FORSZPAN
Brzeg Praski; 1909; fot. Józef B. Ćwikiel; źródło Warszawa w Starej Fotografii, wyd. Bosz, str. 12 Narrator: Jaka to wioska? Co to za dziecko na tej wiejskiej ścieżce? Kim są trzej mężczyźni w głębi po prawej stronie? I kto do kogo wysłał tę pocztówkę? To jest warszawska Praga. Tak wyglądał pejżasz miejski w pobliżu przyczółka mostu Poniatowskiego, jeszcze na początku XX wieku. To musi nam wystarczyć. Już w drugiej połowie XIX wieku Praga staje się jednak miejscem intensywnego rozwoju handlu i przeładunku towarów. W 1862 r. zostaje zbudowana linia kolejowa Warszawa-Petersburg a cztery lata później Kolej Warszawsko-Terespolska, co otwiera przed warszawskimi kupcami ogromne możliwości rozwoju i wymiany handlowej z innymi częściami Imperium Rosyjskiego. ~2~
Dworzec Petersburski (później Wileński), będący stacją początkową Kolei Warszawsko-Petersburskiej, wysadzony w powietrze przez wycofujących się Rosjan w 1915 roku (1914); źródło Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, s.327 Dworzec Drogi Żelaznej Warszawsko-Terespolskiej na Pradze; rys. Ksawery Pillati; 1866; źródło Tygodnik Ilustrowany 1866 nr. 371 str. 208 za Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, s.327 ~3~
Warszawa. Dworzec Terespolski; źródło zbiory Andrzeja Marata? Warszawa. Dworzec Petersburski (później Wileński); źródło zbiory Andrzeja Marata? ~4~
Handel praski od dawien dawna koncentrował się na wołach, cielętach i koniach. Te ostatnie królowały na rycinach i fotografii. Targi odbywały się trzy razy tygodniowo: w poniedzałki, środy i piątki. Poczynając już od nocy obszerne place targowe Pragi zaczynają się ożywiać i zapełniać. Stada bydła, ogromne partie trzody chlewnej, konie cugowe, wierzchowe i fornalskie bryczki zapełniają plac targowy ożywiony aż do późnych godzin popołudniowych. Na Pragę zjeżdżają przybysze spoza Warszawy, upatrując w rozwoju handlu szansy szybkiego wzbogacenia się. Na wielu czeka tu co dzień świeży pieniądz. Obrazek na Pradze; 1883; rys. A. Kowalski; Tygodnik Ilustrowany 1883 nr. 18 str. 288 za Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, s.389 ~5~
Na Pradze; 1881; rys. A.Kędzierski; źródło Tygodnik Ilustrowany 1881 nr. 278 str. 272 za Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, str. 107 Piątek na Pradze; 1866; rys. Pillati, kopia z akwareli J. Kossaka, źródło Tygodnik Illustrowany 1866 nr 342 str.365 za Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, str. 311 ~6~
Piątek na Pradze; 1870; rys. Julliusz Kossak; źródło Kłosy 1877, nr 645, str. 301; Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, str. 314 ~7~
Targ Koński na Pradze; 1891; rys. Ryszard Okniński; źródło Tygodnik Ilustrowany 1891, nr 80, s. 25 za Odkrywanie Żydowskiej Pragi; wyd. ŻIH; s.313 ~8~
Warszawa Targ Koński na Pradze; źródło https://www.facebook.com/112092262274894/photos/pb.112092262274894. Warszawa Targ Koński na Pradze; źródło https://www.facebook.com/112092262274894/photos/ pb.112092262274894.-2207520000.1419258937./118887924928661/?type=3&theater ~9~
Warszawa Targ Koński na Pradze; źródło https://www.facebook.com/112092262274894/photos/ pb.112092262274894.-2207520000.1419258937./118887924928661/?type=3&theater Targ koński na Pradze; 1893; źródło Muzeum m. st. Warszawy, Midrasz nr.4 (174) 07.2014 ~10~
Warszawa. Koński Targ na Pradze; zbiory Andrzeja Marata? Ul. Targowa (od rogu Ząbkowskiej); 1914; źródło Zbiory Jarosława Zielińskiego za Odkrywanie Żydowskiej Pragi; wyd. ŻIH; s. [9] ~11~
Ul. Targowa z widocznym po lewej narożnikiem Ząbkowskiej. Za trzecim domem po lewej - kamieniczki pod obecnym numerem 50/52; 1909; źródło Zbiory Jarosława Zielińskiego za Odkrywanie Żydowskiej Pragi; wyd. ŻIH; s.170 Warszawa ul. Targowa; źródło https://www.facebook.com/112092262274894/photos/ pb.112092262274894.-2207520000.1419258937./115980451886075/?type=3&theater ~12~
Dwór Bojnówek przy ul. Ząbkowskiej; 1911; źródło Zbiory Instytutu Sztuki PAN za Odkrywanie Żydowskiej Pragi; wyd. ŻIH; s.168 Róg Ząbkowskiej i Targowej; koniec XIX w. źródło Muzeum Historyczna Miasta Warszawy ~13~
Ul. Ząbkowska 1 W głębi secesyjna kamienica przy ul. Targowej 57; 1912; fot. Zdzisław Marcinkowski; źródło Archiwum Państwowe Miasta Stołecznego Warszawy za Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, s.180 W 1901 r. na parcelach Juliana Różyckiego, między ulicą targową, Ząbkowską, Brzeską i Kempną zaczyna odbywać się regularny handel. W ciągu najbliższej dekady puste place staną się jednym z najważniejszych bazarów na warszawskiej Pradze. ~14~
Brama Bazaru Różyckiego; około 1892; fot. K.Brandel; Zbiory Muzeum Warszawy 28 czerwca 1914 r. W Sarajewie zostaje zastrzelony austrowęgierski następca tronu, arcyksiąże Franciszek Ferdynand Habsburg. Staje się to pretekstem wybuchu I Wojny Światowej. Ludność Warszawy, będąca wówczas poddanymi cara Imperium Rosyjskiego, zostaje wciągnięta w ten konflikt 1 sierpnia, gdy Niemcy wypowiadają wojnę Rosji. W sierpniu 1915 r. wojska niemieckie wkraczają do Warszawy. Wojska rosyjskie opuszczają miasto. Po zakończeniu I wojny światowej, po 123 latach niewoli odradza się znów wolna Polska. ~15~
Niemiecki Zeppelin bombarduje Warszawę, widok od strony Pragi; 1916; źródło Odkrywanie Żydowskiej Pragi, wyd. ŻIH, s. [9] Warszawa pod niemiecką okupacją. Przejście przez Wisłę; 1915; źródło Zbiory Andrzeja Marata? ~16~
Targowa. Warszawa krótko po zajęciu. Wymarsz Rosjan; 1915; źródło Zbiory Andrzeja Marata? Targowa róg al. Zielenieckiej na północ; 1915; źródło Zbiory Andrzeja Marata? ~17~
Targowa róg al. Zielenieckiej na południe. Wymarsz Rosjan z Warszawy.; 1915; źródło Zbiory Andrzeja Marata? Targowa róg al. Zielenieckiej na południe. Wymarsz Rosjan z Warszawy.; 1915; źródło Zbiory Andrzeja Marata? ~18~
KONIEC ~19~