Panteon Wielkich Łodzian zeszyt LITERACKI Muzeum Miasta Łodzi 2016
2 dostepne.muzeum-lodz.pl
Panteon Wielkich Łodzian to tytuł wystawy, którą możesz obejrzeć w Muzeum Miasta Łodzi. Wystawa składa się z kilku pomieszczeń. W tych pomieszczeniach możesz zobaczyć pamiątki po ważnych dla miasta Łodzi osobach. Panteon Wielkich Łodzian to muzycy, artyści, pisarze, poeci i bohaterowie wojenni. W tej książeczce dowiesz się o nich kilku ciekawych rzeczy. Obejrzyj koniecznie wystawę, aby poznać ich jeszcze lepiej! 1 Hol 2 Gabinet 3 Sala Lustrzana 4 Saloniki artystyczne 5 Sala Jadalna 6 Pokój męski 7 8 Saloniki Pani Domu 9 Sypialnia 10 Gotowalnia 11 Mała jadalnia 12 Pokój kominkowy Galeria Muzyki Artur Rubinstein Galeria Muzyki Aleksander Tansman Gabinet Karla Dedeciusa Gabinet Jerzego Kosińskiego Gabinet Juliana Tuwima Władysław Reymont i Ziemia Obiecana 10 7 9 8 12 11 Malarstwo Samuela Hirszenberga 6 2 3 1 5 4 4 3
Część literacką wystawy Panteon Wielkich Łodzian rozpoczyna wystawa znajdująca się w dawnym pokoju męskim. Wystawa opowiada o życiu Władysława Reymonta. Władysław Reymont był znanym pisarzem. Za jedną ze swoich książek otrzymał bardzo cenne odznaczenie Nagrodę Nobla. WŁADYSŁAW REYMONT 1867 1925 Panteon to grupa wszystkich bogów jakiejś religii. Dawno temu w Grecji było wielu bogów. Na przykład Posejdon był bogiem morza, a Apollo był bogiem słońca. Wszystkich bogów razem nazywano Panteonem. W dzisiejszych czasach Panteon to grupa bardzo znanych osób. Na przykład Panteon aktorów, Panteon pisarzy, albo Panteon Wielkich Łodzian. 4
Władysław Reymont nie urodził się w Łodzi. Przyjechał do Łodzi na kilka miesięcy w 1896 roku. Kiedy mieszkał w Łodzi często zwiedzał miasto i patrzył jak pracują fabryki i ludzie. To co zobaczył i zapamiętał opisał w swojej książce. Ta książka nazywa się Ziemia Obiecana i opowiada o dawnej Łodzi. Ziemia Obiecana to biblijna kraina, do której Mojżesz prowadził Żydów po ich ucieczce z Egiptu. Dziś ziemią obiecaną nazywamy miejsce, gdzie mamy nadzieję spełnić nasze marzenia i pragnienia. 5
Książka Ziemia Obiecana stała się bardzo popularna. Prawie 80 lat po powstaniu książki reżyser Andrzej Wajda stworzył film. Film nazywa się tak samo jak książka Ziemia Obiecana. Film pokazuje to, co Władysław Reymont napisał w książce. Na wystawie możemy zobaczyć zdjęcia z filmu. 6
Na wystawie są też zdjęcia Władysława Reymonta i jego rodziny. W szafach znajdziesz książki pana Reymonta. Niektóre zostały przetłumaczona na inne języki. Na wystawie są też meble pana Reymonta. 7
W drugim pomieszczeniu znajdziesz również pamiątki po znanym pisarzu. Ten pisarz nazywał się Julian Tuwim. Julian Tuwim urodził się w Łodzi i był żydem. Julina Tuwim był bardzo sławnym poetą i pisarzem. Napisał dużo wierszy dla dzieci i dorosłych. JULIAN TUWIM 1894-1953 8
Julian Tuwim pisał również słowa do piosenek. Pisał też piosenki do kabaretów. Kabaret to są różne, śmieszne piosenki i żarty. KABARET to przedstawienie, w którym aktorzy opowiadają dużo żartów i śpiewają śmieszne piosenki. Julian Tuwim bardzo lubił Łódź. W Łodzi miał rodzinę i przyjaciół. Julian Tuwim miał dużo dobrych wspomnień z Łodzi. O swoich wspomnieniach często pisał w wierszach. 9
Wystawa o Julianie Tuwimie znajduje się w dawnym pokoju bilardowym. Na wystawie znajdziesz przedmioty, które należały do Juliana Tuwima. Jest tutaj wieczne pióro ze złotą stalówką. wieczne pióro pióro ze stalówką to taki długopis, którym ludzie pisali w dawnych czasach. Stalówka była założona na końcówkę pióra. Stalówkę wkładało się do atramentu, a potem pisało się na kartce papieru. Jeśli ktoś miał wieczne pióro, to atrament sam spływał do stalówki z pojemniczka ukrytego wewnątrz pióra. Nie trzeba było co chwilę wkładać stalówki do atramentu, więc takie pióro nazwano wiecznym. 10 Znajdziesz tu również listy od innych znanych pisarzy oraz wydawców. Wydawca to osoba, która drukuje książki i sprzedaje je w sklepach. Na wystawie znajdziesz w szafach wiele książek Juliana Tuwima.
Na biurku możesz obejrzeć teczkę ze skóry. W teczce jest papier do pisania listów. Julian Tuwim swoje listy pisał wiecznym piórem. Kartki papieru, na których ktoś pisał odręcznie nazywamy rękopisami. Na wystawie pokazane są rękopisy Juliana Tuwima.
Obok rękopisów na wystawie znajdziesz też maszynopis. Maszynopis to kartki papieru zapisane na maszynie do pisania. Dawniej ludzie nie pisali na komputerach tylko na maszynach do pisania. Do maszyny do pisania wkładało się kartkę papieru a potem naciskało się przyciski na maszynie. Na kartce papieru odciskały się literki i tak powstawał maszynopis. 12
Na tej stronie znajdziesz notatki trzech literatów. Połącz linią nazwy zawodów z rodzajem pisanego tekstu. POETA PISARZ TŁUMACZ 13
W następnym pomieszczeniu znajdują się pamiątki po Jerzym Kosińskim. Jerzy Kosiński urodził się w Łodzi i był znanym pisarzem. Był żydem. Jerzy Kosiński chodził do gimnazjum w Łodzi. Potem Jerzy Kosiński studiował na Uniwersytecie Łódzkim. Jerzy Kosiński studiował historię i nauki polityczne. ŻYD to wyznawca judaizmu, czyli osoba, która wierzy w jednego Boga oraz historie zawarte wyłącznie w pierwszych pięciu księgach Starego Testamentu. Dawniej w Łodzi mieszkało wielu żydów oraz osób o innych wyznaniach. 14 Jerzy KOSIŃSKI 1933-1993
Na wystawie można zobaczyć zdjęcia Jerzego Kosińskiego kiedy był dzieckiem i kiedy był już dorosły. Można też dowiedzieć się jakie hobby miał Jerzy Kosiński. Na wystawie widać narty i aparat fotograficzny. Jerzy Kosiński bardzo lubił robić zdjęcia i jeździć na nartach. 15
W 1957 roku Jerzy Kosiński wyjechał do USA. Kiedy mieszkał w USA napisał dużo książek. USA POLSKA Tytuł najbardziej znanej książki Jerzego Kosińskiego to Malowany ptak. Na wystawie książka Malowany ptak pokazana jest w różnych językach. 16 Na wystawie są też inne książki, które napisał Jerzy Kosiński. Tytuły tych książek to Kroki i Wystarczy być. Jerzy Kosiński otrzymał wiele nagród za swoje książki.
Władysław Remont i Julian Tuwim do pisania używali pióra ze stalówką, albo starej maszyny do pisania. Jerzy Kosiński używał już nowocześniejszego sprzętu. Zaznacz kółkiem rzeczy do pisania, których mógł używać Jerzy Kosiński. 17
Kolejne pomieszczenie prezentuje pamiątki po Karlu Dedeciusie. Karl Dedecius był tłumaczem. Tłumaczył polskie książki i wiersze na język niemiecki. Karl Dedecius urodził w Łodzi. Karl Dedecius 1921 2016 Jego rodzice byli Niemcami, ale mieszkali w Polsce. Dzięki temu Karl Dedecius bardzo dobrze mówił po polsku i po niemiecku. Po wojnie Karl Dedecius mieszkał w Niemczech. NIEMCY POLSKA 18
Na wystawie jest dużo zdjęć Karla Dedeciusa. Na wystawie są też odznaczenia, medale i dyplomy. Są również doktoraty honoris causa. Doktorat honoris causa to bardzo ważna nagroda. Jest ona przyznawana przez uniwersytety za szczególne zasługi dla nauki i kultury. Karl Dedecius dostał taką nagrodę od różnych uniwersytetów z całego świata. Bardzo ciekawym eksponatem jest drewniany pulpit, przy którym pracował Karl Dedecius. Na wystawie są też listy, kartki pocztowe i telegramy. Karl Dedecius wysyłał dużo listów, kartek pocztowych i telegramów do znanych polskich pisarzy. 19
Karl Dedecius był także dyrektorem Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej. Ten instytut jest w Niemczech. Instytut organizuje wystawy i spotkania, na których prezentowane są polskie książki. Instytut organizuje również spotkania naukowców. Na tych spotkaniach naukowcy opowiadają o Polce. Jakie hasło kryje się na stronie obok? E k P W ł C D H N Z T I L A O 20
21
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kultura Dostępna Partnerzy projektu: Patroni medialni: 22
Zeszyt literacki do wystawy Panteon Wielkich Łodzian towarzyszący projektowi samodzielni W KULTURZE Koncepcja i koordynacja projektu: Paulina Długosz Dostosowanie do formatu tekstu łatwego do czytania : Spółdzielnia Socjalna FADO Konsultacje merytoryczne: Amelia Kochelska Opracowanie graficzne: Mateusz Dziworski, Karolina Plac / Agencja Kreatywna Sweet Jesus! Zdjęcia: ze zbiorów MMŁ (str. 11, 12, 18) Maciej Urlich (str. 10) Bożena Szafrańska (str. 7, 11, 15, 18) Stefan Brajter (str. 16) Marta Skłodowska (str. 19) Pozostałe: commons.wikimedia.org/wiki/file:w%c5%82adys%c5%82aw_reymont.jpg (str. 4) Piotr Dabik (str. 6, źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/category:ziemia_obiecana_(film)#/ media/file:ziemia_obiecana_off_plus_camera_2012.jpg) pl.wikipedia.org/wiki/julian_tuwim#/media/file:julian_tuwim.jpg (str. 8) wikipedia.org/wiki/jerzy_kosi%c5%84ski#/media/file:jerzy_kosinsky_(1969).jpg (str. 14) Teksty: zespół pracowników Muzeum Miasta Łodzi Współpraca przy realizacji projektu: Matylda Cygan Tomasz Kochelski Maja Jakóbczyk Anna Łagodzińska Joanna Rembowska Wydawca: Muzeum Miasta Łodzi Łódź, ul. Ogrodowa 15 www.muzeum-lodz.pl dostepne.muzeum-lodz.pl Druk: Drukarnia Arsa w Łodzi Wydanie I. Nakład 500 egz. Egzemplarz bezpłatny ISBN 978-83-65026-19-4 Łódź 2016 Wszystkie utwory (teksty, ilustracje, zdjęcia, filmy) powstałe w ramach projektu samodzielni W KULTURZE są dostępne na stronie www.dostepne.muzeum-lodz.pl i można z nich korzystać na zasadzie wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-na tych samych warunkach 3.0. Polska (CC BY-NC-SA 3.0. PL). 23
24