Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola Warszawa, 2013
Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola Przygotowany w ramach Projektu Europejskiego Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja oraz wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. www.sfop.um.warszawa.pl
Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu) ul. Jagiellońska 59 (pokój B-15) 03-301 Warszawa tel.: +48 22 519 22 17 e-mail:sfop@kozminski.edu.pl www.sfop.kozminski.edu.pl Zespół redakcyjny: prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu dr Jan Dąbrowski dr Izabela Koładkiewicz Mariusz Łopaciński Aleksandra Pucek-Mioduszewska Emilia Chilińska Paweł Parafiniuk Agata Turadek Copyright by Stołeczne Forum Przedsiębiorczości Wydanie I Warszawa, listopad 2013 Tytuł projektu: Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja i pilotażowe wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. Numer umowy: UDA-POKL.08.01.02-14-137/11 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt okładki, skład i druk: GAMMA Sp. z o.o. Przeryty Bór 52 39-216 Stara Jastrząbka www.gamma24.pl Egzemplarz bezpłatny
Spis treści Wprowadzenie 6 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP 6 2. Cel Raportu 6 4. Struktura Raportu 7 5. Zespół autorski 7 I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wola analiza empiryczna 8 1. Aktywność przedsiębiorcza na Woli na tle Warszawy 8 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy 8 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Woli według sektorów priorytetowych Projektu SFoP 9 2. Struktura gałęziowa firm na Woli 10 3. Struktura firm według wieku 11 4. Struktura firm według formy prawnej 12 5. Struktura firm według liczby zatrudnionych 12 6. Firmy nowozarejestrowane na Woli w I połowie 2013 r. 13 II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Wola 15 1. Instytucje otoczenia biznesu (IOB) 15 1.1. Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców 15 1.2. Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Woli (stan 31.12.2012) 16 2. Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicowy 16 2.1. Problematyka przedsiębiorczości w strategii rozwoju Dzielnicy 16 2.2. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców 16 2.3. Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy 17 III. Problemy i postawy przedsiębiorców 20 1. Główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 20 2. Budowa relacji biznesowych 21 3. Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne 23 4. Dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP 24 4.1. Spotkania sieciujące - jako narzędzie budowy relacji biznesowych 24 4.2 Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP 26 4.3. Działalność Animatora Współpracy z MŚP 28 Aneks Statystyczny 33
Wprowadzenie 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP Stołeczne Forum Przedsiębiorczości (SFoP) jest wspólnym Projektem miasta stołecznego Warszawy (Lider Projektu) oraz Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu), finansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanym w okresie 01.09.2012r. do 31.10.2014r. Nr umowy UDA-POKL.08.01.02-14-137/11. Warszawa ma znaczącą pozycję na krajowej mapie przedsiębiorczości. Na terenie Stolicy działa ok. 146 tys. podmiotów gospodarczych, co stanowi 50% aktywnych podmiotów na terenie Mazowsza i ponad 8% wszystkich podmiotów w kraju. Innymi słowy, co dwunasty aktywny polski przedsiębiorca ma zarejestrowaną siedzibę w Warszawie. Ze względu na pozycję Stolicy na mapie gospodarczej Polski znaczna ich część w swej działalności wykracza poza Warszawę, rozwijając aktywność w skali całego kraju a także na rynkach międzynarodowych. W poszczególnych dzielnicach Warszawy aktywnie działa kilka lub kilkanaście tysięcy firm. Głównym mankamentem dotychczasowego etapu rozwoju przedsiębiorczości jest brak więzi ekonomicznych i społecznych między przedsiębiorcami na poziomie lokalnym w dzielnicy i w skali Warszawy. To z kolei powoduje, że nie ma efektywnych instrumentów uzgadniania i prezentacji interesów tej znaczącej grupy społecznej oraz współpracy z lokalną administracją. Projekt SFoP wychodzi naprzeciw takim potrzebom. Obejmuje 6 z 18 dzielnic Warszawy (Ochota, Wola, Praga-Południe, Targówek, Ursynów i Wilanów). Na ich terenie działa łącznie 38,2% podmiotów gospodarczych Stolicy, z czego na Woli 8%. Dzięki wdrożeniu Projektu SFoP, przedsiębiorcy będą mogli się lepiej poznać i nawiązać relacje biznesowe na poziomie Dzielnicy. Także zidentyfikować wspólne dla środowiska problemy i priorytety oraz skutecznie je prezentować, w kontaktach z lokalną administracją. Głównym instrumentem sieciowania przedsiębiorców są cykliczne spotkania oraz dedykowane portale społecznościowe, będące platformą do nawiązywania kontaktów o charakterze biznesowym oraz dla podejmowania lokalnych inicjatyw społecznych. Ważnym kierunkiem działania w Projekcie jest wsparcie merytoryczne i kadrowe dla Urzędów Dzielnicowych tak, by mogły skutecznie realizować politykę rozwoju przedsiębiorczości na poziomie lokalnym. W pierwszej kolejności dotyczy to wsparcia dla zatrudnionych w ramach Projektu, Dzielnicowych Animatorów Współpracy z MŚP. W wyniku realizacji Projektu władze dzielnic uzyskają również praktyczne narzędzia kontaktów z przedsiębiorcami w postaci baz danych, a także know how w zakresie wykorzystania informacji do formułowania lokalnych strategii rozwoju przedsiębiorczości oraz monitorowania postępów w ich realizacji. 2. Cel Raportu Jednym z podstawowych ograniczeń w planowaniu różnorodnych inicjatyw wspierania przedsiębiorczości jest brak solidnej podstawy empirycznej, by móc realizować politykę opartą na wiedzy. Opracowane w ramach Projektu SFoP dzielnicowe raporty o stanie przedsiębiorczości mają za zadanie wypełnić tę lukę. Jednocześnie będą one służyły, jako punkt wyjścia do opracowania dzielnicowych strategii rozwoju przedsiębiorczości, co także jest przewidziane w ramach Projektu SFoP. 3. Źródła danych, sposoby ich analizy i prezentacji, ograniczenia Raport został sporządzony na podstawie specjalnie przygotowanych na potrzeby Projektu SFoP danych, pozyskanych z rzędu Statystycznego w Warszawie (GUS), Centrum Analitycznego Administracji Celnej (CAAC) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na podstawie dodatkowych analiz ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Warszawy, zostały wyodrębnione firmy aktualnie prowadzące działalność. W konsekwencji wszelkie dane zbiorcze prezentowane w Raporcie dotyczą firm aktywnych. Istotne ograniczenia odnoszą się do możliwości przypisania konkretnej firmy do dzielnicy. Następuje to na podstawie lokalizacji jej głównej siedziby, co nie przesądza, że koncentracja rzeczywistej działalności może mieć miejsce w innych obszarach geograficznych. Podobnie przypisanie podmiotu do określonej branży następuje poprzez zadeklarowany w Rejestrze REGON, główny przedmiot działalności. Te dane nie muszą być aktualne, a ponadto przedsiębiorstwo może mieć bardzo zróżnicowany profil działalności. Jeśli chodzi o dane jakościowe to zostały one przekazane przez Urząd Dzielnicy Wola lub zebrane w wyniku prac badawczych, prowadzonych w ramach Projektu SFoP. Ponieważ jest to pierwsza próba całościowej analizy sektora przedsiębiorstw na Woli nie można wykluczyć mankamentów chociażby z tytułu wspomnianych wyżej trudności przypisania geograficznego i branżowego firm a także pominięcia pewnych informacji. Te i inne mankamenty będziemy starali się eliminować w kolejnych edycjach Raportu. 6
4. Struktura Raportu 5. Zespół autorski Raport składa się z Wprowadzenia, trzech rozdziałów oraz Aneksu Statystycznego. Po Wprowadzeniu, w Rozdziale I prezentujemy kompleksową analizę statystyczną aktywności przedsiębiorczej na Woli. Rozdział II poświęcony jest omówieniu działalności Instytucji Otoczenia Biznesu oraz dotychczasowych doświadczeń współpracy Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami. W Rozdziale III przedstawiamy dotychczasowe działania w ramach Projektu SFoP w zakresie sieciowania przedsiębiorców (spotkania sieciujące, działalność Animatora ds. Współpracy z MŚP), a także wyniki badań nt. postaw przedsiębiorców, zrealizowanych dotychczas w ramach Projektu. Ponieważ w Rozdziale I prezentujemy dane statystyczne w wersji graficznej (diagramy) do Raportu został dołączony Aneks zawierający szczegółowe zestawienia w postaci tabelarycznej. Raport został przygotowany przez zespół w skład, którego weszli pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego (ALK) oraz Urzędu Dzielnicy Wola m. st. Warszawy (UD). prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu Redakcyjnego dr Jan Dąbrowski (ALK) - Ekspert dr Izabela Koładkiewicz (ALK) - Główny Ekspert ds. Badań i Wsparcia Mariusz Łopaciński (ALK) - Koordynator Projektu Aleksandra Pucek-Mioduszewska (ALK)- Asystentka ds. Sieciowania Przedsiębiorstw Emilia Chilińska Animatorka Współpracy z MŚP w Dzielnicy Wola Paweł Parafiniuk Urząd Dzielnicy Wola m.st. Warszawy Agata Turadek Urząd Dzielnicy Wola m.st. Warszawy 7
I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wola analiza empiryczna 1. Aktywność przedsiębiorcza na Woli na tle Warszawy 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy wysoki udział Woli w handlu i naprawach, przemyśle, zakwaterowaniu i gastronomi oraz obsłudze rynku nieruchomości (Diagram 1). Najsłabiej reprezentowane są sektory kultury i rekreacji, opieki społecznej i pomocy społecznej oraz edukacji. Na terenie Dzielnicy Wola na koniec 2012 r. aktywnych było 11,6 tys. podmiotów, co stanowi 8% wszystkich podmiotów na terenie Warszawy (146,3 tys.). Jest to więc zbliżony do udziału dzielnicy w ludności Warszawy (8,1%). W podziale na poszczególne sektory gospodarki (sekcje PKD) zwraca uwagę relatywnie Diagram 1. Przedsiębiorstwa aktywne na Woli jako % Warszawy według sekcji PKD (stan 31.12.2012) przemysł budownictwo handel i naprawy transport i gospodarka magazynowa zakwaterowanie i gastronomia informacja i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa obsługa rynku nieruchomości 8,4% 8,1% 8,9% 8,2% 8,4% 8,0% 8,0% 8,4% 7,4% działalność profesjonalna naukowa i techniczna 6,5% 8,5% administrowanie i działalność wspierająca edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna kultura i rekreacja 6,4% 6,4% 8,0% Na Woli mieszka 8% ludności Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. razem 8
1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Woli według sektorów priorytetowych Projektu SFoP Działania Projektu wpisują się w szereg inicjatyw podejmowanych w Stolicy a mających za zadanie wspieranie potrzeb przedsiębiorczych. Tym samym w Projekcie SFoP zostały określone pewne priorytetowe sektory oraz rodzaje aktywności, odgrywające kluczową rolę w rozwoju całej Warszawy. Diagram 2 ilustruje procentowy udział aktywnych firm na Woli na tle całego Miasta. Jest on niższy niż odpowiedni udział dla wszystkich przedsiębiorstw. Satysfakcjonujący stan występuje w przemyśle wysokiej techniki oraz średnio-wysokiej techniki i w sektorze badawczo-rozwojowym. Na terenie Woli jest zarejestrowanych prawie 11% wszystkich firm z udziałem zagranicznym w Warszawie. W zdecydowanej większości przypadków działają one w skali ogólnokrajowej. Diagram 2. Przedsiębiorstwa aktywne na Woli jako % Warszawy w sektorach priorytetowych SFoP (stan 31.12.2012) pwwt - przemysły wysokiej techniki pwst - przemysły średnio-wysokiej techniki telk - telekomunikacja hods - usługi oprogramowania, doradztwo BNPR - Badania i rozwój 8,7% 8,2% 8,1% 9,2% 10,4% htcs - sektor kreatywny (high tech) csek - sektor kreatywny (podstawowy) 7,5% 6,8% 7,4% 10,8% eksporterzy i/lub importerzy firmy z udziałem zagranicznym Na Woli działa 8% wszystkich przedsiębiorców Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 9
2. Struktura gałęziowa firm na Woli Struktura gałęziowa aktywnych podmiotów gospodarczych na Woli jest zbliżona do podobnej struktury dla całej Warszawy i kraju (Diagram 3). Wiodący udział mają firmy działające w sferze handlu i napraw, usługowej działalności profesjonalnej (naukowej i technicznej). Diagram 3. Struktura firm aktywnych na Woli według sekcji PKD 2007 (stan 31.12.2012) Pozostałe Handel i naprawy 21,7% 4,2% 1,1% 2,5% 2,9% 3,5% Kultura i rekreacja Zakwaterowanie i gastronomia Edukacja Obsługa rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 19,5% 3,6% 4,8% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa AdministrowaniE i działalność wspierająca 5,9% Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 8,3% 7,1% informacja i komunikacja 7,6% 7,3% Transport i gospodarka magazynowa przemysł Budownictwo Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 10
3. Struktura firm według wieku Wśród firm aktywnych na Pradze-Południe 65% zostało zarejestrowanych po roku 2000 (Diagram 4), z czego niecałe 17% w atach 2011-2012. Jednocześnie w zaprezentowanym ujęciu zwraca uwagę znacząca liczba podmiotów aktywnych, które powstały w bardzo trudnym dla przedsiębiorców okresie 1991-2000. Ponadto warto zaznaczyć, że nadal działają 292 firmy, które rozpoczęły działalność do roku 1991, z czego 109 zarejestrowano jeszcze w okresie realnego socjalizmu a 183 powstało w przełomowym dla transformacji ustrojowej roku 1990. 2011-2012 16,9% Diagram 4. Struktura firm aktywnych na Woli według daty rejestracji (stan 31.12.2012) 2001-2010 48,2% 1991-2000 32,4% do 1990 2,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 11
4. Struktura firm według formy prawnej Jednoosobowa działalność gospodarcza jest reprezentowana najliczniej (blisko 73%) (Diagram 5) spośród wszystkich firm zarejestrowanych w Warszawie. W skali całej Warszawy udział ten jest nieco wyższy i wynosi odpowiednio 80%. Równocześnie przedsiębiorcy Woli w relatywnie mniejszym stopniu wykorzystują bardziej zaawansowane formy jak spółka z o.o. czy spółka akcyjna. Na Woli działa 188 spółek akcyjnych czyli 12,7% wszystkich zarejestrowanych na terenie Warszawy. Rosnącym zainteresowaniem cieszy się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ze względu na wprowadzone ostatnio obniżenie wysokości wymaganego kapitału oraz uproszczenie procedury rejestracyjnej. Diagram 5. Struktura firm aktywnych na Woli według formy prawnej (stan 31.12.2012) Pozostałe 2,1% Spółka akcyjna 1,6% Spółka jawna 1,4% Spółka cywilna 2,9% Spółka z o.o. 19,1% Jednoosobowa działalność gospodarcza 72,9% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. Diagram 6. Struktura firm aktywnych na Woli według liczby zatrudnionych (stan 31.12.2012) 5. Struktura firm według liczby zatrudnionych Struktura firm aktywnych na Woli według wielkości zatrudnienia kształtuje się relatywnie korzystnie na tle Warszawy, a także całego kraju. Przede wszystkim znacznie niższy jest odsetek firm bez pracowników, ok. 50% wobec 54% w Warszawie i 66% w skali całego kraju. Jednocześnie na Woli relatywnie duży jest udział firm małych (bez mikro), średnich i dużych 13% wobec 10% w całej Warszawie i mniej niż 5% w skali całego kraju. Na tle całej Warszawy, stosunkowo liczna jest grupa firm średnich (przedział 50-249 osób) i dużych (powyżej 249 osób) mających siedzibę na Woli odpowiednio 366 i 153. 250 i więcej zatrudnionych 1,3% 50-249 zatrudnionych 3,1% 10-49 zatrudnionych 8,2% 6-9 Zatrudnionych 6,1% 1-5 zatrudnionych 30,9% Firmy niezatrudniające pracowników 50,3% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 12
6. Firmy nowo zarejestrowane na Woli w I połowie 2013 r. W okresie styczeń czerwiec na terenie Woli zostało zarejestrowanych 1345 nowych podmiotów gospodarczych, co stanowiło 9,6% dla całej Warszawy w tym samym okresie. W porównaniu do firm już istniejących nastąpiły pewne przesunięcia w strukturze gałęziowej (Diagram 7 i 8). I tak wśród nowo zarejestrowanych znacząco wzrósł udział firm informatycznych (13,5% - poprzednio 8,3%) oraz w działalności profesjonalnej (odpowiednio 24,8% poprzednio 19,5%). Wyraźny spadek udziału wśród nowo zarejestrowanych firm widoczny był w transporcie - 2,9% w I poł. 2013 r., wobec 7,1% w 2012 r. Diagram 7. Struktura nowo zarejestrowanych firm na Woli w okresie styczeń czerwiec 2013 r. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Handel i naprawy 20,2% 24,8% Pozostałe 3,2% 1,1% 2,5% 2,6% 2,9% Kultura i rekreacja 3,3% 3,3% 5,0% 5,7% Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Transport i gospodarka magazynowa Obsługa rynku nieruchomości Zakwaterowanie i gastronomia Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 13,5% 6,3% 5,7% przemysł Administrowanie i działalność wspierająca informacja i komunikacja Budownictwo Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 13
działalność finansowa i ubezpieczeniowa Firmy zarejestrowane do 31.12.2012 r. Diagram 8. Zestawienie firm według branż i daty Firmy zarejestrowane między 01.01.2013r. a 31.06.2013r. administrowania i działalność wspierająca opieka zdrowotna i pomoc społeczna 3,6% 5,0% 4,8% 5,7% informacja i komunikacja 5,9% 2,6% 8,3% Przemysł 7,6% 13,5% 5,7% 5,7% Budownictwo 7,3% 7,1% 2,9% Transport i gospodarka magazynowania 19,5% 24,8% 21,7% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 20,2% Handel i naprawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 14
II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Wola 1 1. Instytucje otoczenia biznesu (IOB) 1.1. Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców Do ogólnopolskich instytucji otoczenia biznesu, które mają siedzibę na terenie Dzielnicy Wola należy Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Podstawowym celem jej działania jest udzielanie wszechstronnej pomocy małym i średnim przedsiębiorstwom. Fundacja promuje wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej w naszym kraju oraz pomaga w uzyskaniu środków finansowych na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Fundacja współpracuje z instytucjami okołobiznesowymi, organizacjami przedsiębiorców (m.in. cechami, spółdzielniami i izbami rzemieślniczymi) oraz pracodawców. Obecnie Fundacja współpracuje w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych perspektywy finansowej 2007-2013 w tym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. (Działanie 1.4-4.1: Wsparcie projektów celowych oraz wsparcie wdrożeń wyników prac B+R ; Działanie 4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym ; Działanie 6.1: Paszport do eksportu ; Działanie 8.1: Wsparcie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej oraz Działanie 8.2: Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B ). Fundacja jest też organizatorem Ogólnopolskiego Forum Gospodarczego Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Mazowieckich Spotkań Przedsiębiorców. W tych konferencjach - obok przedsiębiorców - biorą udział przedstawiciele władz wojewódzkich oraz prezydenci największych miast Mazowsza. Wśród zadań FMiŚP jest również prowadzenie doradztwa dla przedsiębiorców. Instytucją otoczenia biznesu o zasięgu ogólnopolskim, z siedzibą na terenie dzielnicy jest też Fundacja Rozwoju i Innowacyjności. Została utworzona w 2007 roku w celu rozwoju i upowszechnienia innowacyjnych rozwiązań technologicznych w rzedsiębiorstwach i jednostkach samorządu terytorialnego. Fundacja promuje innowacje oraz pomaga w uzyskaniu środków finansowych w formie dotacji, zarówno unijnych, jak i ządowych. Kolejnym podmiotem z siedzibą w dzielnicy jest Stowarzyszenie Właścicieli Kantorów i Lombardów. Inicjuje ono zmiany przepisów oraz praktyki ich stosowania, dba o doskonalenie wiedzy i kwalifikacji zawodowych członków, organizuje doradztwo zawodowe w tym podatkowe, działa na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa osobistego, prowadzonych działalności gospodarczych oraz p wizerunku środowiska zawodowego. Jego członkowie wspierają się wzajemnie w przypadku obrabowania kantoru. Do ogólnopolskich organizacji społecznych grupujących przedsiębiorców, które działają na Woli należy Polska Federacja Zarządców Nieruchomości, która zrzesza stowarzyszenia zarządców nieruchomości. Głównym celem Federacji jest umacnianie środowiska zarządców. Zajmuje się ona również nadzorowaniem przebiegu praktyk zawodowych. Dba o zwiększanie prestiżu zawodu zarządcy nieruchomości. Brała udział w uzgadnianiu standardów zawodowych, które obowiązują od 2007 roku. Stowarzyszenie Przedsiębiorczości w Nieruchomościach to kolejna branżowa organizacja gospodarcza w dzielnicy. Zajmuje się organizacją praktyk zawodowych dla 3 zawodów związanych z rynkiem nieruchomości: zarządców nieruchomości, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz rzeczoznawców majątkowych. Organizuje również kursy dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku oraz szkolenia dla pracowników niższego szczebla. Najnowszym projektem SPWN jest Karta Sympatyka SPWN, która uprawnia do skorzystania z wielu zniżek na produkty/usługi oferowane przez Partnerów SPWN. Fundacja Banku Zachodniego WBK, która również ma siedzibę na Woli i powstała już w 1997 roku zajmuje się m.in. promocją kreatywności i przedsiębiorczości młodych ludzi. Równocześnie chce podnosić poziom wiedzy ekonomicznej wśród młodego pokolenia. Regionalną instytucją otoczenia biznesu działającą na Woli jest Mazowiecka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w War- 1 Poprzez instytucje otoczenia biznesu (IOB) rozumiemy dwa rodzaje podmiotów. Do pierwszej należą niekomercyjne organizacje (fundacje, stowarzyszenia, agendy rządowe i samorządowe), aktywne w obszarze wspierania przedsiębiorczości, samozatrudnienia, transferu i komercjalizacji technologii oraz poprawy konkurencyjności MŚP. Dodatkowo uwzględniamy organizacje komercyjne, świadczące różnego typu usługi doradcze dla mniejszych firm, bowiem dostępność tego typu usług w skali lokalnej ma istotne znaczenie, zwłaszcza gdy przedsiębiorcy zamierzają rozwijać swoje firmy. 15
szawie. Jest społeczno - zawodową organizacją samorządu gospodarczego rzemiosła i przedsiębiorczości. Zrzesza cechy, spółdzielnie rzemieślnicze oraz inne jednostki organizacyjne, których celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego rzemiosła. Jest reprezentantem tego środowiska wobec organów władzy państwowej i terytorialnej. Podejmuje działania zmierzające do akcentowania roli małych i średnich przedsiębiorstw w życiu gospodarczym naszego kraju. Działa na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i kształtuje postawy przedsiębiorcze wśród społeczeństwa. Izba oferuje szkolenia, udziela informacji na temat podatków, prawa, marketingu, oświaty zawodowej, funduszy unijnych, systemu ubezpieczeń społecznych. Przeprowadza egzaminy kwalifikacyjne na tytuły czeladnika i mistrza w zawodach rzemieślniczych. Pośredniczy też w kojarzeniu ofert krajowych i zagranicznych, organizuje i podejmuje misje handlowe w różnych krajach, wyszukując partnerów do współpracy. Mazowiecka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości wchodzi w skład sieci Krajowego Systemu Usług (KSU) w ramach akredytacji uzyskanej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W zakresie akredytacji świadczy usługi informacyjne na rzecz przedsiębiorców, absolwentów szkół oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą. 1.2. Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Woli (stan 31.12.2012) Na terenie dzielnicy działają liczne firmy doradcze świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców (Tablica 1). Szczególną uwagę zwraca duża liczba firm świadczących usługi prawnicze. Generalnie na terenie całej Warszawy występuje znaczne skupienie firm doradczych. Także na terenie Woli, niejako w zasięgu ręki, istnieje duża i zróżnicowana paleta tego typu usług dla przedsiębiorców. 2. Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicowy 2.1. Problematyka przedsiębiorczości w strategii rozwoju Dzielnicy Problematyka przedsiębiorczości pojawia się w Mikroprogramie Rewitalizacji Dzielnicy Wola m.st. Warszawy na lata 2006-2013. Celem nr 1 tego programu jest ożywienie społeczno-gospodarcze poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej, zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i estetyki oraz promowanie przedsiębiorczości. Zgodnie z zapisami mikroprogramu cel ten realizowany będzie m.in. poprzez modernizację przestrzeni publicznej oraz zdegradowanych budynków i infrastruktury, w tym dostosowanie ich dla potrzeb osób niepełnosprawnych, wykreowanie Marki Warszawskiej, a akże poprawę stanu środowiska naturalnego. Jednocześnie wszystkie inwestycje będą podnosiły konkurencyjność rewitalizowanego terenu. Rada Dzielnicy Wola opiniuje uchwały dotyczące przedsiębiorczości w dzielnicy. W 2012 roku Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń przekazał do zaopiniowania Rady 3 uchwały zmieniające wykaz miejsc do handlu: XXV/167/2012 z dnia 16 października 2012 r. w sprawie zaopiniowania wykazu miejsc, na których dopuszcza się prowadzenie handlu obwoźnego na terenie Dzielnicy Wola m.st. Warszawy; XIX/128/2012 z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie zaopiniowania Rady m.st. Warszawy zmieniającej Uchwałę Nr LII/1600/2009 Rady m.st. Warszawy z dnia 16 kwietnia 2009 roku (z późn. zm.) w prawie zasad ustalania i poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty targowej oraz XIX/127/2012 z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie zaopiniowana wykazu miejsc, na których dopuszcza się prowadzenie handlu obwoźnego na terenie Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. Tablica 1. Firmy doradcze świadczące usługi dla przedsiębiorców (stan: 31.12.2012) Rodzaje usług doradczych Liczba firm Działalność prawnicza 563 Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe 290 Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja 60 Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania 435 Razem: 1 348 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 16
2.2. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców Polska Sp. z o.o., AKADEMIA FOTOGRAFII Paweł Jancewicz, MOTOWOLA Łukasz Łoś, AUTO-Tech Krzysztof Witowski. Najbardziej zaangażowany we współpracę z przedsiębiorcami jest Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń dla Dzielnicy Wola. Do kluczowych zadań Wydziału należy prowadzenie spraw związanych z: ewidencją działalności gospodarczej, zezwoleniami na sprzedaż napojów alkoholowych, ewidencją obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie oraz kontrolą prawidłowości poboru opłaty targowej przez inkasentów na targowiskach i w innych miejscach, w których prowadzony jest handel oraz kontrola legalności zajmowania terenów miejskich przez osoby prowadzące handel obwoźny. Ewidencją działalności gospodarczej w dzielnicy zajmują się 4 osoby (jedna z nich obsługuje dodatkowo sekretariat wydziału), sprawami związanymi z handlem obwoźnym również 4 osoby, natomiast zadaniami dotyczącymi zezwoleń alkoholowych 3 osoby. W 2012 roku na Woli obsłużono łącznie 7 455 wniosków CEiDG oraz ok. 600 wniosków z pytaniami dotyczącymi przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Wśród obsługiwanych wniosków były 1 502 wpisy do CEiDG, 3 959 zmian, 489 zawieszeń, 629 wznowień. Przyjęto również 876 wniosków dotyczących zakończenia działalności gospodarczej. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Wola prowadzi najem/dzierżawę lokali użytkowych na cele związane z działalnością gospodarczą. 31.12.2012 r. 877 lokali użytkowanych było przeznaczonych na działalność komercyjną. ZGN Wola współpracuje również z przedsiębiorcami ze względu na specyfikę pełnionych zadań. W wyniku przeprowadzonych postępowań o udzielenie zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, w 2012 roku zostało zawartych 337 umów z wykonawcami na podstawie nw. procedur: 1) przetarg nieograniczony 115, 2) z wolnej ręki 20, 3) poza ustawą 202. Wydział Nieruchomości dla Dzielnicy Wola. Do kompetencji Wydziału należy, m.in. prowadzenie spraw z zakresu sprzedaży lokali mieszkalnych i użytkowych na rzecz ich najemców oraz spraw związanych z nabywaniem lokali mieszkalnych i użytkowych, położonych w obszarze Dzielnicy, które będą wchodzić w skład zasobu lokalowego m.st. Warszawy. W roku 2012 sprzedane zostały 3 lokale użytkowe na rzecz dotychczasowych najemców. Natomiast w roku 2013 nie sprzedano żadnego. Około 520 przedsiębiorców z dzielnicy posiadało zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. W 2012 roku wydano łącznie ok. 786 zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych, na organizację przyjęć (tzw. cateringowe ważne na terenie całego kraju) oraz zezwoleń jednorazowych (na konkretną imprezę, ważne tylko 2 dni). Poza zezwoleniami w 2012 roku wydano 380 decyzji administracyjnych. Zespół Funduszy Europejskich dla Dzielnicy Wola nie realizuje projektów, których beneficjentami są przedsiębiorcy. Ma jednak z nimi kontakt w ramach projektu: Mój wybór moja decyzja badanie i rozwój predyspozycji zawodowych uczniów szkół zawodowych i techników, w którym przedsiębiorcy realizują praktyki dla uczniów. Praktyki są organizowane przez następujące pomioty: EXPOSE Sp. z o. o, BEST HOME KSIĘGOWOŚĆ Sp. z o.o., AVALIS Sp. z o.o., LEMAT Małgorzata Wolińska, P.P.H.U. DYSTRYBUCJA Sp. z o.o., T.T. Nowy Świat BIURO TURYSTYCZNE, WIRTUR Barbara Walczak-Iterman, BIURO PODRÓŻY Krzysztof Janus, BJO-Jacek Olechowski (ALTA TRAVEL), XENA Studio Urody Beata Kmita, VADI Waldemar Kanabus, RAFPOL.CO Sp. z o.o., Cafe Zamek-Kawiarnia Restauracja Krzysztof Traczyk, SUSHI TIME Piotr Bogucki. Vigo-ORTHO Zespół Kultury dla Dzielnicy Wola współpracował z przedsiębiorcami, jednak wyłącznie w przypadkach, kiedy reprezentowali oni artystę/zespół. 2.3. Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń dla Dzielnicy Wola od 2010 r. organizuje corocznie Seminaria dla Przedsiębiorców z terenu Dzielnicy Wola posiadających zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. Celem spotkań w tym kształcie jest informowanie przedsiębiorców o zmianach przepisów dotyczących zezwoleń alkoholowych, edukowanie, uświadamianie w zakresie praw i obowiązków posiadaczy zezwoleń alkoholowych oraz urzędu, który je wydaje, przypominanie zasad, terminów oraz wymagań w stosunku do osób posiadających zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. Główną ideą Seminarium jest przedstawienie przedsiębiorcom oraz sprzedawcom zagrożeń i konsekwencji sprzedaży alkoholu nieletnim. Dotychczas odbyły się cztery takie seminaria: w maju 2010, we wrześniu 201, w maju 2012 r. oraz w kwietniu 2013 r. 17
Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń Wola przeprowadził szereg spotkań z Zarządcami terenu oraz służbami związanymi z kontrolą handlu w celu wymiany doświadczeń oraz wypracowania wspólnych wniosków i działań zmierzających do uregulowania funkcjonowania handlu na terenie Dzielnicy Wola, w oparciu o potrzeby zgłaszane przez przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie handlu obwoźnego. Do tej pory odbyło się 9 takich spotkań, które dotyczyły dwóch głównych zagadnień: omówienia spraw związanych z andlem wokół wolskich cmentarzy (m.in. projekt organizacji ruchu, sprzątanie terenu, usprawnienia handlu w okresie Świąt Bożego Narodzenia) oraz opracowania koncepcji handlu obwoźnego owocami i warzywami (w tym: wyznaczenie i likwidacja miejsc, bieżące zmiany w przepisach, postulaty i nioski). Podczas każdego ze spotkań odbywają się: prezentacja konkretnego zagadnienia, omówienie pracy inkasentów dzielnicowych, a także przedstawiane są uwagi i sugestie mieszkańców. 18
19
III. Problemy i postawy przedsiębiorców W ramach realizowanego projektu SFoP przeprowadzono badania mające na celu sprawdzenie potrzeb i postaw przedsiębiorców odnośnie budowania wzajemnych relacji biznesowych. Wprowadzono też pierwsze narzędzia aktywizujące rozwój przedsiębiorczości w dzielnicy: spotkania sieciujące i stanowisko Animatora ds. współpracy z MŚP. 1. główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Punktem wyjścia do rozpoznania trudności i wyzwań z jakimi mierzą się przedsiębiorcy z Dzielnicy Wola, którzy wzięli udział w badaniach zrealizowanych w ramach Projektu SFoP, była identyfikacja głównych rynków działania ich przedsiębiorstw. Otrzymany rozkład odpowiedzi wskazuje, że działają one głównie na trzech rynkach tj. na rynku krajowym (27%), na rynku warszawskim (23%) oraz rynku województwa mazowieckiego (20%). Na rynkach międzynarodowych swoją obecność zadeklarowało z kolei 17% badanych firm. Uczestniczące w badaniach przedsiębiorstwa z Woli zostały przede wszystkim założone przez obecnego właściciela (90%). Jedynie 7% są to firmy, które zostały pozyskane od poprzedniego przedsiębiorcy z rodziny, czyli odziedziczone jako rodzinny biznes. Z punktu widzenia postrzegania makrootoczenia w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej, badani przedsiębiorcy z Woli dostrzegali zagrożenia głównie w przepisach prowadzenia działalności oraz w zmniejszaniu się zasobności portfela klientów. Pewnym zaniepokojeniem napawała ich także niestabilna sytuacja polityczna, aczkolwiek ich opinie w tej kwestii były zróżnicowane. Zróżnicowanie ich poglądów można było także zaobserwować w odniesieniu do oceny zmian technologicznych na ich rynkach działania, jak również w kwestii oceny zmian trendów i potrzeb wśród klientów obok głosów postrzegających je za istotne i duże źródła problemów (kolejno 45% i 46%), część badanych nie widziała jednak w nich zagrożenia (kolejno: 38% i 30%). (Diagram 9) W otoczeniu bezpośrednim dla badanych przedsiębiorców z Woli podstawowymi problemami były wymagania klientów związane z obniżaniem cen produktów oraz konkurowanie jakością produktów. Ponadto ponad połowa badanych dostrzegała problem w rosnącej konkurencji na swoim rynku działania, jak również problemem dla nich były terminy płatności. Warto jednak dodać, że dla 1/5 respondentów kwestie te nie stanowiły żadnego problemu (kolejno: 23% i 20%). Pewne zróżnicowanie opinii badanych pojawiło się także w aspekcie oceny dostępu dobrych dostawców; dla 32% był to istotny problem, zaś kolejnych 32% badanych przedsiębiorców nie miało z tym problemu. Diagram 9. Główne problemy mikroekonomiczne związane z prowadzeniem działalności (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 coraz trudniej o dobbrych dostawców klienci wymagają coraz tańszych produktów coraz więcej jest na moim rynku konkurentów problemem są na rynku terminy płatności głównie konkuruje się jakością produktów 0 Źródło: Opracowanie własne 20
Analizując źródła trudności występujące na obszarze działalności operacyjnej swoich firm, badani przedsiębiorcy z Woli identyfikowali je w dużym i bardzo dużym stopniu przede wszystkim w rozwoju sprzedaży, w rozwoju w zakresie marketingu i reklamy oraz w zakresie rozwoju sposobów zarządzania i organizowania biznesu. Z kolei ponad połowa badanych dostrzegała duże trudności w rozwoju produktów/procesów (52%). Określając zaś przyszłe plany dotyczące działalności operacyjnej swoich firm, badani przedsiębiorcy byli przede wszystkim zainteresowani podjęciem działań mających na celu uporządkowanie procedur, odpowiedzialności i zakresu zadań (40%). Deklarowali także, ale już w mniejszym stopniu, aktywność w zakresie rekrutacji nowych pracowników (28%). Na podstawie dokonanej przez badanych właścicieli firm z dzielnicy Wola oceny sytuacji inwestycyjnej ich przedsiębiorstw wynika, że w badanej próbie były obecne cztery wyróżniające się grupy firm. Pierwszą największą z nich - tworzyły firmy będące w fazie wypracowywania zysku, i posiadające zarazem środki na inwestycje (32%). W skład drugiej wchodziły firmy, które były ciągle jeszcze w fazie wypracowywania zysku i nie posiadały środków na inwestycje (30%). Trzecią pod względem wielkości grupę (22%), tworzyły przedsiębiorstwa mające zysk i lokujące część środków/nadwyżek w inne inwestycje (niezwiązane z początkowym biznesem). W skład czwartej najmniejszej grupy (17%) wchodziły podmioty wypracowujące zysk i lokujące część środków/nadwyżki w rozwój działalności. 2. Budowa relacji biznesowych W ramach rozwoju sieci kontaktów badani przedsiębiorcy z Woli skupiali się głównie na kontaktach z klientami i dostawcami. W mniejszym stopniu wykazywali zainteresowanie kontaktami z innymi przedsiębiorstwami - potencjalnymi partnerami do wspólnych przedsięwzięć. Źródłem kontaktów biznesowych dla badanych właścicieli z Woli byli głównie klienci ich przedsiębiorstw. Za istotne źródła kontaktów biznesowych badani uznali także swoich najbliższych (rodzina i przyjaciele) oraz kontakty dostawców i innych partnerskich przedsiębiorstw (aczkolwiek dwie ostatnie kategorie były wskazywane w dużo słabszym stopniu niż kontakty klientów). W najmniejszym stopniu badani przedsiębiorcy w procesie budowy swojej sieci kontaktów biznesowych korzystali z kontaktów oferowanych przez różnego rodzaje organizacje przedsiębiorców i stowarzyszenia. Jeżeli zaś chodzi o sposoby zawierania relacji biznesowych, to badani przedsiębiorcy z Woli liczyli zarówno na samych siebie podejmując aktywnie i samodzielnie działania w tym obszarze jak również korzystali z aktywności ze strony innych przedsiębiorców. W najmniejszym stopniu respondenci korzystali ze spotkań grup przedsiębiorców nastawionych na budowanie relacji biznesowych, które były organizowane przez osoby trzecie (Diagram 10). Określając swoje przyszłe potrzeby dotyczące sposobów pozyskiwania kontaktów biznesowych badani respondenci byli Diagram 10. Sposoby zawierania kontaktów biznesowych (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 AKTYWNIE - SAM ORGANIZUJĘ SPOTKANIA, KONTAKTY częściej INNI PRZEDSIĘBIORCY SAMI SIĘ DO MNIE ODZYWAJĄ, ZE MNĄ KONTAKTUJĄ uczestnictwo W SPOTKANIACH GRUP PRZEDSIĘBIORCÓW ORGANIZOWANYCH PRZEZ KOGOŚ 0,5 0 Źródło: Opracowanie własne 21
zorientowani na własne działania, jak również na aktywność innych przedsiębiorców. Jako podstawowe bariery związane z budowaniem relacji biznesowych, badani właściciele firm z Woli, wskazywali głównie na ograniczone zasoby czasu na ich budowę oraz na długi czas oczekiwania na korzyści wynikające ze stworzonych relacji. Kolejne miejsca na liście barier utrudniających rozwój sieci relacji zajęły: zbyt mała liczba okazji do zawierania kontaktów biznesowych, brak zaufania oraz brak korzyści związanych z tego typu aktywnością. Relatywnie mało było przedsiębiorców nie dostrzegających w ogóle żadnych problemów związanych z budowaniem relacji z innymi (Diagram 11). Diagram 11. Główne problemy dostrzegane przez przedsiębiorców w budowaniu relacji biznesowych 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% ZBYT MAŁO CZASU BRAK ZAUFANIA DO PARTNERÓW biznesowych BRAK KORZYŚCI Z WYMIANY doświadczeń ZBYT DŁUGO TRZEBA CZEKAĆ NA korzyści z kontaktów MAŁO OKAZJI DO ZAWIERANIA znajomości biznesowych ZBYT EMOCJONALNY STOSUNEK DO własnej firmy INNE W OGÓLE NIE DOSTRZEGAM większych trudności w nawiązywaniu kontaktów biznesowych przez przedsiębiorców Źródło: Opracowanie własne 22
Do głównych korzyści będących owocem posiadanych kontaktów z innymi przedsiębiorcami, badani właściciele firm z Woli zaliczyli poprawę jakości produktów/usług oraz zwiększenie liczby klientów. Tego typu opinię wyraziło ponad 1/3 badanych. Trzecie miejsce na zbudowanej przez nich liście korzyści wynikających z obecnej sieci kontaktów, zostało przypisane obniżeniu kosztów działalności (20% wskazań). W małym zaś stopniu, zdaniem badanych, posiadane aktualnie kontakty biznesowe, przełożyły się na podniesienie kwalifikacji pracowników, rozwiązanie problemów technicznych oraz otrzymanie wsparcia finansowego. Warto podkreślić, że w badanej próbie przedsiębiorców, 30% z nich zadeklarowało brak znaczących korzyści związanych z obecnymi kontaktami biznesowymi. Identyfikując oczekiwane przez badanych przedsiębiorców z Woli korzyści, będące wynikiem rozwijania kontaktów biznesowych w przyszłości z innymi przedsiębiorcami, byli oni nastawieni na utrzymanie dotychczasowych benefitów (zob. wyżej). Ponadto po tego typu działaniach spodziewali się wzrostu liczby klientów (71% wskazań). Z kolei 1/3 z badanych oczekiwała korzyści w postaci otrzymania wsparcia finansowego. W opisywanych powyżej wynikach badań należy zwrócić uwagę na fakt podkreślania przez przedsiębiorców potrzeby ich aktywnego wsparcia w budowaniu relacji biznesowych, jak również posiadania przez nich świadomości, na ile budowanie relacji jest ważne dla rozwoju ich biznesu. Dosyć ciekawe okazały się zidentyfikowane przez badanych respondentów z Woli obszary korzyści, zarówno te postrzegane jak i te oczekiwane, powiązane z rozwojem kontaktów biznesowych. Dominuje wśród nich potrzeba pozyskania klientów, lecz równie ważne są: kwestia podnoszenia jakości oferowanych produktów i usług oraz pozyskiwanie dofinansowania na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej. 3. Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne Istotnym wymiarem prowadzonych badań była także identyfikacja sposobu postrzegania przez badanych przedsiębiorców z Dzielnicy Wola relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń większość z ich była zdania, że władze lokalne nie pomagają przedsiębiorcom w rozwoju ich sieci kontaktów biznesowych (stwierdzenie 87% badanych). Co ciekawe, jedynie ponad 1/3 ankietowanych wskazała, że mogłyby one taką rolę pełnić. Ocena przepływu informacji między przedsiębiorcami, a samorządem lokalnym/władzami dzielnicy, ujawniła, że według opinii badanych przedsiębiorców z Woli jest jeszcze dużo do zrobienia w tym obszarze. Taką opinię wyraziło 63% respondentów. Aczkolwiek wśród badanych wyróżniała się 18% grupa osób, oceniająca ten przepływ jako poprawny. Kolejne zaś 17% badanych zadeklarowało natomiast brak zainteresowania otrzymywaniem informacji od władz lokalnych. Diagram 12. Skąd przedsiębiorca dowiaduje się o działaniach samorządu lokalnego? 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% NEWSLETTERA STRON INTERNETOWYCH samorządu INTERNETU - INNE STRONY PRASY INFORMATORÓW INNE ŹRÓDŁA W ZASADZIE NIE WIEM, ŻE TAKIE działania występują W OGóLE NIE INTERESUJĄ MNIE takie informacje W OGóLE NIE INTERESUJĄ MNIE takie informacje Źródło: Opracowanie własne 23
Identyfikując główne źródła informacji o działaniach samorządu, dla badanych przedsiębiorców była nim przede wszystkim prasa (28%). Z kolei ponad 1/3 badanych przedsiębiorców z Woli stwierdziła, że nie wie o żadnych działaniach samorządu lokalnego nastawionych na nich. Określając swoje potrzeby dotyczące informacji otrzymywanych od władz lokalnych, badani przedsiębiorcy z Woli największe zainteresowanie wyrażali informacjami o możliwościach dofinansowania oraz na temat wsparcia w nawiązywaniu kontaktów biznesowych i wymianą doświadczeń między przedsiębiorstwami. W centrum zainteresowania badanych przedsiębiorców znalazły się także informacje dotyczące szkoleń oraz informacje o dotacjach na dofinansowanie stażów zatrudnionych pracowników. Warto jednak dodać, że w badanej grupie respondentów wyróżniała się grupa (najczęściej powyżej 1/5 ankietowanych) deklarująca brak potrzeb informacyjnych wobec lokalnych władz. Identyfikując pożądane formy wsparcia lokalnej przedsiębiorczości ze strony samorządu, respondenci z Woli wskazywali głównie na możliwość korzystania z zasobów będących we własności władz samorządowych (47%) oraz uczestnictwo w ważnych wydarzeniach lokalnych organizowanych przez samorząd (35%). W tym ostatnim przypadku podobnej wielkości grupa (33%) wskazywała brak zainteresowania tego typu aktywnością. Ponadto badani przedsiębiorcy, w dużym stopniu byli zainteresowani organizacją przez władze samorządowe wydarzeń, które promowałyby ich dziedzinę działania (30%) oraz organizacją lokalnych spotkań przedsiębiorców w celu poznania się i wymiany doświadczeń (30%). Najmniejszym Zainteresowaniem cieszyła się możliwość sponsorowania lokalnych inicjatyw; prawie połowa badanych (47%) nie była tym zainteresowana. (Diagram 13). Diagram 13. Oczekiwania przedsiębiorców stosunku do władz samorządowych. 50% 45% 40% REGULARNE UCZESTNICZENIE W WAŻNYCH WYDARZENIACH LOKALNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄD 35% 30% MOŻLIWOŚĆ SPONSOROWANIA LOKALNYCH INICJATYW 25% 20% KORZYSTANIE Z ZASOBÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ JST 15% 10% ORGANIZACJa WYDARZEŃ, KTÓRE BY PROMOWAŁY MOJĄ DZIEDZINĘ DZIAŁALNOŚCI 5% 0% ORGANIZACJa LOKALNYCH SPOTKAŃ PRZEDSIĘBIORCÓW W CELU POZNANIA SIĘ I WYMIANY DOŚWIADCZEŃ Źródło: Opracowanie własne 24
Diagram 13a. Oczekiwania przedsiębiorców stosunku do władz samorządowych. 3,5 3 2,5 REGULARNE UCZESTNICZENIE W WAŻNYCH WYDARZENIACH LOKALNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄD 2 MOŻLIWOŚĆ SPONSOROWANIA LOKALNYCH INICJATYW 1,5 KORZYSTANIE Z ZASOBÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ JST 1 ORGANIZACJa WYDARZEŃ, KTÓRE BY PROMOWAŁY MOJĄ DZIEDZINĘ DZIAŁALNOŚCI 0,5 ORGANIZACJa LOKALNYCH SPOTKAŃ PRZEDSIĘBIORCÓW W CELU POZNANIA SIĘ I WYMIANY DOŚWIADCZEŃ 0 Źródło: Opracowanie własne 4. dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP ciujących w Dzielnicy Wola, ze wsparcia skorzystało ponad 110 przedsiębiorców. 4.1. Spotkania sieciujące - jako narzędzie budowy relacji biznesowych W Projekcie SFoP skupiliśmy się na spotkaniach sieciujących, jako jednym ze sposobów budowania sieci kontaktów przedsiębiorców. Podstawą spotkań sieciujących są ciągłe relacje, których celem jest wymiana informacji, doświadczeń oraz udzielanie sobie wzajemnie pomocy i wsparcia. Projekt wspiera możliwość rozwijania biznesu z partnerami. Dotychczas zorganizowane warsztaty, zarówno ogólne jak tematyczne, cieszyły się zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców. W pierwszym okresie funkcjonowania spotkań sie- Przyjęto następujący ramowy przebieg spotkań sieciujących: spotkania nastawionego na rozszerzanie kontaktów biznesowych przedsiębiorców: rejestracja uczestników wprowadzenie do warsztatów prezentacje w grupach przedstawienie prac podsumowanie i możliwość spotkań indywidualnych W czasie spotkań uczestnicy po wprowadzeniu metodycznym, przygotowują się indywidualnie do warsztatów sieciujących wypełniając kwestionariusz z zakresem podstawowych infor- 2 W niniejszym opracowaniu networking rozumiany jest jako świadomy proces wymiany informacji, zasobów, wzajemnego poparcia i możliwości prowadzonym przy pomocy wzajemnie korzystnych kontaktów. 25
macji o sobie, swoich zainteresowaniach, przedsiębiorstwie oraz relacjach biznesowych posiadanych i poszukiwanych. Po przygotowaniach do warsztatów następuje praca grupowa, w ramach której uczestnicy przedstawiają się używając wcześniej przygotowanych informacji. Prezentacje te mają na celu pobudzenie aktywności uczestników do zawarcia trwałych relacji. się ekspertami. Pierwsze spotkania w Dzielnicy Wola potwierdziły potrzebę stworzenia przestrzeni, w której przedsiębiorcy będą mogli wymieniać się doświadczeniami a także nawiązywać bliższe relacje (również w kontaktach z samorządem). Po prezentacji istnieje możliwość wypełnienia radaru sieciującego określającego poziom i kategorię relacji biznesowych. Daje to okazję do wskazania czy prezentująca się osoba może stać się klientem, dostawcą lub partnerem biznesowym. Powyższy radar stwarza także możliwość zaznaczenia czy przedstawiający się przedsiębiorca posiada kontakty potrzebne danej osobie. Z grona najaktywniejszych uczestników spotkań sieciujących w ramach Projektu SFoP wybierani są przedsiębiorcy, którzy mają możliwość prezentacji zagadnień, w których czują 4.2 Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP Biorąc pod uwagę intensyfikację wsparcia przedsiębiorczości przez władze dzielnicowe i organizację spotkań sieciujących w dzielnicy Wola w ramach projektu SFoP, zostały przeprowadzone badania mające na celu identyfikację postaw związanych z nawiązywaniem relacji biznesowych przez najaktywniejszych przedsiębiorców, którzy już wzięli udział w pierwszych spotkaniach sieciujących. Analiza otrzymanych wyników badań wskazuje, że uczestnicy Diagram 14. Rodzaje kontaktów zawartych w ostatnim okresie przez przedsiębiorców uczestników spotkań sieciujących SFoP. 3,6 3,5 3,4 NOWI DOSTAWCY 3,3 POTENCJALNI DOSTAWCY 3,2 NOWI KLIENCI POTENCJALNI KLIENCI 3,1 INNI PARTNERZY 3 POTENCJALNI PARTNERZY 2,9 Źródło: Opracowanie własne 26
spotkań w dzielnicy Wola w ostatnim czasie zawarli kontakty biznesowe, głównie z potencjalnymi partnerami, innymi niż klienci i dostawcy. Dopiero w następnej kolejności pod względem natężenia wskazań, badani respondenci ulokowali potencjalnych klientów i dostawców. (Diagram 14) W nawiązywaniu kontaktów biznesowych badanym przedsiębiorcom pomagali głównie dotychczasowi klienci oraz osoby Diagram 15. Kto był pomocny w nawiązaniu kontaktów? 4 3,5 3 2,5 2 najbliżsi 1,5 klienci 1 0,5 dostawcy inni przedsiębiorcy pracownicy 0 spotkania organizacje Źródło: Opracowanie własne 27
z kręgu ich najbliższych. W mniejszym zaś stopniu kontakty biznesowe zawierali oni dzięki innym przedsiębiorcom, pracownikom i spotkaniom organizowanym specjalnie w tym celu. Najmniej kontaktów pochodziło od organizacji, stowarzyszeń do których należą badani przedsiębiorcy (Diagram 15). które mogą im pomóc w nawiązaniu kontaktów, jak również stwierdzali, że sami spotkali przedsiębiorców z interesującymi kontaktami dla nich. Duże prawdopodobieństwo realizacji badani respondenci wiązali ze spotkaniem ewentualnego partnera do wspólnego przedsięwzięcia (Diagram 17). Według uczestników spotkań, organizowanych w ramach projektu SFoP w dzielnicy Wola, nawiązywanie relacji biznesowych w największym stopniu utrudnia słaba obecność okazji ku temu. Następnym czynnikiem stanowiącym swego rodzaju barierę w rozbudowywaniu swojej sieci kontaktów okazał się dla badanych przedsiębiorców brak czasu. Barierę tworzył także brak zaufania do partnerów biznesowych. W zasadzie w badanej próbie nie było przedsiębiorców, którzy nie wskazaliby jakichkolwiek trudności związanych z nawiązywaniem kontaktów biznesowych (Diagram 16). Bardzo ciekawe okazały się pierwsze odczucia przedsiębiorców po spotkaniach związane z prawdopodobieństwem nawiązania konkretnych relacji z potencjalnymi partnerami. Z dużym prawdopodobieństwem przedsiębiorcy wskazywali, że na spotkaniach organizowanych w dzielnicy, spotkali osoby Jak widać badania prowadzone wśród uczestników spotkań na oli, organizowanych w ramach projektu SFoP, potwierdziły słuszność realizowanego zadania i realizację celu wspierania rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. 4.3. Działalność Animatora Współpracy z MŚP Kluczową osobą, jeśli chodzi o realizację celów założonych w ramach Projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości jest Animator Współpracy z MŚP. Stanowisko to zajmuje osoba oddelegowana z Biura Funduszy Europejskich do realizacji zadań na terenie Dzielnicy Wola, związanych ze wspieraniem rozwoju przedsiębiorczości. Za potrzebą uruchomienia takiej działalności na rzecz przedsiębiorców w Urzędzie Dzielnicy przemawia w pierwszej kolejności duża liczba przedsiębiorców - ponad 11,6 tys. aktywnych firm na Woli. Przedsiębiorcom po- Diagram 16. Co utrudnia nawiązywanie kontaktów biznesowych? 70 60 50 mało czasu brak zaufania 40 brak korzyści 30 długi czas na korzyści 20 mało okazji 10 emocjonalny stosunek inne 0 nie dostrzegam trudności Źródło: Opracowanie własne 28