Vademecum BHP Lesław Zieliński Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo
Lesław Zieliński Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo
Autor: Lesław Zieliński Kierownik Grupy Wydawniczej: Julita Lewandowska-Tomasiuk Redaktor: Agnieszka Świeboda Menedżer produktu: Rafał Kępka Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Projekt graficzny okładki: Piotr Fedorczyk Skład i łamanie: K.H. Kopeć Drukarnia: Mdruk ISBN: 978-83-269-5938-7 Nakład: 200 sztuk Cena: 69 zł Informacje i zamówienia: e-mail: cok@wip.pl infolinia: 22 518 29 29 faks: 22 617 60 10 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Sp. z o.o. ul. Łotewska 9A, 03-918 Warszawa NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Sp. z o.o. Warszawa 2017 r.
Spis treści Wstęp.................................................... 07 Rozdział 1. Wózki, rodzaje, dane techniczne................. 09 1.1. Rodzaje wózków i definicje.............................. 09 1.2. Parametry techniczne wózków podnośnikowych............ 12 1.3. Udźwig wózka podnośnikowego.......................... 13 1.4. Tabliczka znamionowa.................................. 14 Rozdział 2. Kwalifikacje osób obsługujących i osób konserwujących wózki podnośnikowe z napędem silnikowym.. 16 2.1. Informacje wstępne..................................... 16 2.2. Uzyskanie kwalifikacji do obsługi wózków................. 16 2.3. Szkolenia (kursy) w celu uzyskania kwalifikacji do obsługi wózków z napędem silnikowym.......................... 19 2.4. Kwalifikacje do obsługi i konserwacji wózków podnośnikowych uzyskane w innym kraju UE............. 20 2.5. Wydawanie imiennych zezwoleń......................... 21 2.6. Badania lekarskie (w tym psychofizyczne) obsługujących wózki podnośnikowe................................... 21 2.7. Kwalifikacje konserwatora wózków podnośnikowych........ 24 2.8. Cofnięcie uprawnień................................... 25 3
Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo Rozdział 3. Wyposażenie podstawowe i osprzęt wózków podnośnikowych................................................. 26 3.1. Wyposażenie wózka związane z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy................................... 26 3.2. Osprzęt do wózków podnośnikowych przykłady.......... 27 Rozdział 4. Urząd Dozoru Technicznego a wózki podnośnikowe...................................... 30 4.1. Informacje o dozorze technicznym....................... 30 4.2. Wózki jezdniowe podlegające dozorowi technicznemu...... 33 4.3. Dozór techniczny nad wózkami podnośnikowymi.......... 34 4.4. Rejestracja wózka podnośnikowego w jednostce UDT....... 35 4.5. Badania odbiorcze wózków.............................. 36 4.6. Badania eksploatacyjne wózków okresowe i doraźne....... 30 4.7. Wyrejestrowanie wózka z ewidencji oddziału UDT......... 40 Rozdział 5. Dokumentacja dotycząca eksploatacji wózków podnośnikowych................................... 42 5.1. Dokumentacja wózków jezdniowych wiadomości ogólne... 42 5.2. Prowadzenie Książki Pracy Wózka........................ 42 5.3. Prowadzenie Dziennika Konserwacji Wózka............... 44 5.4. Pozostała dokumentacja................................. 46 Rozdział 6. Obsługa techniczna wózków podnośnikowych..... 47 6.1. Przeglądy, naprawy, remonty wózków..................... 47 6.2. Modernizacje, przeróbki wózków podnośnikowych......... 49 6.3. Parkowanie wózków.................................... 49 6.4. Ładowanie akumulatorów............................... 50 6.5. Obsługa butli i instalacji gazowej w wózkach............... 53 4
Spis treści Rozdział 7. Drogi, zasady transportu w zakładzie............ 55 7.1. Wymagania i wyznaczanie oraz oznakowanie dróg, ramp w zakładzie....................................... 55 7.2. Zasady regulamin transportu w zakładzie................ 60 7.3. Używanie wózków z napędem spalinowym w pomieszczeniach..................................... 62 7.4. Jazda wózkiem podnośnikowym po drodze publicznej....... 63 Rozdział 8. Transport i magazynowanie.................... 64 8.1. Zasady magazynowania materiałów....................... 64 8.2. Zasady transportu ładunków wózkami podnośnikowymi..... 66 8.3. Załadunek i rozładunek pojazdów........................ 67 8.4. Transport wózkami podnośnikowymi materiałów niebezpiecznych....................................... 69 8.5. Przewożenie lub podnoszenie osób za pomocą wózków podnośnikowych............................... 70 Rozdział 9. Czynności realizowane przez operatora podczas eksploatacji wózka podnośnikowego........................ 72 9.1. Czynności obsługującego wózek podnośnikowy w czasie pracy.......................................... 72 9.2. Zagrożenia............................................ 73 9.3. Czynności niedozwolone................................ 76 9.4. Wyposażenie operatorów w odzież, obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej....................... 77 9.5. Ergonomia na stanowisku operatora wózka................ 79 9.6. Kontrole bezpieczeństwa pracy wózków podnośnikowych... 79 9.7. Instruktaż stanowiskowy operatora wózka podnośnikowego wymagania........................... 81 5
Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo 9.8. Ocena ryzyka zawodowego operatora wózka podnośnikowego wymagania........................... 84 9.9. Stanowiskowa instrukcja bhp operatora wózka podnośnikowego wymagania........................... 85 Załączniki................................................ 86 1. Wybrane akty prawne związane z eksploatacją jezdniowych wózków podnośnikowych................................. 86 2. Wniosek o sprawdzenie kwalifikacji........................ 87 3. Zaświadczenie o ukończeniu kursu......................... 89 4. Imienne zezwolenie na obsługę wózków..................... 90 5. Wniosek o przeprowadzenie badania odbiorczego jezdniowego wózka + załącznik do wniosku................. 91 6. Wniosek o skreślenie urządzenia z ewidencji UDT............ 93 7. Książka Pracy Wózka..................................... 94 8. Dziennik Konserwacji Wózka............................. 96 9. Przykładowe znaki bezpieczeństwa......................... 97 6
Wstęp Wózki jezdniowe z napędem silnikowym: unoszące, podnoszące, naładowne, z silnikami elektrycznymi lub spalinowymi, należą do najpopularniejszych środków transportu stosowanych w zakładach przemysłowych, na budowach, w magazynach, hurtowniach i w sklepach wielkopowierzchniowych. Wózki jezdniowe to środki transportu o ruchu przerywanym i ograniczonym zasięgu. Przeznaczone są do poziomego lub poziomego i pionowego przemieszczania ładunków pojedynczych bądź łączonych w jednostki ładunkowe, a także materiałów sypkich czy płynnych w odpowiednio przystosowanych pojemnikach. Wózek jezdniowy z napędem silnikowym jest pojazdem wolnobieżnym, którego konstrukcja ogranicza: prędkość jazdy (najczęściej do 25 km/h), nośność (do ok. 5000 kg dla wózków naładownych), i udźwig (do ok. 12 500 kg dla wózków podnośnikowych). Podane parametry wózków należy traktować jako orientacyjne, gdyż obecnie można spotkać wózki o znacznie wyższych parametrach, wynikających z potrzeb ich użytkowników. Duża liczba i różnorodność przepisów, często o dość ogólnikowych treściach, nakreślających jedynie podstawowe obowiązki w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa pracy, wymusza na pracodawcach opracowanie własnych, zakładowych szczegółowych uregulowań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa pracy operatorom, osobom postronnym, a także niedopuszczania do uszkodzenia sprzętu i transportowanych ładunków. Eksploatujący wózki jezdniowe z napędem silnikowym muszą pamiętać o tym, że wózki są maszynami w rozumieniu przepisów: rozporządzenia ministra gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 ze zm.) nabyte i oddane do eksploatacji przed 1 stycznia 2003 r., a także nabyte w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 2004 r. (tzw. maszyny stare); rozporządzenia ministra gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. nr 199, poz. 1228 ze zm.) nabyte po 1 maja 2004 r. (tzw. maszyny nowe). 7
Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo Powyższe przepisy nakładają na pracodawcę (podmiot eksploatujący wózki) wiele obowiązków, w tym obowiązek dostosowania tzw. starych wózków do wymagań wynikających z zapisów rozporządzenia w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn. Rys. Wózek podnośnikowy z kabiną częściowo otwartą i silnikiem spalinowym zasilanym gazem LPG (uwaga: zdjęcie pochodzi z dawnych lat, gdy butle z gazem miały kolor czerwony obecnie mają kolor niebieski) 8