UCZEŃ NIEPEŁNOSPRAWNY W SZKOLE OGÓLNODOSTĘPNEJ

CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W SŁUPCY UCZEŃ NIEPEŁNOSPRAWNY W SZKOLE OGÓLNODOSTĘPNEJ Zestawienie bibliograficzne Wybór literatury dostępnej w CDN Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy Opracowanie: Anna Chudzińska Słupca 2014

Wstęp W sytuacji, gdy uczeń z niepełnosprawnością ma prawo znaleźć się w każdej szkole ogólnodostępnej, konieczne jest przygotowanie wszystkich nauczycieli do podejmowania zadań edukacyjnych, z tą zróżnicowaną grupą dzieci i młodzieży. Nauczyciel szkoły ogólnodostępnej powinien posiadać podstawową wiedzę o niepełnosprawności oraz podstawowe umiejętności do pracy z uczniem z niepełnosprawnością. Prezentowany wykaz literatury dostępnej w zbiorach CDN Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy pozwoli poszerzyć wiadomości na temat, problemów na jakie w codziennym funkcjonowaniu mogą napotykać osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności oraz podpowie jak zachować się w kontaktach z nimi i jak przyjść im ze skuteczną i właściwą pomocą, gdy tego potrzebują. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. ALTERNATYWNE Alternatywne i wspomagające metody komunikacji / pod red. nauk. Jacka J. Błeszyńskiego. Wyd. 2 Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008. Sygnatura: 29321 2. BARNES COLIN Niepełnosprawność / Colin Barnes, Geof Mercer. Warszawa : Wydawnictwo Sic!, 2008. Sygnatura: 28719 3. BELZYT JOANNA Niepełnosprawność, edukacja, dorosłość : studium przypadku osoby ociemniałej / Joanna Belzyt. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012. Sygnatura: 29327 4. BURYN URSZULA Mój uczeń nie słyszy : poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych / Urszula Buryn [i in.]. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2001. Sygnatura: 25364 5. CZŁOWIEK Człowiek niepełnosprawny w otoczeniu społecznym / red. nauk. Hanna Kubiak, Anna Jakoniuk- Diallo. - Warszawa : Difin, 2011. Sygnatura: 29025 6. CZŁOWIEK Człowiek niepełnosprawny w różnych fazach życia / red. nauk. Jarosław Bąbka. Warszawa : "Żak", 2004. Sygnatura: 27392 7. CZŁOWIEK Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej / red. nauk. Zenon Gajdzica. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013. Sygnatura: 29323 2

8. DOBRZAŃSKA-SOCHA, BARBARA Sytuacja utraty zdrowia : problemy psychologiczne osób z kalectwem nabytym / Barbara Dobrzańska-Socha. Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013. Sygnatura: 29333 9. DUDA WIOLETA Osoby niepełnosprawne w systemie edukacji i poradnictwa zawodowego / Wioleta Duda, Daniel Kukla, Monika Czerw-Bajer. Warszawa : Difin, 2011. Sygnatura: 28907 10. DZIEDZIC JAN Kultura fizyczna osób niepełnosprawnych : psychopedagogiczne i medyczne studium terminologiczne / zebrał i oprac. Jan Dziedzic. Poznań : Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, 1996. Sygnatura: 24082 11. HEFLICH-PIĄTKOWSKA HALINA Problemy psychologiczne i psychopatologiczne w ciężkich uszkodzeniach narządu ruchu / Halina Heflich-Piątkowska, Jolanta Walicka. Warszawa : Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1975. Sygnatura: 9260 12. FEDOROWICZ MAŁGORZATA Człowiek niepełnosprawny w bibliotece publicznej / Małgorzata Fedorowicz. Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010. Sygnatura: 29322 13. INFORMATOR Informator : przewodnik osoby niepełnosprawnej / [red. i oprac. Małgorzata Radziszewska]. [Wyd. 4, stan prawny na 1 grudnia 2009 r.] Warszawa : Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2009. Sygnatura: 28494, 28495 14. KIRENKO JANUSZ Bezrobocie, niepełnosprawność, potrzeby / Janusz Kirenko, Ewa Sarzyńska. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010. Sygnatura: 28708 15. KOWALIK STANISŁAW Psychologia rehabilitacji / Stanisław Kowalik. Warszawa : Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2007. Sygnatura: 27752 16. KULTURA Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością : [dostosowana aktywność ruchowa] / red. nauk. Stanisław Kowalik. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2009. Sygnatura: 28303 17. MACIARZ ALEKSANDRA Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej : poradnik dla nauczycieli / Aleksandra Maciarz. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992. Sygnatura: 21582 3

18. MÓJ Mój uczeń nie słyszy : poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych / Urszula Buryn [i in.]. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2001. Sygnatura: 25364 19. NAPRAWA RENATA Otwórz się na świat : programy dla uczniów drugiego etapu nauczania oraz uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim / Renata Naprawa, Alicja Tanajewska, Krystyna Szczepańska. Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2013. Sygnatura: 29329 20. NAPRAWA RENATA Pomóż dzieciom zrozumieć świat : programy dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej oraz uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim / Renata Naprawa, Alicja Tanajewska, Ewa Korzeniowska. Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2012. Sygnatura: 29330 21. NIEPEŁNOSPRAWNI "Niepełnosprawni w systemie oświaty i na rynku pracy" : II debata z cyklu Edukacja bez barier, Warszawa, 27-28 września 2007 r. : materiały pokonferencyjne / Związek Nauczycielstwa Polskiego. Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, [2008]. Sygnatura: 28398 22. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Niepełnosprawność : w zwierciadle dorosłości / red. nauk. Remigiusz J. Kijak. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012. Sygnatura: 28905 23. OTTO WOJCIECH Obrazy niepełnosprawności w polskim filmie / Wojciech Otto. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2012. Sygnatura: 29351 Poznań : Wydawnictwo 24. PANEK MARCIN PAWEŁ Wymiary niepełnosprawności / Marcin Paweł Panek. Gdynia : Novae Res Wydawnictwo Innowacyjne, 2012. Sygnatura: 29336 25. PEDAGOGIKA Pedagogika rewalidacyjna / red. Aleksander Hulek. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977. Sygnatura: 11703 26. PEDAGOGIKA Pedagogika rewalidacyjna / red. Aleksander Hulek. Wyd. 2. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980. Sygnatura: 14504 27. PEDAGOGIKA Pedagogika specjalna : praca zbiorowa / pod red. Władysława Dykcika. Wyd. 2... Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2001. Sygnatura: 25394 4

28. PORADNICTWO Poradnictwo zawodowe dla osób z grupy szczególnego ryzyka : wybrane aspekty / red. nauk. Daniel Kukla, Łukasz Bednarczyk. Warszawa : Difin, 2010. Sygnatura: 28910 29. PORADNIK Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi / red. Stanisław Jakubowski. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2001. Sygnatura: 25366 30. PORADNIK Poradnik metodyczny dla nauczycieli kształcących uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych / red. Grażyna Tkaczyk, Teresa Serafin. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2001. Sygnatura: 25365 31. ROZWÓJ Rozwój i funkcjonowanie osób niepełnosprawnych : konteksty edukacyjne i prawne / pod red. Zenona Gajdzicy. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2007. Sygnatura: 29331 32. RUDEK IWONA Od niechęci do akceptacji : o wychowaniu dzieci do tolerancji wobec osób niepełnosprawnych / Iwona Rudek. Wyd. 2.- Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008. Sygnatura: 29328 33. RZEŹNICKA-KRUPA JOLANTA Niepełnosprawność i świat społeczny : szkice metodologiczne / Jolanta Rzeźnicka-Krupa. Wyd. 2. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011. Sygnatura: 28699 34. SPECK OTTO Niepełnosprawni w społeczeństwie : podstawy ortopedagogiki / Otto Speck ; przedm. Włodzisław Zeidler. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. Sygnatura: 27904 35. SPOŁECZNE Społeczne i edukacyjne uwarunkowania rozwoju oraz funkcjonowania dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością / pod red. nauk. Zenona Gajdzicy. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2009. Sygnatura: 29332 36. SZUMSKI GRZEGORZ Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych : sens i granice zmiany edukacyjnej / Grzegorz Szumski. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN : Wydawnictwo APS, 2009. Sygnatura: 28296 37. ŚLEDZIANOWSKI JAN Niepełnosprawni i "pełnosprawni" / Jan Śledzianowski. Kielce : Wydawnictwo Jedność, 2012. Sygnatura: 29326 5

38. W STRONĘ W stronę podmiotowości osób niepełnosprawnych / pod red. Anny Klinik. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008. Sygnatura: 29334 39. WIELOWYMIAROWOŚĆ Wielowymiarowość procesu rehabilitacji / red. Jerzy Rottermund. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2007. Sygnatura: 27494 40. WOJCIECHOWSKI FRANCISZEK Niepełnosprawność, rodzina, dorastanie / Franciszek Wojciechowski. Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2007. Sygnatura: 27764 41. WOKÓŁ Wokół problemów edukacji i socjalizacji osób niepełnosprawnych idee, koncepcje, badania / pod red. Zenona Gajdzicy. Katowice ; Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011. Sygnatura: 29335 42. WSPARCIE Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji / red. Zofia Palak, Zdzisław Bartkowicz. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004. Sygnatura: 26607 43. WYBRANE Wybrane aspekty pracy z niepełnosprawnymi / red. Jerzy Rottermund. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006. Sygnatura: 27493 44. ŻURAW HANNA Udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym / Hanna Żuraw. Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2008. Sygnatura: 27703 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. AFIRMACJA czy anatema? : wizerunek osób niepełnosprawnych w świecie telewizji / Agnieszka M. Kamińska // Wychowanie na co Dzień. 2007, nr 6, s. 15-19 2. CZY matura w Polsce daje równe szanse młodzieży niewidomej i słabowidzącej? / Agata Kunicka-Goldfinger // Edukacja i Dialog. 2009, nr 3, s. 76-84 3. CZY społeczna integracja dzieci głuchych i słyszących jest możliwa? : pedagogiczne aspekty interakcji rówieśniczych / Agata Łukaszewicz-Orzechowska // Kwartalnik Pedagogiczny. 2008, nr 3, s. 101-112 4. CZYNNIKI rodzinne warunkujące osiągnięcia szkolne dzieci niedosłyszących / Beata Boksa // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2012, nr 3, s. 52-55 5. DYLEMATY nauczycieli : o skutkach wspólnej nauki dzieci niepełnosprawnych z dziećmi sprawnymi / Janusz Erenc // Szkoła Specjalna. 2008, nr 5, s. 346-359 6

6. DZIECI niepełnosprawne w szkole włoskiej / Sabina Sawicka-Wilgusiak // Nowa Szkoła. 2011, nr 8, s. 48-51 7. DZIECKO chore i niepełnosprawne w szkole / Joanna Szymanowska // Edukacja. Studia. Badania. Innowacje. 2009, nr 2, s. 38-49 8. DZIECKO z autyzmem w grupie integracyjnej / Nina Zawidniak // Życie Szkoły. 2010, nr 10, s. 30-32, 34-36 9. DZIECKO z uszkodzonym słuchem w rodzinie zastępczej studium przypadku / Urszula Bartnikowska // Wychowanie na co Dzień. 2014, nr 1/2, s. 3-8 10. EDUKACJA zdrowotna a jakość życia osób z uszkodzonym wzrokiem / Grzegorz Brzuzy // Wychowanie na co Dzień. 2012, nr 1-2, s. 28-32 11. EFEKTYWNOŚĆ kształcenia dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obligatoryjnym zadaniem polskiej oświaty / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2012, nr 1-2, s. 32-35 12. EWOLUCJA wzorów zachowań i postaw wobec ludzi niepełnosprawnych intelektualnie / Beata Cytowska // Kwartalnik Pedagogiczny. 2008, nr 1, s. 85-101 13. INTEGRACJA dzieci niepełnosprawnych w polskiej szkole / Jadwiga Bogucka, Dorota Żyro // Remedium. 2006, nr 10, s. 1-3 14. INTEGRACJA społeczna niepełnosprawnych przez teatr w szkole / Mirosława Ewa Bełza // Poradnik Bibliotekarza. 2007, nr 4, s. 25-27 15. INTERNET jako pomoc w pracy z niepełnosprawnym odbiorcą usług bibliotecznych / Adrian Uljasz // Poradnik Bibliotekarza. 2014, nr 4, s. 37-38 16. INTERNETOWA grupa wsparcia / Joanna Stelmaszczyk // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze. 2000, nr 10, s. 50 17. JAK postrzegamy niepełnosprawnych / Maria Bulera // Życie Szkoły. 2006, nr 9, s. 61-62 18. JAK wspierać ucznia słabo widzącego w szkole masowej / Urszula Nadolna // Życie Szkoły. 2010, nr 1, s. 28-30 19. JAKA integracja? / Joanna Maciejewska // Edukacja i Dialog. 2006, nr 8, s. 7-11 20. MOJE spotkanie z niepełnosprawnym / Joanna Kołodziejczyk // Życie Szkoły. 2006, nr 10, s. 36-38 21. NIEPEŁNOSPRAWNI tacy jak my (scenariusz zajęć) / Katarzyna John // Biblioteka w Szkole. 2011, nr 6, s. 17 22. NIEPEŁNOSPRAWNI w systemie oświatowym UE / Anna Przybysz // Edukacja i Dialog. 2005, nr 1, s. 11-15 23. NORMALIZACJA, integracja i inkluzja społeczna w życiu osób niepełnosprawnych : możliwości i ograniczenia. Cz. 1, Edukacja / Marta Doroba // Szkoła Specjalna. 2010, nr 1, s. 5-19 7

24. NORMALIZACJA, integracja i inkluzja społeczna w życiu osób niepełnosprawnych : możliwości i ograniczenia. Cz. 2, Aktywność zawodowa i partycypacja kulturowa / Marta Doroba // Szkoła Specjalna. 2010, nr 2, s. 85-97 25. NOWE technologie wspierające edukację i komunikację: serwis RoboBraille / Emilia Śmiechowska-Pietrovskij // Szkoła Specjalna. 2011, nr 1, s. 50-56 26. OBRAZ niepełnosprawności w filmach rysunkowych dla dzieci / Karolina Więckowska // Szkoła Specjalna. 2010, nr 2, s. 138-146 27. OSOBA niepełnosprawna w opiniach dzieci / Anetta Soroka-Fedorczuk // Wychowanie na co Dzień. 2006, nr 3, s. 13-16 28. OSOBA niewidoma w świecie książek / Karolina Karolow-Synowska // Wychowanie na co Dzień. 2011, nr 3, s. I-III 29. OTWARCI na świat program dotyczący włączania dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim (w tym z deficytami wzroku) w życie kulturalne społeczności lokalnej / Anita Małecka // Szkoła Specjalna. 2010, nr 1, s. 51-64 30. POSTAWY nauczycieli szkół masowych i specjalnych wobec różnych obszarów życia osób niepełnosprawnych intelektualnie ze szczególnym uwzględnieniem sfery seksualnej / Remigiusz Kijak // Szkoła Specjalna. 2007, nr 5, s. 354-363 31. POSTAWY społeczne wobec osób niepełnosprawnych / Marzenna Zaorska, Elżbieta Andrulonis // Wychowanie na co Dzień. 2006, nr 7/8, s. 20-23 32. POROZMAWIAJMY o integracji / Elżbieta Dobrzykowska, Agnieszka Mizura // Życie Szkoły. 2005, nr 10, s. 32-35 33. PRZEPISY prawa wobec osób niepełnosprawnych: w poszukiwaniu granicy między wsparciem a dyskryminacją / Mirosław Wątroba // Wychowanie na co Dzień. 2012, nr 1-2, s. 7-12 34. PSYCHOSPOŁECZNE funkcjonowanie młodzieży niewidzącej w szkołach ogólnodostępnych / Milena Nazarczuk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2012, nr 2, s. 43-47 35. RELACJE między uczniami pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi intelektualnie warunek i efekt integracji / Mirosław Rutkowski // Nauczanie Początkowe. 2007/2008, nr 3, s. 56-62 36. RODZICE dzieci z niepełnosprawnością: od biernej izolacji do czynnej subkultury / Agnieszka Żyta, Sylwia Nosarzewska // Wychowanie na co Dzień. 2010, nr 6, s. 15-18 37. RODZINA zastępcza z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną. Studium przypadku / Krystyna Ćwirynkało // Wychowanie na co Dzień. 2014, nr 1/2, s. 9-16 38. ROLA nauczyciela w szkolnej adaptacji dziecka przewlekle chorego / Joanna Sawionek // Remedium. 2008, nr 7-8, s. 14-15 39. SEGREGACJA w integracji edukacyjnej / Agnieszka Sakowicz-Boboryko // Edukacja. 2009, nr 3, s. 109-114 8

40. SPOŁECZEŃSTWO równych szans / Tomasz Kruszewski // Wychowanie na co Dzień. 2006, nr 1/2, s. 44-45 41. SPOŁECZNA gotowość dzieci niepełnosprawnych do integracji edukacyjnej / Krystyna Baranowicz // Szkoła Specjalna. 2004, nr 4, s. 293-303 42. SPORT powszechny jako globalne wyzwanie integracyjne / Tadeusz Maszczak // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. 2003, nr 12, s. 22-26 43. SPRAWIĆ radość / Monika Golenia, Monika Ziemian, Małgorzata Lalewicz // Życie Szkoły. 2008, nr 2, s. 22-29 44. ŚRODOWISKOWE formy pomocy rodzinie dziecka niepełnosprawnego / Teresa Zbyrad // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2012, nr 4, s. 21-28 45. ŚWIADOMOŚĆ emocji uczniów niepełnosprawnych w klasach integracyjnych / Alicja Opatowska, Tadeusz Gałkowski // Szkoła Specjalna. 2010, nr 5, s. 334-345 46. TERAPIA tańcem jako metoda pracy z osobami niepełnosprawnymi / Joanna Koczorowska- Masny // Szkoła Specjalna. 2012, nr 1, s. 50-54 47. TOLERANCJA po polsku / Cezary Graj // Nowa Szkoła. 2004, nr 10, s. 53-54 48. URZECZYWISTNIANIE idei humanizmu na przykładzie edukacji niepełnosprawnych / Józefa Chmielewska // Kwartalnik Pedagogiczny. 2001, nr 1, s. 69-89 49. UWARUNKOWANIA integracji społecznej uczniów niewidomych w grupie rówieśniczej / Zdzisław Kazanowski // Szkoła Specjalna. 2010, nr 1, s. 20-33 50. WYCHOWANIE dziecka głuchego przez rodziców słyszących i niesłyszących / Beata Boksa // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2012, nr 7, s. 46-48 51. ZMIANY w zachowaniu społecznym artystów z niepełnosprawnością w procesie twórczego włączania do środowiska / Leszek Ploch // Szkoła Specjalna. 2010, nr 4, s. 245-257 52. ZNACZENIE arteterapii w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi / Dagna Czerwonka // Wychowanie na co Dzień. 2011, nr 12, s. 31-35 53. ZROZUMIEĆ niepełnosprawnych / Anna Olas // Nowa Szkoła. 2004, nr 9, s. 54-55 9