa DEPARTAMENT FINANSOWANIA STRUKTURALNEGO I MEZZANINE Jacek Zwierzchowski Wicedyrektor Departamentu (22) 829 15 91 e-mail: jacek.zwierzchowski@brebank.pl DEPARTAMENTU RYNKÓW FINANSOWYCH Tomasz Gałka Wicedyrektor Departamentu (22) 829 02 43 e-mail: tomasz.galka@brebank.pl 16