Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Praga-Południe

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Praga-Południe Warszawa, 2014

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Praga-Południe Przygotowany w ramach Projektu Europejskiego Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja oraz wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. www.sfop.um.warszawa.pl

Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu) ul. Jagiellońska 59 (pokój B-15) 03-301 Warszawa tel.: +48 22 519 22 17 e-mail: sfop@kozminski.edu.pl www.sfop.kozminski.edu.pl Zespół redakcyjny: prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu Redakcyjnego Mariusz Łopaciński dr Jan Dąbrowski dr Michał Klepka Aleksandra Pucek-Mioduszewska Marcin Sawicki Copyright by Stołeczne Forum Przedsiębiorczości Wydanie I Warszawa, październik 2014 Spis treści Wprowadzenie 6 Część I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Praga-Południe analiza empiryczna 8 1. Aktywność przedsiębiorcza na Pradze-Południe na tle Warszawy 8 1.1. Udział Pragi-Południe w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy 8 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Pradze-Południe według sektorów priorytetowych Projektu SFoP 9 2. Struktura populacji przedsiębiorstw działających na Pradze-Południe 10 2.1. Struktura gałęziowa (według sekcji PKD) 10 2.2. Struktura firm według wieku 11 2.3. Struktura firm według formy prawnej 12 2.4. Struktura firm według liczby zatrudnionych 12 3. Dynamika zmian w populacji przedsiębiorstw na Pradze-Południe 13 3.1. Firmy nowo zarejestrowane w 2013 r. na tle 2012 r. 13 3.2. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Pradze-Południe w okresie styczeń grudzień 2013 Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP) 14 II. Aneks statystyczny 16 Tytuł projektu: Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja i pilotażowe wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. Numer umowy: UDA-POKL.08.01.02-14-137/11 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt okładki, skład i druk: GAMMA Sp. z o.o. Przeryty Bór 52 39-216 Stara Jastrząbka www.gamma24.pl Egzemplarz bezpłatny Część II: Wybrane zagadnienia dotyczące warunków prowadzenia działalności gospodarczej na Pradze-Południe 20 1. Współpraca lokalnego samorządu z przedsiębiorcami na Pradze-Południe 20 1.1. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej 20 1.2. Pozwolenie na budowę 22 1.3. Udostępnianie nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej 22 1.4. Zamówienia publiczne 24 1.5. Pomoc w pozyskiwaniu Funduszy Europejskich 25 2. Instytucje otoczenia biznesu w dzielnicy Praga-Południe 26 2.1. Instytucje niekomercyjne 26 2.2.Komercyjne firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Pradze-Południe 27 3. Wykorzystanie funduszy unijnych i innych środków publicznych przez przedsiębiorców dzielnicy Praga-Południe w latach 2007-2013 28 3.1. Źródła danych 28 3.2. Firmy z dzielnicy Praga-Południe i ich aktywność projektowa w latach 2007-2014 28 3.3. Aktywność w realizacji projektów wg przedmiotu wsparcia 30 3.4. Podsumowanie 30 4. Sieciowanie przedsiębiorców w ramach SFoP 31 4.1. Spotkania sieciujące założenia i uczestnicy 31 4.2. Spotkania networkingowe podstawowe dane 31 4.3. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent networkingowy 33 4.4. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent merytoryczny 34 4.5. Rozwój sieci rekomendowanie spotkań SFoP 35 4.6. Doświadczenia networkingowe przedsiębiorców w ramach Projektu SFoP próba podsumowania 36 Informacja ogólna o Projekcie SFoP 37

Wprowadzenie Niniejsze opracowanie to kolejna edycja Raportu o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Praga-Południe, w której prezentujemy stan sektora przedsiębiorstw na koniec 2013 r., jak również omawiamy różnorodne zdarzenia i inicjatywy, które kształtują warunki dla prowadzenia działalności gospodarczej w Dzielnicy. Został on opracowany w ramach projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości (SFoP), finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Raport składa się z dwóch głównych części. W pierwszej prezentujemy aktualne dane ilościowe ilustrujące stan i tendencje rozwoju przedsiębiorczości w Dzielnicy Praga- -Południe w 2013 r. Występujące trendy są przedstawione w ujęciu opisowym i graficznym, natomiast szczegółowe dane zamieszczone są w Aneksie Statystycznym. Źródłowe dane do opracowania pierwszej części Raportu zostały specjalnie przetworzone na potrzeby Projektu SFoP przez Urząd Statystyczny w Warszawie (WUS), Centrum Analityczne Administracji Celnej (CAAC) oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na podstawie dodatkowych analiz ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Warszawy, zostały wyodrębnione firmy aktualnie prowadzące działalność. W konsekwencji wszelkie dane zbiorcze prezentowane w Raporcie dotyczą firm aktywnych. Istotne ograniczenia odnoszą się do możliwości przypisania konkretnej firmy do dzielnicy. Następuje to na podstawie lokalizacji jej głównej siedziby, co nie przesądza, że koncentracja rzeczywistej działalności może mieć miejsce w innych obszarach geograficznych. Podobnie, przypisanie podmiotu do określonej branży następuje poprzez zadeklarowany w Rejestrze REGON, główny przedmiot działalności. W drugiej części Raportu analizujemy cztery obszary, które tworzą szerszy klimat dla prowadzenia działalności gospodarczej w Dzielnicy. Warunki te są niewątpliwie kształtowane na styku Urząd Dzielnicowy przedsiębiorca, zarówno w przypadku kontaktów formalnych (rejestracja działalności, uzyskiwanie różnego rodzaju zezwoleń), jak i na wielu innych obszarach życia społecznego. Ważną rolę w kształtowaniu klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości odgrywają także funkcjonujące na terenie dzielnicy instytucje otoczenia biznesu. Rok 2013 zakończył 7-letni okres finansowania różnorodnych form aktywności przedsiębiorczej w ramach perspektywy finansowej UE 2007 2013. Podjęliśmy próbę oszacowania w jakim stopniu z możliwości tych skorzystali przedsiębiorcy z Pragi-Południe. Z analizy tej wynika, że pozyskane środki i doświadczenia w omawianej dziedzinie są pokaźne. Stanowi to solidną bazę do pozyskiwania środków w ramach perspektywy UE 2014-2020, w tym zwłaszcza realizacji preferowanych w tej perspektywie wspólnych projektów przedsiębiorstw, uczelni i ośrodków badawczych. Priorytetowym zadaniem, w ramach realizowanego w okresie wrzesień 2012 październik 2014 Projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości było stymulowanie lokalnych relacji sieciowych między przedsiębiorcami w danej Dzielnicy. W końcowej części Raportu prezentujemy zebrane doświadczenia w tej dziedzinie, jak i sugestie dotyczące kierunków działań w przyszłości. Raport został przygotowany przez zespół, w skład, którego weszli pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego (ALK) oraz Urzędu Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy. prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik (ALK) - Kierownik Zespołu Redakcyjnego, Mariusz Łopaciński (ALK), dr Jan Dąbrowski (ALK), dr Michał Klepka (ALK), Aleksandra Pucek-Mioduszewska (ALK), Marcin Sawicki (ALK). 6 7

Część I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Praga-Południe analiza empiryczna 1. Aktywność przedsiębiorcza na Pradze-Południe na tle Warszawy 1.1. Udział Pragi-Południe w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy Na terenie Dzielnicy Praga - Południe na koniec 2012 r. aktywnych było 14,7 tys. podmiotów, co stanowi 9,3% wszystkich podmiotów na terenie Warszawy (1158,5 tys.). Jest to więc udział niższy niż wynikałoby z proporcji ludności (10,4%). Taka sytuacja nie musi oznaczać słabszej aktywności przedsiębiorczej mieszkańców Pragi Południe, lecz może odzwierciedlać mniejszą atrakcyjność prawobrzeżnej Warszawy w lokowaniu działalności o zasięgu ogólnowarszawskim, regionalnym czy krajowym. W podziale na poszczególne sektory gospodarki (sekcje PKD) zwraca uwagę relatywnie wyższy udział Pragi - Południe w transporcie, kulturze i rekreacji oraz w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (Diagram 1). Najsłabiej reprezentowane są takie sektory jak obsługa rynku nieruchomości i działalność profesjonalna i naukowo-techniczna. 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Pradze-Południe według sta. W priorytetowych sektorach jest on zbliżony do udziału w całej populacji przedsiębiorstw. Relatywnie korzystna sektorów priorytetowych Projektu SFoP pozycja Pragi-Południe ma miejsce w sektorach kreatywnych. W Projekcie SFoP zostały określone pewne priorytetowe Najsłabiej wygląda sytuacja w działalności eksportowej, sektory oraz rodzaje aktywności, odgrywające kluczową rolę telekomunikacji oraz w lokowaniu się na terenie dzielnicy firm w rozwoju całej Warszawy. Diagram 2 ilustruje procentowy z udziałem zagranicznym. udział aktywnych firm na Pradze-Południe na tle całego Mia- Diagram 2. Przedsiębiorstwa aktywne na Pradze-Południe jako % Warszawy w sektorach priorytetowych SFoP (stan 31.12.2013) Diagram 1. Przedsiębiorstwa aktywne na Pradze - Południe jako % Warszawy według sekcji PKD (stan 31.12.2013) PWWT - PRZEMYSŁY WYSOKIEJ TECHNIKI PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO HANDEL I NAPRAWY TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA INFORMACJA I KOMUNIKACJA DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA NAUKOWA I TECHNICZNA ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA EDUKACJA OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA Na Pradze Południe funkcjonuje 9,3% wszystkich aktywnie działających przedsiębiorców Warszawy 8,2% 9,4% 9,4% 9,3% 8,9% 8,8% 8,8% 8,5% 4,6% 9,4% 9,3% 9,6% 10,0% 10,4% 10,0% 11,1% PWST - PRZEMYSŁY ŚREDNIO-WYSOKIEJ TECHNIKI TELK - TELEKOMUNIKACJA HODS - USŁUGI OPROGRAMOWANIA, DORADZTWO BNPR - BADANIA I ROZWÓJ HTCS - SEKTOR KREATYWNY (HIGH TECH) CSEK - SEKTOR KREATYWNY (PODSTAWOWY) EKSPORTERZY (2012 R.) FIRMY Z UDZIAŁEM ZAGRANICZNYM 6,1% 6,8% 8,0% 7,8% 9,0% 8,6% 9,4% Na Pradze Południe funkcjonuje 9,3% wszystkich aktywnie działających przedsiębiorców Warszawy 9,8% Zob. Tabela 2. Aneks statystyczny KULTURA I REKREACJA POZOSTAŁE RAZEM Zob. Tabela 1. Aneks statystyczny 8 9

2. Struktura populacji przedsiębiorstw działających na Pradze-Południe 2.1. Struktura gałęziowa (według sekcji PKD) DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA 21,2% Struktura gałęziowa aktywnych podmiotów gospodarczych na Pradze-Południe jest zbliżona do podobnej struktury dla całej Warszawy (Diagram 3). Wiodący udział mają firmy działające w sferze usług profesjonalnych oraz handlu i napraw. Relatywnie wyższy udział na Pradze-Południe ma branża transportu i gospodarki materiałowej. Diagram 3. Struktura firm aktywnych na Pradze-Południe według sekcji PKD 2007 (stan 31.12.2013) POZOSTAŁE KULTURA I REKREACJA 3,8% ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA 1,5% 2,3% OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI 3,3% 3,6% EDUKACJA 2.2. Struktura firm według wieku Wśród firm aktywnych na Pradze-Południe blisko 63% zostało zarejestrowanych po roku 2000 (Diagram 4), z czego 21% w latach 2011-2012. Jednocześnie w zaprezentowanym ujęciu zwraca uwagę znacząca liczba podmiotów aktywnych, które powstały w bardzo trudnym dla przedsiębiorców okresie 1991-2000. Ponadto warto zaznaczyć, że nadal działają 259 firmy, które rozpoczęły działalność do roku 1990, z czego 99 zarejestrowano jeszcze w okresie realnego socjalizmu, a 160 powstało w przełomowym dla transformacji ustrojowej roku 1990. 2011-2013 20,6% 2001-2010 42,2% Diagram 4. Struktura firm aktywnych na Pradze-Południe według liczby zatrudnionych (stan 31.12.2013) HANDEL I NAPRAWY 3,7% DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA 19,2% 4,5% 6,9% ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA 1991-2000 35,4% TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA INFORMACJA I KOMUNIKACJA 8,5% 7,3% 7,2% 7,0% PRZEMYSŁ DO 1990 1,8% OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA BUDOWNICTWO Zob. Tabela 3. Aneks statystyczny Zob. Tabela 4. Aneks statystyczny 10 11

2.3. Struktura firm według formy prawnej Jednoosobowa działalność gospodarcza jest reprezentowana najliczniej (blisko 85%) spośród wszystkich firm prowadzących działalność zarejestrowanych na Pradze-Południe (Diagram 5). W skali całej Warszawy udział ten wynosi odpowiednio 80%. Równocześnie przedsiębiorcy Pragi-Południa w relatywnie mniejszym stopniu wykorzystują bardziej zaawansowane formy, jak spółka z ograniczona odpowiedzialnością czy spółka akcyjna. Tylko 101 spośród 1535 spółek akcyjnych w Warszawie jest zarejestrowanych na Pradze-Południe i w tym zakresie pozycja dzielnicy na tle całej Warszawy jest szczególnie niekorzystna. Trzeba jednak podkreślić rosnący wzrost zainteresowania spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, ze względu na wprowadzoną ostatnio obniżkę minimalnego progu wymaganego kapitału oraz uproszczenie procedury rejestracyjnej. Diagram 5. Struktura firm aktywnych na Pradze-Południe według formy prawnej (stan 31.12.2013) POZOSTAŁE 1,2% SPÓŁKA AKCYJNA 0,7% SPÓŁKA JAWNA 1,1% SPÓŁKA CYWILNA 2,8% SPÓŁKA Z O.O. 9,3% 3. Dynamika zmian w populacji przedsiębiorstw na Pradze- tendencji, jakie obserwujemy w poszczególnych rodzajach -Południe działalności. Przede wszystkim wystąpił drastyczny spadek liczby nowych firm w transporcie i gospodarce materiałowej 3.1. Firmy nowo zarejestrowane w 2013 r. na tle 2012 r. (-37%), a także niewielki spadek w budownictwie (-6%). Z drugiej strony aż o 24% wzrosła liczba nowych przedsiębiorców Pewną wskazówką, jeśli chodzi o kierunek i dynamikę zainteresowanych uruchomieniem firm w usługach profesjonalnych, a o 21% w działalności handlowej. Istotne wzrosty zmian w populacji przedsiębiorstw jest liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w kolejnych latach (o 19%) nastąpiły także w działalności edukacyjnej oraz w kulturze i edukacji. (Diagram 7). W przypadku Pragi-Południa liczba chętnych do podjęcia działalności gospodarczej była w 2013 o 8% wyższa w porównaniu do ubiegłego roku. Był to przyrost dwukrotnie niższy w porównaniu do całej Warszawy (16%). Jednak ten syntetyczny wskaźnik był wypadkową różnokierunkowych Diagram 7. Przyrost/spadek liczby firm nowo zarejestrowanych w 2013 r. w porównaniu do 2012 r. według sekcji PKD POZOSTAŁE KULTURA I REKREACJA EDUKACJA 2.4. Struktura firm według liczby zatrudnionych Struktura firm aktywnych na Pradze-Południe odzwierciedla generalne tendencje występujące w tej dziedzinie w skali kraju, choć jest mniej korzystna na tle całej Warszawy (Diagram 6). I tak ok. 62% wszystkich podmiotów to firmy, w których aktywni są tylko właściciele (średnia krajowa ok. 66%, w Warszawie 58%). 96% to mikroprzedsiębiorstwa (w całym kraju i w Warszawie ok. 95%). Na tle całej Warszawy, grupa firm średnich (przedział 50-249 osób) i dużych (powyżej 249 osób) mających siedzibę na Pradze-Południe jest stosunkowo nieliczna odpowiednio 101 i 32. JEDNOOSOBOWA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA 84,9% Zob. Tabela 5. Aneks statystyczny Diagram 6. Struktura firm aktywnych na Pradze-Południe według liczby zatrudnionych (stan 31.12.2013) 250 I WIĘCEJ ZATRUDNIONYCH 0,4% 50-249 ZATRUDNIONYCH 1,2% 10-49 ZATRUDNIONYCH 4,7% 6-9 ZATRUDNIONYCH 3,7% 1-5 ZATRUDNIONYCH 30,1% OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA INFORMACJA I KOMUNIKACJA PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO 77-16% 49 +19% 121 +19% 57-17% 93 +12% 97 +13% 157 +6% 121 +3% 124 +16% 114-6% 71-37% 245-1% 513 +24% TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA 484 +21% FIRMY NIEZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW 59,9% DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA HANDEL I NAPRAWY Zob. Tabela 7. Aneks statystyczny Zob. Tabela 6. Aneks statystyczny 12 13

3.2. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Pradze-Południe w okresie styczeń grudzień 2013 Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP) Do pomiaru krótkookresowych zmian, czyli koniunktury przedsiębiorczej w dzielnicy, służy Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP). Barometr został opracowany w ramach Projektu SFoP. W tym przypadku podstawowym okresem obserwacji jest miesiąc. Tendencje zmian w koniunkturze przedsiębiorczej są analizowane przez pryzmat miesięcznych przyrostów/spadków liczby aktywnych firm, działających na danym terenie. Przyrosty w poszczególnych miesiącach są wynikiem rejestracji nowych podmiotów oraz wznowienia działalności firm wcześniej zawieszonych. Te dodatnie efekty są pomniejszane zarówno przez zawieszenia, jak i całkowite wyrejestrowanie działalności gospodarczej. Miernikiem koniunktury przedsiębiorczej jest efekt netto wspomnianych tendencji. Diagram 8 ilustruje tendencje przyrostu/spadku liczby firm aktywnych w Dzielnicy Praga-Południe w okresie styczeń grudzień 2013. Zdecydowanie przeważały miesiące spadkowe. W rezultacie w całym 2013 roku liczba aktywnych podmiotów na Pradze-Południe zmniejszyła się o 233, czyli o 1,6% aktywnych firm. Tendencja ta kontrastuje wyraźnie z trendami zaobserwowanymi dla całej Warszawy, gdzie liczba aktywnych podmiotów wzrosła w tym samym czasie o 2,7%. Barometr pozwala także ustalić źródła występujących negatywnych tendencji (Diagram 9). Okazuje się, że relacja liczby (wskaźnik rotacji finalnej) choć i tu zdarzały się miesiące spadkowe. firm nowo zarejestrowanych i wyrejestrowanych (wskaźnik rotacji finalnej) była dodatnia. Natomiast całkowity spadek Jeśli chodzi o interpretację zaobserwowanych zmian aktywności przedsiębiorczej na Pradze-Południe w 2013 r. był przede wszystkim wynikiem znaczących miesięcznych różnic między liczbą firm zawieszonych i tych, które zdecydowały się wznowić zawieszoną wcześniej działalność (wskaźnik rotacji przejściowej). Natomiast relacja firm nowo zarejestrowanych w koniunkturze przedsiębiorczej na Pradze-Południe trzeba zachować ostrożność. Są to bowiem dane zagregowane i dla pogłębionej analizy należałoby uwzględnić czynniki jakościowe, a więc np. liczbę zatrudnionych firm wychodzących i wchodzących na rynek, czy też ich strukturę branżową. do wyrejestrowanych była generalnie dodatnia Diagram 9. Wskaźnik rotacji finalnej* i przejściowej** podmiotów gospodarczych na Pradze-Południe w 2013 r. I 2013 II 2013 III 2013 IV 2013 V 2013 VI 2013 VII 2013 VIII 2013 IX 2013 X 2013 XI 2013 XII 2013 Diagram 8. Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości na Pradze-Południe 2013. 2,5 I 2013 II 2013 III 2013 IV 2013 V 2013 VI 2013 VII 2013 VIII 2013 IX 2013 X 2013 XI 2013 XII 2013 156 ZAREJESTROWANE 2137 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 0,7 1,3 0,3 0,6 1,0 0,8 0,9 0,7 1,3 0,5 1,7 1,7 0,7 0,4 1,4 0,8 1,8 1,1 0,9 0,7 1,8 0,4 1,7 1,1 1,2 WSKAŹNIK ROCZNY 0,7 LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH 175 54 184 145 86 151 116 167 84 112 165 163 99 109 233 189 58 118 147 183 84 123 110 227 86 233 162 127 167 114 203 104 96 110 214 86 129 236 153 45 117 84 222 128 136 WZNOWIONE ZAWIESZONE 1135 1667 WSKAŹNIK ROCZNY WSKAŹNIK ROTACJI FINALNEJ WSKAŹNIK REAKCJI PRZEJŚCIOWEJ *Wskaźnik rotacji finalnej: podmioty nowo zarejestrowane/podmioty wyrejestrowane. **Wskaźnik rotacji przejściowej: podmioty, które wznowiły działalność/podmioty, które zawiesiły działalność. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Zob. Tabela 7. Aneks statystyczny 254 133 WYREJESTROWANE 1838 EFEKT NETTO -209-36 -26-80 -18 34-53 8 101-65 -3 114-233 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. 14 15

II. Aneks statystyczny Tabela 1. Liczba i % udział aktywnych firm w dzielnicy Praga-Południe na tle Warszawy, w podziale na sekcje PKD (stan 31.12.2013) Kod sekcji PKD 2007 Nazwa sekcji Liczba firm aktywnych Praga Pd. Jako % Razem jako % Warszawa Praga Pd. Warszawy Warszawa Praga Pd. B,C,D,E Przemysł 11 147 1 045 9,4% 7,0% 7,1% F Budownictwo 11 420 1 073 9,4% 7,2% 7,3% G Handel i naprawy 30 440 2 843 9,3% 19,2% 19,3% H Transport i gospodarka magazynowa 10 883 1 206 11,1% 6,9% 8,2% I Zakwaterowanie i gastronomia 3 722 333 8,9% 2,3% 2,3% J Informacja i komunikacja 13 469 1 189 8,8% 8,5% 8,1% K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 5 826 513 8,8% 3,7% 3,5% L Obsługa rynku nieruchomości 5 241 429 8,2% 3,3% 2,9% M Działalność profesjonalna naukowa i 33 525 2 854 8,5% 21,1% 19,4% techniczna N Administrowanie i działalność wspierająca 7 142 674 9,4% 4,5% 4,6% P Edukacja 5 704 545 9,6% 3,6% 3,7% Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 11 606 1 166 10,0% 7,3% 7,9% R Kultura i rekreacja 2 376 247 10,4% 1,5% 1,7% Pozostałe 6 038 604 10,0% 3,8% 4,1% Tabela 2. Liczba i % udział aktywnych firm w dzielnicy Praga- Południe na tle Warszawy w priorytetowych sektorach SFoP (stan 31.12.2013) Sektory priorytetowe w ramach projektu SFoP Liczba firm aktywnych Warszawa Praga Pd. Praga Pd. jako % Warszawy Przemysły wysokiej techniki PWWT 567 51 9,0% Przemysły średnio-wysokiej techniki PWST 878 70 8,0% Telekomunikacja TELK 675 46 6,8% Usługi oprogramowania, doradztwo HODS 7 322 628 8,6% Badania i rozwój BNPR 434 34 7,8% Sektor kreatywny (high tech) HTCS 3 971 372 9,4% Sektor kreatywny (podstawowy) CSEK 11 245 1 098 9,8% Pozostałe 133 447 12 422 9,3% Razem 158 539 14 721 9,3% w tym: Eksporterzy i/lub importerzy 11 772 722 6,1% Firmy z udziałem zagranicznym 6 931 320 4,6% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUS, CAAC i ZUS. Razem: 158 539 14 721 9,3% 100% 100% 16 17

Tabela 3. Struktura aktywnych firm w dzielnicy Praga-Południe według daty rejestracji (stan 31.12.2013) Przedziały według roku rejestracji Liczba % Razem do 1990 259 1,8 % 1991-2000 5 215 35,4% 2001-2010 6 216 42,2% 2011-2013 3 031 20,6% Razem: 14 721 100% Tabela 4. Struktura aktywnych firm w dzielnicy Praga-Południe według formy prawnej (stan 31.12.2013) Forma prawna Liczba % Razem Jednoosobowa działalność gospodarcza 12 499 84,9% Spółka cywilna 414 2,8% Spółka jawna 164 1,1% Spółka z o.o. 1 365 9,3% Spółka akcyjna 101 0,7% Pozostałe 178 1,2% Razem: 14 721 100% Tabela 5. Struktura firm w dzielnicy Praga-Południe według wielkości (liczby zatrudnionych) (stan 31.12.2013) Klasa zatrudnienia Liczba % Razem Firmy niezatrudniające pracowników 9 192 62,4% 1-5 zatrudnionych 4 242 28,8% 6-9 zatrudnionych 707 4,8% 10-49 zatrudnionych 447 3,0% 50-249 zatrudnionych 101 0,7% 250 i więcej zatrudnionych 32 0,3% Razem: 14 721 100% Tabela 6. Dynamika firm nowo zarejestrowanych w dzielnicy Praga-Południe w latach 2012 2013 według sekcji PKD Kod sekcji PKD 2007 Firmy Nazwa sekcji 2012 2013 01.2013 02.2013 03.2013 04.2013 05.2013 06.2013 07.2013 08.2013 09.2013 10.2013 % wzrost/spadek w 2013 w porównaniu do 2012 B,C,D,E Przemysł 107 124 +16% F Budownictwo 122 114-6% G Handel i naprawy 400 484 +21% H Transport i gospodarka magazynowa 112 71-37% I Zakwaterowanie i gastronomia 83 93 +12% J Informacja i komunikacja 248 245-1% K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 86 97 +13% L Obsługa rynku nieruchomości 69 57-17% M Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 414 513 +24% N Administrowanie i działalność wspierająca 148 157 +6% P Edukacja 102 121 +19% Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 117 121 +3% R Kultura i rekreacja 41 49 +19% Pozostałe 92 77-16% Razem: 2 141 2 323 +8% Tabela 7. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Pradze-Południe w okresie styczeń grudzień 2013 11.2013 12.2013 Razem 2013 Nowozarejestrowane 175 145 167 163 189 183 227 162 203 214 153 156 2 137 Wznawiające działalność 54 86 84 99 58 84 86 127 104 86 45 222 1 135 Wyrejestrowane 254 116 165 233 147 110 133 114 110 236 84 136 1 838 Zawieszone 184 151 112 109 118 123 233 167 96 129 117 128 1 667 Efekt netto -209-36 -26-80 -18 34-53 8 101-65 -3 114-233 18 19

Część II: Wybrane zagadnienia dotyczące warunków prowadzenia działalności gospodarczej na Pradze-Południe 1. Współpraca lokalnego samorządu z przedsiębiorcami na Pradze-Południe 1 W tej części Raportu przedstawione zostaną relacje Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą na Pradze-Południe. Związane są one w pierwszej kolejności z obsługą przedsiębiorców w zakresie rejestracji działalności gospodarczej i uzyskiwaniem pozwoleń na budowę. Przedsiębiorcy mają także kontakt z Urzędem w związku z ubieganiem się o nieruchomości w dyspozycji władz Dzielnicy oraz uczestnicząc w przetargach organizowanych przez Urząd w ramach realizowanych w trybie zamówień publicznych. Przedsiębiorcy korzystają także ze wsparcia doradczego Urzędu Dzielnicowego, które dotyczy korzystania z funduszy unijnych. Dodatkowo realizowane są działania, których celem jest włączenie przedsiębiorców w różnorodne lokalne inicjatywy społeczne i kulturalne, a także charytatywne. 1.1. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej Urząd Dzielnicy Praga-Południe aktywnie buduje swoje bieżące relacje z przedsiębiorcami. Wśród Wydziałów zaangażowanych we współpracę należy wymienić przede wszystkim Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń, prowadzący działalność na rzecz przedsiębiorców: wpisy, zmiany, zawieszenia, wykreślenia oraz udzielenia koncesji na alkohol. 1.1.1. Wnioski CEIDG Analizując powyższe dane można odnotować wzrost aktywności we wszystkich rodzajach zdarzeń gospodarczych. Jednocześnie zwraca uwagę niekorzystna zmiana relacji: przedsiębiorstwa nowozarejestrowane przedsiębiorstwa wyrejestrowane. W 2012r. odnotowano 15% więcej nowych rejestracji w stosunku do ilości wykreśleń. Natomiast rok później, już tylko 5% więcej. Jednak ta różnica, została w pewnym stopniu zniwelowana wzrostem wznowień działalności gospodarczej na Pradze-Południe, zarówno w 2012 roku, jak i w 2013 roku. Ilość zawieszeń utrzymywała się w obydwu latach na podobnym poziomie (ok. 2000 rocznie), natomiast wzrosła liczba wznowień działalności gospodarczej (o ok. 100). Należy przy tym podkreślić, iż nie zawsze służy ono do trwałego powrotu funkcjonowania firmy na rynku. W niektórych przypadkach daje wyłącznie możliwość przetrwania okresu 2-letniego zawieszenia, aby ponownie rozpocząć okres zawieszenia wyznaczony ustawą 2. W Urzędzie Dzielnicy Praga-Południe dominuje standardowy model składania wniosków (w wersji papierowej). Te przesyłane przez Internet stanowią ok. 20% ogółu, z kolei sygnowane podpisem elektronicznym 5%. Przedsiębiorcy najwięcej problemów i wątpliwości mają z przedmiotem prowadzonej działalności. Trudności te, wynikają ze specyfiki przypisania firmy odpowiednim kodem Polskiej Klasyfikacji Działalności Tabela 8. Wnioski dotyczące działalności gospodarczej zarejestrowane przez Urząd Dzielnicy Praga-Południe w roku 2012 oraz 2013. (PKD). Zwłaszcza, gdy działalność jest wielobranżowa i swoim zasięgiem obejmuje różne gałęzie rynku. W dalszej kolejności można wymienić m.in. nazwę (w tym skróconą przy wpisywaniu kilku firm na jednym wpisie), kwestie dotyczące pełnomocnika oraz urzędu skarbowego. W trakcie czynności rejestracyjnych lub zmian we wpisie, przedsiębiorcy dzielą się uwagami dotyczącymi warunków i perspektyw prowadzenia działalności gospodarczej. Są one potem przekazywane przez pracowników Wydziału Działalności Gospodarczej do Ministerstwa Gospodarki. Najczęstszym problemem mogącym stanowić przejściową trudność, w procesie ewidencji działalności są awarie i obciążenia systemu CEIDG. 1.1.2. Zezwolenia dotyczące napojów alkoholowych W ramach zakresu prowadzonej działalności Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń udzielił koncesji na alkohol: 580 w roku 2012 oraz 617 w roku 2013. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowe dane liczbę zezwoleń w latach 2012-2013. Analizując sprzedaż detaliczną oraz gastronomiczną w dzielnicy Praga Południe dostrzegamy wyraźny spadek zezwoleń na jednorazową sprzedaż alkoholu i wzrost liczby podmiotów detalicznych, co wynika z przestrzennego rozwoju dzielnicy. Kolejną zauważalną tendencją jest duża rotacja przedsiębiorców w poszczególnych punktach sprzedaży/podawania alkoholu. Szczególnym problemem wymienianym przez urzędników jest niedotrzymywanie terminu wniesienia opłaty za zezwolenia, co skutkuje wygaszeniem zezwoleń. Natomiast z punktu widzenia przedsiębiorców dominuje subiektywne odczucie braku opłacalności sprzedaży alkoholu. 1.1.3. Obsługa przedsiębiorców w zakresie handlu obwoźnego Przedsiębiorcy zainteresowani prowadzeniem handlu obwoźnego są każdorazowo informowani o procedurze uzyskania decyzji na zajecie pasa drogi pod stoisko handlowe oraz o zasadach prowadzenia handlu obwoźnego i związanych z nimi opłatami. 1.1.4. Kadry i wyposażenie komórki zajmującej się rejestracją CEIDG oraz zezwoleniami W Urzędzie Dzielnicy Praga-Południe stanowisko dla rejestracji działalności gospodarczej zostało zorganizowane na parterze w Wydziale Obsługi Mieszkańców (3 pracowników) oraz kolejne - na 3 piętrze (8 pracowników). Stanowiska na parterze (1,2,3) są przystosowane do obsługi osób niepełnosprawnych. Oprócz zwykłych stanowisk istnieją dwa stanowiska komputerowe e-firma umożliwiające przedsiębiorcom samodzielną rejestrację działalności przez internet. W punkcie e-firma istnieje także możliwość wyboru języka angielskiego poprzez stronę www.ceidg.gov.pl. Analizując współpracę przedsiębiorcy - Urząd Dzielnicy Praga- -Południe należy nadmienić, iż przedsiębiorcy zgłaszali potrzeby uruchomienia dodatkowego stanowiska dla CEIDG. Takie dodatkowe stanowisko uruchomiono w listopadzie 2013 r. Obsługa i wyposażenie techniczne w Urzędzie podlegały ocenie audytorów z Urzędu Miasta w grudniu 2013 r. Liczba zarejestrowanych Nazwa wniosku wniosków 2012 2013 Wnioski o wpis do CEiDG 1 900 2 128 Wnioski o zmianę we wpisie do CEiDG 5 340 5 867 Wnioski o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej 2 030 2 055 Wnioski o wpis informacji o wznowieniu działalności gospodarczej 966 1 091 Wnioski o wykreślenie wpisu w CEiDG 1 621 2 037 Razem: 11 857 13 178 Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Praga-Południe, na podstawie wniosków wpływających do CEIDG. Tabela 9. Zezwolenia dotyczące napojów alkoholowych Liczba zezwoleń Rodzaj zezwoleń 2012 2013 Jednorazowa sprzedaż alkoholu 213 170 Sprzedaż alkoholu podczas przyjęć 12 18 Wyprzedaż alkoholu 11 9 Sprzedaż napojów alkoholowych - detal 232 295 Sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych - gastronomia 112 125 Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Praga-Południe 1 Ten fragment raportu został opracowany na podstawie materiałów przekazanych przez Urząd Dzielnicowy na Pradze-Południe 2 Analizując prezentowane dane trzeba brać pod uwagę, że dotyczą one tylko zdarzeń gospodarczych rejestrowanych w dzielnicy Praga Południe. Nie są one tożsame ze wszystkimi zdarzeniami dotyczącymi przedsiębiorców z danej dzielnicy, gdyż mogą oni rejestrować zdarzenia na terenie całej Polski, a także elektronicznie. Stąd możliwe różnice z danymi z systemu REGON, na których opiera się analiza w Części I, p.3. 20 21

1.2. Pozwolenie na budowę Liczba wydanych pozwoleń na budowę, związanych z działalnością gospodarczą, w Dzielnicy Praga-Południe wyniosła: 16 w 2012.r oraz 14 w 2013r. Sytuacja w Wydziale Architektury i Budownictwa Dzielnicy Praga - Południe jest stabilna, jeśli chodzi o ilość oraz poprawność rejestrowanych wniosków, na tle ostatnich lat. 1.3. Udostępnianie nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej Wydział Gospodarowania Nieruchomościami Delegatura Biura Gospodarki Nieruchomościami Wydział Zasobów Lokalowych Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Komórkami odpowiedzialnymi za udostępnienie nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Urzędu Dzielnicy Praga-Południe są: Wydział Gospodarowania Nieruchomościami, Delegatura Biura Gospodarki Nieruchomościami, Wydział Zasobów Lokalowych, Zakład Gospodarowania Nieruchomościami. Szczegółowy podział zadań między nimi ilustruje Diagram 10. W Tabeli 10 przedstawiono dane liczbowe udostępniania nieruchomości na potrzeby działalności gospodarczej. Diagram 10. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicowego na Pradze-Południe zajmujące się udostępnianiem nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. najem lokali użytkowych i garaży będących w zasobach Dzielnicy Praga-Południe zawieranie umów dzierżawy nieruchomości na czas oznaczony, do trzech lat, dla m.st. Warszawy oraz Skarbu Państwa rozpatrywanie wniosków od osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej o udzielenie pomocy mieszkaniowej, oraz przyznanie dodatków i obniżek czynszów administrowanie zasobami lokali użytkowych, procedury związane z podpisaniem umów, sporządzanie miesięcznych wykazów dla nieruchomości, będących w dyspozycji Dzielnicy itd. Tabela 10. Udostępniania nieruchomości na potrzeby działalności gospodarczej Umowy/zdarzenia Rodzaj zezwoleń 2012 2013 Najem lokali użytkowych 231 282 Najem powierzchni reklamowych 106 127 Dzierżawa terenów 16 18 Dzierżawa miejsc dla handlu obwoźnego 49 100 Dzierżawa nieruchomości w gestii M. st. Warszawy 17 26 Inne formy udostępniania nieruchomości przedsiębiorcom (np. wystawy, eventy) 13 21 Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Praga-Południe Prezentowane dane ilustrują zwyżkową tendencję udostępniania lokali i powierzchni przedsiębiorcom na potrzeby prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, a także z przeznaczeniem na realizację imprez sportowo-rekreacyjnych, zdjęć filmowych, organizowanie pikników itp. Potrzeby przedsiębiorców zaspakajane są w tym zakresie prawie w 100%. W odniesieniu do lokalizacji, przedsiębiorcy preferują parki miejskie, w szczególności Park Skaryszewski. W toku codziennej pracy urzędnicy spotykają się z dużą liczbą zapytań odnośnie wolnych stanowisk do handlu obwoźnego. W związku z powyższym, powinna zostać zwiększona ich ilość, na terenie Dzielnicy Praga-Południe. Najem lokali użytkowych w ramach Programu Artystyczna Skaryszewska Dzielnica Praga-Południe od 2008 roku realizuje program Artystyczna Skaryszewska, mający na celu wsparcie rozwoju kultury, w szczególności niezależnych organizacji artystycznych i indywidualnych artystów działających lub chcących działać na terenie dzielnicy. Realizacja przedmiotowego programu wpływa na rozwój społeczno-kulturalny, przyczynia się do poprawy wizerunku dzielnicy oraz zwiększa jej atrakcyjność zarówno dla mieszkańców Warszawy, jak i dla turystów. W ramach tego przedsięwzięcia cyklicznie organizowane są konkursy na najem lokali użytkowych, z przeznaczeniem na działalność społeczno-kulturalną. Są to lokale umiejscowione w konkretnym, wskazanym przez władze dzielnicy rejonie, tj.: w okolicach ulic Lubelskiej, Skaryszewskiej, Targowej i Grochowskiej. Głównym miejscem w dzielnicy Praga-Południe zrzeszającym artystów jest budynek mieszczący się przy ulicy Lubelskiej 30/32. W przedmiotowym budynku pierwsi artyści pojawili się w 1993 roku, a ze względu na to, iż w 2005 r. zwolniły się przestrzenie pofabryczne, miejsce to stało się bardzo,,energetyczne i posiadające ogromny potencjał. To właśnie było kluczowym argumentem za wyborem obszaru, który obejmuje ten program. W powyższym rejonie wybiera się lokale, które ze względu na ich stan techniczny i usytuowanie nie cieszą się zainteresowaniem i niejednokrotnie przez kilka lat stoją puste, generując jedynie koszty. W ramach programu Artystyczna Skaryszewska dzielnica Praga-Południe organizuje konkursy, w których: jedynym kryterium wyboru oferty jest zaproponowana przez oferenta stawka czynszu. Dodatkowym warunkiem jest określenie preferencji działalności, na jaką dany lokal może zostać wynajęty (działalność społeczno-kulturalna). W tym trybie do wynajęcia są wystawiane lokale mieszczące się w wyżej wskazanym obszarze, które stosunkowo niedawno uzyskały status pustostanu, a ich usytuowanie i stan techniczny pozwala ocenić je jako atrakcyjne. W tym przypadku na podstawie uchwały Zarządu Dzielnicy Praga-Południe konkurs ogłasza Burmistrz Dzielnicy. nie jest decydująca stawka czynszu, ale proponowana przez oferenta działalność. W przypadku tego trybu wynajęcia lokali użytkowych, konkurs ogłaszany jest przez Zarząd Dzielnicy Praga-Południe. Każdorazowo Zarząd Dzielnicy podejmuję uchwałę zatwierdzającą regulamin konkursu oraz wykazy lokali. W ogłoszeniu zamieszczane są dwa wykazy lokali: -- LISTA A - na liście tej wymienione są lokale, które zgodnie z Zarządzeniem Nr 3323/2009 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 14.07.2009 r., były przeznaczone do najmu w ramach konkursu na najem lokali użytkowych na okres do lat trzech. Nie zostały wynajęte i są przeznaczone do najmu poza konkursem. Te lokale przeznaczone są do wynajęcia na rzecz organizacji pozarządowych, osób fizycznych oraz innych podmiotów prowadzących działalność społeczno-kulturalną. -- LISTA B - na tej liście wymienione są lokale, które zgodnie z 7 ust. 1 pkt. 4 Zarządzenia Nr 3323/2009 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 14.07.2009 r. mogą być oddawane w najem poza konkursem na prowadzenie działalności charytatywnej, kulturalnej, naukowej, opiekuńczej, leczniczej, oświatowej, badawczo-rozwojowej, wychowawczej, sportowej lub turystycznej, jeżeli cele te realizowane są przez podmioty, dla których są to cele statutowe i których dochody przeznaczone są w całości na działalność statutową, a w szczególności organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego. Te lokale przeznaczone są wyłącznie do wynajęcia na rzecz organizacji pozarządowych, prowadzących działalność społeczno- -kulturalną. Biorąc pod uwagę charakter prowadzonej działalności w lokalach najmowanych w ramach programu Artystyczna Skaryszewska, w konkursach proponowane są niskie stawki czynszu, gwarantujące pokrycie kosztów utrzymania na przestrzeni 3-ech lat. W ramach opisywanego programu zostało ogłoszonych 16 konkursów. Kolejny konkurs planowany jest na koniec lipca 2014r. zgodnie z nowym Zarządzeniem nr 5923/2014 22 23

Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 07.05.2014 r. w sprawie zasad najmu lokali użytkowych w budynkach wielolokalowych na okres do 3 lat oraz szczegółowego trybu oddawania w najem lokali użytkowych w budynkach wielolokalowych, na okres dłuższy niż 3 lata i nie dłuższy niż 10 lat. najmu lokali na warunkach preferencyjnych, między innymi osobom bezrobotnym w ramach programu Lokal dla przedsiębiorczych. Jego istotą jest oddawanie w najem osobom bezrobotnym, zarejestrowanym w Urzędzie Pracy m. st. Warszawy lokali użytkowych, które nie zostały wynajęte mimo przeprowadzonych dwóch konkursów ofert na wynajem. Są to na ogół lokale o powierzchni do 80 m 2 usytuowane w budynkach mieszkalnych w mniej atrakcyjnych punktach dzielnic, np. oficyny. 1.4. Zamówienia publiczne Poszczególne wydziały Urzędu Dzielnicy Praga-Południe prowadzą rejestry zleceń i umów zarówno do 14 tys. euro, jak i umów zawartych w wyniku rozstrzygnięcia przetargu. Wydział Gospodarki Nieruchomościami i Nadzoru Właścicielskiego (WGNiNW) także prowadzi taki rejestr. Zamówienia poniżej 14 tys. euro Liczba przetargów 2012 2013 % przyrost przyrost/ spadek w 2013 do 2012 r. Inwestycje 15 9-40% Remonty 31 71 +129% Pozostałe 48 80 +70% Razem liczba 94 160 +70% Razem wartość wszystkich przetargów pow. 14 tys. euro w tys. PLN 16 981,3 28 273,3 +66% Zamówienia poniżej 14 tys. euro Liczba 488 92-81% Razem wartość wszystkich przetargów poniżej 14 tys. euro w tys. PLN 6 551,7 1 675,7-74% Analizując powyższe dane tabelaryczne w trybie zamówień publicznych w roku 2013 warto odnotować 66% wzrost wartości zamówień realizowanych w trybie przetargów. Mimo, że liczba przetargów na inwestycje była w 2013 r. o 40% niższa w porównaniu do roku 2012. Wśród inwestycji wymienić należy te związane z: budową i modernizacją dróg, rozbudową placówek oświatowych oraz obiektów sportowo rekreacyjnych, tworzeniem przyłączy wodno-kanalizacyjnych oraz modernizacją budynku. Remonty, to przede wszystkim: utrzymanie nawierzchni dróg i placówek oświatowych, pustostanów, elewacji, dachów, kominów, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania oraz chodników. Pozostałe umowy dotyczyły zakupów oraz usług niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania Dzielnicy czyli: koszenia trawy, konserwacji: ogólnobudowlanej, elektrycznej, sanitarnej, anten, dostawy materiałów biurowych, konserwacji drukarek, zakupu komputerów, dostawy aktualizacji NORMA PRO, dostawy licencji, dostawy koszy, wywozu nieczystości, medycyny pracy, zakupu bonów towarowych, obsługi prawnej oraz konserwacji przepompowni. Dodatkowo WGNiNW zawiera umowy z wydawcami prasy w celu sukcesywnej publikacji ogłoszeń dotyczących zadań Wydziału oraz z rzeczoznawcami majątkowymi w celu wyceny nieruchomości (gruntowych, lokalowych) przeznaczonych do zbycia na rzecz najemców, w drodze przetargu lub do najmu. Zawiera również umowy w zakresie usług geodezyjnych. Tabela 11. Ilość zawartych umów z przedsiębiorcami w wyniku zamówień publicznych ogłoszonych przez Urząd Dzielnicy Praga-Południe Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Praga-Południe Zainteresowanie przetargami wśród przedsiębiorców jest różne, w konkretnych okresach roku. Na początku roku, kiedy firmy nie mają wypełnionego portfela zleceń, w przetargach występuje ok. kilkunastu ofert, w szczycie sezonu po kilka. Liczba oferentów zwiększa się pod koniec roku, kiedy Urząd Dzielnicy wydaje kwoty wynikające z różnych oszczędności w budżecie. Nie są przy tym prowadzone, żadne indywidualne doradztwo czy szkolenia dotyczące reguł uczestnictwa w przetargach. Na rynku istnieje bowiem dużo firm, które profesjonalnie zajmują się tą problematyką. 1.5. Pomoc w pozyskiwaniu Funduszy Europejskich W Dzielnicy Praga-Południe w latach 2011-2013 były realizowane 3 projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, w których współuczestniczyli przedsiębiorcy. Pierwszy projekt pt. Będę atrakcyjnym pracownikiem dofinansowany w ramach Działania 9.2 POKL, był realizowany w okresie od 01.03.2010 do 30.06.2011r. W ramach projektu zostały przeprowadzone kursy zawodowe: sommelierskie, barmańskie, kucharskie oraz języka angielskiego ze słownictwem branżowym. Współpraca z przedsiębiorcami polegała na przyjęciu przez 15 z nich (z branży hotelarskogastronomicznej), 144 uczniów na praktyczną płatną naukę zawodu. Dodatkowo organizowane były, w formie targów, spotkania uczestników z pracodawcami. Drugi projekt pt. Profesjonalista rynku gastronomicznego był w praktyce kolejną edycją poprzednio realizowanego, dofinansowanego również w ramach Działania 9.2 POKL Projekt był realizowany w okresie od 02.01.2012 do 30.09.2013r. W jego ramach zostały przeprowadzone kursy zawodowe: barmańskie, kucharskie, kelnerskie oraz języka angielskiego ze słownictwem branżowym. Współpraca z przedsiębiorcami polegała na przyjęciu przez 18 przedsiębiorców (z branży hotelarskogastronomicznej), 144 uczniów na praktyczną, płatną naukę zawodu. Dodatkowo, tak jak w pierwszym projekcie, zostały zorganizowane 2 spotkania uczestników z pracodawcami, które zostały przeprowadzone w formie targów. Obydwa ww. projekty Dzielnica Praga-Południe realizowała samodzielnie. Doprowadziło to do bezpośredniego kontaktu Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami. Przedstawiciele Urzędu Dzielnicy dokonali wyboru przedsiębiorstw, korzystając z pomocy i doświadczenia szkoły, której uczniowie zostali wysłani w celu odbycia praktyki zawodowej. Między Burmistrzem Dzielnicy Praga-Południe, a przedsiębiorcami została podpisana umowa, w sprawie przyjęcia i uregulowania uczestnictwa uczniów szkoły, w praktycznej nauce zawodu. Oddelegowany pracownik Dzielnicy dokonywał kontroli na miejscu, sprawdzając czy wszystkie warunki umowy zostały dotrzymane. Kolejnym przykładem współpracy Dzielnicy z przedsiębiorcami było zorganizowanie na terenie szkoły spotkania z pracodawcami. W praktyce oddelegowany pracownik Urzędu wysłał do przedsiębiorców zaproszenia uczestnictwa w targach. Dla zainteresowanych współpracą uczestników zostały przygotowane stanowiska oraz okolicznościowy poczęstunek. Współpraca pomiędzy Dzielnicą Praga Południe a przedsiębiorcami, w ramach powyższych projektów, przebiegała bardzo sprawnie. Z kolei trzeci projekt, którego celem było przygotowanie absolwentów dwóch szkół zawodowych do wymagań regionalnego rynku pracy, nosił tytuł: Współpraca się opłaca. Był on realizowany od stycznia 2012r. do grudnia 2013r. Dzielnica Praga-Południe realizowała go wspólnie z Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej liderem projektu oraz Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi partnerem. W ramach projektu uczniowie mieli okazję podnosić swoje kwalifikacje i zdobywać dodatkową wiedzę z zakresu: przedsiębiorczości, matematyki, języka angielskiego. Uczestnicy zostali objęci doradztwem zawodowym (indywidualnymi konsultacjami). Ponadto w ramach projektu istniała możliwość poszerzenia umiejętności w zakresie zajęć zawodowych o profilu gastronomicznym. Uczniowie odbyli praktyki zawodowe u pracodawców (w warszawskich hotelach i restauracjach). Uczestnikami było 246 uczniów z Zespołu Szkół Spożywczo Gastronomicznych przy ul. Komorskiej w Warszawie. Ponadto trzeba podkreślić, że zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy Urzędu uczestniczyli w projektach, realizowanych przez Urząd m. st. Warszawy. W pierwszej kolejności dotyczy to uczestnictwa Dzielnicy w Projekcie Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Więcej szczegółów na ten temat przedstawiamy w p. 4 niżej. Dzielnica Praga-Południe prowadzi aktywną politykę informacyjną o funduszach pomocowych, w tym UE dla przedsiębiorców, oraz udziela specjalistycznych informacji o możliwościach pozyskania funduszy. Dotyczą one głównie możliwości otrzymania wsparcia, dla osób chcących rozpocząć działalność gospodarczą oraz dla firm w zakresie perspektyw pozyskania dotacji na rozwinięcie już istniejącej działalności. W ramach akcji informacyjnej, wszystkie osoby zainteresowane otrzymały niezbędne ulotki. Dzielnica nie prowadzi szczegółowych statystyk w zakresie liczby przedsiębiorców, którzy skorzystali ze wsparcia. Jak wynika z danych przedstawionych w p. 3. niżej, przedsiębiorcy z Pragi Południe już obecnie w zauważalnym zakresie korzystają z funduszy UE. W latach 2007 2013 aż 155 firm podjęło łącznie 288 projektów. Ewidencja udzielonego wsparcia wskazała zarazem, iż 39 firm otrzymało wsparcie na inwestycje i rozwój technologiczny. Dominującą formą wsparcia była natomiast tzw. pomoc de minimis, z której skorzystało 785 firm. 24 25

W Urzędzie Dzielnicy Praga-Południe odbyło się spotkanie informacyjne dla przedsiębiorców dotyczące możliwości pozyskania wsparcia unijnego. Ponadto, zostało zorganizowane spotkanie dla przedsiębiorców w związku z procesem rewitalizacji. Przebiegało ono w formie konsultacji. 2. Instytucje otoczenia biznesu w dzielnicy Praga-Południe Mówiąc o instytucjach otoczenia biznesu (IOB) mamy na myśli dwa rodzaje podmiotów. Do pierwszej należą organizacje nie nastawione na zysk (fundacje, stowarzyszenia, wyspecjalizowane agendy rządowe i samorządowe), aktywne w obszarze wspierania przedsiębiorczości, samozatrudnienia, transferu i komercjalizacji technologii oraz poprawy konkurencyjności MSP. Dodatkowo uwzględniamy organizacje komercyjne, świadczące różnego typu usługi doradcze dla mniejszych firm, bowiem dostępność tego typu usług w skali lokalnej ma istotne znaczenie, zwłaszcza gdy przedsiębiorcy zamierzają rozwijać swoje firmy. 2.1. Instytucje niekomercyjne Mazowiecki Klaster Innowacyjnych Technologii Fotonicznych - firmy optoelektroniczne wchodzące w skład OPTOKLASTRA produkują elementy optyczne, lasery półprzewodnikowe, urządzenia laserowe, podzespoły optoelektroniczne przeznaczone dla przemysłu, ochrony środowiska, a także dla medycyny. Wspierające je instytuty badawcze zajmują się opracowywaniem, wytwarzaniem i badaniem nowych źródeł promieniowania w szczególności laserowego, detektorów, nowych materiałów dla potrzeb optoelektroniki oraz urządzeń kontrolno-pomiarowych. Działa na terenie Pragi-Południe. Z kolei Mazowiecki Fundusz Poręczeń Kredytowych jest spółką samorządową działającą non profit i największym regionalnym funduszem poręczeniowym, który zapewnia wsparcie przedsiębiorcom z terenu Mazowsza. Statutowym zadaniem MFPK Sp. z o.o. jest pomoc przedsiębiorcom z segmentu MSP w zakresie zwiększania dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania. Dzięki prowadzonej działalności poręczeniowej, MFPK pośrednio realizuje również zadania publiczne w zakresie przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji rynku pracy na terenie Mazowsza. Polska Fundacja Komunikacji to organizacja założona we wrześniu 2011r. działająca w obszarze komunikacji społecznej. Jej nadrzędnym celem jest usprawnienie obszarów rynku związanych z komunikacją w przestrzeni publicznej. Czynnie angażuje się we wspieranie polskiej przedsiębiorczości i przemysłu kreatywnego. Swoją misję realizuje poprzez: optymalizację współpracy podmiotów na rynku, integrację społeczności sektora, współpracę międzynarodową, dialog z sektorem administracji publicznej, realizację kampanii i projektów społecznych, wspieranie i edukowanie podmiotów uczestniczących w procesie wytwarzania, przekazywania i odbioru informacji. Wśród organizacji działających lokalnie na terenie dzielnicy Praga-Południe można wyróżnić Stowarzyszenie Przedsiębiorców Merkury. Stowarzyszenie powstało w celu ochrony praw zrzeszonych w nim członków i ułatwienia im prowadzenia działalności gospodarczej m.in. poprzez współuczestnictwo w podejmowaniu decyzji administracyjnych, dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej, organizowanie samopomocy koleżeńskiej czy organizowanie klubów dyskusyjnych oraz szkoleń. Członkowie Stowarzyszenia jako jedni z pierwszych brali udział w spotkaniach Stołecznego Forum Przedsię- biorczości. Kolejnym lokalnym podmiotem wspierającym przedsiębiorców na Pradze-Południe jest Stowarzyszenie Kupców Grochowa. Stowarzyszenie zostało zawiązane w celu wybudowania, w miejscu obecnego targowiska przy Rondzie Wiatraczna, nowoczesnego Centrum Handlowego, w którym obok dużej, wszechstronnie zagospodarowanej powierzchni handlowej, byłoby zlokalizowane kino trójwymiarowe, punkty usług, banki itp. Działania prowadzone przez Stowarzyszenie Kupców Grochowa obejmują m.in. pomoc środowiskom kupieckim w Polsce w zakładaniu stowarzyszeń, udzielanie pomocy i porad przedsiębiorcom z terenu Grochowa, uczestnictwo w opiniowaniu aktów prawnych, dotyczących działalności gospodarczej, organizowanie lub uczestniczenie we współorganizowaniu spotkań środowiska kupieckiego, uczestniczenie w misjach gospodarczych. Stowarzyszenie powołało także Spółkę Kupców Grochowa ze 100% kapitałem Stowarzyszenia, której profil działalności obejmuje w głównej mierze zarządzanie nieruchomościami. Na terenie dzielnicy znajdują się również organizacje o zasięgu ogólnopolskim. Należy do nich Stowarzyszenie Agencji Zatrudnienia - największa w Polsce branżowa organizacja pracodawców zrzeszająca agencje, specjalizujące się w dostarczaniu wybranych usług HR (rekrutacji stałej do pracy w kraju i za granicą na różne szczeble organizacji, doradztwa personalnego, pracy tymczasowej i outsourcingu). Organizacja reprezentuje zarówno podmioty duże, ogólnokrajowe i międzynarodowe, jak i regionalne oraz lokalne, działające w kilku województwach lub mniejszych ośrodkach. Celem Stowarzyszenia jest nie tylko wspomaganie i reprezentowanie członków organizacji oraz budowanie dobrego wizerunku branży, ale również kreowanie właściwego kierunku jej rozwoju, zgodnego z wymogami gospodarki oraz przepisami prawa. Kolejną instytucją wspierającą przedsiębiorców, mającą 3. Wykorzystanie funduszy unijnych i innych środków Tabela 12. Firmy doradcze świadczące usługi dla przedsiębiorców na Pradze-Południe Rodzaje usług doradczych Liczba firm 2012 2013 % przyrostu/spadku 2013 do 2012 Działalność prawnicza 405 439 8% Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe 374 377 1% Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja 82 97 18% Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania charakter ogólnopolski i mieszczącą się na Pradze-Południe jest Polsko-Hiszpańska Izba Gospodarcza. Izba została utworzona 2000r. z inicjatywy polskich i hiszpańskich przedsiębiorców. Celem tej organizacji jest zapewnienie pomocy firmom członkowskim, zainteresowanym współpracą polsko hiszpańską. Izba chroni i reprezentuje interesy członków oraz pomaga w lepszym wykorzystaniu potencjału ich przedsiębiorstw. Zadaniem Izby jest również ułatwienie poszukiwania partnerów handlowych i rozpowszechnianie informacji o działalności zrzeszonych w Izbie firm w Polsce i Hiszpanii. Tak, aby wiadomość o ich produktach, usługach i ofercie trafiała do jak najszerszego grona zainteresowanych odbiorców. Organizacja zajmuje się także zbieraniem i udostępnianiem informacji rynkowych i finansowo ekonomicznych dla promowania eksportu oraz współpracy naukowo - techniczno przemysłowej. Izba regularnie wydaje Newsletter i Folder Izby. Członkowie Izby mogą bezpłatnie umieszczać swoje dane na stronach internetowych i w wydawnictwach Izby. Na Pradze-Południe działają także niewielkie, lokalne instytucje otoczenia biznesu takie jak: Stowarzyszenie Klub Pracy Inwestor Taxi Grochów Stowarzyszenie Taksówek Osobowych Stowarzyszenie Kupców Handlowiec 2.2.Komercyjne firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Pradze-Południe Na terenie dzielnicy działają liczne firmy doradcze świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców (Tabela 12). Ich liczba w 2013 r. w porównaniu odo 2012 r. zwiększyła się o 6%, a w kategorii Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja aż o 18%. Generalnie na terenie całej Warszawy występuje znaczne skupienie firm doradczych. Także na terenie Praga Południe, niejako w zasięgu ręki, istnieje duża i zróżnicowana paleta tego typu usług dla przedsiębiorców. 485 513 6% Razem: 1 346 1 426 6% 26 27

publicznych przez przedsiębiorców dzielnicy Praga-Południe w latach 2007-2013 3.1. Źródła danych Fundusze europejskie stały się w ostatnich latach istotnym źródłem zasilania przedsiębiorstw w wiedzę, technologie, kontakty, rozwiązania organizacyjne. W wielu przypadkach zmieniły podstawę konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku. Uzyskanie tego wsparcia nie jest jednakże kwestią prostą, wymaga przejścia skomplikowanych procedur konkursowych, potwierdzenia doskonałości swojego pomysłu w ramach rywalizacji z innymi firmami, a fakt udzielenia wsparcia rodzi wiele konsekwencji po stronie przedsiębiorcy związanych np. z zarządzaniem, przepływami finansowymi czy koniecznością osiągnięcia założonych wskaźników. Wysiłek ten nie jest pozbawiony wartości dla przedsiębiorstw, z tego też względu konkurencja o te środki zawsze była bardzo wysoka. W niniejszej części raportu przedstawione zostały wybrane dane na temat aktywności firm z Dzielnicy Praga Południe w projektach finansowanych z funduszy unijnych. Niniejszy rozdział Raportu został przygotowany na podstawie danych z Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13 oraz Bazy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, według stanu na 31.01.2014r. W analizie uwzględniono firmy aktywne, zarejestrowane na terenie dzielnicy Praga Południe w systemie CEIDG/REGON według stanu na 31.12.2013r. 3.2. Firmy z dzielnicy Praga-Południe i ich aktywność projektowa w latach 2007-2014 Firmy z dzielnicy Praga-Południe charakteryzuje duża aktywność oparta o fundusze publiczne pochodzące z funduszy unijnych. Ogólny obraz aktywności projektowej charakteryzują takie dane, jak: 1. Ilość firm realizujących projekty w dzielnicy, 2. Ilość projektów realizowanych w zidentyfikowanych firmach, 3. Rozkład ilości realizowanych projektów w przedsiębiorstwach, 4. Dane finansowe zagregowane dla zakontraktowanych projektów w firmach w dzielnicy. Skalę zaangażowania przedsiębiorców Pragi-Południe w realizację projektów dofinansowanych ze środków UE ilustrują poniższe dane. Ilość zakontraktowanych projektów 288 Ilość firm - realizatorów projektów 155 Dofinansowanie dla projektów Wydatki kwalifikowane projektów Wartość projektów W okresie obejmującym lata 2007-2014, firmy działające w dzielnicy Praga-Południe otrzymały ponad 865 mln PLN wsparcia ze środków Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o średnią wysokość dofinansowania na 1 przedsiębiorstwo, dzielnica Praga-Południe znalazła się na trzecim miejscu w rankingu dzielnic objętych projektem SFoP, z wynikiem 58,8 tys. PLN. Praga-Południe równie korzystnie wygląda, w kontekście ilości projektów, na 1000 firm aktywnych - znajdując się także na trzecim miejscu w rankingu dzielnic objętych projektem SFoP z wynikiem 19,6. POWYŻEJ 10 PROJEKTÓW 4 PROJEKTY PRZEDZIAŁ OD 5 DO 9 PROJEKTÓW 1,9% 3 PROJEKTY 2,6% 2,6% 2,6% 865,6 mln PLN 1 545 mln PLN 1 917 mln PLN Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane SIMIK i GUS Na zidentyfikowanych 288 projektów ponad 70% pochodzi z firm, w których nie podejmowano realizacji innych projektów finansowanych z Funduszy Strukturalnych, a 20% stanowiły firmy, które realizowały dwa projekty. Rozkład danych w kontekście ilości realizowanych projektów w firmach z Pragi-Południe przedstawia Diagram 11. Firm, które wykazały więcej aniżeli jeden projekt jest 46. Wśród firm działających w dzielnicy Praga-Południe 3 realizowały ponad 10 projektów. Aktywność projektowa stanowiła zatem zauważalne źródło zasilania firm w wartości niezbędne do funkcjonowania i rozwoju. Diagram 11. Rozkład aktywności projektowej firm w dzielnicy Praga-Południe wg ilości projektów w przedsiębiorstwach. 20,0% 2 PROJEKTY 70,3% 1 PROJEKT Ilość firm z więcej niż 10 projektami 3 Ilość firm z projektami w przedziale od 5 do 9 4 Ilość firm z 4 projektami 4 Ilość firm z 3 projektami 4 Ilość firm z 2 projektami 31 Razem 46 Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane SIMIK i GUS 28 29

3.3. Aktywność w realizacji projektów wg przedmiotu wsparcia Na podstawie analizy danych bazy UOKIK wyodrębniono dane dotyczące skali zaangażowania środków publicznych pochodzących ze źródeł zagranicznych i (występujących łącznie) krajowych i zagranicznych w rozwój przedsiębiorstw w dzielnicy. W oparciu o specjalnie zdefiniowane kryteria selekcji firm i przeznaczenia wsparcia, określone zostały następujące obszary aktywności firm związane z wykorzystywaniem pomocy publicznej: 1. Statystyka firm korzystających z pomocy de minimis, 2. Statystyka firm korzystających z pomocy na rozwój technologiczny, 3. Statystyka firm korzystających z pomocy na inwestycje. Syntetyczne dane w ww. obszarach z podziałem na wielkość firm przedstawione zostały w Tabeli 13. Przedsiębiorstwa działające na terenie Dzielnicy Praga-Południe najaktywniej korzystały z pomocy de minimis. Mając na uwadze fakt, iż wsparcie to określane jest jako pomoc nieznaczna i nie może zaburzać konkurencji, w praktyce przybierało niekiedy formę działań masowych, kierując się założeniem o konieczności udzielania drobnej pomocy bez skutków finansowych dla odbiorców. Konsekwentnie nie dziwi fakt, iż znacząca większość firm wykazujących korzystanie z takiej formy pomocy to mikro przedsiębiorstwa - stanowią one ponad 73% wszystkich firm objętych wsparciem de minimis. W pozostałych przypadkach: 20,1% to przedsiębiorstwa małe, 4,7% średnie i tylko 1,4% duże. Tabela 13. Rozkład aktywności projektowej firm w dzielnicy Praga-Południe wg wielkości przedsiębiorstwa i rodzaju otrzymanego wsparcia. Wielkość przedsiębiorstwa Pomoc de minimis Wartość nominalna pomocy (mln PLN) Ilość firm objętych pomocą Pomoc na rozwój technologiczny Wartość nominalna pomocy (mln PLN) Charakterystyczne dla dzielnicy jest małe zaangażowanie się firm w realizację przedsięwzięć zorientowanych na rozwój technologiczny oraz inwestycje w przedsiębiorstwach. Podkreślić jednak należy, iż wartość bezwzględna udzielonego wsparcia w tym zakresie, dla 39 firm, przewyższyła wartość dofinansowania dla 785 firm w ramach pomocy de minimis. 3.4. Podsumowanie Na podstawie przedstawionych ogólnych danych empirycznych można sformułować ogólny wniosek, iż skala wykorzystania środków publicznych odzwierciedla statystykę firm w Dzielnicy Praga-Południe - duża ilość firm mikro korzystających z pomocy de minimis, a zarazem niewielka ilość firm korzystających ze wsparcia na rozwój technologiczny, to zaangażowanie firm z Pragi Południe uznać należy za niewystarczające w porównaniu z potencjałem gospodarczym tej dzielnicy (określonym w innych częściach Raportu). Aktywność oparta o wykorzystanie środków publicznych nie jest silną stroną dzielnicy, pod względem skali wykorzystania w porównaniu z ilością aktywnych przedsiębiorstw, jak i przedmiotu udzielonego wsparcia. Jednocześnie na terenie dzielnicy Praga-Południe mamy liczne przykłady firm, które potrafiły efektywnie wykorzystać środki publiczne (zwłaszcza UE) dla przyspieszenia własnego rozwoju. Ważnym wyzwaniem staje się, zarówno dla firm, jak i władz samorządowych i instytucji wsparcia firm w dzielnicy, zwiększenie zdolności do absorpcji środków publicznych przez przedsiębiorstwa w nadchodzących latach. Pierwszym krokiem może być upowszechnienie informacji na temat doświadczeń przedsiębiorstw z Pragi-Południe w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania środków publicznych. To może ułatwić wymianę dobrych praktyk oraz sprzyjać podejmowaniu wspólnych projektów, także we współpracy z ośrodkami badawczymi. Tego typu wspólne przedsięwzięcia będą traktowane priorytetowo w nowej perspektywie UE 2014-2020. Ilość firm objętych pomocą Pomoc na inwestycje w przedsiębiorstwach Wartość nominalna pomocy Ilość firm objętych pomocą Mikro 26,8 579 16,6 3 9,6 14 Małe 5,9 158 0,05 1 13,9 17 Średnie 1,9 37 - - 2,3 3 Duże 0,3 11 2,9 1 - - Suma 34,9 785 19,5 5 25,8 34 4. Sieciowanie przedsiębiorców w ramach SFoP nego networkingu. Rada zbierała się w cyklach miesięcznych dyskutując nad formułą i tematyką poszczególnych spotkań. 4.1. Spotkania sieciujące założenia i uczestnicy Same spotkania networkingowe odbywały się według wypracowanej autorskiej metody networkingowej zaproponowanej Networking, to budowanie sieci kontaktów przedsiębiorców za pomocą ciągłych relacji, których celem jest wymiana twem prof. Jerzego Cieślika. Zastosowana metoda zakłada wy- przez zespół Akademii Leona Koźmińskiego pod kierownic- informacji, doświadczeń, udzielanie sobie wsparcia i pomocy, korzystanie podstawowych mechanizmów networkingowych. ale także do identyfikowanie możliwości rozwijania biznesu Głównym moderatorem wszystkich spotkań był specjalista ds. z partnerami. Dzięki Projektowi Stołeczne Forum Przedsiębiorczości, organizowanemu przez Urząd m.st. Warszawy networkingu dr Jan Dąbrowski. (lidera projektu) oraz Akademię Leona Koźmińskiego (partnera merytorycznego) na terenie dzielnicy Praga-Południe projektu SFoP, dla przedsiębiorców uruchomiona plat- Jako narzędzie wspomagające proces sieciowania, w ramach zainicjowane zostały networkingowe warsztaty przedsiębiorców. Miejscem spotkań był Urząd Dzielnicy. Dla koordynacji się z kalendarzem interesujących wydarzeń, zapoznać formę internetową, gdzie przedsiębiorcy mogli zapoznać działań w tym zakresie w tym zakresie stworzono w Projekcie stanowisko Animatora Współpracy z MSP. Zasadnicza rola w dyskusji na ciekawe tematy. się z wypowiedziami ekspertów, w trybie online wziąć udział Animatora Współpracy na Pradze polegała na odpowiedniej promocji spotkań networkingowych oraz właściwym doborze grup przedsiębiorców i tematów poszczególnych warsz- 4.2. Spotkania networkingowe podstawowe dane tatów. Do wsparcia budowania relacji biznesowych w dzielnicy została powołana także Rada Przedsiębiorców. Składała -Południe wzięło udział 582 przedsiębiorców, daje to średnio Ogółem w spotkaniach networkingowych w dzielnicy Pragasię ona z grupy najbardziej aktywnych przedstawicieli dzielnicy Praga-Południe zainteresowanych rozszerzaniem idei lokalstawia rozkład liczby osób na poszczególnych spotkaniach. 31 przedsiębiorców na każdym spotkaniu. Diagram 12 przed- Diagram 12. Statystyki obecności na warsztatach Praga-Południe 13.05.2013 27.05.2013 13.06.2013 24.06.2013 10.07.2013 26.08.2013 18.09.2013 04.10.2013 04.10.2013 23.10.2013 13.11.2013 04.12.2013 22.01.2014 19.02.2014 05.03.2014 23.04.2014 14.05.2014 02.06.2014 02.06.2014 80 64 60 45 45 41 36 37 39 35 40 23 24 25 26 29 22 23 23 18 16 20 11 0 Źródło: Opracowanie własne Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS i UOKIK. 30 31

Przedsiębiorcy uczestniczący w SFoP na terenie Pragi to głównie reprezentanci mikro przedsiębiorstw. Firmy zatrudniające od 2 do 9 pracowników stanowiły w tej dzielnicy około 1/3 przedsiębiorstw (33%). Dwie osoby (13%) to przedsiębiorcy z sektora firm dużych (50 do 249 pracowników). Niewielki odsetek całości, bo tylko 7% to reprezentanci firm średnich (10 do 49 pracowników) (Diagram 13). W spotkaniach na Pradze-Południe znaczna przewaga osób reprezentowało branżę usług. W ramach branży usługowej dominowały branża handlowa, kreatywna i finansowa. Na spotkaniach relatywnie mniej było przedstawicieli branży medialnej, turystycznej oraz marketingowej. Diagram 13. Liczba zatrudnionych Praga-Południe udział procentowy 0 DO 1 10 DO 49 7% 47% 50 DO 249 13% 33% 2 DO 9 4.3. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent networkingowy Głównym elementem spotkań były warsztaty networkingowe, a ich głównym elementem były autoprezentacje w grupach 8-11 osobowych. Prezentacje miały na celu zainteresować innych uczestników do zawarcia miedzy sobą bardziej trwałych relacji. Po prezentacjach następowały wymiany wizytówek i luźne rozmowy przy kawie, rozszerzające informacje zawarte w krótkich prezentacjach. Ważnym etapem networkingu były prezentacje liderów grup. Lider była to wybrana osoba w danej grupie, której zadaniem było zarekomendowanie poznanych przedsiębiorców, przedsiębiorcom z innych grup. W ten sposób na każdym spotkaniu mogła następować, poza autoprezentacją, już pierwsza rekomendacja danego przedsię- posiadają kontakty potrzebne danej osobie. Poniżej przedstawiony jest przykładowy wynik wypełnienia radaru networkingowego przez przedsiębiorców oceniających przedsiębiorcę na spotkaniu. Wykres przedstawia sumę wyników dla wybranego przedsiębiorcy uczestniczącego w 4 spotkaniach (kolejnych na, których się pojawiał). Po każdym spotkaniu przedsiębiorcy otrzymywali wysyłane przez Animatora współpracy z MSP, wyniki wskazania innych przedsiębiorców i wiedzieli od razu, kto widział w nich partnera, klienta czy też dostawcę i/lub kto znał kogoś kto mógłby pomóc przedsiębiorcy w jego biznesie. Takie informacje pozwalały zintensyfikować kontakty biznesowe z tymi najbardziej zainteresowanymi. Źródło: Opracowanie własne Diagram 14. Ocena prawdopodobieństwa nawiązania relacji przykładowy przedsiębiorca KLIENT DLA MNIE 1 ZNAM PARTNERA DLA TEJ FIRMY 7 KUPIĘ COŚ OD TEJ FIRMY 3 7 6 5 7 5 4 3 4 4 4 ZNAM DOSTAWCĘ DLA TEJ FIRMY 5 PARTNER DO WSPÓŁPRACY 2 ZNAM KLIENTA DLA TEJ FIRMY MAŁE ŚREDNIE DUŻE Źródło: Opracowanie własne biorcy na forum ogólnym. Organizatorzy w celu zwiększenia skuteczności networkingu wprowadzili możliwość uzyskiwania między przedsiębiorcami szybkiej informacji zwrotnej. Po prezentacji liderów przedsiębiorcy mieli możliwość na przygotowanym i rozdanym wcześniej materiale zaznaczyć, który przedsiębiorca trafia do określonej kategorii potencjalnych partnerów. Każdy mógł zaznaczyć z jakim prawdopodobieństwem według niego, prezentująca się/prezentowana osoba może być jego: klientem, dostawcą lub partnerem biznesowym. Dodatkowo można było zaznaczyć czy przedsiębiorcy Umieszczony powyżej wykres wskazuje, że wybrany klient został uznany jako najbardziej atrakcyjny jako klient (po 7 wskazań na poziomie średniego i małego prawdopodobieństwa w tej kategorii, ale tylko jedna osoba wskazała go jako klienta z wysokim prawdopodobieństwem), następnie jako dostawca (łącznie 13 wskazań na poziomie średniego i małego prawdopodobieństwa). Wyniki wybranego przedsiębiorcy w kategorii potencjalnego partnerstwa są dosyć jednorodne - na każdym poziomie prawdopodobieństwa 4 osoby przyznały, że nawiązanie z nim współpracy jest możliwe. Z danych wyni- 32 33

kających z radaru networkingowego, przedsiębiorca mógł też wyczytać, że inni przedsiębiorcy relatywnie często wskazywali, że znają kogoś, kto mógłby pomóc mu w biznesie. Stosowanie na spotkaniach Radaru Networkingowego pozwalało zwiększać skuteczność networkingu i ewentualnie korygować informacje, które przekazywał na spotkaniach przedsiębiorca innym następowało swoiste badanie atrakcyjności networkingowej, charakterystyczne tylko dla spotkań networkingowych w ramach SFoP. Przedsiębiorcy dzięki Radarowi otrzymywali skondensowaną, przydatną informację co do swojej skuteczności networkingowej. Prawdopodobieństwo rozbudowy swojej sieci kontaktów, przedsiębiorcy dodatkowo zbiorczo oceniali po spotkaniach (wypełniali ankietę). W dzielnicy Praga najwyżej ocenione zostało (3,1 w skali 1-5) poznanie kogoś, kogo kontakty mogą być przydatne dla uczestników. Szanse pozyskania partnera do współpracy oraz poznania osób, którym przedsiębiorcy mogą zaoferować swoje kontakty zostały ocenione na niższym poziomie (odpowiednio: 2,8; 2,7). Najniższe prawdopodobieństwo osiągnęła opcja nawiązania współpracy z dostawcami (2,1). (Diagram 15). 4.4. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent merytoryczny Diagram 15. Prawdopodobieństwo nawiązania nowych kontaktów Praga-Południe. 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 2,14 2,06 3,13 2,83 2,67 Dodatkowym ważnym elementem wprowadzanym już od pierwszych spotkań były kwestie merytoryczne. Na kolejnych spotkaniach wybrani przedsiębiorcy prezentowali wybrany temat, w którym osiągnęli określony poziom ekspercki. W ramach spotkań networkingowych w dzielnicy Praga-Południe były poruszane między innymi zagadnienia z zakresu -- marketingu (np.: Niestandardowe formy promocji i reklamy, Dzień Dobry to Ja! Skuteczna komunikacja w biznesie, Jak Cię widzą, tak Cię kupują. Identyfikacja wizualna firmy, Wypromować biznes bez pieniędzy.) -- sprzedaży (np.: Coworking. Wspólne rozwijanie biznesu a oszczędność kosztów, Jak pozyskać klienta i zbudować z nim długoterminową relację?, Zadowolony klient. Podstawa twojego biznesu. ) -- IT i mediów społecznościowych (np.: Zastosowania QR kodów i typowe błędy w ich wykorzystaniu w biznesie, Od informacji do projektu, czyli jak rozmawiać z grafikiem? ) -- Uczestnicy SFoP po każdym spotkaniu oceniali tematykę, jaka została na nich zaprezentowana. Poniższe wyniki wskazują oceny przydatności merytorycznej oraz sposobu prezentacji poszczególnych tematów wszystkich spotkań SFoP, w których uczestniczyli badani. POZYSKAM KLIENTA/KLIENTÓW POZYSKAM DOSTAWCÓW POZYSKAM PARTNERA DO WSPÓŁPRACY POZNAŁEM KOGOŚ, KOGO KONTAKTY MI SIĘ PRZYDADZĄ POZNAŁEM KOGOŚ, KOMU JA MOGĘ POMÓC, MAM KONTAKTY DLA NIEGO 71 % uczetników spotkań na Pradze-Południe oceniło przydatność merytoryczną spotkań na Pradze jako spełniającą ich oczekiwania w tym (21% i 25% w stopniu znacznym i w pełni im odpowiadającej). 17% pytanych określiło ją, jako zupełnie niespełniającą ich oczekiwania.. Natomiast sposób prezentacji w zupełności zadowolił 40% badanych, a 29% odpowiedziało, że spełnia ich oczekiwania w stopniu wystarczającym. 13% respondentów zgłosiło zastrzeżenia do sposobu prezentacji, a tylko 4% nie było nim usatysfakcjonowanych. (Diagram 16). Wskazane oceny potwierdzają, że poza wartością networkingową uczestnicy wysoko ocenili części tematyczne spotkań, prowadzonych przez wybranych spośród nich ekspertów. Diagram 16. Ocena tematyki spotkania Praga-Południe udział procentowy 25% 21% 25% 13% 17% 4% PRZYDATNOŚĆ MERYTORYCZNA DLA MNIE OD 3 DO 5 46% 8% 29% 13% 4% SPOSÓB PREZENTACJI 42% 4.5. Rozwój sieci rekomendowanie spotkań SFoP W procesie sieciowania przedsiębiorców, kluczowe znaczenie ma rozwój sieci dzięki poleceniom. W dzielnicy Praga-Południe uczestnicy spotkań polecili je liczbie 3-5 osób (42%). Duży odsetek (19%) pytanych zadeklarowało poinformowanie o spotkaniach maksymalnie ponad 20 innych przedsiębiorców. Uczestnictwa w SFoP nikomu ze swoich kontaktów nie zaproponowało tylko 4% badanych (Diagram 17). CAŁKOWICIE SPEŁNIA OCZEKIWANIA W ZNACZNYM STOPNIU SPEŁNIA OCZEKIWANIA SPEŁNIA OCZEKIWANIA Diagram 17. Ilu osobom przedsiębiorcy polecili SFoP Praga-Południe - udział procentowy Wskazywana duża ilość rekomendowania spotkań w ramach SFoP jeszcze bardziej podkreśla skuteczność dzielnicowych działań networkingowych i potrzebę ich kontynuowania oraz wsparcia ich organizacji przez Dzielnicowe Władze Samorządowe. W NIEWIELKIM STOPNIU SPEŁNIA OCZEKIWANIA ZUPEŁNIE NIE SPEŁNIA OCZEKIWAŃ 4% 11+ 16% 20+ Źródło: Opracowanie własne 0,0 19% OD 6 DO 10 19% Źródło: Opracowanie własne OD 1 DO 2 Źródło: Opracowanie własne 34 35

4.6. Doświadczenia networkingowe przedsiębiorców w ramach Projektu SFoP próba podsumowania Brak zaufania i niechęć do współpracy między przedsiębiorcami to powszechna bolączka polskiej przedsiębiorczości i bariera jej dalszego rozwoju. Doświadczenie zgromadzone w ramach Projektu SFoP są dość obiecujące. Poprzez przemyślane, podbudowane naukowo, inicjatywy wspierające można wspomnianą niechęć przełamać. Trzeba jednak mieć świadomość, że tego typu zmiany postaw następują stopniowo wraz z rozwojem lokalnych sieci i upowszechnieniem się informacji na ich temat. Wśród uczestników spotkań networkingowych dominowali mali, początkujący przedsiębiorcy. To wskazuje, że potrzeba wzajemnego wspierania się jest w tej grupie najsilniejsza. To także szansa, że utrwalone nawyki współpracy na początkowym etapie będą kontynuowane, gdy firma rozwinie działalność na większą skalę. W debacie publicznej problematyka sieci przedsiębiorstw koncentruje się wokół klastrów i sieci przedsiębiorców, występuje synergia biznesowa. Doświadczenia zabrane w ramach Projektu SFoP wskazują na duże znaczenie innego lokalnego wymiaru sieciowania przedsiębiorców. Dzięki nawiązaniu współpracy między podmiotami skupionymi na ograniczonym geograficznie terenie mogą one realizować nie tylko cele biznesowe ale w ten sposób przyczyniać się do budowania lokalnej społeczności. Podsumowując można stwierdzić, że mimo krótkiego okresu realizacji (efektywnie 18 miesięcy) doświadczenia w zakresie inspirowania relacji sieciowych na poziomie lokalnym można uznać za obiecujące. Warto zatem kontynuować takie działania wspierające w ramach szerszego programu rozwoju przedsiębiorczości na poziomie lokalnym. Informacja ogólna o Projekcie SFoP Stołeczne Forum Przedsiębiorczości jest wspólnym Projektem rytety oraz skutecznie je prezentować, w kontaktach z lokalną miasta stołecznego Warszawy oraz Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego, finansowanym ze środków wsparcie merytoryczne i kadrowe dla Urzędów Dzielnicowych administracją. Ważnym kierunkiem działania w Projekcie było Unii Europejskiej i realizowanym w latach 2013-2014. Działania w Projekcie są adresowane do przedsiębiorców z terenu siębiorczości na poziomie lokalnym. W pierwszej kolejności tak, aby mogły skutecznie realizować politykę rozwoju przed- Warszawy, a główny cel to wypracowanie aktywnych kanałów dotyczyło to wsparcia dla zatrudnionych w ramach Projektu, komunikacji między przedsiębiorstwami w ramach lokalnych Dzielnicowych Animatorów Współpracy z MŚP. W wyniku sieci współpracy. Projekt obejmował 6 z 18 dzielnic Warszawy realizacji Projektu władze dzielnic uzyskały również praktyczne (Ochota, Wola, Praga-Południe, Targówek, Ursynów i Wilanów). Na ich terenie działa łącznie 38,6% podmiotów gospo- a także know how w zakresie wykorzystania informacji narzędzia kontaktów z przedsiębiorcami w postaci baz danych, darczych Stolicy, z czego na Pradze-Południe 9,3%. do formułowania lokalnych strategii rozwoju przedsiębiorczości czy monitorowania postępów w ich realizacji na następne Dzięki wdrożeniu Projektu SFoP, przedsiębiorcy mogli lepiej lata. Główne kierunki działań realizowanych w ramach projektu oraz uzyskanie wyniki ilustruje poniższy Diagram. się poznać i nawiązać relacje biznesowe na poziomie Dzielnicy. Także zidentyfikować wspólne dla środowiska problemy i prio- 36 37