GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (cz 4)

GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (cz 4) Włodzimierz Gajda Wraz z selekcjami oraz ciekami warstwy współtworz elazny repertuar moliwoci oferowanych przez współczesne programy do przetwarzania grafik rastrowych. W GIMPie, z racji na brak obiektów, warstwy nie tylko wzbogacaj obraz o dodatkowy, pionowy wymiar, lecz take umoliwiaj oddzielenie elementów rysunku. Cechy warstw w programie GIMP Obrazy przygotowywane GIMPem składaj si z warstw. Warstwa jest jak gdyby przezroczyst foli, na której rysujemy. Nowo utworzony rysunek zawiera przynajmniej jedn warstw - tło. Dokładnie jedna sporód wszystkich warstw jest w danym momencie wybrana. Warstw t bdziemy nazywali warstw aktywn. To jej dotycz biece operacje edytorskie takie jak na przykład malowanie pdzlem, rysowanie ołówkiem lub wypełnianie kolorem. GIMP nie umoliwia ani wyboru kilku aktywnych warstw ani grupowania warstw. Jeli obraz posiada jedynie warstw tło, wówczas nie musimy zwraca uwagi na aktywn warstw, bo i tak wszystkie operacje dotycz tła. W przypadku grafiki składajcej si z wielu warstw naley bacznie ledzi warstw aktywn. W przeciwnym razie, edycja rysunku moe prowadzi do dziwnych i niepodanych efektów. Wród cech warstwy moemy wyróni nazw, rozmiar, jej połoenie na stosie warstw, widoczno, przynaleno do grupy warstw przesuwanych, tryb przenikania, nieprzepuszczalno oraz mask. Cechy te s od siebie niezalene i mog by dowolnie ustalane dla kadej warstwy z osobna. Nazywanie warstw jest pomocne w przypadku złoonych obrazów. Wprawdzie okno dialogowe warstw wywietla miniaturowy obraz zawartoci warstwy, jednak w przypadku warstw o podobnym wygldzie ikony mog by trudne do odrónienia. Wówczas nazwa wywietlana z lewej strony ikony powinna pomóc. Nazwa warstwy jest dowolnym napisem. W nazwach warstw moemy uywa białych znaków oraz polskich liter z ogonkami. Naley jednak pamita o tym, e nazwy warstw musz by unikalne. Jeli zdarzy nam si nazwa dwie warstwy identycznie, wówczas druga z nich otrzyma przyrostek #2. Wszystkie warstwy w programie GIMP s prostoktne. Program nie umoliwia tworzenia warstw o innych kształtach. Nie oznacza to jednak, e warstwa bdzie zawsze widoczna na rysunku w kształcie prostokta. Cz pikseli warstwy moe by przezroczystych, dziki czemu obraz umieszczony na warstwie moe mie dowolny kształt. 1

Rozmiar kadej warstwy moe si róni od rozmiaru rysunku. Warstwa moe by zarówno mniejsza jak i wiksza od całego rysunku. Wymiary i kształt warstwy ograniczaj jej zasig. Innymi słowy nie moemy modyfikowa pikseli obrazu lecych poza aktywn warstw. Trzeci wan cech warstwy jest jej miejsce na stosie warstw. Warstwy le jedna na drugiej i w przypadku zachodzenia na siebie warstwa górna przysłania warstw doln. Oczywicie kad warstw moemy przesuwa zarówno do góry jak i do dołu. Kolejna właciwo warstw ułatwiajca prac to widoczno. Kada warstwa moe by widoczna lub niewidoczna. Zmiana widocznoci warstw ma dwa wane zastosowania. Z jednej strony umoliwia obejrzenie rysunku bez pewnych jego elementów (elementy nie s usunite a jedynie niewidoczne). Po drugie sterujc widocznoci moemy wybra kilka warstw i wykona na nich operacj łczenia bd wyrównania. Widoczno warstw dzieli warstwy na dwie grupy: warstwy widoczne i niewidoczne. W ten sposób moemy jak gdyby zaznaczy kilka warstw. Czsto zdarza si, e wzajemne połoenie pewnych warstw jest bardzo wane. Tak bdzie na przykład w przypadku warstw tworzcych menu. Warstwy takie naley przesuwa razem, w przeciwnym razie kade przesunicie bdzie si wizało z mozolnym układaniem kolejnych elementów tworzcych cało. Operacja przesuwania warstw dotyczy warstwy aktywnej oraz warstw, które dodamy do grupy warstw modyfikowanych operacj przesuwania. Wzajemnym przenikaniem warstw steruj właciwoci tryb oraz nieprzepuszczalno. Nieprzepuszczalno jest ustalana w procentach (od 0% do 100%) i okrela jak bardzo dana warstwa jest przezroczysta. Natomiast tryb warstwy okrela, w jaki sposób piksele danej warstwy maj modyfikowa wygld całego obrazu. Dostpnych jest pitnacie rónych trybów, które umoliwiaj miedzy innymi wywietlanie tylko kolorów janiejszych, tylko kolorów ciemniejszych oraz wypalanie. Ostatni i zarazem najbardziej skomplikowan cech warstwy jest jej maska. Maska warstwy to oddzielny obraz zwizany z dana warstw. Zadaniem maski jest przysłonicie czci warstwy. Rysunki pierwszy oraz drugi ilustruj opisane właciwoci warstw. Przedstawiony rysunek składa si z piciu warstw o nazwach ółta, kot, róowa, pies oraz tło. Warstw najwysz jest warstwa o nazwie ółta, za najnisz - warstwa tło. Aktywna jest warstwa szczytowa o nazwie ółta. Informuje nas o tym niebieskie tło w oknie dialogowym warstw. Ikona "oko" widoczna z lewej strony włcza widoczno warstwy. Na przedstawionym rysunku widoczne s wszystkie warstwy oprócz warstwy o nazwie pies. Ikona o kształcie krzya włczona dla dwóch warstw róowej oraz ółtej powoduje, e warstwy te bd przesuwane razem, zachowujc swoje wzajemne połoenie. Ponadto warstwa ółta ma ustawion nieprzepuszczalno na 52.2 procent, za warstwa róowa posiada zdefiniowana mask (prostoktny rysunek z lewej strony nazwy warstwy). Na warstwie ółtej jest narysowane ółte koło. Warstwa ta jest umieszczona na samej górze, zatem przykrywa wszystkie inne warstwy. Z racji na swoj 52.2 procentow nieprzepuszczalno, ółte koło jest nieco przezroczyste i nie przysłania całkowicie ani napisu "kot" ani róowej figury. Drug warstw jest warstwa o nazwie kot. Na niej jest umieszczony czarny napis "kot". Napis "kot" przysłania całkowicie róow figur, gdy nieprzepuszczalno warstwy kot wynosi 100% (jest to warto domylna). Kolejn warstw 2

jest warstwa róowa. Na warstwie tej narysowano róowy prostokt. Maska warstwy róowej usuwa naronik prostokta. Przedostatnia warstwa ma nazw pies. Wprawdzie na warstwie tej jest umieszczony napis "pies", ale warstwa ta nie jest widoczna. Ostatni warstw jest białe tło rysunku. Rys. 1. Przykładowy rysunek wielowarstwowy. 3

Rys. 2. Warstwy rysunku 1. Widoczno warstwy zmieniamy klikajc w ikon oka. Jeli ikona oka si nie pojawia, wówczas warstwa jest niewidoczna. Ponowne kliknicie w miejsce, w którym znajduje si ikona oka dla danej warstwy włcza jej widoczno. Jeli przytrzymamy klawisz Shift i klikniemy w ikon oka wówczas widoczna stanie si wyłcznie kliknita warstwa. Ponowne kliknicie z przytrzymanym klawiszem Shift spowoduje włczenie widocznoci wszystkich warstw. W podobny sposób dołczamy warstw do grupy warstw wspólnie przesuwanych. Kliknicie w ikon krzya (lub w miejsce, gdzie ta ikona si znajduje) włcza oraz wyłcza przesuwanie warstwy. Nazw warstwy zmieniamy klikajc podwójnie w zadan warstw w oknie dialogowym Warstwy, kanały i cieki. 4

Natomiast mask warstwy dodajemy korzystajc z menu kontekstowego okna dialogowego warstw. Po wybraniu opcji Dodaj mask warstwy pojawi si okno dialogowe, w którym ustalamy pierwotn zawarto maski. W celu usunicia maski wybieramy opcje Usu mask dostpn poniej opcji dodajcej mask. Jeli lista warstw nie mieci si w oknie Warstwy, kanały i cieki, wówczas warto okno to nieco zwikszy. Uwaga, menu kontekstowe obrazu oraz menu kontekstowe okna warstw róni si midzy sob. Jeli szukajc danej opcji nie moemy jej znale w menu kontekstowym okna warstw, to naley zajrze do menu kontekstowego obrazu. Dodawanie warstw do rysunku Nowe warstwy w rysunku pojawiaj si po naciniciu jednego z przycisków Nowa warstwa lub Duplikuje warstw dostpnych w oknie warstw. Okno dialogowe warstw jest dostpne po wybraniu opcji Warstwy Warstwy, kanały i cieki z menu kontekstowego obrazu (skrót Ctrl+L). Przycisk Duplikuje warstw tworzy kopi warstwy aktywnej, za przycisk Nowa warstwa wywietla okno dialogowe, w którym uytkownik ustala nazw warstwy, jej wymiary oraz sposób wypełnienia (warstwa moe by przezroczysta, wypełniona kolorem farby lub tła). wiczenie 1 Wykonaj rysunek zawierajcy cztery warstwy o nazwach róowa, zielona, czerwona oraz tło. Na warstwie róowej narysuj róowy kwadrat, na zielonej - zielone koło, za na czerwonej - czerwony prostokt. Wykonanie wiczenia rozpoczynamy od utworzenia nowego obrazu. Nastpnie w oknie warstw tworzymy kolejno trzy warstwy nazywajc je róowa, zielona oraz czerwona. Domylnie, rozmiar nowej warstwy jest równy rozmiarowi całego rysunku. Ustalmy typ wypełnienia nowo tworzonych warstw na przezroczysty. Nastpnie przystpujemy do narysowania figur. W celu narysowania róowego kwadratu wybieramy jako aktywn warstw róow (naley klikn w nazw warstwy w oknie dialogowym warstw). Po wybraniu aktywnej warstwy tworzymy selekcj w kształcie kwadratu i wypełniamy j farb koloru róowego. Prac nad zielonym kołem rozpoczynamy od wyboru aktywnej warstwy. Klikamy w nazw "zielona" w oknie warstw. Nastpnie zaznaczamy obszar okrgły i wypełniamy go farb. Ostatni z figur, czerwony prostokt, wykonujemy identycznie: wybieramy aktywn warstw o nazwie "czerwona", zaznaczamy obszar prostoktny i wypełniamy go farb. 5

Rys. 3. Kilkuwarstwowy rysunek z wiczenia pierwszego. Kolejno warstw moemy zmienia korzystajc z odpowiednich przycisków dostpnych w dolnej czci okna warstw oraz z menu kontekstowego Warstwy Stos. Obie moliwoci ilustruje rysunek 4. Rys. 4. Menu kontekstowe oraz przyciski okna Warstwy, kanały i cieki zmieniajce kolejno warstw. 6

Operacja usuwania warstw jest wykonywana przy uyciu przycisku z ikon kosza, którego naley szuka w dolnej czci okna warstw. Oczywicie po naciniciu przycisku usunita zostanie warstwa bieca. Operacja usuwania warstwy posiada skrót Ctrl+X. Jeli zdarzy si tak, e nieopatrznie usuniemy potrzebn warstw to naley pamita, e operacja cofnij (skrót Ctrl+Z) przywróci poprzedni stan rysunku. wiczenie 2 Dysponujesz szecioma ilustracjami budownictwo.jpg, przyroda.jpg, miasto.jpg, rekreacja.jpg, rolnictwo.jpg oraz transport.jpg. Kady z obrazów ma rozmiar 800x600 pikseli. Przygotuj ilustracj prezentujc sze podanych plików na białym tle w pomniejszonych rozmiarach. Obraz przygotuj tak, by kada miniaturka była umieszczona na osobnej warstwie. Po utworzeniu nowego obrazu o dostatecznie duych rozmiarach (np. 800x600) moemy przystpi do kopiowania miniatur. Kopiowanie kadej z miniatur przebiega nastpujco: otwieramy plik z obrazem np. budownictwo.jpg. Obraz skalujemy do danych rozmiarów np. 200x150 pikseli (operacja Obraz Przeskaluj obraz). Nastpnie zaznaczamy cały obraz (Ctrl+A) i kopiujemy (Ctrl+C). Przechodzimy do nowo tworzonego obrazu i wykonujemy operacj wklejania (Ctrl+V). Wklejony obraz wylduje w tzw. pływajcym zaznaczeniu. W celu utworzenia nowej warstwy zawierajcej włanie wklejony obraz przechodzimy do okna warstw i naciskamy przycisk Nowa warstwa (moemy skorzysta ze skrótu Ctrl+N; najwygodniej operacj tak wykona wciskajc kolejno Ctrl+V, Ctrl+L oraz Ctrl+N). W ten sposób wklejany obraz trafia na osobn warstw. Nazw warstwy moemy zmieni podwójnie klikajc w oknie warstw w dodan warstw. Wklejane obrazy wylduj w rónych miejscach, ale zazwyczaj nie tam, gdzie chcielibymy je ujrze. W celu przesunicia warstwy naley wybra narzdzie Przesuwanie warstw i zaznacze, a nastpnie złapa warstw myszk i przesun. Ustawienie prowadnic bardzo ułatwia dokładne pozycjonowanie warstw. Dodatkowo, do przesuwania warstw moemy uy czterech strzałek z klawiatury. Przytrzymanie klawisza Shift zmienia odległo, o jak strzałki przesuwaj warstw. 7

Rys. 5. Obraz zawierajcy sze pomniejszonych plików jpg oraz zawarto okna warstw. 8

Istnieje równie moliwo wklejenia obrazu bezporednio w jedn z istniejcych ju warstw. Słuy do tego przycisk z ikon kotwicy znajdujcy si w dolnej czci okna warstw. Jeli po wykonaniu operacji wklej uyjemy przycisku zakotwiczania, wówczas wklejany obraz trafi na aktywn warstw. Głównym minusem zakotwiczania warstw jest to, e po zakotwiczeniu nie moemy ju niezalenie modyfikowa wklejonego elementu. wiczenie 3 Wykonaj widokówk zatytułowan "Zima" przedstawion na rysunku 6. Do pracy wykorzystaj pi gotowych zdj. Zdjcia wklej na osobne warstwy, a nastpnie umie w sposób przedstawiony na rysunku. Rys. 6. Widokówka "Zima". Prac rozpoczynamy od utworzenia nowego obrazu o wymiarach 860x660 pikseli. Potem kolejno wklejamy pi zdj pamitajc o skalowaniu zdj do rozmiarów 400x300. Zdjcia wklejamy tak, by trafiły na osobne warstwy. Po wklejeniu fotografii ustalamy prowadnice poziome oraz pionowe, po czym przesuwamy wklejone fotografie. Wyrównanie warstw Przy obrazach składajcych si z wielu warstw rczne wyrównywanie połoenia z wykorzystaniem prowadnic jest dosy pracochłonne. Operacja wyrównywania warstw powoduje przemieszczenie widocznych warstw według okrelonych reguł. Jeli chcemy uy tej operacji naley najpierw ustali, by widoczne były tylko te warstwy, które maj zosta przemieszczone, a nastpnie w oknie dialogowym wybra sposób rozmieszczenia. wiczenie 4 Przygotuj rysunek prezentujcy cztery rónokolorowe kwadraty. Kwadraty rozłó w równych odległociach od siebie w kierunku pionowym oraz poziomym, tak jak to przedstawiono na rysunku 7. 9

10

Rys. 7. Operacja Wyrównaj widoczne warstwy. Wykonanie rysunku rozpoczynamy od przygotowania kwadratów. Na pustym rysunku posiadajcym jedynie warstw tła wypełnion białym kolorem tworzymy kwadratowe zaznaczenie. Zaznaczenie to kopiujemy (Ctrl+C), po czym wklejamy (Ctrl-V). Wklejony kwadrat umieszczamy na nowej warstwie podobnie jak to robilimy w wiczeniu drugim (Ctrl+V, Ctrl+L, Ctrl+N). W ten sposób dodalimy do obrazu warstw o rozmiarach równych zaznaczonemu kwadratowi. Warstwie nadajemy nazw czerwona, po czym kwadrat wypełniamy kolorem czerwonym. W identyczny sposób (tj. wykonujc operacje kopiuj/wklej) wzbogacamy obraz o trzy warstwy, z których kada zawiera kwadrat innego koloru. Gdy obraz liczy pi warstw przystpujemy do równomiernego rozłoenia kwadratów. Przesuwamy kwadraty w dowolne miejsca rysunku, a nastpnie aktywujemy opcj Warstwy Wyrównaj widoczne warstwy. W oknie dialogowym ustalamy rodzaj wyrównania, po czym zatwierdzamy dokonane zmiany. Oczywicie korzyci zwizane z automatycznym wyrównywaniem widocznych warstw s tym wiksze, im wicej warstw chcemy wyrówna. wiczenie 5 Dysponujesz szesnastoma zdjciami o wymiarach 800x600 pikseli. Przygotuj jedn ilustracje 800x600 prezentujc tabelk 4x4 szesnastu fotografii. Zadbaj o równe ułoenie wszystkich fotografii. Celem tego wiczenia jest przygotowanie ilustracji widocznej na rysunku 8. Oczywicie pierwszym krokiem bdzie utworzenie nowego rysunku i wklejenie do szesnastu miniaturek o wymiarach 200x150 pikseli tak, by kada miniaturka trafiła na osobn warstw. Nastpnie przystpujemy do wyrównania miniatur. Ustawiamy widoczno tak, by widoczne były wyłcznie fotografie z pierwszej kolumny. Przesumy najwysz fotografi tak, by stykała si z górn krawdzi obrazu, oraz doln fotografi tak, by stykała si z doln krawdzi obrazu. 11

Teraz wybieramy operacj Warstwy Wyrównaj widoczne warstwy, za w oknie dialogowym ustalamy: styl poziomy - zbierz oraz pozioma podstawa - lewa krawd (spowoduje to przesunicie zdj do lewej krawdzi obrazu), styl pionowy - wypełnij z góry na dół oraz pionowa podstawa - górna krawd (spowoduje to równomierne rozmieszczenie widocznych warstw od góry do dołu), zaznaczamy wykorzystanie dolnej (niewidocznej) warstwy jako bazy. Po potwierdzeniu ustalonych parametrów przyciskiem OK, zdjcia pierwszej kolumny zostan rozmieszczone zgodnie z naszymi oczekiwaniami. W podobny sposób rozkładamy pozostałe warstwy. Rys. 8. Kratka szesnastu zdj. Spłaszczenie obrazu Jeli obraz zawiera zbyt wiele warstw wówczas edycja staje si uciliwa. Wykonanie niemal kadej operacji wymaga szukania potrzebnej warstwy, zmiany widocznoci warstw itd. Operacj odwrotn do dodawania nowych warstw jest spłaszczanie obrazu. Mamy moliwo połczy ze sob wszystkie warstwy, warstwy widoczne lub warstwy od biecej w dół. Wszystkie powysze operacje s dostpne w menu kontekstowym okna warstw. wiczenie 6 Opierajc si na wiczeniu 5 wykonaj ilustracj prezentujc szesnacie ilustracji z wiczenia 5. Poniewa w wiczeniu 5 wystpiło szesnacie rysunków, a teraz mamy wykona kolejne szesnacie miniatur, zatem umieszczenie kadej z miniatur na osobnej warstwie sprawiłoby, e obraz liczyłby 257 warstw! Wyrównanie tak wielkiej liczby warstw to zadanie do 12

karkołomne! Znacznie łatwiej wykona to wiczenie przygotowujc spłaszczon wersj wiczenia 5. Po otworzeniu pliku xcf bdcego wynikiem wiczenia 5, wykonujemy operacj Warstwy Spłaszcz obraz. Tak otrzymany obraz kopiujemy i wklejamy do otwartego dokumentu. Po wklejeniu czterech identycznych obrazów i równym ich rozłoeniu ponownie wykonujemy operacj łczc warstwy, lecz tym razem łczymy jedynie cztery miniaturki. Naley wyłczy widoczno tła, po czym wykona Warstwy Połcz widoczne warstwy (skrót klawiszowy Ctrl+M). Otrzyman warstw kopiujemy i wklejamy trzy razy. Tak otrzymane cztery warstwy (kada z nich jest identyczna i przedstawia cztery miniaturki rysunku z wiczenia 5) równo rozkładamy przy pomocy komendy wyrównywania widocznych warstw. Rys. 9. Kratka 256 miniatur. Efekt cienia Efekt cienia jest dostpny w menu kontekstowym Script-Fu Cie Rzucany cie. Efekt ten działa w oparciu o biece zaznaczenie. Rzucany cie jest cieniem, jakie rzuca zaznaczenie. Wykonanie efektu cienia powoduje dodanie do rysunku nowej warstwy o nazwie "Drop shadow", na której jest umieszczony cie. wiczenie 7 Przygotuj rysunek kwadratu, który rzuca cie. Po utworzeniu nowego obrazu o białym tle wykonujemy kwadratowe zaznaczenie. Zaznaczenie to wypełniamy kolorem niebieskim. Nastpnie wybieramy z menu kontekstowego efekt cienia. Rysunek 10 prezentuje otrzymany kwadrat, warstwy obrazu oraz parametry, jakie s dostpne dla efektu cienia. 13

14

Rys. 10. Rzucanie cienia. wiczenie 8 Dysponujc picioma fotografiami morza przygotuj widokówk przedstawion na rysunku 11. Zauwa, e wszystkie zdjcia rzucaj niewielki cie. wiczenie to jest pewnym rozszerzeniem wiczenia 3. Prac rozpoczynamy wic identycznie jak w wiczeniu trzecim i kontynujemy a do uzyskania piciu zdj odpowiednio rozmieszczonych. Teraz dokonujemy zaznaczenia białego obszaru dookoła fotografii. Najłatwiej wykonamy to zadanie korzystajc z magicznej ródki (tj. narzdzia o nazwie Zaznaczanie ssiadujcych obszarów; skrót z). Pojedyncze kliknicie w biały obszar otaczajcy zdjcia dokona odpowiedniej selekcji (warstw aktywn powinno by tło, za narzdzie Zaznaczanie ssiadujcych obszarów powinno mie zaznaczon opcj Próbkowanie z kanałem alfa i ustalony próg próbkowania około 10). Teraz wykonujemy efekt cienia i widokówka jest gotowa. 15

Rys. 11. Widokówka "Fale". Efekt cienia stanowi przykład operacji, która po wykonaniu dodaje do obrazu warstw. Innymi przydatnymi efektami tego typu s dodawanie krawdzi, ramki czy siatki do obrazu. Modyfikacja kolorów Kolejne wane zastosowanie warstw to modyfikacja kolorów rysunku. Kolorystyka warstw, podobnie jak połoenie, moe by zmieniana niezalenie. wiczenie 9 Przekształ ilustracj z wiczenia 2 tak, by kada warstwa miała inny odcie (patrz rysunek 12). Po otworzeniu rysunku z zadania 2 przystpujemy do modyfikacji kolorów. Operacja Obraz Kolory Desaturacja przekształca aktywn warstw w obraz czarno-biały. Nastpnie wywietlamy okno dialogowe zmieniajce balans kolorów Obraz Kolory Balans kolorów i korzystajc z suwaków nadajemy warstwie dany odcie. W identyczny sposób postpujemy z nastpnymi warstwami. 16

Rys. 12. Modyfikacja kolorów poszczególnych warstw. Nieprzepuszczalno warstwy Dziki właciwoci o nazwie nieprzepuszczalno warstwy mog si czciowo przysłania. Zmniejszajc nieprzepuszczalno spowodujemy, e warstwa stanie si w pewnym stopniu przezroczysta. Najprostszy przykład wykorzystania nieprzepuszczalnoci to czciowe rozjanienie pewnych fragmentów rysunku. wiczenie 10 Przygotuj widokówk "Zima" z wiczenia 3 dodajc efekty widoczne na rysunku 13. Zmiany oryginalnej widokówki polegaj na wybieleniu oraz zaokrgleniu naroników czterech fotografii znajdujcych si w tle. Rozpocznijmy od wybielenia. Do rysunku dodajemy warstw biał. Umieszczamy j poniej fotografii rodkowej, ale ponad fotografiami naronymi. Jeli warstwa ta jest widoczna, wówczas przesłania ona fotografie narone. Jeli teraz zmniejszymy nieprzepuszczalno dodanej białej warstwy do około 50%, wówczas fotografie narone stan si widoczne jak za mgł. Drugi efekt, zaokrglenie naroników wymaga zaznaczenia białego obszaru dookoła wszystkich fotografii. Ustalmy widoczno warstw tak, by widoczne były warstwy tło oraz cztery narone fotografie. Nastpnie zmiemy właciwoci narzdzia Zaznaczanie ssiadujcych obszarów (naley klikn dwukrotnie w ikon narzdzia - magiczn ródk - w oknie głównym GIMPa). We właciwociach narzdzia zaznaczamy opcj Próbkowanie z kanałem alfa oraz ustalamy próg próbkowania na 2.4. Jeli teraz klikniemy w biały obszar obrazu wówczas selekcja obejmie cał biał przestrze pomidzy fotografiami (upewnijmy si, e aktywn warstw jest tło oraz usumy ewentualne zaznaczenie Ctrl+Shift+A). 17

Po zaznaczeniu białego obszaru wykonujemy operacj wygładzania selekcji o promieniu 30 pikseli (opcja Zaznaczenie Wygład), po czym ponownie wyostrzamy zaznaczenie (opcja Zaznaczenie Wyostrz). Nastpnie dodajemy do obrazu now warstw i wypełniamy na niej zaznaczenie białym kolorem. Jeli warstw umiecimy w stosie warstw pomidzy fotografi rodkow a fotografiami naronymi, wówczas otrzymamy efekt zaokrglonych rogów. Rys. 13. Nieprzepuszczalno warstw. Narzdzia tekstowe Narzdzie tekstowe słuy do wzbogacania tworzonych obrazów o napisy. Podobnie jak w przypadku operacji wklejania mamy dwie moliwoci uycia narzdzia: napis moemy zakotwiczy na jednej z istniejcych warstw lub umieci na nowej warstwie. Z powodów identycznych jak w przypadku wklejania, umieszczanie napisów na oddzielnych warstwach jest wygodniejsze. wiczenie 11 Przygotuj rysunek zawierajcy napis "Witamy w programie GIMP!". Kady wyraz napisz innym kolorem i czcionk. 18

Rys. 14. Przykład uycia narzdzia tekstowego. Po wybraniu narzdzia tekstowego z okna głównego programu (skrót klawiszowy: t), klikamy w dowolne miejsce obrazu. Na ekranie pojawi si okno dialogowe umoliwiajce wybór kroju czcionki, wielkoci liter oraz stylu pisma (kursywa, pogrubienie). Gdy ustalimy wszystkie parametry oraz wpiszemy tekst "Witamy" naley zamkn okno dialogowe. Teraz przechodzimy do okna warstw i tworzymy now warstw. Wpisany przed chwil napis powinien pojawi si w edytowanym dokumencie na nowo utworzonej warstwie. Kolor czcionki zmieniamy wykorzystujc przyciski Kolor narzdzia i tła w lewym dolnym rogu GIMPa lub wykorzystujc palet kolorów (skrót Ctrl+P). Jeli dodane napisy umiecimy na nowych warstwach, wówczas kady z nich moemy niezalenie przesuwa i zmienia. Zmian koloru napisu ju dodanego realizujemy nastpujco. Modyfikowana warstwa powinna by warstw aktywn. Operacja Warstwy Zaznaczenie z kanału alfa spowoduje zaznaczenie wprowadzonego napisu. Teraz korzystamy z narzdzia do wypełniania farb (skrót Shift+B) i wlewamy w napis dowolny inny kolor. W identyczny sposób moemy zmieni kolor kadego napisu (o ile jest on umieszczony na osobnej warstwie, a nie zakotwiczony). wiczenie 12 Przygotuj logo firmy "ABC" przedstawione na rysunku 15. 19

Rys. 15. Logo firmy ABC. Logo zawiera trzy prostokty, dwa czarne i jeden ółty, oraz dwa napisy. Prac rozpoczynamy od narysowania prostoktów. Wykorzystujemy do tego zaznaczenie prostoktne oraz narzdzie kubełek słuce do wypełniania obszarów farb. Nastpnie dodajemy do rysunku napis "ABC Web Solutions" pisany ółt czcionk. Napis ten umieszczamy na osobnej warstwie. Warstw z napisem kopiujemy stosujc przycisk Duplikuje warstw (okno warstw). Skopiowany napis przesuwamy nieco do góry, po czym zmieniamy jego kolor na czarny. Oczywicie wiczenie moemy równie wykona umieszczajc na ółto-czarnych prostoktach trzy napisy "ABC", "Web" oraz "Solutions". Ozdobne napisy Oprócz zwykłego narzdzia tekstowego umoliwiajcego pisanie tekstów standardowymi czcionkami zainstalowanymi w systemie GIMP posiada bibliotek skryptów generujcych rónorodne napisy ozdobne. Ozdobne napisy znajdziemy w menu głównym wybierajc kolejno opcje Dodatki Script-Fu Loga. Kady ze skryptów tworzcych loga posiada pewn liczb właciwoci takich jak wielko liter, krój czcionki czy tekstury. Po wykonaniu skryptu tworzony jest rysunek zawierajcy logo. wiczenie 13 Przygotuj napis "Witamy w GIMPie!" widoczny na rysunku 16. 20

Rys. 16. Ozdobny napis wykonany skryptem Lnice. Napis ten jest generowany skryptem menu główne Dodatki Script-Fu Loga Lnice. Po wpisaniu tekstu "Witamy w GIMPie!" i zatwierdzeniu zostanie przygotowane dane logo. Jak wida na rysunku 16, skrypt tworzy obraz wielowarstwowy. Na osobnych warstwach zostały umieszczone litery, cie oraz efekty. wiczenie 14 Wykorzystujc skrypt Lnice przygotuj logo firmy ABC widoczne na rysunku 17. 21

Rys. 17. Logo firmy ABC zawierajce wklejone litery wykonane skryptem Lnice. Logo składa si z kilku elementów. Po pierwsze widzimy duy kwadrat zawierajcy trzy kwadraty czarne, trzy ółte oraz trzy białe. Duy kwadrat rysujemy na tle wykorzystujc narzdzie do prostoktnego zaznaczania obszarów, prowadnice oraz kubełek do wlewania farby. Nastpnym elementem jest cie rzucany przez duy kwadrat. Cie dodajemy zaznaczajc duy kwadrat i wykonujc skrypt Script-Fu Cie Rzucany cie. Trzecim elementem loga jest czarny napis "ABC Web Solutions". Napis dodajemy wykorzystujc narzdzie tekstowe. Ostatnim elementem s trzy lnice litery A, B, C. Kad z liter wykonujemy uruchamiajc poznany ju skrypt Lnice. W skrypcie zmieniamy gradient na Golden. Tworzymy logo zawierajce liter A. W uzyskanym rysunku wyłczamy widoczno warstwy tła, i łczymy widoczne warstwy: Warstwy Połcz widoczne warstwy. Teraz zaznaczamy cały rysunek przedstawiajcy liter A (Ctrl+A), nastpnie go kopiujemy i wklejamy w opracowywane logo na osobn warstw. Podobnie postpujemy z literami B oraz C: tworzymy liter skryptem Lnice, wyłczamy widoczno tła, łczymy widoczne warstwy, zaznaczamy cało, kopiujemy i wklejamy na osobn warstw rysunku z logiem firmy ABC. Otrzymane logo powinno zawiera sze warstw: tło (z rysunkiem kwadratu), cie, warstw z czarnym napisem oraz trzy warstwy z literami A, B oraz C. Maskowanie warstw Ostatnim etapem zgłbiania wiedzy na temat warstw jest maskowanie. Kada warstwa moe posiada własn mask. Maska jest czarno-białym obrazem, który modyfikuje widoczno warstwy. Kolor biały maski przepuszcza za czarny ukrywa zawarto warstwy. Po masce warstwy malujemy wykorzystujc wszystkie dostpne narzdzia takie jak pdzel, wypełnianie kolorem, wypełnianie gradientem czy narzdzie tekstowe. 22

wiczenie 15 Do obrazu z wiczenia 8 dodaj mask warstwy, która przepuszcza napis "Kto?" tak jak to przedstawiono na rysunku 18. Rys. 18. Rysunek z wiczenia 8 wzbogacony o mask. Po otworzeniu obrazu z wiczenia 8 łczymy wszystkie warstwy oprócz tła, tak by otrzymany obraz posiadał warstw białe tło oraz warstw zawierajca wszystkie miniaturki. Nastpnie do warstwy z miniaturkami dodajemy mask: Warstwy Dodaj mask warstwy. Dodajc mask ustalamy jej kolor na czarny (pełna przezroczysto). Teraz przechodzimy do edycji maski. Klikamy w ikon maski w oknie warstw. Wszystkie operacje edycyjne odnosz si teraz do maski. Zmieniamy kolor narzdzia na biały, a nastpnie wybieramy narzdzie tekstowe. Wprowadzamy napis "Kto?", zamykamy okno narzdzia tekstowego i przechodzimy do okna warstw. Teraz nie mamy moliwoci dodania wprowadzonego tekstu na oddzielnej warstwie. Naciskamy przycisk zakotwiczenia, przez co napis "Kto?" zostanie umieszczony na masce. Kliknijmy ikon maski przytrzymujc przycisk Ctrl. Operacja Ctrl+klik powoduje włczenie/wyłczenie działania maski. wiczenie 16 Wykonaj plakat p.t. "Lubisz las - zbieraj makulatur". 23

Rys. 19. Plakat "Lubisz las - zbieraj makulatur". Plakat "Lubisz las..." zawiera pi warstw: tło, widokówk, warstw biał, która rozjania widokówk, drug warstw z widokówk, warstw z napisem oraz warstw z czarn obwódk napisu. Druga warstwa z widokówk zawiera mask, która przepuszcza jedynie napis "Lubisz las...". Dodanie do obrazu warstwy z napisem ułatwia zmian maski. Warstw z napisem przesuwamy w dowolne miejsce. W momencie, gdy napis jest gotowy zaznaczamy go (zaznaczenie z kanału alfa dla warstwy z napisem), po czy przechodzimy do edycji maski i wypełniamy zaznaczenie kolorem białym. wiczenie 17 Nałó na siebie dwie fotografie tak, by przejcie z jednej fotografii do drugiej było płynne. Zadanie to wykonujemy wklejajc dwie fotografie na osobne warstwy. Kadej z nich dodajemy mask, na której umieszczamy liniowy gradient zmieniajcy si od koloru białego do czarnego. 24

Rys. 20. Płynne przenikanie zdj. Podsumowanie Korzyci z wykorzystania warstw w tworzonych grafikach polegaj na oddzieleniu rónych elementów rysunku. Kada warstwa moe by modyfikowana niezalenie od pozostałych. Zmianom podlegaj takie cechy jak połoenie, rozmiar czy kolorystyka. Dziki temu przegrupowanie elementów rysunku sprowadza si do przesuwania warstw oraz zmiany ich kolejnoci. Główny zarzut do warstw w GIMPie to brak moliwoci grupowania i rozgrupowywania. Bez operacji grupowania warstw wykonanie efektu dla wielu osobnych elementów bdzie wymagało wiele pracy (kad warstw bdzie trzeba uczyni aktywn, wykona zaznaczenie a nastpnie sam efekt). Ponadto, jeli nie grupujemy warstw, to zarzdzanie dług list w oknie dialogowym równie nie jest wygodne. Tabele 1 oraz 2 przedstawiaj opcje programu GIMP wykorzystane w omówionych wiczeniach. Tabela 1 zawiera opcje menu kontekstowego okna Warstwy, kanały i cieki, które aktywujemy prawym klikniciem w jedn z warstw wewntrz okna. Opcje przedstawione w tabeli 2 s dostpne w menu kontekstowym obrazu aktywowanym po prawym klikniciu w obraz. Kolejne drobne błdy w GIMPie to nazwa opcji Usu kanał w menu kontekstowym okna warstw (powinno by: Usu warstw) oraz skrót klawiszowy Prior w menu kontekstowym obrazu Warstwy Stos Poprzednia warstwa (powinno by: PgUp). 25

Funkcja Opcja menu Klawisz skrótu Tworzenie nowej warstwy Nowa warstwa Ctrl+N Zmiana kolejnoci warstw Stos Ctrl+B, Ctrl+F, Ctrl+Shift+B, Ctrl+Shift+F Duplikowanie istniejcej warstwy Zduplikuj warstw Ctrl+C Zakotwiczanie pływajcego zaznaczenia Zakotwicz warstw Ctrl+H Usuwanie warstwy Usu kanał Ctrl+X Łczenie warstw widocznych Połcz widoczne warstwy Ctrl+M Łczenie wszystkich warstw Spłaszcz obraz - Dodawanie maski Dodaj mask warstwy - Usuwanie maski warstwy Usu mask warstwy - Zaznaczenie nieprzezroczystego Zaznaczenie z fragmentu warstwy kanału alfa - Tabela 1. Opcje menu kontekstowego okna Warstwy, kanały i cieki. Funkcja Opcja menu Klawisz skrótu Wyrównanie Warstwy Wyrównaj widoczne warstwy - Narzdzie tekstowe Narzdzia Tekst t Paleta kolorów Okna dialogowe Palety Ctrl+P Magiczna ródka Narzdzia Zaznaczanie Zaznaczanie z rozmyte Wypełnianie kolorem Narzdzia Rysowanie Wypełnianie kubełkiem Shift+B Wypełnianie gradientem Narzdzia Rysowanie Gradient l Przesuwanie warstw Narzdzia Przekształcanie Przesu m Przesuwanie warstw - strzałki, Shift+strzałki Zmiana biecej warstwy - PgDown/PgUp Obnianie/podnoszenie Shift+PgUp, - warstwy Shift+PgDown Warstwa na szczyt/na dół - Ctrl+PgUp, Ctrl+PgDown Działanie maski - Ctrl+klik w mask Tabela 2. Opcje menu kontekstowego obrazu. 26