PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO. Mgr Ewelina Dudek

PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1 Mgr Ewelina Dudek

22.09.2013R. 3 GODZ. 2 Zagadnienia - PROGRAM WYKŁADU: Źródła prawa: powszechnie obowiązującego i wewnętrznego (art. 87-94 Konstytucji ). Charakterystyka podmiotów administracji o kompetencjach prawotwórczych. Podmioty administracji realizacja kompetencji legislacyjnych (organy adm. rządowej i samorządowej, RCL, Rada Legislacyjna). Procedura prawodawcza. Ogłaszanie aktów normatywnych powszechnie obowiązujących oraz aktów prawnych administracji publicznej. Nadzór nad aktami prawodawczymi administracji. Sądowa kontrola prawotwórstwa organów administracji

KONSTYTUCYJNE ŹRÓDŁA PRAWA 3 POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO I WEWNĘTRZNEGO KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. w rozdziale III (art. od 87 do 94) określa źródła prawa: Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Art. 88. 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

4 Art. 89. 1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: 1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, 2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, 3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, 4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, 5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy. 2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. 3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.

Art. 90. 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. 2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. 3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125. 4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. 5

Art. 91. 1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Art. 92. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi. 6

Art. 93. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. 2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. 3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. Art. 94. Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. 7

CHARAKTERYSTYKA PODMIOTÓW ADMINISTRACJI O KOMPETENCJACH PRAWOTWÓRCZYCH Podmioty te można podzielić ze względu na ich siłę prawotwórczą na: władcze i doradcze. Podmioty władcze to: Rada Ministrów, Prezes RM, poszczególni ministrowie, terenowe orany administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego. Podmioty doradcze to: Rada Legislacyjna, Rządowe Centrum Legislacji, Zespół do spraw Jakości Regulacji Prawnych. 8

9 RADA MINISTRÓW Art. 146 Konstytucji RP stanowi, że : 1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego. 3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową. 4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: 1) zapewnia wykonanie ustaw, 2) wydaje rozporządzenia, 3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej, 4) chroni interesy Skarbu Państwa, 5) uchwala projekt budżetu państwa, 6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu, 7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, 8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, 10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe, 11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej, 12) określa organizację i tryb swojej pracy. Art. 147 Konstytucji RP stanowi, że : 1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. 2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów. 3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra. 4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Zadania, kompetencje i organizację RM zawiera USTAWA z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2003 r., nr 24, poz. 199 j.t.) oraz UCHWAŁA Nr 49 RADY MINISTRÓW z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2002 r., nr 13, poz. 221) 10

11 PREZES RADY MINISTRÓW Art. 148 Konstytucji RP stanowi, że : Prezes Rady Ministrów: 1) reprezentuje Radę Ministrów, 2) kieruje pracami Rady Ministrów, 3) wydaje rozporządzenia, 4) zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania, 5) koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów, 6) sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach, 7) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

12 MINISTROWIE I WOJEWODA Art. 149 Konstytucji RP stanowi, że : 1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy. 2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra. 3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej. Art. 152 Konstytucji RP stanowi, że : 1. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda. 2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów określa ustawa (z 2009.01.23 o Wojewodzie i administracji rządowej w województwie).

SAMORZĄD TERYTORIALNY 13 Art. od 163 do 166 Konstytucji RP stanową, że : Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. 1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. 2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego (Powiat) i regionalnego (Województwo samorządowe) określa ustawa. 3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. 1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe. 2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej. 1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne. 2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych. 3. Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.

14 USTAWY SAMORZĄDOWE USTAWA z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 j.t.), USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 j.t.), USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1590 j.t.).

Jako przykład organizacji i funkcjonowania organów j.s.t. w zakresie legislacji administracyjnej posłuży gmina. Organami gminy są: 1) rada gminy, 2) wójt (burmistrz, prezydent miasta). Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę. Art. 40 ustawy o samorządzie gminnym: 1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. 2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie: 1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych, 2) organizacji urzędów i instytucji gminnych, 3) zasad zarządu mieniem gminy, 4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. 15

3. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. 4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach. Art. 41 ustawy o samorządzie gminnym: 1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały. 2. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie zarządzenia. 3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. 16

4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty jego mocy obowiązującej. 5. Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu. Art. 42 ustawy o samorządzie gminnym: Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499). 17

Prawo miejscowe, podobnie jak inne źródła powszechnie obowiązującego prawa, podlega rygorom proceduralnym, określającymi zasady i tryb postępowania w procesie stanowienia prawa. Poszczególne etapy stanowienia prawa miejscowego przez organy samorządu terytorialnego determinowane są przepisami wyższego rzędu oraz lokalną specyfiką funkcjonowania i organizacji poszczególnej jednostki samorządowej. 18

RADA LEGISLACYJNA 19 Art. 14. USTAWY z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów stanowi, że : 1. Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rada Legislacyjna jako Organ wewnętrzny Rady Ministrów. 2. Prezes Rady Ministrów powołuje członków Rady Legislacyjnej. 3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zadania oraz szczegółowe zasady i tryb funkcjonowania Rady Legislacyjnej. 4. Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej ustala, w drodze rozporządzenia zasady techniki prawodawczej; 5. Prezes Rady Ministrów wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 1, określi w szczególności elementy metodyki przygotowania i sposób redagowania projektów ustaw i rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych, a także warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia projektów normatywnych aktów prawnych, jak również reguły przeprowadzania zmian w systemie prawa. Stosowanie zasad techniki prawodawczej powinno zapewnić w szczególności spójność i kompletność systemu prawa oraz przejrzystość tekstów normatywnych aktów prawnych, z uwzględnieniem dorobku nauki i doświadczeń praktyki.

ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 23 lutego 1998 r. w sprawie zadań Rady Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i trybu jej funkcjonowania. 1. Rada Legislacyjna, działająca przy Prezesie Rady Ministrów, zwana dalej "Radą", jest organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów w sprawach stanowienia prawa i oceny jego stanu w określonych dziedzinach. 2. Zadania określone w 1 Rada wykonuje przez: 1) dokonywanie okresowych ocen stanu prawa w określonych dziedzinach, z uwzględnieniem wymogu dostosowywania do norm konstytucyjnych oraz stopnia harmonizacji prawa polskiego z wymogami prawa Wspólnot Europejskich, 2) opiniowanie projektów ustaw opracowywanych z inicjatywy Rządu i założeń do projektów ustaw o szczególnej doniosłości społecznej, ekonomicznej lub prawnej, a także projektów podstawowych aktów wykonawczych, 20

3)opiniowanie projektów o szczególnej doniosłości, opracowywanych z inicjatywy posłów, Senatu lub Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, skierowanych w celu zajęcia stanowiska przez Rząd lub opiniowanie stanowiska Rządu o tych projektach, 4) formułowanie propozycji i wyrażanie opinii dotyczących metod i sposobów rozwiązywania problemów związanych ze stosowaniem Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a zwłaszcza dostosowywania prawa do wymogów konstytucyjnych, 4a) formułowanie propozycji i wyrażanie opinii dotyczących metod i sposobów wdrażania prawa Unii Europejskiej, 5) opiniowanie projektów programu prac legislacyjnych Rządu oraz harmonogramu realizacyjnego tego programu, 6)formułowanie opinii i wniosków w podstawowych sprawach związanych z procesem stanowienia prawa, 7)ocenę stosowania niektórych ustaw w celu oceny skuteczności przyjętych rozwiązań prawnych. 21

3. 1. Rada wykonuje zadania z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów, przewodniczącego stałego komitetu Rady Ministrów, Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Prezesa Rządowego Centrum Legislacji lub Sekretarza Rady Ministrów. 2. Rozpatrywanie spraw następuje w terminach wskazanych przez kierujących te sprawy do Rady, z uwzględnieniem zasad określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów. 6. 1. Organami Rady są przewodniczący Rady i prezydium Rady ( ). 12. Opinie lub wnioski Rady są przedstawiane Prezesowi Rady Ministrów niezwłocznie po ich uchwaleniu. Odpisy opinii, ocen i wniosków doręcza się przewodniczącemu stałego komitetu Rady Ministrów, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, właściwym ministrom i kierownikom urzędów centralnych, Sekretarzowi Rady Ministrów, a także Prezesowi Rządowego Centrum Legislacji. 22

RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI 23 Art. od 14a do 14 i USTAWY z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów stanowią, że : Art. 14a. Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rządowe Centrum Legislacji jako państwowa jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady Ministrów będąc organem wewnętrznym Rady Ministrów. Art. 14b. Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej "Centrum", zapewnia koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji rządowej. Art. 14c. Centrum zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów poprzez: 1) opracowywanie rządowych projektów ustaw na zasadach i w trybie określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów, chyba że na podstawie odrębnych przepisów opracowywanie określonych rodzajów projektów ustaw należy do właściwości innych podmiotów; 2) opracowywanie stanowisk prawno-legislacyjnych do rządowych projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1 oraz do projektów założeń projektów ustaw; 3) opracowywanie pod względem legislacyjnym rządowych projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1, skierowanych do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, w tym poprzez ich ocenę pod względem prawnym i redakcyjnym przez Komisję Prawniczą prowadzoną przez Centrum;

4) analizowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i Sądu Pierwszej Instancji w szczególności w zakresie wpływu na polski system prawa; 5) koordynowanie pod względem prawnym i formalnym przebiegu uzgodnień rządowych projektów aktów prawnych; 6) redagowanie i udostępnianie, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach, Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski"; 7) współdziałanie z ministrem właściwym do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej w sprawie dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej i jego wykonywania; 8) współdziałanie z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów aktów normatywnych pod względem ich zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz spójności z polskim systemem prawa; 9) monitorowanie wydawania przez organy administracji rządowej przepisów wykonawczych do ustaw; 10) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach lub wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów. 24

Art. 14e. 1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów komórek organizacyjnych Centrum. 2. Prezesa Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Centrum. 2a. Stanowisko Prezesa Centrum może zajmować osoba, która: 1) ukończyła wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała tytuł magistra; 2) jest obywatelem polskim; 3) korzysta z pełni praw publicznych; 4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 5) posiada kompetencje kierownicze; 6) posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym; 25

7)posiada wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Centrum. 2b. Informację o naborze na stanowisko Prezesa Centrum ogłasza się przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie Centrum oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Centrum i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie powinno zawierać: 1)nazwę i adres Centrum; 2)określenie stanowiska; 3)wymagania związane ze stanowiskiem wynikające z przepisów prawa; 4)zakres zadań wykonywanych na stanowisku; 5)wskazanie wymaganych dokumentów; 6)termin i miejsce składania dokumentów; 7)informację o sposobach oceny kandydatów. 2c. Termin, o którym mowa w ust. 2b pkt 6, nie może być krótszy niż 10 dni od dnia opublikowania ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 2d. Nabór na stanowisko Prezesa Centrum przeprowadza zespół, powołany przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, liczący co najmniej 3 osoby, których wiedza i doświadczenie dają rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów. W toku naboru ocenia się doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku, na które jest przeprowadzany nabór, oraz kompetencje kierownicze. 26

2e. Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych, o których mowa w ust. 2d, może być dokonana na zlecenie zespołu przez osobę niebędącą członkiem zespołu, która posiada odpowiednie kwalifikacje do dokonania tej oceny. 2f. Członek zespołu oraz osoba, o której mowa w ust. 2e, mają obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących osób ubiegających się o stanowisko, uzyskanych w trakcie naboru. 2g. W toku naboru zespół wyłania nie więcej niż 3 kandydatów, których przedstawia Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 2h. Z przeprowadzonego naboru zespół sporządza protokół zawierający: 1) nazwę i adres Centrum; 2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz liczbę kandydatów; 3) imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 3 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze; 4) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru; 5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia kandydata; 6) skład zespołu. 27

2i. Wynik naboru ogłasza się niezwłocznie przez umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej Centrum i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Informacja o wyniku naboru zawiera: 1)nazwę i adres Centrum; 2)określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór; 3)imiona, nazwiska wybranych kandydatów oraz ich miejsca zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego albo informację o niewyłonieniu kandydata. 2j. Umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ogłoszenia o naborze oraz o wyniku tego naboru jest bezpłatne.", 3. Prezes Centrum wykonuje czynności ze stosunku pracy wobec osób zatrudnionych w Centrum oraz inne czynności przewidziane w obowiązujących ustawach dla kierownika urzędu. 4. Wiceprezesów Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek Prezesa Centrum. Prezes Rady Ministrów odwołuje wiceprezesów Centrum. 5. Zespół przeprowadzający nabór na stanowiska, o których mowa w ust. 4, powołuje Prezes Centrum. 6. Do sposobu przeprowadzania naboru na stanowiska, o których mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio ust. 2a-2j 28

29 Art. 14g. 1. Wymagania kwalifikacyjne dotyczące legislatorów określają odrębne przepisy. 2. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania oraz wymagania kwalifikacyjne pracowników Centrum, z uwzględnieniem ust. 1. Art. 14h. 1. Centrum prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych dla jednostek budżetowych. 2. Prezes Centrum dysponuje środkami budżetu państwa przeznaczonymi na finansowanie Centrum. Art. 14i. 1. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Centrum statut, w którym określa jego organizację wewnętrzną. 2. Prezes Centrum nadaje Centrum regulamin organizacyjny, który określa zakres zadań i tryb pracy jego komórek organizacyjnych. 3. Prezes Centrum może tworzyć i znosić stałe lub doraźne komisje oraz rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zakresu działania Centrum, określając ich nazwę, cel utworzenia, zakres zadań, skład i tryb pracy.

30 STATUT RZĄDOWEGO CENTRUM LEGISLACJI 1. Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej "Centrum", jest państwową jednostką organizacyjną, zapewniającą koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji rządowej. 2. 1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów komórek organizacyjnych wymienionych w 4. 2. Prezes Centrum ustala zakres czynności osób wymienionych w ust. 1. 3. Prezes Centrum może upoważnić osoby, o których mowa w ust. 1, a także innych pracowników Centrum, do prowadzenia spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie ( )

ZESPÓŁ DO SPRAW JAKOŚCI REGULACJI PRAWNYCH 31 ZARZĄDZENIE Nr 70 PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie Zespołu do Spraw Jakości Regulacji Prawnych (M.P.05.46.633) stanowi, że Zespół jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa Rady Ministrów. Do zadań Zespołu należy: 1) opracowywanie projektów stanowisk Rządu Rzeczypospolitej Polskiej prezentowanych w instytucjach Unii Europejskiej w sprawach dotyczących reformy regulacji oraz przygotowywanie w tych sprawach projektów wniosków i propozycji zgłaszanych przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej; 2) podejmowanie działań zmierzających do adaptacji do porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej najlepszych doświadczeń w zakresie reformy regulacji wypracowanych w instytucjach Unii Europejskiej bądź w poszczególnych krajach członkowskich Unii Europejskiej; 3) podejmowanie działań związanych z upraszczaniem prawa Unii Europejskiej i prawa krajowego pod względem eliminowania zbędnych barier i procedur administracyjnych dla podmiotów;

4)współpraca z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w zakresie reformy regulacji; 5)wykonywanie analiz obowiązujących i projektowanych aktów prawnych pod względem ich przejrzystości, stosowania i skuteczności, a także równego traktowania podmiotów; 6)opracowywanie propozycji działań organów administracji rządowej w zakresie ustaleń wynikających z analiz, o których mowa w pkt 5; 7)opracowywanie propozycji działań w celu wzmocnienia systemu oceny skutków regulacji (OSR); 8)udostępnianie informacji oraz rozpowszechnianie wiedzy, w tym przez internet, o metodach i sposobach dokonywania oceny skutków regulacji w oparciu o wzorce wypracowane w Unii Europejskiej oraz OECD; 9)rozpatrywanie innych spraw związanych z jakością regulacji prawnych zleconych przez Radę Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów. 32

PUBLIKACJA PRAWA Zgodnie z zasadą ignorantia iuris nocet, znajomość norm prawnych jest warunkiem koniecznym skutecznego oddziaływania tych norm na zachowania adresatów. Wiadomości o prawie zainteresowani uzyskują z rozmaitych źródeł: z oficjalnych publikatorów, ze środków masowego przekazu, korzystając z fachowej pomocy prawnej, a także przez kontakty z organami państwa i uczestnikami spraw już załatwionych. Wśród form informacji o prawie najważniejszą pozycję zajmuje jego ogłaszanie. Ogłoszenie prawa rozumiane jest jako oficjalne podanie w obowiązującej formie prawnej, do wiadomości publicznej, informacji o ustanowieniu i treści aktu prawodawczego, w sposób dopuszczony w aktach normatywnych regulujących ogłoszenie a także, jak ma to miejsce w stosunku do przepisów porządkowych, w drodze obwieszczenia i zarazem w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. 33

W Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., w art. 88 ust. 1 ustrojodawca podał, że warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu prawnym do wyroku z 20 grudnia 1999 r. (sygn.akt K.4/99), odnosząc się do powyższej regulacji, nadał inspirujący sens słowu ogłoszenie. Ujął go szerzej, nie tylko jako konwencjonalna czynność zamieszczenia treści aktu normatywnego w urzędowym publikatorze. Podał w nim m.in. że: konieczne jest nie tylko wydanie danego numeru Dziennika Ustaw, ale także jego udostępnienie, a więc przynajmniej skierowanie go do rozpowszechniania. Publikacja jest pojęciem węższym od terminu ogłoszenie aktu normatywnego, jest bowiem jego szczególną postacią, gdyż akt jest zamieszczany w specjalnie do tego celu stworzonym dzienniku publikacyjnym, zachowując stosowny tryb publikacji oraz w ramach kompetencji upoważnionych lub zobowiązanych do tego organów. 34

Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000 r. (Dz. U. z 2010 r., Nr 17, poz. 95 j.t.). Art. 2. 1. ww. ustawy stanowi, że: Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. 2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących. Art. 3. Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie. Art. 4. 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. (vacatio legis) 2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. 3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, ( ). 35

Dziennikami urzędowymi w rozumieniu ustawy są: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B", dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe. 36

W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej "Dziennikiem Ustaw", ogłasza się: 1) Konstytucję; 2) ustawy; 3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji; 5) teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4; 6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw; 7) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra. 37

2. W Dzienniku Ustaw ogłasza się również akty prawne dotyczące: 1) stanu wojny i zawarcia pokoju; 2) referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego; 2a) skrócenia kadencji Sejmu; 3) wyborów do Sejmu i Senatu; 4) wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 5) powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej; 6) stanu wojennego; 7) stanu wyjątkowego; 8) stanu klęski żywiołowej; 9) stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego. 3. W Dzienniku Ustaw ogłasza się ponadto inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. 38

W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zwanym dalej "Monitorem Polskim", ogłasza się: 1)zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydane na podstawie ustawy; 2)uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na podstawie ustawy; 3)teksty jednolite aktów określonych w pkt 1 i 2; 4)orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone. W Monitorze Polskim ogłasza się również: 1)uchwały Zgromadzenia Narodowego dotyczące: a)regulaminu Zgromadzenia Narodowego, b)uznania trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, c)postawienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu; 2)uchwały Sejmu i Senatu dotyczące m.in. : a)ich regulaminów, c) uchwalenia wotum zaufania Radzie Ministrów oraz absolutorium dla Rady Ministrów, d)uchwalenia wotum nieufności Radzie Ministrów lub ministrowi, 39

40 e) pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, f) rozwiązania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, b) wyboru, powoływania, odwoływania, a także wyrażenia zgody na powoływanie lub odwoływanie przez Sejm na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe; 4) akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące m.in.: a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu, c) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, d) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów, e) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków, f) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów, i) powoływania sędziów, j) nadawania tytułu naukowego profesora i tytułu profesora sztuki,

5) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 6) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. 3. W Monitorze Polskim ogłasza się uchwały Sejmu i Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego inne niż wymienione w ust. 2, wyroki Trybunału Stanu, a także postanowienia Marszałka Sejmu, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Polskim jest przewidziane w tych uchwałach lub postanowieniach albo jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. 4. W Monitorze Polskim ogłasza się również inne akty prawne, a także ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. 41

W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B", zwanym dalej "Monitor Polski B", ogłasza się: 1) sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości - odpłatnie; 2) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - odpłatnie; 3) inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. 42

43 W dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz w dziennikach urzędowych urzędów centralnych ogłasza się: 1) akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych; 2) uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik urzędowy; 3) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych, o których mowa w pkt 1 i 2; 4) ogłoszenia sądowe, jeżeli tak stanowią inne ustawy. W dziennikach urzędowych, o których mowa w ust. 1, mogą być publikowane informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia organów wymienionych w pkt 1.

W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się: 1) akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej; 2) akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy; 3) statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów; 4) akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej; 5) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy; 6) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte: a)między jednostkami samorządu terytorialnego, b)między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej; 7) uchwały budżetowe gminy, powiatu i województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu gminy, powiatu i województwa; 8) obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy; 8a) rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego; 9) statut urzędu wojewódzkiego; 10) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne. 44

OGŁOSZENIE AKTÓW W SPOSÓB ZWYCZAJOWO PRZYJĘTY Prócz formalnej publikacji w urzędowych dziennikach publikacyjnych, sposobem ogłoszenia aktów normatywnych jest także rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych lub w inny sposób miejscowo przyjęty. Ten sposób ogłaszania prawa dotyczy głównie aktów prawa miejscowego i przepisów porządkowych, ale przewidziany jest także jako uzupełniający dla aktów powszechnie obowiązujących wydawanych w stanach nadzwyczajnych, regulowanych odrębnymi przepisami. 45

Akty prawa miejscowego są wydawane przez uprawnione do tego organy na podstawie tzw. ustaw samorządowych, a tryb i zasady ich ogłaszania oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych... Zgodnie z art. 41 ust. 1 Ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998r., w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy. 46

Zgodnie z art. 40 ust. 3 Ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990r., w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. W przypadkach niecierpiących zwłoki przepisy porządkowe wydać może zarząd powiatu ( art. 42 ust. 2 u.s.p. ) oraz wójt gminy w formie zarządzenia ( art. 41 ust. 2 u.s.g. ). Według art. 14 ust.1 Ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych... przepisy porządkowe ogłasza się drodze obwieszczeń i zarazem w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w drodze obwieszczeń i w środkach masowego przekazu. Dopiero takie ogłoszenie, jest zgodne z wymogami ustawy. 47

Zwrot w sposób zwyczajowo przyjęty jest bardzo nieostry i doktryna postuluje, aby stworzyć prawne możliwości wydawania własnych dzienników urzędowych na terenie gminy, czy powiatu, w których publikowanoby przepisy, a publikacja pociągałaby za sobą określone skutki prawne. Postuluje także, by obowiązek wydawania tego typu dzienników nałożyć w jednostkach samorządowych powyżej określonej liczby mieszkańców. Najczęściej formę takich miejscowych publikatorów pełnią biuletyny i gazetki wydawane przez jednostki samorządowe, rozprowadzane na terenie gminy i powiatu bezpłatnie. Bardziej jednak bezpośrednią forma docierania do adresatów wiadomości o przepisach obowiązujących są obwieszczenia wywieszane na tablicach ogłoszeń. 48

VACATIO LEGIS 49 Vacatio legis (z łaciny vacatio zwolnienie (spoczywanie), lex, legis prawo), okres przewidziany w akcie normatywnym, który upływa między jego ogłoszeniem (promulgacja) a dniem wejścia w życie wszystkich lub wybranych jego postanowień. Podkreślając doniosłość czynności jaką jest ogłoszenie aktów prawnych, należy zauważyć, że nie stwarza to jeszcze możliwości faktycznego zapoznania się z aktem. Adresat musi oprócz dostępu do tekstu aktu posiadać odpowiedni czas na dostateczne zapoznanie się z nim. Vacatio legis stwarza właśnie taką możliwość. O długości vacatio legis decyduje na ogół organ, który dany akt prawny stanowi. W Polsce akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od ich ogłoszenia, chyba że sam akt określi termin dłuższy. Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych ukształtowała instytucję vacatio legis w taki sposób, że wprowadziła obowiązek rozpowszechniania i udostępniania dzienników urzędowych, zapewniając tym samym wysoki stopień realizacji zasady jawności prawa.

50 NADZÓR NAD AKTAMI PRAWOTWÓRCZYMI ADMINISTRACJI 1. Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w ramach układu scentralizowanego: a) Nadzór wewnątrzadministracyjny rozporządzeń b) Nadzór wewnątrzadministracyjny aktów prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej 2. Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w ramach układu zdecentralizowanego a) Nadzór wojewody nad aktami prawotwórczymi organów samorządu terytorialnego b) Nadzór regionalnej izby obrachunkowej nad aktami prawotwórczymi organów samorządu terytorialnego

NADZÓR WEWNĄTRZADMINISTRACYJNY AKTÓW 51 PRAWA MIEJSCOWEGO TERENOWYCH ORGANÓW ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ Rozporządzenie porządkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być stosowane. Art. 61. ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie: Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności. Prezes Rady Ministrów określił, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej (Dz. U. z 2009 r., nr 222, poz. 1754).

Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w ramach układu zdecentralizowanego przewidują wszystkie ustawy samorządowe. Regulacje na ten temat zawierają odpowiednie rozdziały dot. sprawowanego nadzoru. Zarówno w przypadku gminy, powiatu jak i województwa samorządowego nadzór nad działalnością sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. 52

KONTROLA SĄDOWA AKTÓW PRAWOTWÓRCZYCH ADMINISTRACJI 1 Kontrola sprawowana przez Trybunał Konstytucyjny a) Kognicja Trybunału Konstytucyjnego b) Inicjatywa kontrolna c) Kontrola aktów prawotwórczych d) Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym (rozprawy i posiedzenia). e) Rodzaje i skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (wyroki i postanowienia). 2. Kontrola sprawowana przez sądy administracyjne a) Kognicja sądów administracyjnych w zakresie kontroli aktów prawotwórczych administracji b) Inicjatywa kontrolna c) Kontrola aktów prawa miejscowego stanowionych przez organy samorządu terytorialnego d) Kontrola aktów prawa miejscowego stanowionych przez wojewodę i organy administracji niezespolonej e) Postępowanie przed sądami administracyjnymi f) Rodzaje i skutki orzeczeń sądów administracyjnych 53

KONTROLA SPRAWOWANA PRZEZ TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Zgodnie z art.188 Konstytucji RP Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: 1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, 2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, 3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, 4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, 5) skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1. Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. 54

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wymienionych w art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów. 55

Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: 1) Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, 2) Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2, 3) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, 4) ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, 5) kościoły i inne związki wyznaniowe, 6) podmioty określone w art. 79 w zakresie w nim wskazanym. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5, mogą wystąpić z takim wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania. Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 189, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezes Najwyższej Izby Kontroli. Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. 56

KONTROLA SPRAWOWANA PRZEZ SĄDY ADMINISTRACYJNE Poddanie kontroli sądu administracyjnego następuje poprzez zaskarżenie, czyli w drodze złożenia skargi. Określenie kategorii zaskarżalnych form działania znajduje się w art. 3 2 p.p.s.a. Według tego przepisu przedmiotem zaskarżenia mogą być: decyzje administracyjne, postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, inne niż wyżej określone akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz inne akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej, akty prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego, bezczynność organów w przypadkach określonych w tiretach od 1 do 5. 57