RZESZÓW RZESZÓW w liczbach (stan na 27 maja 2013 roku) Powierzchnia: 116,32 km kw. Liczba ludności: 182 tys. Wskaźnik ludności w wieku produkcyjnym: 67% Liczba studentów: 60 tys. Stopa bezrobocia: 7,7% Budżet Miasta Rzeszowa na 2013 rok Wydatki ogółem: 1 mld 171 mln zł W tym wydatki na inwestycje: 391mln zł Udział wydatków na inwestycje w wydatkach ogółem: 33% Środki zewnętrzne pozyskane przez Rzeszów w okresie przedakcesyjnym w latach 2004-2006: 198 mln zł Środki zewnętrzne pozyskane przez Rzeszów w nowej perspektywie finansowej przypadające na lata 2007-2013: 512 mln zł Ogółem: 710 mln zł RZESZÓW największe miasto południowo-wschodniej Polski, województwa podkarpackiego oraz centrum Rzeszowskiego Obszaru Metropolitarnego. Siedziba władz samorządowych i wojewódzkich, instytucji rządowych oraz sądowniczych. Stanowi centrum ekonomiczne, naukowe, kulturalne i rekreacyjne południowo-wschodniej Polski. Pełni funkcję ważnego ośrodka przemysłu lotniczego, informatycznego, chemicznego, handlowego, budowlanego i usługowego. Jest dynamicznie rozwijającym się miastem młodych i przedsiębiorczych ludzi. Rzeszów utrzymuje współpracę z dwunastoma miastami partnerskimi: Bielefeldem (Niemcy), Buffalo (USA), Fangchenggang (Chiny), Gainesville (USA), Iwano-Frankowskiem (Ukraina), Klagenfurtem (Austria), Koszycami (Słowacja), Lamią (Grecja), Lwowem (Ukraina), Łuckiem (Ukraina), Nyíeregyházą (Węgry) oraz Satu Mare (Rumunia).
ŚLADAMI przeszłości POŁOŻENIE W położonym nad rzeką Wisłok Rzeszowie spotykają się dwie krainy geograficzne: równinna, lesista Kotlina Sandomierska i pięknie ukształtowane, pagórkowate Pogórze Karpackie. Tu krzyżują się trakty drogowe: międzynarodowa trasa E-40 Drezno Kijów oraz drogi krajowe nr 9 i 19, umożliwiające najkrótsze połączenie krajów skandynawskich i nadbałtyckich z państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Przez Rzeszów prowadzi również magistrala kolejowa E-30 z Zachodu na Wschód, o międzynarodowym znaczeniu gospodarczym. Realizowana autostrada A-4 zapewni dogodne połączenie sieci dróg Europy Zachodniej z Ukrainą, w ramach III Korytarza Paneuropejskiego. Do granic z Ukrainą oraz Słowacją jest po ok. 90 km. Dużym atutem Rzeszowa jest również Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka, dysponujący drugim pod względem długości w Polsce pasem startowym, oferujący regularne połączenia z: Barceloną, Bristolem, Birmingham, Dublinem, East Midlands, Frankfurtem, Londynem (Stansted i Luton), Manchesterem, Oslo oraz Warszawą, obsługiwane przez PLL LOT, Lufthansę, Ryanair oraz EuroLOT. Lotnisko uruchomiło również usługę przewozową Cargo, w ramach której obsługiwane są największe na świecie samoloty. RZESZÓW Udokumentowana historia Rzeszowa sięga roku 1354, kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał we władanie gród nad Wisłokiem rycerzowi Janowi Pakosławicowi ze Stróżysk. Turyści zainteresowani przeszłością miasta mogą zwiedzić rzeszowskie zabytki, do zachowania i odnawiania których samorząd miasta przykłada szczególną wagę. Do najbardziej interesujących zabytków możemy zaliczyć: XIV-wieczny kościół farny z wolnostojącą dzwonnicą; datowany na wiek XV, wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany Ratusz; XVI-wieczny Zamek Lubomirskich; pochodzące z XVII wieku: klasztor oo. Bernardynów, Zespół Klasztorny Popijarski i letni pałacyk Lubomirskich; XVIII-wieczny kościół i klasztor oo. Reformatów; jak również kamienice w Rynku, które obecną formę architektoniczną otrzymywały stopniowo, począwszy od XVII wieku. Pod kamienicami i płytą rynku usytuowana jest Podziemna Trasa Turystyczna o długości 369 m, obejmująca 40 piwnic, położonych na trzech kondygnacjach. Czas powstania piwnic datuje się na XV XX w., w przeszłości magazynowano tu różnorodne towary, piwnice stanowiły także schronienie dla mieszkańców miasta w czasie wojen i najazdów. Społeczność Rzeszowa przez wieki była mieszanką kultur i narodów. Dowodem zamieszkiwania tutaj ludności żydowskiej są do dziś zachowane Synagogi Staromiejska z XVII i Nowomiejska z XVIII wieku.
RZESZÓW LOTNICTWO i nie tylko W mieście działa ponad 22 tysiące przedsiębiorstw, obsługiwanych przez ponad 800 instytucji finansowych i okołobiznesowych. Wiodącym rzeszowskim przedsiębiorstwem jest WSK PZL- -Rzeszów S.A. producent silników lotniczych. Głównym udziałowcem przedsiębiorstwa jest od kilku lat United Technologies Corporation, światowy potentat w produkcji wyrobów dla przemysłu lotniczego, energetycznego oraz budowlanego, dostawca silników do samolotów odrzutowych. Wśród firm z udziałem kapitału zagranicznego najbardziej znaczące to: ALIMA- -GERBER S.A. produkująca soki i odżywki dla dzieci i niemowląt, która jest obecnie częścią grupy Nestlé oraz producenci farmaceutyków: ICN-POLFA RZESZÓW S.A. działająca w korporacji VALEANT oraz SANOFI-AVENTIS. Dużym uznaniem cieszy się produkowany przez ZELMER sprzęt gospodarstwa domowego, a także największy producent folii MARMA POLSKIE FOLIE. Oprócz tradycyjnych branż, w Rzeszowie prężnie rozwija się przemysł elektroniczny i informatyczny. ASSECO POLAND S.A. jest obecnie jedną z największych w Europie. W celu stworzenia dogodnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej w Rzeszowie została utworzona Podstrefa SSE EURO-PARK MIELEC. W nowej strefie, zlokalizowanej na terenach firmy WSK - Rzeszów powstało inżynieryjne centrum badawczo-rozwojowe Hamilton Sundstrand. W zakładzie produkowane są silniki lotnicze i podzespoły dla takich firm jak: Airbus, Boeing i Embraer. Kompleks inżynieryjno-produkcyjny Hamilton Sundstrand obejmuje również centrum napraw produktów dostarczanych do ponad 200 linii lotniczych na świecie. Kolejna podstrefa SSE EURO-PARK MIELEC, Rzeszów-Dworzysko zlokalizowana została w dzielnicy Przybyszówka. SSE Rzeszów-Dworzysko ma objąć obszary znajdujące się na terenie gmin Świlcza i Głogów Małopolski. Docelowo w obrębie strefy znajdzie się 450 ha gruntu. W przyszłości w tym rejonie przebiegać będzie droga ekspresowa S19 (skrzyżuje się tutaj z linią kolejową E-30) oraz autostrada A-4. W bliskiej odległości położony jest także Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka. Dzięki doskonałej lokalizacji w strefie już zainwestowała holenderska firma logistyczna Raben. Celem podnoszenia konkurencyjności rzeszowskiej i podkarpackiej gospodarki oraz wdrażania innowacyjnych rozwiązań technologicznych utworzony został Podkarpacki Park Naukowo- -Technologiczny AEROPOLIS (PPNT). Przykładem zainteresowania inwestowaniem w obrębie Parku jest firma MTU Aero Engines Polska, wiodący producent silników lotniczych i podzespołów napędowych dla lotnictwa cywilnego, która otworzyła zakład produkcyjny oraz centrum badawczo-rozwojowe. Kolejni inwestorzy to: Borg Warner Turbo Systems - światowy potentat w produkcji turbosprężarek, Goodrich Aerospace Poland Sp. z o. o. - producent części do samolotów, oferujący swoje usługi producentom silników, liniom lotniczym oraz wojsku, firma VAC AERO Sp. z o. o. - specjalizująca się w działalności usługowej w zakresie lotniczych procesów specjalnych, OPTeam S.A. - doświadczony producent oprogramowania i systemów informatycznych, Heli-One - firma serwisująca helikoptery, McBraida - producent wysokoprecyzyjnych elementów do silników lotniczych oraz innych komponentów dla przemysłu lotniczego, a także wiele innych. W ramach PPN-T został utworzony Inkubator Technologiczny, którego zadaniem jest tworzenie miejsc do prowadzenia działalności gospodarczej dla małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem wysokich technologii z branży lotniczej, informatycznej, elektromaszynowej, biotechnologicznej i chemicznej. Przedsiębiorcy mogą wynająć na korzystnych warunkach pomieszczenia biurowe oraz produkcyjno - usługowe zlokalizowane w budynku Inkubatora, a także skorzystać z dostępnego zaplecza infrastrukturalnego oraz konferencyjnego. Integralną częścią PPNT jest również Preinkubator Akademicki utworzony w celu podnoszenia konkurencyjności gospodarki, wdrażania nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz zarządzania zasobami wiedzy i kapitału.
W 2003 roku, z inicjatywy Zarządu WSK PZL-Rzeszów, zostało powołane do życia Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza. W skład Stowarzyszenia wchodzi 112 członków (maj 2013) przedsiębiorstw i ośrodków naukowo- -badawczych z południowo-wschodniej Polski. Główne cele działalności Stowarzyszenia to tworzenie dogodnych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw przemysłu lotniczego, dalszy rozwój sektora badawczo-rozwojowego w przemyśle lotniczym, przyciąganie nowych inwestorów, a także przekształcenie Polski południowo-wschodniej w jeden z wiodących w Europie regionów lotniczych. Przedsiębiorstwa zrzeszone w Stowarzyszeniu Dolina Lotnicza dostarczają 90% polskiej produkcji w przemyśle lotniczym. Prężnie rozwija się również Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka zrzeszające firmy informatyczne, a także Klaster Poligen skupiający instytucje zajmujące się przetwórstwem tworzyw sztucznych. Rzeszów jako jedyne miasto z Polski został zaproszony do udziału w realizacji projektu Cluster COOP wspierającego współpracę transnarodową pomiędzy klastrami w krajach Europy Środkowej. Przyczyną wyboru Rzeszowa przez Ministerstwo Gospodarki Narodowej Węgier - partnera wiodącego projektu, jest dobra sytuacja gospodarcza miasta, jego dynamiczny rozwój oraz lokalizacja siedzib licznych klastrów w naszym mieście. W ramach projektu powstał jedyny w Polsce Punkt Kontaktowy dla Klastrów, którego celem jest udzielanie bezpośredniej pomocy klastrom, organizacjom klastrowym oraz przedsiębiorcom w zakresie funkcjonowania na arenie międzynarodowej. Wydział Promocji i Współpracy Międzynarodowej Rynek 11, 35-64 Rzeszów tel.: +48 17 87 54 742 faks: +48 17 87 54 747 e-mail: promoffice@erzeszow.pl, www.rzeszow.pl Biuro Rozwoju Miasta Rzeszowa ul. Słowackiego 9 35-060 Rzeszów tel: +48 17 87 54 900 faks: +48 17 87 54 902 e-mail: brmr@erzeszow.pl, www.rzeszow.pl Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS Centrum Zarządzania ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: +48 17 86 76 206 faks: +48 17 85 20 611 e-mail: aeropolis@rarr.rzeszow.pl www.aeropolis.com.pl Centrum Obsługi Inwestora ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: +48 17 85 24 376 faks: +48 17 85 24 374 e-mail: info@rarr.rzeszow.pl www.rarr.rzeszow.pl Inkubator Technologiczny wraz z Centrum Obsługi PPNT Jasionka 954, 36-002 Jasionka tel.: +48 17 77 36 817 faks: +48 17 77 36 820 e-mail: aeropolis@rarr.rzeszow.pl www.aeropolis.com.pl Preinkubator Akademicki PPNT ul. Poznańska 2c, 35-084 Rzeszów tel.: +48 17 85 04 299 faks.: +48 17 85 04 298 Punkt Kontaktowy dla Klastrów ul. Hetmańska 40A 35-045 Rzeszów tel.: +48 17 77 88 270 faks: +48 17 77 88 273 e-mail: info@innpuls.pl, www.innpuls.pl Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego DOLINA LOTNICZA ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: + 48 17 85 01 935, + 48 17 85 01 937 faks: + 48 17 85 01 936 e-mail: info@dolinalotnicza.pl www.dolinalotnicza.pl Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka ul. Sucharskiego 2, 35-225 Rzeszów Biuro Zarządu - Biurowiec ICAM HOUSE ul. Rejtana 1/8, 35-327 Rzeszów tel.: +48 17 85 37 670 e-mail: stowarzyszenie@informatykapodkarpacka.pl www.informatykapodkarpacka.pl Klaster Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych POLIGEN ul. Hetmańska 40A 35-045 Rzeszów tel.: +48 17 77 88 270 faks: +48 17 77 88 273 email: biuro@poligen.pl, www.poligen.pl
RZESZÓW RZESZÓW w rankingach Dynamiczny rozwój miasta potwierdzają wysokie lokaty Rzeszowa w rankingach i konkursach ogólnopolskich. Rzeszów jest jednym z miast w Polsce, gdzie żyje się najlepiej, zgodnie z pierwszym w kraju badaniem lokalnego poziomu rozwoju, zleconym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, w oparciu o analizę Wskaźnika Rozwoju Społecznego HDI (Human Development Index) metody stosowanej przez ONZ, odzwierciedlającej poziom życia w określonych społecznościach. Są w nim uwzględnione nie tylko wskaźniki ekonomiczne, dotyczące średniego poziomu zamożności mieszkańców, ale również dane dotyczące zdrowia mieszkańców, ich długości życia oraz dostępu do edukacji, w tym edukacji przedszkolnej. We wspomnianym raporcie Rzeszów uplasował się tuż za Warszawą, Krakowem i Poznaniem. Kapituła specjalistów z Centrum im. Adama Smitha przyznała Rzeszowowi nagrodę INNOWATOR 2012 w kategorii Najlepiej Zarządzane Miasto. W uzasadnieniu nagrody napisano: za śmiałe i odważne inwestycje podejmowanie w trudnym ekonomicznie czasie, za stałe partnerstwo i uczestnictwo w procesie promocyjnym ściany wschodniej kraju na rzecz polepszenia wizerunku nie tylko miasta, ale i całego regionu, za wprowadzenie sprawnej obsługi mieszkańców poprzez uruchomienie kompleksowych punktów obsługi mieszkańca. Miasto Rzeszów zostało wyróżnione prestiżową nagrodą Zjednoczona Europa, otrzymaną za dynamiczny rozwój miasta i jego bardzo dobre zarządzanie. Nagroda jest przyznawana przez Europejskie Zgromadzenie Biznesu oraz Klub Rektorów Europy z siedzibą w Oxfordzie w Wielkiej Brytanii. Podobną nagrodę jak Rzeszów otrzymało jeszcze 6 innych miast.
po wiedzę i dyplom dorzeszowa Prawdziwym bogactwem Rzeszowa są ludzie młodzi, uczniowie i studenci. Rzeszów to jeden z największych ośrodków akademickich w Polsce. Według ostatnich badań Eurostatu Rzeszów jest liderem w Europie pod względem liczby studentów. Na 1000 mieszkańców przypada aż 353 studentów. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, sześć niepublicznych szkół wyższych oraz Seminarium Duchowne kształcą łącznie ponad 60 tys. studentów na ponad 60 kierunkach. Rzeszowskie uczelnie zapewniają wysoko wykwalifikowaną kadrę naukową oraz nowoczesną bazę lokalowo-techniczną. Młodzi ludzie, studiujący na unikatowych w skali kraju kierunkach kształcenia, mogą liczyć na wiele atrakcyjnych ofert zatrudnienia. Politechnika Rzeszowska kształci na kierunku lotnictwo i kosmonautyka. Uniwersytet Rzeszowski oferuje innowacyjne kierunki kształcenia, m.in. w Centrum Innowacji i Transferu Wiedzy Techniczno-Przyrodniczej oraz w Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii. W Wyższej Szkole Prawa i Administracji znajduje się najnowocześniejsze w Polsce laboratorium kryminalistyki oraz strzelnica elektroniczna. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, to druga w Europie i jedyna w Polsce uczelnia oferująca anglojęzyczne studia na kierunku zarządzanie ruchem lotniskowym. W Centrum Edukacji Międzynarodowej funkcjonuje Laboratorium Przetwarzania Obrazu i Rzeczywistości Wirtualnej wyposażone w jaskinię 3D oraz laboratorium symulujące giełdę. Dla studentów przygotowano dziewięć ścieżek kształcenia w języku angielskim. Szkoły średnie i wyższe uczelnie współpracują z największymi zakładami pracy, m.in.: WSK Rzeszów, UTC Aerospace Systems, MTU, Borg Warner, Asseco Poland, IDEO, które same również dostrzegają potrzebę kształcenia kolejnego pokolenia fachowców. Pomagają uczyć młodzież w zawodach na kierunkach zamawianych, fundują stypendia, a absolwentom gwarantują pracę. Dzięki tej współpracy powstają centra praktycznego kształcenia młodzieży. Na kierunkach technicznych studiuje aż 25% studentów, a co dziesiąty informatyk w Polsce ukończył studia na jednej z rzeszowskich uczelni. RZESZÓW
RZESZÓW AKTYWNY wypoczynek Rzeszów bogaty jest w liczne placówki kulturalne kina, teatry, galerie sztuki i fotografii, domy kultury, muzea. W mieście i okolicy odbywają się imprezy kulturalne i sportowe, z których wiele ma charakter międzynarodowy. Szczególną renomę zyskały m.in.: Festiwal Muzyczny w Łańcucie organizowany przez Filharmonię Podkarpacką; Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych, odbywający się od 1969 roku co trzy lata; Międzynarodowy Festiwal Piosenki Carpathia; Europejski Stadion Kultury prezentujący kulturę wschodniego pogranicza. Teatr im. Wandy Siemaszkowej oraz Teatr Maska przygotowują interesujące programy dla mieszkańców miasta. W Teatrze im. W. Siemaszkowej otwarto w 1997 roku autorską galerię prac światowej sławy artysty teatru i plastyka profesora Józefa Szajny. Z Rzeszowem związanych jest wiele postaci polskiej kultury, m.in.: Wojciech Kilar wybitny współczesny kompozytor; Adam Harasiewicz znakomity pianista; Tadeusz Nalepa ojciec polskiego bluesa; Jerzy Grotowski światowej sławy reżyser i teoretyk teatru; Zdzisław Kozień aktor. Do stałych ekspozycji Muzeum Okręgowego należą m.in.: Galeria Dąmbskich, malarstwo europejskie XVI-XIX w., Malarstwo polskie XVIII-XX w., Historia Rzeszowa, Kamień, brąz, żelazo pradzieje Polski południowo-wschodniej. Muzeum Etnograficzne posiada bogatą kolekcję rzeźby i malarstwa ludowego oraz oryginalne stroje i hafty Rzeszowiaków i Lasowiaków. Z dziejami miasta można zapoznać się w Muzeum Historii Miasta Rzeszowa. Dwa muzea Muzeum Dobranocek dla najmłodszych oraz Muzeum Techniki i Militariów dla miłośników broni i wojskowości powstały w oparciu o prywatne kolekcje. Miło spędzić czas można w licznych restauracjach, pubach i dyskotekach. Romantyczne kawiarenki na rzeszowskim Rynku kuszą zwłaszcza w letnie weekendy, gdy na plenerowej scenie odbywają się koncerty. Znakomitym miejscem wypoczynku są parki i rozległe miejskie tereny zielone z pięknymi rzeźbami, fontannami i placami zabaw. Wzdłuż Wisłoka i przez rezerwat Lisia Góra biegnie ścieżka przyrodnicza im. Prof. Szafera. Można tu podziwiać wiele rzadkich okazów fauny i flory. Amatorzy sportów rowerowych mają do dyspozycji 100 km tras rowerowych. Rzeszowianie chętnie korzystają z parków linowych i urządzeń sportowo-rekreacyjnych, nowoczesnych krytych basenów, licznych kortów tenisowych, ośrodków SPA i położonych nieopodal miasta pól golfowych. Ośrodki jeździeckie oferują naukę jazdy konnej oraz zajęcia z hipoterapii. Miłośnikom sportów zimowych rozrywkę zapewniają pobliskie trasy narciarskie zjazdowe i biegowe, a także sztuczne lodowisko. W Hali Widowiskowo-Sportowej na Podpromiu fani siatkówki, koszykówki i tenisa stołowego, a na Stadionie Miejskim miłośnicy żużla, mogą śledzić zawody w najwyższych klasach rozgrywkowych tych dyscyplin. Rzeszowska siatkówka to 1. miejsce w kraju! Zwiedzanie miasta i okolic umożliwia sześć szlaków turystycznych, pieszych i rowerowych, m.in. ponad 100-kilometrowy szlak dookoła Rzeszowa. Miasto jest bazą wypadową do licznych podkarpackich atrakcji turystycznych, m.in. w: Łańcucie, Leżajsku, Baranowie Sandomierskim, Krośnie, Przemyślu, Krasiczynie, Sanoku. Dzika przyroda Bieszczadów przyciąga miłośników ciszy i spokoju, a największy w Polsce sztuczny zbiornik wodny Jezioro Solińskie żeglarzy. Na Podkarpaciu nie brakuje miejsc dla grzybiarzy i wędkarzy, dla których przygotowane są ośrodki rekreacyjno-wypoczynkowe oraz gospodarstwa agroturystyczne. Czysta woda i powietrze, malownicze krajobrazy, bogactwo historii i kultury to największe atuty tego rejonu.
Urząd Miasta Rzeszowa Rynek 1, 35-064 Rzeszów, tel.: + 48 17 78 89 900, faks: + 48 17 87 54 105 e-mail: umrz@erzeszow.pl, www.rzeszow.pl ISBN 978-83-7667-078-2 Zdjęcia: Tadeusz Poźniak, archiwum Urzędu Miasta Rzeszowa