Wojewódzkie standardy konsultacji społecznych Kamil Tetwejer / Michał Szulc
Poznajmy się!
Ustalmy zasady
Agenda 1. Podstawy prawne konsultacji społecznych w samorządach - Odpowiednie przepisy ustaw - Uchwała Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego 2. Konsultacje na szczeblu wojewódzkim - Dobre praktyki projektu Wzmocnienie procesu konsultacji społecznych w Województwie Warmińsko-Mazurskim - Standardy konsultacji z młodzieżą - dobre praktyki Sieci Organizacji Młodzieżowych Warmii i Mazur ATOMY 3. Konsultacje w regionie - Dobre praktyki na przykładzie Elbląga i Ełku - Lokalne platformy konsultacyjne
Podstawy prawne konsultacji społecznych w samorządach
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku zasada demokratycznego państwa prawnego, zakładającą między innymi (współ)decydowanie obywateli, poprzez szeroki wachlarz rozwiązań instytucjonalnych i proceduralnych, o formie i treści rozstrzygnięć władzy publicznej (art. 2) zasada dialogu społecznego jako podstawy dla różnych form i metod współpracy między partnerami społecznymi zasada społecznej gospodarki rynkowej jako podstawy systemu ekonomicznego Rzeczypospolitej zasada pomocniczości jako elementu umacniającego uprawnienia obywateli i ich wspólnot" poprzez zapewnianie im pierwszeństwa w rozwiązywaniu problemów społecznych
Ustawy samorządowe. W pewnym zakresie można umieścić te rozwiązania normatywne w jednym punkcie, gdyż wszystkie (ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym oraz dwie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa) przewidują możliwość przeprowadzania konsultacji społecznych, proponując w tej materii bliźniacze sformułowania.
I tak ustawa o samorządzie gminnym w artykule 5a stanowi, że: W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy na jej terytorium mogą być przeprowadzane konsultacje z mieszkańcami gminy. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy. Z kolei ustawa o samorządzie powiatowym w artykule 3d przewiduje, że: W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla powiatu na jego terytorium mogą być przeprowadzane konsultacje z mieszkańcami powiatu. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami powiatu określa uchwała rady powiatu.
Ustawa o samorządzie województwa w artykule 10a stanowi, że: W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla województwa na jego terytorium mogą być przeprowadzane konsultacje z mieszkańcami województwa. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami województwa określa uchwała sejmiku województwa.
Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje konsultacje obligatoryjne w zakresie: tworzenia, łączenia, dzielenia i znoszenia gmin oraz ustalania ich granic, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta i ustalania jego granic, ustalania i zmiany nazwy gmin oraz siedziby ich władz, tworzenia jednostki pomocniczej. Ustawa o samorządzie powiatowym przewiduje konsultacje obligatoryjne w zakresie: tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia powiatów oraz ustalania ich granic, ustalania i zmieniania nazwy powiatów oraz siedzib ich władz.
Spośród innych ważnych regulacji prawnych, tworzących otoczenie normatywne dla konsultacji społecznych, należy wymienić następujące: Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Ustawa o pomocy społecznej Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Konsultacje z RDPP oraz NGO Uchwała Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Uchwała Nr XLII/817/10 z dnia 31 sierpnia 2010 r. ( ) w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji projektów aktów prawa miejscowego z radą działalności pożytku publicznego w zakresie zadań pożytku publicznego oraz z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.
Zapisy a praktyka Rozdział 2. Procedura konsultacji
4 2. Zarząd Województwa określa w szczególności: 1) cel konsultacji, 2) podmioty, do których kierowane jest zaproszenie do konsultacji, 3) przedmiot konsultacji, 4) harmonogram konsultacji, 5) formę przeprowadzenia konsultacji, 6) departament odpowiedzialny za przeprowadzenie konsultacji.
5 1. Informacja w formie zaproszenia do konsultacji podlega publikacji na tablicy ogłoszeń Urzędu Marszałkowskiego, na stronie internetowej, w Biuletynie Informacji Publicznej. Zaproszenie do konsultacji zostanie wysłane za pomocą poczty elektronicznej do organizacji pozarządowych. Może również zostać przesłane na stronę wim.ngo.pl oraz umieszczone na stronach internetowych organizacji pozarządowych, szczególnie zaś związków, sieci i przedstawicielstw organizacji pozarządowych w tym Rady Organizacji Pozarządowych.
6 1. Z przebiegu konsultacji sporządza się raport. 2. Raport powinien zawierać w szczególności następujące informacje: 1. opis przebiegu konsultacji; 2. zestawienie opinii pozyskanych podczas konsultacji wraz z nazwą podmiotu, który je przekazał; 3. odniesienie się do przedstawionych opinii wraz z uzasadnieniem.
6 3. Raport zamieszczany jest na stronie internetowej. Uwagi do raportu z przeprowadzonych konsultacji można wnosić w ciągu 7 dni od daty jego ogłoszenia. 4. Raport z przebiegu konsultacji przedstawiany jest radzie działalności pożytku publicznego.
Rozdział 3. Formy prowadzenia konsultacji
7 1. Konsultacje są prowadzone w formach: 1. umieszczenia projektu aktu prawa miejscowego oraz programu współpracy lub założeń do projektu na stronie internetowej i przyjmowania uwag na piśmie za pomocą m.in. poczty elektronicznej, 2. przekazania projektu aktu prawa miejscowego oraz programu współpracy radzie działalności pożytku publicznego do zaopiniowania; termin zaopiniowania przez radę to 30 dni od dnia jego dostarczenia.
7 1. Ponadto konsultacje powinny być dodatkowo prowadzone w przynajmniej jednej z niżej wymienionych form: 1. otwarte spotkania konsultacyjne z przedstawicielami organizacji pozarządowych (np.: wysłuchanie publiczne, debata publiczna) 2. przedstawienie projektu aktu prawa miejscowego oraz programu współpracy podczas spotkań organizowanych przez organizacje pozarządowe i zebranie opinii, 3. przedstawienie projektu aktu prawa miejscowego oraz programu współpracy zespołom doradczoopiniodawczym, w tym grupom roboczym powołanym przez Zarząd lub Marszałka Województwa, 4. badanie socjologiczne (np.: badania ankietowe, wywiady zogniskowane z osobami mającymi styczność z problematyką konsultacji - fokusy)
Rozdział 4. Postanowienia końcowe
11 Zgłaszane opinie nie są wiążące dla Sejmiku oraz Zarządu Województwa.
12 Konsultacje są ważne bez względu na ilość podmiotów wyrażających opinię
13 Dokonuje się ewaluacji zrealizowanych konsultacji pod kątem przyjęcia właściwych form konsultacji, zrozumiałości przekazywanej informacji, dotarcia do właściwych grup odbiorców, pozyskania odpowiedniej ilości i jakości opinii, przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na konsultacje, efektów - uwzględnienia pozyskanych uwag w konsultowanym projekcie aktu prawa miejscowego oraz programu współpracy
14 Koszty konsultacji pokrywane są z budżetu Województwa.
REFLEKSJE
Konsultacje w regionie
Elbląg konsultuje! Projekt finansowany jest z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, operatorem jest Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych. Partnerem projektu jest samorząd elbląski, a partnerami społecznymi Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych i Elbląska Rada Działalności Pożytku Publicznego.
Cel projektu: podniesienie efektywności konsultacji prowadzonych przez samorząd elbląski; włączenie do procesu konsultowania mieszkańców i organizacji pozarządowych.
Główne działania - Akademia konsultacji społecznych: szkolenia ogólne z zakresu partycypacji i konsultacji społecznych; szkolenia specjalistyczne z zakresu metod ilościowych, jakościowych, diagnozy oraz analizy zebranych danych, jak i deliberatywnych metod konsultacji; doradztwo dot. konsultacji społecznych z zakresu wdrażania różnych metod konsultacyjnych;
- Wdrożenie i ewaluacja procesu konsultacji: powołanie Zespołu ds. konsultacji (urzędnicy, radni, przedstawiciele organizacji pozarządowych); opracowanie Regulaminu prowadzenia konsultacji społecznych, przedłożonego następnie w formie projektu uchwały na sesję Rady Miejskiej; stworzenie i wdrożenie platformy internetowej do konsultacji społecznych, korzystającej z ogólnodostępnych narzędzi interaktywnych, po ukończeniu projektu przekazanej dla UM Elbląg; założenie i prowadzenie strony na facebook u dedykowanej konsultacjom; przeprowadzenie 6 procesów konsultacji; ewaluacja (ocena) przeprowadzonych procesów konsultacyjnych i wprowadzenie ewentualnych zmian do Regulaminu konsultacji.
- Promocja i upowszechnianie konsultacji społecznych stworzenie i dystrybucja do mieszkańców broszur informacyjnych; artykuły sponsorowane, zachęcające do udziału w konsultacjach i informujące o ich wynikach, zamieszczane w lokalnych mediach; banery internetowe, połączone z artykułami sponsorowanymi; spoty radiowe w lokalnych rozgłośniach, zachęcające do udziału w konsultacjach; plakaty promujące udział w konsultacjach społecznych.
Ełk konsultuje! Projekt Ełk konsultuje! współfinansowany jest ze środków FIO. Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie Adelfi wraz z UM Ełku i Starostwem Powiatowym. W ramach projektu odbywają się szkolenia ogólne oraz specjalistyczne mające na celu podniesienie wiedzy z zakresu konsultacji społecznych, powstanie regulamin, procedury i narzędzia do przeprowadzania konsultacji społecznych oraz narzędzie do monitoringu i ewaluacji oceny efektywności organizowanych konsultacji. Powstanie również strona internetowa służąca konsultacjom, pozwalająca na swobodne wyrażanie zdania mieszkańcom, poprawiająca komunikację między urzędami a lokalną społecznością. Realizację projektu zwieńczy przeprowadzenie modelowych konsultacji społecznych.
Platformy konsultacyjne Dobre i złe praktyki
Województwo Warmińsko-mazurskie
Platforma wojewódzka http://konsultacje.warmia.mazury.pl/
+ Własne domena + Dostosowana do niedowidzących + ABC konsultacji + Newsletter + Konsultacje w regionie + Formularz kontaktowy - System łapek - Inf. tylko o projektach UM - Oparcie o standard z BIP - Brak danych kontaktowych
Platforma konsultacji społecznych w Giżycku http://www.gizycko.pl/platformakonsultacji-spolecznych.html
+ Uchwała i formularz - Brak własnej domeny - Nieintuicyjna nawigacja - Brak e-narzędzi - Brak możliwości kontaktu
Platforma dialogu społecznego w Giżycku http://www.dialog.gizycko.pl/
+ Publiczne odpowiedzi - Przekierowanie z własnej domeny - Ograniczenie do 300 znaków
Internetowa platforma dialogu społecznego (Orzysz) http://bip.orzysz.pl/index.php?k=355
+ Publiczne odpowiedzi - To tylko BIP
Platforma konsultacji społecznych Olsztyn http://konsultacje.olsztyn.eu/
+ Własna domena + Dostosowana do niedowidzących + Dane kontaktowe oraz formularz + Portfel miasta + Kanały RSS do tematów - Nieaktualne odnośniki - Nieaktualne informacje - Anonimowi administratorzy - Brak dwustronnej dyskusji - Niemerytoryczne dyskusje
Inne przykłady
Miasto Stołeczne Warszawa http://konsultacje.um.warszawa.pl/
+ Własna domena + Nawigacja + Baza wiedzy + Możliwość kontaktu + Newsletter + Media społecznościowe + Wiele dostępnych form konsultacji + Informacje o wnioskach + Plany zagospodarowania - Ograniczone możliwości dostosowania do potrzeb osób niedowidzących
Gmina Plesna http://aktywnilokalnie.pl/
+ Zgłaszanie problemów + Rozbudowane ankiety online + Dostępne raporty + Dokumenty strategiczne - Ograniczone możliwości kontaktu - Przekombinowana strona
Labolatorium Obywatelskie (Fundacja SOCLAB) http://konsultacje.soclab.org.pl/
+ Prosta i intuicyjna + Baza wiedzy + Możliwość dodawania konsultacji - Ograniczone formy konsultowania
Rządowy portal konsultacji społecznych http://www.konsultacje.gov.pl/
+ Szczegółowe informacje o użytkownikach + Szczegółowy opis konsultacji - Wersja BETA
CYFROWA DEMOKRACJA.PL http://cyfrowademokracja.pl/
+ Kilka form konsultacji + Narzędzie dostępne dla różnych podmiotów - Rozwiązanie komercyjne
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ