MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Publikacja opracowana przez Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Instytucja Zarządzająca PROW 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Warszawa 2011 r.
Szanowni Państwo! Nasza przyszłość i przyszłość następnych pokoleń jest i będzie silnie związana z wsią, z jej licznymi walorami i wielkim potencjałem. Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne tak brzmi art. 23. Konstytucji RP. Ten zapis w znacznym stopniu wpływa na życie społeczne i gospodarcze. To na jego podstawie podejmowane są kluczowe decyzje w czasie, gdy obszary wiejskie przechodzą największą Fot. Archiwum MRiRW modernizację w całej historii naszego kraju. To proces dziejowy, którego efekty widać już dzisiaj we wszystkich regionach Polski, setkach gmin i tysiącach gospodarstw. Nasi beneficjenci rolnicy i samorządowcy, nauczyli się korzystać z unijnych dotacji, dzięki czemu polskie obszary wiejskie stają się coraz bardziej nowoczesne. Te zmiany są możliwe dzięki środkom z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Nowoczesna polska wieś to także taka wieś gdzie są spełniane przez gospodarstwa rolne zasady wzajemnej zgodności (cross compliance). Rozwój polityki rolnej i zrównoważonego rolnictwa, uwzględniający zarządzanie gospodarstwami, w tym przestrzeganie zasad wzajemnej zgodności, jest możliwy m.in. dzięki wsparciu gospodarstw rolnych, jakie można otrzymać w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Celem działania jest udzielanie wsparcia finansowego rolnikom i posiadaczom lasów, którzy ponoszą koszty korzystania z usług doradczych świadczonych w celu zwiększenia konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych i leśnych, w celu wspierania restrukturyzacji i rozwoju tych gospodarstw, w celu poprawy bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach, przy poszanowaniu i nieszkodzeniu środowisku naturalnemu. Niniejsza broszura ma na celu przybliżyć Państwu warunki, na jakich możliwe jest ubieganie się o wsparcie na refundację kosztów poniesionych usług doradczych oraz zachęcić Państwa do sięgnięcia po środki finansowe, dzięki którym razem zmienimy obszary wiejskie na lepsze. Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2
Spis treści Działanie 114. KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW... 4 Cel działania cele doradztwa... 4 Do kogo skierowana jest pomoc?... 4 Forma pomocy wysokość pomocy... 5 RODZAJE USŁUG DORADCZYCH DLA ROLNIKÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 1 do rozporządzenia wykonawczego)... 7 Produkcja zwierzęca albo produkcja roślinna i zwierzęca... 8 Produkcja roślinna... 8 RODZAJE USŁUG DORADCZYCH DLA POSIADACZY LASÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 2 do rozporządzenia wykonawczego)... 8 RODZAJE DODATKOWYCH USŁUG DORADCZYCH DLA ROLNIKÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 3 do rozporządzenia wykonawczego)... 9 Ważne adresy... 11 3
Działanie 114. Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Cel działania cele doradztwa Celem działania jest udzielanie wsparcia w poniesieniu kosztów wynikających z korzystania z usług doradczych świadczonych w celu zwiększenia konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych i leśnych, w celu rozwoju tych gospodarstw, w celu poprawy bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach, przy poszanowaniu i nieszkodzeniu środowisku naturalnemu. Celem doradztwa rolniczego jest m.in. doradzanie w zakresie oceny spełniania przez gospodarstwo rolne wymogów wzajemnej zgodności (cross-compliance), tj. w zakresie gospodarki gruntami, ochrony środowiska, zdrowia publicznego, dobrostanu i zdrowia zwierząt, zdrowotności roślin oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także w zakresie zarządzania gospodarstwem. Celem doradztwa leśnego jest zapewnienie posiadaczowi lasu możliwości skorzystania z profesjonalnej pomocy doradczej wskazującej na potrzebę podnoszenia kwalifikacji i wiedzy w zakresie prośrodowiskowych metod gospodarowania w lasach oraz prowadzenia gospodarki leśnej zgodnie ze standardami międzynarodowymi i krajowymi, zwanymi potocznie zwykłą praktyką leśną. W szczególności dotyczy to zapoznania posiadacza lasu z zespołem działań związanych z ochroną różnorodności biologicznej, promowaniem półnaturalnych metod hodowli lasu oraz poprawą stanu lasów niepaństwowych m.in. drogą przebudowy struktury drzewostanów (gatunkowej, przestrzennej i wiekowej). Do kogo skierowana jest pomoc? Ze wsparcia mogą korzystać: rolnicy którzy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej posiadają gospodarstwo rolne; posiadacze lasów, którzy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej posiadają las i w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy byli podatnikami podatku leśnego na podstawie przepisów o podatku leśnym; 4
a jednocześnie spełniają poniższe warunki: posiadają numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, prowadzą działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej albo w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej w przypadku gdy wnioskodawca ubiega się o usługi doradcze dla rolników, nie podlegają wykluczeniu z ubiegania się o pomoc na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. oraz przepisów Unii Europejskiej wydanych w trybie tego rozporządzenia lub przepisów odrębnych, zawarli umowę w formie pisemnej z uprawnionym podmiotem doradczym albo złożyli wobec Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zobowiązanie do zawarcia umowy o świadczenie przynajmniej: usługi kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełnienia wymogów wzajemnej zgodności oraz usługi polegającej na ocenie gospodarstwa rolnego w zakresie spełnienia zasad bhp lub jednej z usług doradczych przeznaczonych dla posiadaczy lasów. Forma pomocy wysokość pomocy Pomoc finansowa ma postać refundacji części kosztów wykonanych usług doradczych. Koszty usług doradczych będą kwalifikowalne jedynie w wysokości nieprzekraczającej wysokości określonej według stawek zawartych w rozporządzeniu wykonawczym dla działania. Stawki te są stawkami maksymalnymi, do wysokości których koszty danej usługi podlegają refundacji ze środków PROW 2007-2013. Natomiast koszty danej usługi przekraczające wysokość ustaloną według tych stawek nie będą kosztami kwalifikowalnymi. Podatek VAT naliczony od wartości usługi nie jest kosztem kwalifikowalnym. Wysokość pomocy wynosi 80% poniesionych i udokumentowanych kosztów kwalifikowalnych za usługi doradcze. Maksymalna kwota pomocy na jednego wnioskodawcę wynosi 1500 euro. W ramach tego limitu wnioskodawca może ubiegać się o pomoc doradczą w ramach katalogu usług wielokrotnie, ale tylko raz może otrzymać wsparcie na dany rodzaj usługi. 5
Beneficjent zobowiązany jest pokryć 20% kosztów kwalifikowalnych usług doradczych, na które ubiega się o pomoc oraz pozostałych kosztów tych usług niezaliczonych do kosztów kwalifikowalnych, tj. podatek VAT, ewentualnie pozostałe koszty usługi doradczej w przypadku, gdy w umowie o świadczenie usług doradczych zawarto oświadczenie dotyczące cesji płatności na rzecz podmiotu doradczego. Przykład dla usługi doradczej polegającej na wykonaniu oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania wymogów wzajemnej zgodności i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (stawka dla gospodarstwa rolnego prowadzącego produkcję roślinną): Koszt usługi doradczej netto - 1350,00 zł Wysokość refundacji 1080,00 zł (80% x 1350,00 = 1080,00 zł). Koszt własny beneficjenta to 567,00 zł: (270,00 zł - 20% z kwoty 1350,00 zł + 297,00 zł - 22% podatku VAT od kwoty 1350,00 zł). Beneficjent zobowiązany jest pokryć 100% kosztów kwalifikowalnych usług doradczych, (80% tych kosztów w formie refundacji jest następnie zwracanych beneficjentowi przez ARiMR), na które ubiega się o pomoc oraz pozostałych kosztów tych usług niezaliczonych do kosztów kwalifikowanych, np. podatek VAT (22%) od tych usług w przypadku, gdy w umowie o świadczenie usług doradczych nie zawarto oświadczenia dotyczącego cesji płatności na rzecz podmiotu doradczego. Wszyscy beneficjenci mają obowiązek zawarcia umowy z instytucją lub akredytowanym podmiotem doradczym, z którego usług będą korzystali Uprawnienia do świadczenia usług doradczych w ramach katalogu usług objętego przedmiotowym działaniem mają: wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego 6
izby rolnicze prywatne podmioty doradcze, które uzyskały akredytację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wykaz akredytowanych podmiotów doradczych znajduje się w Powiatowych Biurach ARiMR oraz na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej MRiRW www.bip.minrol.gov.pl w zakładce Rejestry, Archiwum, Wykazy.. Warunkiem otrzymania dofinansowania kosztów usługi doradczej jest: złożenie wniosku o przyznanie pomocy w Powiatowym Biurze ARiMR oraz zawarcie pisemnej umowy o świadczenie usług doradczych z upoważnionym podmiotem doradczym. Minimalny zakres danych, które powinna zawierać umowa pomiędzy wnioskodawcą a podmiotem doradczym, określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. Nr 78, poz. 470, Dz.U. z 2010 r. Dz.U. Nr 65, poz. 416, Dz. U. Nr 129, poz. 869 oraz Dz. U. z 2011 r. Nr 103, poz. 595). Katalog usług doradczych wraz ze stawkami za ich świadczenie (maksymalne koszty kwalifikowalne) zostały określone przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w wyżej wymienionym rozporządzeniu. RODZAJE USŁUG DORADCZYCH DLA ROLNIKÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 1 do rozporządzenia wykonawczego) Kompleksowa ocena gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania wymogów wzajemnej zgodności: 2 200 zł - produkcja zwierzęca albo produkcja roślinna i zwierzęca, 1 200 zł - produkcja roślinna. Ocena gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy: 300 zł - produkcja zwierzęca albo produkcja roślinna i zwierzęca, 150 zł - produkcja roślinna. Opracowanie planu dostosowania gospodarstwa rolnego do wymogów wzajemnej zgodności oraz planu dostosowania gospodarstwa rolnego do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy: 7
Produkcja zwierzęca albo produkcja roślinna i zwierzęca: 700 zł - ochrona środowiska - gospodarstwo położone na obszarach Natura 2000, 400 zł - ochrona środowiska - gospodarstwo położone poza obszarami Natura 2000, 2 000 zł - zdrowie publiczne ludzi, zdrowie zwierząt oraz zdrowotność roślin, także identyfikacja i rejestracja zwierząt, 800 zł - dobrostan zwierząt, 300 zł - dobra kultura rolna zgodna z wymogami ochrony środowiska, 500 zł - zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Produkcja roślinna: 500 zł - ochrona środowiska - gospodarstwo położone na obszarach Natura 2000, 250 zł - ochrona środowiska - gospodarstwo położone poza obszarami Natura 2000, 1 200 zł - zdrowie publiczne ludzi, zdrowotność roślin, 300 zł - dobra kultura rolna zgodna z wymogami ochrony środowiska, 300 zł - zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. RODZAJE USŁUG DORADCZYCH DLA POSIADACZY LASÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 2 do rozporządzenia wykonawczego) Zwykła praktyka leśna 500 zł Ochrona leśnej różnorodności biologicznej 300 zł 8
Planowanie i uzyskiwanie odnowienia naturalnego 500 zł Pielęgnowanie uprawy z odnowienia naturalnego 200 zł Rola martwego drewna w lesie 200 zł Planowanie i zakładanie strefy oszyjkowej na skraju lasu 500 zł Wprowadzanie domieszek biocenotycznych i podsadzeń przebudowujących 1 000 zł Pielęgnowanie upraw leśnych 200 zł RODZAJE DODATKOWYCH USŁUG DORADCZYCH DLA ROLNIKÓW ORAZ STAWKI OPŁAT (zał. nr 3 do rozporządzenia wykonawczego) Przygotowanie biznesplanu dla następujących działań w ramach PROW 2007-2013: 121 modernizacja gospodarstw rolnych, 311 różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 800 zł Przygotowanie biznesplanu na potrzeby uzyskania kredytu na rozwój działalności gospodarstwa rolnego (zależy od wysokości w zł kredytu) 500 zł 4 900 zł Opracowanie planu działalności rolno środowiskowej 3 000 zł Zmiana lub uaktualnienie planu działalności rolno-środowiskowej 500 zł Opracowanie planu nawożenia 250 zł Opracowanie programu ochrony roślin 250 zł Ocena poprawności zabiegów ochrony roślin (atestacja opryskiwaczy) 300 zł 9
Prowadzenie w gospodarstwach rolnych położonych na obszarach szczególnie narażonych (osn) dokumentacji określonej w programie działań wydanym, w drodze rozporządzenia, przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej - w pierwszym roku realizacji tego programu 3 500 zł Prowadzenie w gospodarstwach rolnych położonych na osn dokumentacji określonej w programie działań wydanym, w drodze rozporządzenia, przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej - w drugim, trzecim albo czwartym roku realizacji tego programu 2 500 zł WAŻNE! Warunkiem skorzystania z wyżej wymienionych dodatkowych usług doradczych jest zawarcie (bądź zobowiązanie rolnika do zawarcia) umowy o świadczenie usług doradczych z uprawnionym podmiotem doradczym oraz skorzystanie z usługi kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania wymogów wzajemnej zgodności oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczegółowe warunki i tryb przyznawania pomocy w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów objętego PROW 2007-2013 określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. Nr 78, poz. 470, Dz.U. z 2010 r. Dz. U. Nr 65, poz. 416, Dz.U. Nr 129, poz. 869 oraz Dz.U. z 2011 r. Nr 103, poz. 595). 10
Ważne adresy Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Nazwa jednostki doradztwa rolniczego Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Poznaniu Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Adres e-mail adres www sekretariat@cdr.gov.pl www.cdr.gov.pl krakow@cdr.gov.pl poznan@cdr.gov.pl radom@cdr.gov.pl www.odr.net.pl/rolnictwoeko-logiczne sekretariat@dodr.pl www.dodr.pl sekretariat@kpodr.pl www.kpodr.pl wodr@wodr.konskowola.pl www.wodr.konskowola.pl kalsk@odr.net.pl www.lodr.pl centrala@lodr-bratoszewice.pl wodrbrat@doskomp.lodz.pl http://www.lodr-bratoszewice.pl sekretariat@modr.pl www.modr.pl sekretariat@modr.mazowsze.pl www.modr.mazowsze.pl oodr@oodr.pl www.oodr.pl boguchwala@odr.net.pl www.podrb.pl wpodr@zetobi.com.pl http://odr.zetobi.com.pl sekretariat@podr.pl www.podr.pl sodr@odr.net.pl www.czwa.odr.net.pl www.odr.net.pl modliszewice@sodr.pl www.sodr.pl 11
18. 19. 20. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach 21. Krajowa Rada Izb Rolniczych 22. Dolnośląska Izba Rolnicza 23. Kujawsko-Pomorska Izba Rolnicza 24. Lubelska Izba Rolnicza 25. Lubuska Izba Rolnicza sekretariat@w-modr.pl www.w-modr.pl wodr@wodr.poznan.pl www.wodr.poznan.pl barzkowice@home.pl www.zodr.pl sekretariat@krir.pl www.krir.pl j.garbacz@izbarolnicza.pl www.izbarolnicza.pl izbarol@man.torun.pl www.kpir.pl lublin@lir.lublin.pl www.lir.lublin.pl/pl sekretariat@lir.agro.pl www.lir.agro.pl 26. Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego info@izbarolnicza.lodz.pl www.izbarolnicza.lodz.pl 27. Małopolska Izba Rolnicza 28. Mazowiecka Izba Rolnicza 29. Izba Rolnicza w Opolu 20. Podkarpacka Izba Rolnicza 31. Pomorska Izba Rolnicza 32. Podlaska Izba Rolnicza 33. Śląska Izba Rolnicza 34. Świętokrzyska Izba Rolnicza 35. Warmińsko-Mazurska Izba Rolnicza 36. Wielkopolska Izba Rolnicza 37. Zachodniopomorska Izba Rolnicza mir@mir.krakow.pl www.mir.krakow.pl weso@mir.pl www.mir.pl dyrektor@izbarolnicza.opole.pl www.izbarolnicza.opole.pl pir@xo.pl www.pir.xo.pl bialystok@pirol.pl www.pirol.pl bialystok@pirol.pl www.pirol.pl biuro@sir-katowice.pl www.sir-katowice.pl biuro@sir-kielce.pl www.sir-kielce.pl wmirol@wmirol.org.pl www.wmirol.org.pl wirpoz@neostrada.pl www.wir.org.pl info@zir.pl www.zir.pl 12
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa tel. 22 623 18 42 fax 22 623 20 51