Egzekucja sądowa i ograniczenie prawa wyboru komornika sądowego Sylwester Bobowski, Kancelaria Prawna Raven
ZAKRES PROPONOWANYCH ZMIAN Aktualne brzmienie przepisu Art. 8. 5. Wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. W przypadku wyboru komornik działa poza obszarem swojego rewiru komorniczego.[ ] 7. Komornik wybrany przez wierzyciela nie może odmówić wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli byłyby prowadzone w obszarze właściwości sądu apelacyjnego obejmującego jego rewir. 8. Komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy. Zaległość tę oblicza się, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu, wyłączając sprawy o egzekucję świadczeń powtarzających się.[ ] Projekt nowelizacji Art. 8. 8. Komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli: a) wpływ spraw do jego kancelarii w roku poprzednim przekroczył 2 000 spraw a w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła 35% b) wpływ spraw do jego kancelarii w roku poprzednim przekroczył 5 000 spraw a w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła 40% Zaległość tę oblicza się, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu, wyłączając sprawy o egzekucję świadczeń powtarzających się. Minimalny próg skuteczności egzekucji w ostatnim roku statystycznym, liczony jest jako odsetek załatwień poprzez wyegzekwowanie świadczenia w odniesieniu do wpływu. 2
PRAWO WYBORU KOMORNIKA Egzekucja - realia gospodarki rynkowej oraz standardy europejskie Wierzyciel planowanie i budowanie strategii działalności gospodarczej Wierzyciel - odzyskanie należności w możliwie krótkim czasie Wierzyciel aktywizacja; wpływ na przebieg postępowania Komornik rozwój kancelarii, inwestycje w nowe technologie Wierzyciel i komornik inicjatywa, forum wymiany informacji i doświadczeń Gospodarka odzyskiwanie należności przepływ płatności Wymiar sprawiedliwości krótsze postępowanie, odformalizowanie procedur, usprawnienie egzekucji 3
SKUTKI DLA WIERZYCIELI Faktyczne pozbawienie prawa wyboru komornika Ograniczenie wolności działalności gospodarczej Utrudnione odzyskiwanie należności Spadek opłacalności zarządzania wierzytelnościami Zahamowanie inwestycji w nowe technologie Utrudnione planowanie działalności przedsiębiorstwa Ograniczenie ochrony interesów majątkowych wierzyciela Wydłużony czas odzyskiwania wierzytelności 4
SKUTKI DLA WIERZYCIELI Brak wpływu na przebieg postępowania Brak wnikliwego zbadania przez komornika majątku dłużnika Mniej sprawna rejestracja i podejmowanie przez komorników czynności w sprawach Mniejsza skuteczność i opłacalność egzekucji Spadek jakości postępowań Utrudniony przepływ informacji Praktycznie brak możliwości współpracy 5
SKUTKI DLA KOMORNIKÓW Powrót do zasady rejonizacji (małe kancelarie rozproszone po całym kraju) Konieczność redukcji zatrudnienia Zniechęcenie do inwestowania w nowe technologie (m.in. informatyczne) Zniechęcenie do rozwijania działalności kancelarii Trudności finansowe konieczność szukania oszczędności Brak wymiany know-how i wzajemnych doświadczeń Bariery hamujące rozwój zawodu komornika 6
SKUTKI DLA KOMORNIKÓW Skuteczność i zaległość kryteria trudne do spełnienia Zniechęcenie do podnoszenia jakości prowadzonych postępowań Zapewniony dopływ spraw bez konieczności większych starań zahamowanie inicjatywy Skupienie na współczynnikach zamiast na prowadzeniu czynności Utrudniony przepływ informacji między komornikiem a wierzycielem 7
SKUTKI DLA DŁUŻNIKÓW I GOSPODARSTW DOMOWYCH Bardziej uciążliwa egzekucja (spłata w ratach powiększa zaległość) zamiast egzekucji zgodnej z art. 799 k.p.c. Większa skala egzekucji z ruchomości i nieruchomości (zamiast np. tylko z wynagrodzenia ) Wzrost cen usług bankowych, telekomunikacyjnych, dostaw mediów skutki odczuwalne dla gospodarstw domowych 8
SKUTKI DLA GOSPODARKI RYNKOWEJ Niekorzystny wpływ na przedsiębiorczość i konkurencyjność gospodarki Reglamentacja rynku Wzrost cen produktów i usług masowych Brak warunkującego postęp elementu konkurencji między komornikami Utrudnione odzyskiwanie należności skutki dla przepływu płatności 9
SKUTKI DLA GOSPODARKI RYNKOWEJ Zahamowanie windykacji wierzytelności masowych Niepewność i możliwa niższa skuteczność egzekucji Obniżenie poziomu organizacji procesów windykacyjnych Krok wstecz - postępowanie egzekucyjne niedostosowane do wymogów gospodarki rynkowej Nieopłacalność ponownej egzekucji 10
SKUTKI DLA WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI Zahamowanie inwestycji w informatyzację i centralizację baz Zahamowanie procesu modernizacji i uproszczenia egzekucji Większy formalizm wydłużenie postępowania Możliwa mniejsza skuteczność egzekucji Spadek jakości postępowań egzekucyjnych 11
SKUTKI DLA BUDŻETU PAŃSTWA Mniejsze zainteresowanie wierzytelnościami na rynku wtórnym - mniejsze wpływy z opłat sądowych i podatku dochodowego Same straty z tytułu mniejszej ilości opłat sądowych mogą być liczone w milionach złotych!!! Wyższe koszty postępowań egzekucyjnych Mniejsze wpływy do budżetu 12
KONSTYTUCYJNOŚĆ Zasady, które nowelizacja może naruszyć Zasada demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP) Zasada sprawiedliwości społecznej Ochrona praw nabytych Ochrona zaufania obywateli do państwa Zasada wolności działalności gospodarczej (art. 20 i 22) Zasada proporcjonalności (art. 31 ust. 3) Zasada równości wobec prawa (art. 32 ust. 1) Sposób naruszenia zasad Dyskryminacja przedsiębiorców zarządzających wierzytelnościami oraz części kancelarii komorników Faktyczne pozbawienie prawa wyboru komornika Nadmierna ingerencja władzy publicznej; arbitralność Brak odniesienia do kryterium konieczności; Utrudnienie planowania działalności gospodarczej Brak wykazania ważnego interesu publicznego; dowolna reglamentacja Ograniczenie swobody działalności gospodarczej (przedsiębiorcy i komornicy) Dyskryminujący charakter zastosowanych kryteriów Różnicowanie ochrony praw majątkowych wierzycieli; zagrożenie dla praw majątkowych komorników 13
ISTNIEJĄCE OGRANICZENIA KONKURENCJI KOMORNIKÓW Ustawa i Kodeks etyki zawodowej Status funkcjonariusza publicznego Brak statusu przedsiębiorcy Brak możliwości zawierania umów z wierzycielem Samorząd zawodowy - odpowiedzialność dyscyplinarna Brak możliwości stosowania reklamy i kierowania oferty Nadzór judykacyjny i administracyjny 14
Dziękujemy za poświęcony czas Zapraszamy do współpracy! Warszawa, 12 grudnia 2014