Komunikat prasowy Bayer HealthCare Public Relations Al.Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa Polska ANTYKONCEPCJA DŁUGOTERMINOWA - SKUTECZNOŚĆ DOCENIONA NA ŚWIECIE Warszawa, 2 kwietnia 2014 r. - Jeszcze niedawno w Polsce antykoncepcja długoterminowa uważana była za metodę raczej dla dojrzałych kobiet, w tym tych, które zostały już matkami. Aktualne kryteria międzynarodowych organizacji zajmujących się zdrowiem reprodukcyjnym (m.in. Brytyjskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oraz amerykańskiego rządowego ośrodka CDC - Centers for Disease Control and Prevention 1 ) wskazują, że nowoczesna antykoncepcja długoterminowa może stanowić równoważną opcję przy doborze przez lekarza optymalnej metody kontrolowania urodzeń, także dla młodych kobiet, które jeszcze nie rodziły. Polscy eksperci (Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego 2 ) podkreślają, że antykoncepcja wewnątrzmaciczna, (podobnie jak hormonalna) w największym stopniu spełnia kryteria antykoncepcji idealnej. Wymagana dyscyplina Lekarze zwracają uwagę na to, że aby została zachowana skuteczność pigułki antykoncepcyjnej (wartość wskaźnika Pearla dla dwuskładnikowych tabletek to przy typowym stosowaniu 0-2,18) 3 wymagana jest bezwarunkowa dyscyplina w stosowaniu. Tymczasem do 60% kobiet 1 Piśmiennictwo: 1. Mansour D, Inki P, Gemzell-Danielsson K. Efficacy of contraceptive methods: a review of the literature. Eur J Contraception Reprod Health Care. 2010, 15, 4-16. 2. Summary Chart of U.S. Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use http://www.cdc.gov/reproductivehealth/unintendedpregnancy/usmec.htm 3. Medical Eligibility Criteria for Contraception Use, WHO 2009, IV editions, http://whqlibdoc.who.int/publications/2010/9789241563888_eng.pdf 2 Ginekologia Polska 2014, 85, (3) 234-239 3 Ibid. - 1/11 -
stosujących tabletki przyznaje, że zdarza się im nie przestrzegać schematu przyjmowania. Średni błąd to 2,6 tabletki na cykl 4. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych prawie połowa z 3 mln nieplanowanych ciąż 5 rocznie jest udziałem kobiet, które stosowały antykoncepcję (najczęściej tabletki). To ryzyko dotyczy przede wszystkim najmłodszych kobiet, zwłaszcza tych poniżej 20. roku życia. O większym prawdopodobieństwie ciąży decyduje wyższa płodność młodych kobiet, nierzadko większa intensywność życia seksualnego, ale także fakt, że nie zawsze liczą się one z konsekwencjami nieplanowanej ciąży, co może osłabić regularność dawkowania niezbędną w rutynowej antykoncepcji. Skuteczność bez rutyny Rzeczywiste ryzyko zajścia w nieplanowaną ciążę znacznie niwelują metody antykoncepcji długoterminowej: wkładki domaciczne miedziane, wewnątrzmaciczne systemy hormonalne czy implanty podskórne. Ta forma antykoncepcji uwalnia od reżimu regularnej (codziennie/co tydzień/co miesiąc) aplikacji środka antykoncepcyjnego, który przy szybkim tempie życia nie jest łatwo utrzymać. Metody antykoncepcji długoterminowej oferują skuteczność niezależną od dawkowania, co wpływa na stopień satysfakcji kobiet. Stosowanie metody, która nie wymaga powtarzania raz dziennie, raz na tydzień, czy raz na miesiąc rozważyłoby 81 na 100 kobiet 6. Dla każdej współczesnej kobiety Według najnowszych (marzec 2014 r.) wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego antykoncepcja długoterminowa może być stosowana przez młode kobiety, w tym także nieródki 7. Co istotne, antykoncepcja długoterminowa nie ogranicza par, którym zmieniły się plany życiowe: w każdej chwili, w porozumieniu z lekarzem, można zrezygnować z tej formy kontroli urodzeń i rozpocząć starania o powiększenie rodziny. Antykoncepcja długoterminowa, oparta na jednym rodzaju hormonu, może być także alternatywą dla matek karmiących. 4 Potter L, Oakley D, de Leon-Wong E, Cañamar R.: Measuring compliance among oral contraceptive users. Fam. Plann. Perspect. 1996; 28 (4): 154-158. Frost JJ, Darroch JE, Remez L., on behalf of the Guttmacher Institute. Improving contraceptive use in the United States. Issues Brief (Alan Guttmacher Inst). 2008;(1):1-8 5 The New England Journal of Medicine, Effectiveness of Long-Acting Reversible Contraception, Department of Obstetrics and Gynecology, Washington University School of Medicine, St. Louis. 2012;366:1998-2007 6 Hooper DJ. Attitudes, Awareness, Compliance and Preferences among Hormonal Contraception Users: A Global, Cross-Sectional, Self-Administered, Online Survey. Clin Drug Investig. 2010; 30 (11): 749-763 7 Nieródka kobieta, która jeszcze nie rodziła, status antykoncepcji wewnątrzmacicznej to Korzyści przewyższają ryzyko - 2/11 -
Doceniona na świecie Walory systemów wewnątrzmacicznych doceniają kobiety na całym świecie. Przykładowo, w Finlandii prawie 20% kobiet w wieku rozrodczym stosuje aktualnie system wewnątrzmaciczny 8. Tymczasem w Polsce jak wynika z badań GfK Polonia (październik 2013) 9 np. system wewnątrzmaciczny kiedykolwiek zastosowało zaledwie 1% ankietowanych. Postawy Polek mają swoje źródło przede wszystkim w niewiedzy i niedostatecznej edukacji na temat szeroko pojętego zdrowia seksualnego, w tym antykoncepcji długoterminowej. Antykoncepcja po polsku Ogólny wniosek z badania przeprowadzonego w Polsce w październiku 2013 roku przez GfK Polonia jest taki, że wiedza na temat metod antykoncepcji długoterminowej wśród Polek jest niewielka. Jednocześnie, co trzecia ankietowana nie stosuje żadnych metod zapobiegania ciąży (co piąta nie robiła tego nigdy w życiu). Najpopularniejszą formą planowania rodziny pozostaje prezerwatywa (30% wskazań na stosuję obecnie ) oraz tabletki antykoncepcyjne (23%) 10. Młode kobiety (18-29 lat) informacje o antykoncepcji długoterminowej czerpią przede wszystkim z Internetu (47%) oraz od lekarzy (45%), koleżanek (38%) i z prasy (33%). Wraz z wiekiem rośnie znaczenie lekarzy i znajomych: w grupie 40-49 lat te źródła wskazało odpowiednio 63% i 50% kobiet (Internet tylko 14%) 11. Właściwy dobór Wyboru i ewentualnej zmiany metody antykoncepcji (w tym długoterminowej) zawsze dokonuje lekarz na podstawie indywidualnych regularnych (przynajmniej raz w roku) badań: wywiadu personalnego i rodzinnego (w tym w kierunku zakrzepicy), badania ginekologicznego i USG oraz wyników cytologii. Powyższy materiał nie stanowi porady medycznej. Wszystkie hormonalne metody antykoncepcyjne w Polsce wydawane są z przepisu lekarza. Stosowanie każdej hormonalnej metody antykoncepcyjnej należy skonsultować z lekarzem i zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania. 8 Kaislauso J, Uterine perforation caused by intraute devices, Human Reproduction, 2013, (28): 1546-1551 9 Badanie rynku, X 2013, GfK Polonia, www.gfk.com/pl/news-and-events/news/strony/antykoncepcyjna-wkladka-hormonalnarozpoznanie-rynku.aspx 10 Ibid. 11 Ibid. - 3/11 -
DODATKOWE INFORMACJE PODZIAŁ METOD ANTYKONCEPCJI Nie tylko dla zapominalskich, czyli czym jest antykoncepcja długoterminowa Antykoncepcja długoterminowa obejmuje rozwiązania, które wyróżnia najwyższa skuteczność oraz długi czas działania bez rutynowej (raz na dobę/tydzień/miesiąc) aplikacji. Antykoncepcja długoterminowa wpisuje się w potrzeby współczesnej kobiety. Jest skuteczna ponad 99% praktycznej skuteczności 12, a przy tym oferuje niezależność i swobodę. Uwalnia bowiem na czas do nawet kilku lat od reżimu wymaganego np. przy doustnych pigułkach hormonalnych (co druga kobieta pomija 1 tabletkę na cykl) 13. Nowoczesna antykoncepcja długoterminowa nie wpływa na płodność w przyszłości i nie ogranicza też tych par, którym zmieniły się plany życiowe można, w porozumieniu z lekarzem, zrezygnować z niej wcześniej i rozpocząć starania o dziecko. 12 Contraceptive Technology, 20th edition, skuteczność podana jako 100% minus indeks Pearla dla bezbłędnego stosowania metody, w tej postaci skuteczność chirurgicznego ubezpłodnienia kobiety wynosi 99,5%, a skuteczność braku antykoncepcji 15% 13 Rosenberg, Waugh.: AJOG 1999;180:S276-4/11 -
BŁĘDY W STOSOWANIU DOUSTNEJ ANTYKONCEPCJI HORMONANEJ źródło: Rosenberg, Waugh.: AJOG 1999;180:S276, n=942 Long Acting Contraception LAC długodziałające metody antykoncepcji, do których zalicza się wkładkę i system wewnątrzmaciczny, zastrzyk domięśniowy oraz implant podskórny. Metody antykoncepcji długoterminowej: wewnątrzmaciczna wkładka miedziana wewnątrzmaciczny system hormonalny podskórny implant hormonalny domięśniowy zastrzyk długodziałający (powyżej 30 dni) - 5/11 -
Ponad 99% skuteczności - krótki przegląd długoterminowych metod antykoncepcji wewnątrzmaciczny system hormonalny (99,8% skuteczności) 14 Ma postać niewielkiej (około 2-3 cm), wkładki w kształcie litery T, którą lekarz wprowadza do macicy. Ta metoda na 3-5 lat uwalnia od konieczności rutynowej aplikacji (pigułek, plastrów, pierścieni itp.). Rozwiązanie to działa antykoncepcyjnie miejscowo; stale uwalniany hormon zapobiega ciąży na trzy sposoby: zagęszcza śluz szyjki macicy, zmniejsza aktywność plemników oraz prowadzi do ścieńczenia wyściółki macicy. Działanie ogólnoustrojowe systemu hormonalnego jest minimalne u większości kobiet nie dochodzi do zahamowania owulacji. Ponadto wewnątrzmaciczny system nie zawiera estrogenu, więc jego stosowanie nie wiąże się z ryzykiem estrogenozależnych działań niepożądanych (w tym wzrostem ryzyka zakrzepicy). To może być ważny argument dla kobiet, które wyrażają obawy przed terapiami hormonalnymi. 3-5 lat wolności od rutynowej antykoncepcji rzeczywista skuteczność taka sama jak przy perfekcyjnym stosowaniu miejscowe, hormonalne działanie antykoncepcyjne zwykle krótsze i mniej obfite miesiączki (aż do całkowitego braku) wewnątrzmaciczna wkładka miedziana (99,4% skuteczności) 15 Tradycyjna wkładka wewnątrzmaciczna to niewielkie urządzenie, zazwyczaj w kształcie litery T, wykonane z elastycznego plastiku i miedzi. Wkładkę należy wymieniać po trzech do dziesięciu latach (w zależności od rodzaju). Efekt antykoncepcyjny jest wynikiem współdziałania plemnikobójczych jonów miedzi, które niszczą bądź spowalniają plemniki, wzrostu gęstości śluzu szyjkowego i pojawienia się w nim krwinek białych. 3-10 lat wolności od rutynowej antykoncepcji rzeczywista skuteczność prawie taka sama jak przy perfekcyjnym stosowaniu (99,2 versus 99,4%) miejscowe, niehormonalne działanie antykoncepcyjne ryzyko nasilenia miesiączek 14 Contraceptive Technology, 20th edition, skuteczność podana jako 100% minus indeks Pearla dla bezbłędnego stosowania metody, w tej postaci skuteczność chirurgicznego ubezpłodnienia kobiety wynosi 99,5%, a skuteczność braku antykoncepcji 15% 15 Ibid. - 6/11 -
implant podskórny (99,95% skuteczności) 16 Implant to niewielki, giętki pręcik nasączony hormonem, wszczepiany w znieczuleniu miejscowym pod powierzchnię skóry wewnętrznej części ramienia. Hormon uwalnia się do krwiobiegu przez trzy lata, po czym należy udać się na wizytę do ginekologa w celu wyjęcia implantu. Metoda ta działa przez zahamowanie jajeczkowania i zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, utrudniając plemnikom przedostanie się do tego narządu. 3 lata wolności od rutynowej antykoncepcji rzeczywista skuteczność taka sama jak przy perfekcyjnym stosowaniu ogólnoustrojowe, hormonalne działanie antykoncepcyjne nieprzewidywalny wpływ na schemat miesiączkowania domięśniowy zastrzyk długodziałający (skuteczność 99,8%) 17 Zastrzyk domięśniowy aplikowany regularnie, co 12 tygodni. Zawiera jeden rodzaj hormonu, odpowiednik kobiecego progesteronu. Działa ogólnoustrojowo poprzez zahamowanie owulacji (jajeczkowania), zmniejszenie przenikalności śluzu szyjkowego przez plemniki oraz zahamowanie rozwoju błony śluzowej macicy (endometrium). Pierwszy zastrzyk zazwyczaj przyjmuje się w czasie pierwszych pięciu dni cyklu menstruacyjnego. Najczęściej jest to zastrzyk w ramię, pośladek lub biodro. zastrzyk powtarzany co 3 miesiące rzeczywista skuteczność niższa niż przy perfekcyjnym stosowaniu (94,0 versus 99,8) ogólnoustrojowe, hormonalne działanie antykoncepcyjne nieprzewidywalny wpływ na schemat miesiączkowania 16 Ibid. 17 Ibid. - 7/11 -
SKUTECZNOŚĆ ANTYKONCEPCJI A REGULARNOŚĆ STOSOWANIA - 8/11 -
Bayer HealthCare Grupa Bayer to międzynarodowa firma działająca w trzech kluczowych obszarach: ochrony zdrowia, środków ochrony roślin i wysoko specjalistycznych materiałów. Bayer HealthCare, spółka zależna Bayer AG, której roczna sprzedaż wynosi ponad 18,9 mld EUR (2013), jest jedną z wiodących światowych firm innowacyjnych w zakresie ochrony zdrowia i medycyny. Działalność firmy obejmuje segment Animal Health, Consumer Care, Medical Care oraz Pharmaceuticals. Celem Bayer HealthCare jest dostarczenie innowacyjnych produktów służących ochronie zdrowia i profilaktyce zdrowotnej zarówno ludzi, jak i zwierząt na całym świecie. Bayer HealthCare zatrudnia łącznie 56 000 pracowników (2013) w ponad 100 krajach na całym świecie. Więcej informacji na stronie www.healthcare.bayer.com. Odwiedź nas również na Facebooku: https://www.facebook.com/healthcare.bayer oraz na Twitterze: www.twitter.com/bayerhealthcare Kontakt: Monika Lechowska Bayer tel.: 22 572 35 16 e-mail: monika.lechowska@bayer.com Anna Wolska PRIMUM PR tel.: 22 690 67 50 mobile: 728 313 511 e-mail: a.wolska@primum.pl Oświadczenia dotyczące przyszłości Niniejszy komunikat prasowy może zawierać dotyczące przyszłości oświadczenia opierające się na aktualnych założeniach i prognozach Grupy Bayer lub zarządów poszczególnych podgrup. Istnieje wiele znanych oraz nieznanych rodzajów ryzyka, niewiadomych oraz innych czynników, które mogą spowodować znaczące różnice pomiędzy rzeczywiście osiągniętymi w przyszłości wynikami, sytuacją finansową firmy oraz tempem jej rozwoju a wartościami szacunkowymi zawartymi w niniejszym dokumencie. Do czynników tych należą również te, które zostały opisane w publicznych sprawozdaniach firmy Bayer dostępnych pod adresem www.bayer.com. Firma nie ponosi żadnej odpowiedzialności za aktualizację takich dotyczących przyszłości oświadczeń ani za porównywanie ich zgodności z jakimikolwiek przyszłymi wydarzeniami. - 9/11 -
Długoterminowa antykoncepcja wewnątrzmaciczna u nieródek mity i rzeczywistość prof. dr n. med. Ewa Nowak-Markwitz, Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Według wskazań WHO wkładki wewnątrzmaciczne mogą być stosowane u nieródek. Niestety wewnątrzmaciczne metody zapobiegania ciąży są na świecie i w Polsce znacznie mniej chętnie stosowane niż popularne tabletki hormonalne. Prawdopodobnie jest to spowodowane wieloma błędnymi przekonaniami dotyczącymi przede wszystkim ich bezpieczeństwa. Obawy te towarzyszą zarówno kobietom zgłaszającym się po antykoncepcję, jak i lekarzom. Dotyczy to zarówno kobiet, które rodziły, jak i nieródek, choć u tych ostatnich jest to metoda szczególnie rzadko polecana przez lekarzy. Czy rzeczywiście jest tak, jak nam się wydaje? Mit pierwszy: zastosowanie wewnątrzmacicznej antykoncepcji u nieródek spowoduje późniejsze kłopoty z zajściem w ciążę. Rzeczywistość: Jak wiadomo, nie istnieje metoda, za pomocą której moglibyśmy określić z dużą pewnością, że prawidłowo zbudowana, zdrowa i miesiączkująca nastolatka w przyszłości na pewno zajdzie, może zajdzie lub na pewno nie zajdzie w ciążę. Możemy to określić tylko z 50% prawdopodobieństwem, czyli na dwoje babka wróżyła, ponieważ jeśli zechce ona zajść w ciążę z mężczyzną niepłodnym, to jej się nie uda. Wracając do nauki nie prowadzono dotychczas badań, które wskazałyby, że po założeniu wkładki wewnątrzmacicznej u nieródki (u wieloródki też) szanse na ciążę byłyby mniejsze niż u kobiety stosującej antykoncepcję hormonalną lub niestosującej żadnej antykoncepcji. A szanse na nieplanowaną ciążę u kobiety niestosującej żadnej antykoncepcji są 30 razy większe. Wewnątrzmaciczne systemy hormonalne są coraz częściej stosowane u nieródek. Mit drugi: zastosowanie wkładki wewnątrzmacicznej wiąże się z częstszym występowaniem stanów zapalnych w miednicy (PID). Rzeczywistość: Z przeprowadzonych badań wynika, że przez pierwszych 20 dni po założeniu wkładki wewnątrzmacicznej ryzyko PID nieznacznie wzrasta, a po tym czasie spada do poziomu populacyjnego. Według zaleceń WHO dotyczących stosowania poszczególnych metod antykoncepcji, obecnie istniejąca PID jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do antykoncepcji wewnątrzmacicznej. Jednak już przebyta choroba zapalna miednicy, po której doszło do ciąży, nie jest przeciwwskazaniem do założenia wkładki, a przebyte PID, po którym kobieta nie była w ciąży, jest tylko przeciwwskazaniem względnym. Dotyczy to zarówno nieródek, jak i wieloródek. Mit trzeci: zastosowanie antykoncepcji wewnątrzmacicznej u nieródki może być przyczyną powstania ciąży ektopowej. Rzeczywistość: W populacji ogólnej częstość występowania ciąż ektopowych ocenia się na 1%-3% ciąż. U kobiet stosujących wkładki z miedzią odsetek ten wynosi od 3% do 4%, ale wśród nielicznych ciąż zaistniałych u kobiet mających założoną Cu-IUD, czyli wkładka zmniejsza ilość/częstość ciąż ektopowych. Systemy hormonalne charakteryzują się jeszcze niższym wskaźnikiem ciąż ektopowych, który wynosi 0,1 na 100 kobietolat, czyli LNG-IUS jeszcze bardziej zmniejsza ilość/częstość ciąż ektopowych. Ale, jeżeli pomimo obecności systemu hormonalnego, do ciąży jednak dochodzi to prawdopodobieństwo, że jest to extrauterina wynosi - 10/11 -
aż 50%. Należy pamiętać, aby nie polecać wkładek kobietom po przebytych operacjach w obrębie jajowodów oraz po przebytej ciąży ektopowej. Mit czwarty: wkładka wewnątrzmaciczna jest zawodną metodą zapobiegania ciąży, ponieważ może łatwo wypaść z macicy. Rzeczywistość: Częściowe lub całkowite wypadnięcie wkładki dotyczy dwóch sytuacji: nieprawidłowej kwalifikacji kobiety do założenia wkładki (np. zniekształcona jama macicy) lub niestarannego jej założenia. Wkładka jest widoczna w badaniu USG i natychmiast po założeniu można sprawdzić jej prawidłowe położenie. Mit piąty: wkładki wewnątrzmaciczne działają poronnie na zapłodnioną komórkę jajową. Rzeczywistość: Nie ma żadnych danych naukowych, które potwierdzałyby tę tezę. Jak wiadomo z klasycznych podręczników ginekologii i położnictwa, pewną metodą stwierdzenia odbytego jajeczkowania jest tylko ciąża. Potwierdzenie ciąży na jej bardzo wczesnym etapie można uzyskać dopiero po jej zagnieżdżeniu, kiedy w surowicy krwi pojawia się gonadotropina kosmówkowa. Jednak z całą pewnością nie można wykluczyć takiego działania wkładki wewnątrzmacicznej, czego dowodem są pojawiające się rzadko ciąże ektopowe. Mit szósty: wkładki wewnątrzmaciczne są przeznaczone dla kobiet, które już zakończyły plany reprodukcyjne. Rzeczywistość: Nie ma żadnych danych naukowych, medycznych, które wskazywałyby, że zastosowanie antykoncepcji wewnątrzmacicznej u nieródek lub kobiet, które rodziły, ale jeszcze planują urodzenie dziecka, byłoby dla nich szkodliwe czy niebezpieczne. Jak pokazałam powyżej, trudno obronić istniejącą tezę, że wkładek wewnątrzmacicznych nie należy zakładać u nieródek. Jest to tak samo dobra metoda dla nieródek, jak i dla wieloródek. Należy przestrzegać ogólnych wskazań i przeciwwskazań związanych z zakładaniem wkładek z miedzią i lewonorgestrelem. Założenie wkładki u nieródki może być trudniejsze i nieco bardziej przykre dla pacjentki, ale jak wynika z mojego doświadczenia, nie zawsze tak jest. Niewątpliwie zakładanie wkładek wymaga pewnego treningu i wyobraźni, jak każdy zabieg manualny. Mając do pomocy badanie USG, dzięki któremu można prześledzić dokładnie przebieg kanału szyjki macicy, nie powinno jednak być to specjalnie trudne. Kluczową sprawą jest też nastawienie pacjentki jeśli jest przekonana do takiej metody antykoncepcji, to zabieg jest zwykle bezbolesny. - 11/11 -