PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. KS. BRONISŁAWA MARKIEWICZA W JAROSŁAWIU Syllabus. Podstawowe informacje o przedmiocie Imię i nazwisko prowadzącego Tytuł, stopień naukowy Mariusz Frukacz dr inż. Instytut Kierunek Specjalność Tryb Rok/semestr Inżynierii Technicznej Geodezja i Kartografia niestacjonarny 00/0 / sem. I+II Nazwa przedmiotu GEODEZJA I Forma zajęć: wykład (godz.) 7 + 8 = 45 ćwiczenia (godz.) - laboratorium (godz.) - Liczba punktów ECTS 6 + 8 Przedmioty wprowadzające wraz z wymaganiami wstępnymi Matematyka i fizyka z zakresu programu szkoły średniej. Wymagania: podstawa obsługi komputera.. Założenia Cel przedmiotu Metody dydaktyczne Wprowadzenie do technologii wykonywania pomiarów geodezyjnych, podstawowych obliczeń i opracowań graficznych. Obsługa przyrządów geodezyjnych i ich sprawdzanie. Organizacja prac terenowych. Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych; udostępnienie konspektów z wybranej tematyki; strona www i forum dyskusyjne dla studentów; prezentacja sprzętu geodezyjnego.
3. Szczegółowy program zajęć Lp. Treści programowe Liczba godzin Semestr I. Wprowadzenie do przedmiotu. Rys historyczny rozwoju geodezji w świecie i w Polsce. Definicja geodezji i jej zakres problemowy; podział i zadania.. Podstawowe zadania. Tyczenie prostych sposobami bezpośrednimi i pośrednimi. Węgielnice i ich wykorzystanie w pracach geodezyjnych.,5 3. Miary w układzie SI stosowane w geodezji i ich zamiana. Miary spoza układu SI spotykane w dokumentacjach geodezyjnych. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0. Wstępne wiadomości z teorii błędów i rachunku wyrównawczego. Rodzaje błędów i ich źródła. Parametry oceny dokładności stosowane w geodezji. Prawo przenoszenia się błędów. Wyrównanie obserwacji bezpośrednich jednakowo dokładnych wraz z oceną dokładności po wyrównaniu. Wagi obserwacji i ich znaczenie w procesie obliczeń geodezyjnych. Wyrównanie obserwacji bezpośrednich niejednakowo dokładnych wraz z oceną dokładności po wyrównaniu. Bezpośrednie pomiary odległości. Sprzęt do pomiarów. Atestacja i komparacja sprzętu. Technologie bezpośrednich pomiarów odległości przymiarami wstęgowymi. Poprawki i redukcje wprowadzane do wyników pomiaru. Błędy występujące przy pomiarach długości przymiarami wstęgowymi i ocena dokładności wykonanych pomiarów Pośrednie sposoby wyznaczenia długości odcinka; w oparciu o mierzone elementy w konstrukcjach geometrycznych. Analiza wpływu geometrii konstrukcji na dokładność wyznaczenia długości odcinka. Przyrządy do pomiarów kątowych. Urządzenia do poziomowania (libele) i centrowanie przyrządów geodezyjnych. Budowa teodolitów, zasady obsługi i przygotowanie do pomiaru. Pomiary kierunków i wyznaczanie kątów poziomych. Definicja kąta poziomego. Wyznaczenie kąta poziomego na podstawie pomiaru kierunków wykonanego metodą: zwykłą, repetycyjną, wieloseryjną i kierunkową. Zasadnicze źródła błędów pomiarów kątowych. Analiza wpływu metody pomiaru na dokładność wyników. Ocena dokładności wykonanych pomiarów. Pomiary kątów pionowych. Definicje kątów pionowych i ich obliczenie na podstawie pomierzonych kierunków. Błąd indeksu kręgu podziałowego pionowego i sposoby jego wyznaczania. Automatyczne kompensatory indeksu kręgu pionowego. Błąd kąta pionowego spowodowany mimośrodem kręgu pionowego i sposoby jego wyznaczania oraz eliminowania. Sposoby oceny dokładności pomierzonych kątów pionowych. Sprawdzenie i rektyfikacja sprzętu do pomiarów kątowych. Sprawdzenie: mechanizmów i funkcjonowania sprzętu, systemów odczytowych oraz warunków osiowych teodolitu. Rektyfikacja sprzętu w warunkach,5
.. 3. 4. 5. polowych i laboratoryjnych. Elektroniczna technika pomiaru odległości. Zasada pomiaru; przyrządy. Rejestracja i przetwarzanie danych terenowych w elektronicznych rejestratorach polowych. Transmisja danych do komputera i opracowanie danych terenowych. Powierzchnie odniesienia pomiarów sytuacyjnych. Rodzaje powierzchni odniesienia i ich definicje. Znaczenie powierzchni odniesienia w redukcji pomiarów geodezyjnych i obliczeniach. Odwzorowanie powierzchni odniesienia. Rodzaje odwzorowań i ich cechy. Zniekształcenia odwzorowawcze i poprawki odwzorowawcze. Odwzorowania stosowane przy opracowaniu map wielkoskalowych Ośrodki dokumentacji geodezyjno-kartograficznej. Struktura, funkcjonowanie, zadania. Zasób zgromadzony w ośrodkach i jego udostępnianie wykonawcom prac geodezyjnych. Układy współrzędnych stosowane w geodezji. Układ współrzędnych geodezyjnych na elipsoidzie. Prostokątne układy współrzędnych na płaszczyźnie: 965, 99, 000 i inne. Biegunowy układ współrzędnych. 6. Poziome osnowy geodezyjne. Klasyfikacja osnów. Osnowa pomiarowa: formy i zasady projektowania, zakładania w terenie i jej pomiar.,5 7. 8. Stabilizacja punktów poziomych osnów geodezyjnych. Utrwalanie punktów osnowy pomiarowej. Rodzaje znaków stosowanych do utrwalenia. Opisy topograficzne punktów osnowy. Obliczenia w poziomej osnowie pomiarowej. Obliczenie azymutu i długości boków ze współrzędnych. Przybliżone wyrównanie ciągów poligonowych i jednowęzłowej sieci poligonowej nawiązanej. Wielokierunkowe nawiązanie: pomiarów biegunowych, wcięć kątowych i ciągów poligonowych; sposób wykonania obliczeń. 3 Semestr II Razem 7 9. 0. Orientowanie osnów sytuacyjnych w układach współrzędnych. Zależności pomiędzy różnymi kątami orientacji (azymutami). Cel i zakres stosowania pomiarów orientacyjnych w osnowach. Pomiary sytuacyjne. Przedmiot pomiarów sytuacyjnych. Metody pomiaru szczegółów technologiami tradycyjnymi i z wykorzystaniem sprzętu elektronicznego. Informacje ogólne o nowoczesnych metodach pomiaru szczegółów technologią satelitarną RTK GPS i z wykorzystaniem przyrządów skanujących.,5. Znaki umowne. Zasady prowadzenia szkiców polowych z uwzględnieniem różnych technologii pomiarowych.
. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 30. 3. 3. Rejestracja wyników pomiaru szczegółów i informacji w palmtopach wraz z prezentacją graficzną. Zasady generalizacji przy pomiarze konturów szczegółów terenowych. Obliczanie współrzędnych punktów: posiłkowych, na domiarach prostokątnych, przecięcia boku osnowy z ramką sekcyjną, wyznaczonych biegunowo, wcięciem kątowym, liniowym i kątowo-liniowym. Sporządzanie mapy. Klasyfikacja i podział map na arkusze. Godła map. Treść, zasady sporządzania i wykreślenia mapy zasadniczej. Automatyzacja procesu sporządzenia map. Mapy numeryczne. Metryka mapy. Wyznaczanie pola powierzchni. Metody wyznaczania pola powierzchni: analityczna, graficzna i analityczno-graficzna. Zastosowanie przyrządów mechanicznych i elektronicznych (planimetrów) do wyznaczenia pola powierzchni działek na podkładkach mapowych. Wyznaczenie pola powierzchni obszaru, którego granice zostały pomierzone metodą rzędnych i odciętych lub metodą biegunową z wielu stanowisk. Digitalizacja i jej wykorzystanie do wyznaczenia pola powierzchni. Wyznaczenie pola powierzchni w terenie na podstawie zarejestrowanych danych w przyrządach pomiarowych. Ocena dokładności wyznaczenia pola powierzchni. Poprawka odwzorowawcza pola powierzchni. Optyczny pomiar odległości dalmierzami kreskowymi. Klasyfikacja optycznych metod pomiaru odległości. Podstawy teoretyczne i zasady optycznego sposobu wyznaczania odległości. Stałe dalmierzy kreskowych i sposoby ich wyznaczenia. Pomiary wysokościowe. Powierzchnie odniesienia pomiarów wysokościowych. Systemy wyznaczenia wysokości. Klasyfikacja pomiarów wysokościowych. Niwelatory libelowe i kompensatorowe: opto-mechaniczne i optoelektroniczne (cyfrowe); cechy konstrukcyjne i działanie. Zasady niwelacji geometrycznej: w przód i ze środka. Wpływ kulistości Ziemi i refrakcji pionowej na wyniki pomiarów wysokościowych. Szczegółowa osnowa wysokościowa. Klasyfikacja i struktura osnowy. Stabilizacja i opisy topograficzne punktów wysokościowych. Zasady projektowania, pomiaru i obliczanie wysokościowej osnowy III i IV klasy. Wysokościowa osnowa pomiarowa. Projektowanie, pomiar i obliczanie. Przybliżone wyrównanie i obliczenie ciągów wysokościowych. Przybliżone wyrównanie jednowęzłowej sieci wysokościowej. Źródła błędów w niwelacji i ocena dokładności pomiarów wysokościowych. Niwelacja terenowa (powierzchniowa). Sposoby niwelacji terenowej: punkty (pikiety) w regularnej siatce, punkty rozproszone, punkty rozmieszczone na profilach. Graficzne opracowanie pomiarów wysokościowych. Interpolacja warstwic. Numeryczny model terenu i jego wykorzystanie do komputerowej.5,5,5
33. 34. interpolacji warstwic. Uwagi ogólne o możliwości zakładania sytuacyjno-wysokościowych osnów pomiarowych, tzw. osnów dwufunkcyjnych. Klasyfikacja, nawiązanie i stabilizacja punktów. Zasady pomiaru. Ogólne informacje dotyczące wykorzystania programów komputerowych do wykonywania obliczeń i opracowań graficznych. Funkcje obliczeniowe i graficzne programów: WinKalk i MicroMap. Moduły programu GEONET. Zakres funkcjonalny programu C-GEO wspomagający prace kameralne i terenowe geodetów. 35. Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Podział dokumentacji. Grupy funkcjonalne i ich zasób dokumentacyjny. Razem 8 4. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Forma zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu Egzamin w formie pisemnej i ewentualnie ustny Uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń i zdanie egzaminu. 5. Literatura przedmiotu Lp. Podstawowa. Jagielski A.; Geodezja I. Wydawnictwo P.W. STABILL, Kraków 00.. Ćwiczenia z geodezji I. Praca zbiorowa pod redakcją J. Belucha. Wydawnictwa Naukowo- Dydaktyczne AGH, Kraków, 007. Uzupełniająca. Łyszkowicz A.; Geodezja. Wydawnictwa UWM, Olsztyn, 006.. Przewłocki S.; Geodezja dla kierunków niegeodezyjnych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 00. 3. Tatarczyk J.; Wybrane zagadnienia z instrumentoznawstwa geodezyjnego. Skrypt uczelniany AGH Nr 98, Kraków, 985. 4. Kamela Cz., Lipiński M.; Geodezja, t. I. Wydawnictwo PPWK, Wydanie IV, Warszawa, 985. 5. Kowalczyk K.; Wybrane zagadnienia z rysunku map. Wydawnictwo UWM, Olsztyn, 004. 6. Czerw A.; Geo-english: język angielski dla studentów geodezji i inżynierii środowiska. Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków, 008. 7. Torge W.: Geodesy: Third completly revised and extended edition. Berlin 00. Mariusz Frukacz... Podpis Nauczyciela akademickiego Podpis osoby odpowiedzialnej Podpis Dyrektora Instytutu/ za przedmiot/kierownik Zakładu Kierownika Międzyinstytutowego Zakładu