RAPORT z realizacji akcji edukacyjnej pt.: POSADŹ ROŚLINĘ ENERGETYCZNĄ Zadanie: zadanie realizowane w ramach współpracy Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej w Gliwicach z Polskim Klubem Ekologicznym Okręgu Górnośląskiego w Katowicach Wykonawcy: Studenci III roku Politechniki Śląskiej w Gliwicach zaangaŝowani w akcję: 1. Wojciech Stolorz 2. GraŜyna Paprocka 3. Patrycja Parysz 4. Renata Siedlecka 5. Katarzyna Zbiechorska 6. Dawid Kowol 7. Paweł Solik 8. Katarzyna Widziewicz (studentka IV roku, zaangaŝowana w początkowej fazie projektu) Studenci Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wolontariusze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie Mokrym pod kierunkiem Pan dr Bogdana Ogrodnika: 1. Tomasz Arendarczyk 2. Patryk Bubła Dr inŝ. Krystyna Kubica Opiekun zadania ze strony ITC Politechniki Śląskiej w Gliwicach Gliwice, 30 września 2007
1. Przedmiot zadania: Przedmiotem zadania jest zorganizowanie i prowadzenie edukacyjnych plantacji roślin energetycznych w Instytucie Techniki Cieplnej (ITC) Wydziału InŜynierii Środowiska Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Zadanie jest realizowane, w ramach szkolnej akcji Posadź roślinę energetyczną prowadzonej przez Polski Klub Ekologiczny Okręg Górnośląski (PKEOG) w Katowicach w projekcie Plantacje roślin energetycznych szansą dla rolnictwa, dofinansowanym ze środków Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, 537/2006. Honorowy Patronat nad projektem objął Marszałek Województwa Śląskiego. Zadanie jest realizowane na podstawie porozumienia pomiędzy ITC a PKEOG.. 2. Cel zadania: Zasadniczym strategicznym celem zadania jest promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a w szczególności pozyskiwania surowca energetycznego - biomasy z plantacji roślin energetycznych wśród studentów. Ponadto celem zadania jest zapoznanie się z wpływami warunków glebowych, klimatycznych i agrotechnicznych na produktywność roślin energetycznych. 3. Realizacja zadania: 3.1. Sposób przygotowania plantacji: Zgodnie z realizacją projektu do nasadzeń wytypowano: wierzbę wiciową (Salix viminalis), topinambur (Helianthus tuberosus) i miskantus (Miscanthus giganteus). Plantacje zostały załoŝone na terenie Wydziału InŜynierii Środowiska Politechniki Śląskiej w Gliwicach obok budynku Instytutu Techniki Cieplnej (ITC) oraz w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie Mokrym, na podstawie uzgodnień pomiędzy Polskim Klubem Ekologicznym Okręg Górnośląski w Katowicach. Plantacje zakładane i prowadzone były przez grupę studentów III roku kierunku: Ochrona środowiska o specjalności: ZrównowaŜone Technologie Energetyczne w Ochronie Środowiska pod kierunkiem opiekuna merytorycznego pracownika ITC. Na podstawie uzgodnień pomiędzy Polskim Klubem Ekologicznym Okręg Górnośląski w Katowicach a Śląskim Ogrodem Botanicznym w Mikołowie - Mokrym nawiązano współpracę pomiędzy grupą studentów ITC realizujących projekt oraz studentami Wydziału Biologii Uniwersytetu Śląskiego wolontariuszami pracującymi w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie - Mokrym. Plantacja załoŝona na terenie ITC ma powierzchnię 300 m 2, a w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie Mokrym załoŝone zostały 3 jednoarowe plantacje kaŝdej z roślin. 10 kwietnia br. przekopano część trawnika na skwerze przed Wydziałem InŜynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach obok budynku Instytutu Techniki Cieplnej (ITC), w celu uzyskania i przygotowania gleby pod plantację roślin energetycznych.. 16 kwietnia posadzono 35 sadzonek wierzby wiciowej (Salix viminalis) przed budynkiem ITC (w odstępach 30 cm między sadzonkami i 70 cm między dwoma rzędami) oraz obficie je podlano. 23 kwietnia przekopano kolejną część poletka przed budynkiem ITC. 2
19 kwietnia na uprzednio przygotowanej glebie posadzono ponad 250 sadzonek wierzby wiciowej (Salix viminalis) w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie- Mokrym. 10 maja pobrano 0,5 kg próbki ziemi z kaŝdej plantacji (ITC + Mikołów) w celu analizy gleby niezbędnej do określenia rodzaju nawozu, który zostanie zastosowany w późniejszym okresie rozwoju plantacji. 21 maja przekopano ostatnią część poletka przed budynkiem ITC. 24 maja posadzono sadzonki miskantusa (Miscanthus giganteus) oraz bulwy topinambura (Helianthus tuberosus) w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie- Mokrym, podsypując je kompostem- materiałem organicznym z recyklingu odpadów komunalnych, otrzymanym z Zakładu Segregacji i Kompostowania MPGK Sp. Z o.o. w Zabrzu. 14-20 czerwca posadzono sadzonki miskantusa (Miscanthus giganteus) oraz bulwy topinambura (Helianthus tuberosus) przed budynkiem ITC, podsypując je kompostem. Kompostem zasilono takŝe po 1/3 z kaŝdego rzędu sadzonek wierzby wiciowej. Ponadto ułoŝono ścieŝki z płyt chodnikowych odgradzając poszczególne gatunki roślin energetycznych, zapewniając przy tym swobodny do nich dostęp. Zainstalowano kamerę internetową na budynku ITC, umoŝliwiającą obserwację plantację roślin energetycznych. Plantację moŝna oglądać w internecie pod adresem: 157.158.27.133 3.2. Sposób prowadzenia plantacji: Plantacja przed Wydziałem InŜynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach obok budynku Instytutu Techniki Cieplnej (ITC), zaraz po nasadzeniu podlewana była wodą pochodzącą z sieci wodociągowej 2-4 razy tygodniowo, w zaleŝności od panującej aury. W miarę wzrostu sadzonek podlewanie ograniczono do 1-2 razy w tygodniu, z panujących warunków atmosferycznych. Poletko plewione było sukcesywnie w miarę zarastania plantacji. Plantacja była kilkukrotnie sfotografowana w róŝnych etapach jej rozwoju, fotografowanie dotyczyło szczególnie kiełkowania i wzrostu roślin energetycznych, Rysunki 1-11. Na plantacji, przy sadzonkach miskantusa i bulwach topinambura oraz 1/3 sadzonek wierzby wykorzystany został kompost z Zakładu Segregacji i Kompostowania MPGK Sp. Z o.o. w Zabrzu. Plantacja w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie- Mokrym zdana była na panujące ówcześnie warunki atmosferyczne, bowiem nie była zraszana przez człowieka. NaraŜona była zatem okresowo na suszę w miesiącach letnich. Prowadzenie tej plantacji realizowane było przy ścisłej współpracy z Śląskim Ogrodem Botanicznym w Mikołowie Mokrym. Na plantacji, przy sadzonkach miskantusa i bulwach topinambura wykorzystany został kompost z Zakładu Segregacji i Kompostowania MPGK Sp. Z o.o. w Zabrzu. 3.3. Plan prowadzenia plantacji w okresie 2007/2008: W ramach prowadzonej plantacji zaplanowano: 1. Badania przyrostu i właściwości fizykochemicznych zasadzonych roślin, z uwzględnieniem wpływów warunków klimatycznych, glebowych i agrotechnicznych, w ramach pracy inŝynierskiej studentki Politechniki śląskiej- GraŜyny Paprockiej 3
2. Wieloletnie badania załoŝonych plantacji w planowanej ścisłej współpracy z Wydziałem Biologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Śląskim Ogrodem Botanicznym w Mikołowie- Mokrym. Zdjęcia z plantacji przed Wydziałem InŜynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach obok budynku Instytutu Techniki Cieplnej (ITC) 1) 10 dni po zasadzeniu wierzby... Rys.1 Wierzba wiciowa (Salix viminalis) Rys.2 Salix viminalis po miesiącu... Rys.3 Wierzba wiciowa (Salix viminalis) Rys.4 Salix viminalis 4
po 5 miesiącach... Rys.5 Wierzba wiciowa (Salix viminalis) Rys.6 Wierzba wiciowa Salix viminalis 2) 3 miesiące po zasadzeniu miskantusa i topinambura... Rys.7 Miskantus olbrzymi (Miscanthus giganteus) Rys.8 Miscanthus giganteus 5
Rys.9 Topinambur (Helianthus tuberosus) Rys.10 Topinambur Helianthus tuberosus Rys.11 Kwiaty topinambura 6
Wydział IŚiE, Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej w Gliwicach 7