725 Rozpoznanie geologiczne i gospodarka złożeni Ten dział wiąże się ściśle z działalnością górniczą i stanowi przedmiot badań geologii górniczej (kopalnianej). Tradycyjnie obejmuje ona zagadnienia od rozpoznania i udokumentowania złoża dla potrzeb projektowania górniczego po bieżącą obsługą geologiczną kopalń. Na AGH za ten sektor badawczy i dydaktyczny odpowiedzialna jest Katedra Geologii Kopalnianej. Ze względu na wielkie koszty, wymogi bezpieczeństwa i ochrony środowiska oraz ryzyko ten dział jest najbardziej normalizowany. Ministerstwo Środowiska wydało Zasady dokumentowania złóż kopalin stałych (KZK 1999) i przewiduje podobne zasady dla złóż kopalin płynnych. Rozpoznanie złoża Rozpoznanie złoża, kończące się na każdym etapie dokumentacją, dostarcza danych do projektowania górniczego, prognozowania przekształceń środowiska i jego zagrożeń w wyniku eksploatacji i użytkowania kopaliny oraz późniejszego projektu zagospodarowania poeksploatacyjnego. W tym celu potrzebne jest nie tylko określenie budowy złoża, wielkości zasobów, jakości kopaliny, zmienności parametrów złożowych, kategorii rozpoznania i warunków górniczo-geologicznych, ale również uzyskanie informacji o wszystkich kopalinach występujących w złożu pod kątem wielostronnego użytkowania (Pajda & Ratajczak 1998) oraz o skałach, które będą zwałowane jako odpady, a także wstępna ocena możliwości podjęcia eksploatacji i jej skutków w środowisku naturalnym (Nieć 1990, 1995). Zatwierdzona przez właściwy organ dokumentacja geologiczna jest podstawą do planowania gospodarczego, projektowania bardziej szczegółowego rozpoznania i w końcu opracowania założeń projektowych budowy zakładu górniczego. Dokumentacja złoża, założenie wielkości i sposóbu wydobycia, założenia do projektu zagospodarowania złoża i określenie proponowanego obszaru górniczego (oddzielnie dla każdej kopaliny) są dokumentami niezbędnymi do uzyskania koncesji (promesy) na wydobywanie kopaliny. Projektowanie górnicze i eksploatacja Ochrona zasobów na etapie górniczym ma kluczowe znaczenie. Ustalenia PZZ wywierają decydujący wpływ na stopień wykorzystania zasobów geologicznych. Model kopalni, lokalizacja szybów, struktura wyrobisk, technologia eksploatacji

734 Andrzej Paulo Nieć M., Przeniosło S. & Górecki J. (2001): Ocena perspektyw' zasobowych węgla kamiennego i propozycja rozwiązań prawnych wymuszających ochronę złóż. W: Człowiek i środowisko wobec restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Wyd. Geol., Kraków. Nieć M. & Uberman R. (1995): Zwały jako antropogeniczne złoża wtórne. Gosp. Sur. Min., 11(3): 395-402. Pajda R. & Ratajczak T. (1998): Kopaliny towarzyszące a cykl rozwojowy regionów gospodarczych w górnictwie węgla brunatnego. Sympozja i konferencje, 35: B21, 1-15, IGSMiE PAN, Kraków. Paulo A. (1973): Złoże barytu w Stanisławowie na tle metalogenii Gór Kaczawskich. Prace geol. Oddz. PAN w Krakowie nr 76, Warszawa, 72. Paulo A. (1988): Współczesny wulkanizm i główne rysy metalogenii Północnych Andów. Kwart. AGH, Geologia, 14,4: 126, Kraków. Paulo A. (1991): Projekt kryteriów bilansowości żyłowych złóż fluorytu i złóż barytowo-jluorytowych. Minerals Consulting, Warszawa. Paulo A. (1992): Ocena wartości gospodarczej złóż na przykładzie rud Zn-Pb w Polsce. II Konf. Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi", 11.1-11.31. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków. Paulo A. (1995): Zasady gospodarki złożami kopalin. Gospodarka surowcami mineralnymi. W: Ochrona środowiska i zasobów mineralnych: 187-196, 217-225. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków. Paulo A. (1996/ Złoża rud metali nieżelaznych w Polsce na tle świata: zasoby, jakość i wystarczalność. Sympozja i Konf., 21: 79-96. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków. Paulo A. (2000): Uwarunkowania środowiskowe docelowego zagospodarowania terenów pogórniczych regionu olkuskiego. Referat na sesji Wojewódzkiej Rady Ochrony Środowiska w Krakowie, 11.05.2000. Paulo A. & Krzak M. (1998, 1999): Ceny surowców mineralnych. Prz. Geol., 46 (11): 1111-1121,(12): 1215-1224,47 (10): 879-884. Paulo A. & Piestrzyński A. (1991): Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. Cz. I: Surowce energetyczne. Wyd. AGH, Kraków, 283. Paulo A. & Strzelska-Smakowska B. (1996): Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. Cz. II: Rudy metali, t. 1. Wyd. AGH, Kraków, 288.