załącznik do uchwały nr XLIV/710/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 grudnia 2013 r.

załącznik do uchwały nr XLIV/710/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 grudnia 2013 r. Sprawozdanie z realizacji w 2012 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013 Kraków, październik 2013

Opracowano w Departamencie Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Dariusz Madera, Anita Orzeł-Nowak, Danuta Anita Woźniak, Kinga Karbarz, Anna Młynarczyk W opracowaniu wykorzystano następujące źródła: U. Sanak, D. A. Woźniak, A. Młynarczyk: Sprawozdanie z realizacji w 2007 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, sierpień 2008, U. Sanak, D. A. Woźniak, K. Karbarz: Sprawozdanie z realizacji w 2008 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, wrzesień 2009, U. Sanak, D. A. Woźniak, K. Karbarz, A. Młynarczyk: Sprawozdanie z realizacji w 2009 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, lipiec 2010, A.Orzeł-Nowak, D.A.Woźniak, K. Karbarz, A. Młynarczyk: Sprawozdanie z realizacji w 2010 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, lipiec 2011, M. Szwarczyński, A. Orzeł-Nowak, D. A. Woźniak, K. Karbarz, M. Wawrzyńska: Sprawozdanie z realizacji w 2011 roku Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, lipiec 2012. Przy publikowaniu treści zawartych w niniejszym opracowaniu prosimy o podawanie źródła danych Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków tel.+48 12 63 03 202, fax. +48 12 630 35 24 www.malopolskie.pl Departament Zdrowia i Polityki Społecznej ul. Radziwiłłowska 1 e-mail: ps.sekretariat@umwm.pl 2

Spis treści 1 Wprowadzenie... 4 2 Podstawowe dane demograficzno-społeczne dotyczące województwa małopolskiego... 5 3 Realizacja celów operacyjnych Programu w 2012 roku... 7 3.1 Poprawa stanu zdrowia i jakości Ŝycia mieszkańców poprzez opracowywanie i realizację wieloletnich specjalistycznych programów zdrowotnych.... 7 3.2 Rozwój oraz integracja regionalnego systemu ratownictwa medycznego.... 11 3.3 Upowszechnianie zasad zdrowego stylu Ŝycia.... 17 3.4 Poprawa jakości, dostępności, kompleksowości i ciągłości świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów.... 27 3.5 Optymalizacja wykorzystania zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia i globalnych kosztów opieki stacjonarnej... 30 4 Podsumowanie... 36 5 Załącznik. Zestawienie celów operacyjnych MPOZ na lata 2006-2013... 38 3

1 Wprowadzenie Małopolski Program Ochrony Zdrowia jest realizowany począwszy od 2001 roku, kiedy to rozpoczęła się jego pierwsza edycja przewidziana do 2005 roku. W 2006 roku uchwałą nr LI/651/06 Sejmiku Województwa Małopolskiego została przyjęta druga edycja, na lata 2006-2013. Program powstał przy współudziale wszystkich podmiotów zaangaŝowanych w kształtowanie systemu ochrony zdrowia w oparciu o analizę doświadczeń z realizacji poprzedniej edycji, analizę dostępnych danych i rezultaty szerokich konsultacji społecznych. NaleŜy nadmienić, iŝ jego realizacja równieŝ odbywa się dzięki wysiłkom podejmowanym przez wymienione podmioty, co pozwala na systematyczne przybliŝanie rozwiązań funkcjonujących w ochronie zdrowia do zalecanych. Monitorowanie Programu odbywa się przy ścisłej współpracy oraz Ŝyczliwości wielu podmiotów i pozwala na odnotowanie bieŝących zmian zmierzających do realizacji celu strategicznego, jakim jest: Poprawa stanu zdrowia i jakości Ŝycia mieszkańców województwa małopolskiego poprzez oddziaływanie na czynniki kształtujące zdrowie, zmniejszanie róŝnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych oraz podnoszenie jakości i efektywności regionalnego systemu ochrony zdrowia. Przedmiotem monitorowania Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia są mierniki określone dla kaŝdego zadania w zakresie przyjętych 5 celów operacyjnych, słuŝących osiągnięciu wymienionego celu strategicznego (łącznie 67 parametrów). Dane słuŝące opracowaniu niniejszego sprawozdania pochodzą z wielu źródeł i są to: wyniki badań prowadzonych przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego tj.: monitorowanie aktywności stacjonarnych zakładów opieki zdrowotnej w Małopolsce za pomocą arkuszy kontrolnych, począwszy od 1999 roku, monitorowanie Programu autorskim kwestionariuszem adresowanym w latach 2001-2006 do powiatów i miast na prawach powiatu oraz gmin województwa małopolskiego; w roku 2007 wyłączono z badań gminy, z uwagi na niewystarczającą wartość merytoryczną otrzymywanych materiałów, analizy własne opracowywane przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na podstawie dostępnych danych statystycznych uzyskiwanych od instytucji publicznych, a takŝe informacje i analizy uzyskiwane od wszystkich podmiotów współpracujących na rzecz rozwoju systemu ochrony zdrowia w Małopolsce. W pracy nad sprawozdaniem korzystano z Ŝyczliwego wsparcia m.in.: Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, wojewódzkich podmiotów leczniczych, Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, Małopolskiego Kuratora Oświaty, Urzędu Statystycznego w Krakowie, konsultantów wojewódzkich w dziedzinach medycyny, organów administracji rządowej i samorządowej. Informacje zaprezentowane w niniejszym sprawozdaniu dotyczą, w zdecydowanej większości, stanu obowiązującego w 2012 roku. Dane niedostępne w bieŝącym okresie sprawozdawczym (I-III kwartał 4

2013 r.) stosownie oznaczono. Ponadto, naleŝy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe niektóre dane, stanowiące mierniki stanu zdrowia populacji (np. umieralność szczegółowa dane przed weryfikacją opracowane podstawie kart zgonów) są dostępne z dwuletnim i dłuŝszym opóźnieniem (dane opracowane po weryfikacji kart zgonów). Ponadto w trakcie realizacji programu zmienia się równieŝ charakter dostępnych danych, zaplanowanych uprzednio jako mierniki (np. dane dotyczące zatrudnienia w ochronie zdrowia). Jest to wynikiem zmian zachodzących w sposobie zbierania, przetwarzania i formach udostępniania informacji przez instytucje zaufania publicznego. Jednocześnie naleŝy zaznaczyć, Ŝe Program ten, stanowiący perspektywiczne ujęcie celów zdrowotnych do osiągnięcia w przyszłości, zawiera równieŝ mierniki, które mogą być dostępne dopiero w dalszej perspektywie czasowej np.: plany postępowania na wypadek zdarzeń masowych, procedury umoŝliwiające leczenie pacjentów z róŝnych krajów Unii Europejskiej, itp. Natomiast określenie stanu rzeczywistego w zakresie realizacji Programu, jak równieŝ sama realizacja, w duŝej mierze zaleŝą od świadomości jego realizatorów i organów tworzących podmioty lecznicze oraz rzetelności przekazywanych danych. 2 Podstawowe dane demograficzno-społeczne dotyczące województwa małopolskiego W 2012 roku województwo małopolskie liczyło 3 354 077 mieszkańców, w tym 1 626 988 (48,5%) męŝczyzn i 1 727 089 (51,5%) kobiet. Liczba ludności wzrosła o 7 281 osób w stosunku do 2011 roku. Liczba zgonów ogółem wynosiła 30 588 (16 113 męŝczyzn, 14 475 kobiet). Wykres 1. Ruch naturalny ludności w województwie małopolskim, w latach 2006-2012 1. Przyrost naturalny 2010 2011 2012 Polska 0,9 0,3 0,0 Małopolska 2,2 1,7 1,4 Tabela 1. Przyrost naturalny na 1 000 ludności w Polsce i w Małopolsce, w latach 2010-2012 2. Przyrost naturalny w Małopolsce, w 2012 roku wynosił 1,4 na 1 000 ludności. Gęstość zaludnienia wynosiła 221 osób na km 2. W miastach mieszkało 1 639 330 (48,9 %) osób, a tereny wiejskie 1 oprac. własne na podstawie źródła Lokalnego Banku Danych Urzędu Statystycznego w Krakowie 2 oprac. własne na podstawie źródła Lokalnego Banku Danych Urzędu Statystycznego w Krakowie 5

zamieszkiwało 1 714 747 (51,1%) osób. W ogólnej strukturze ludności w 2012 roku, odsetek mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym wynosił 19,4%, w wieku produkcyjnym 63,4%, w wieku poprodukcyjnym 17,3%. W ciągu ostatnich lat obserwowano wzrost liczebności populacji Małopolski. Wykres 2. Liczba ludności w województwie małopolskim, w latach 2006-2012 3. Wskaźnik przeciętnego dalszego trwania Ŝycia dla męŝczyzn w Małopolsce wynosił 74 lata (w Polsce 72,7), a dla kobiet w Małopolsce 81,9 (w Polsce 81). Dalsze przeciętne trwanie Ŝycia wolno aczkolwiek systematycznie ulega wydłuŝeniu. W Małopolsce wartości są wyŝsze niŝ średnia dla Polski. Przeciętne dalsze trwanie Ŝycia męŝczyzny w Polsce jest krótsze od Ŝycia kobiety o około 8,3 lata, dalsze trwanie Ŝycia męŝczyzny w Małopolsce jest krótsze od Ŝycia kobiety o około 7,9 lat. Wykres 3. Przeciętne dalsze trwanie Ŝycia w Polsce i w Małopolsce, w latach 2010-2012 4. 3 oprac. własne na podstawie źródła Lokalnego Banku Danych Urzędu Statystycznego w Krakowie 4 oprac. własne na podst. tablic trwania Ŝycia GUS 6

3 Realizacja celów operacyjnych Programu w 2012 roku 3.1 Poprawa stanu zdrowia i jakości Ŝycia mieszkańców poprzez opracowywanie i realizację wieloletnich specjalistycznych programów zdrowotnych. Niniejszy cel operacyjny dotyczy opracowania i realizacji programów specjalistycznych, które miałyby wytyczać ramowe kierunki rozwoju danej dziedziny w ochronie zdrowia np.: w zakresie chorób układu krąŝenia, chorób nowotworowych i innych stanowiących podstawowe problemy epidemiologiczne w Małopolsce. Autorami i jednocześnie realizatorami tych szczegółowych programów specjalistycznych powinny być przede wszystkim środowiska powołane do kreowania rozwoju poszczególnych dziedzin medycyny tj.: konsultanci wojewódzcy, grupy ekspertów, towarzystwa naukowe, zarządzający zakładami opieki zdrowotnej, zwłaszcza szpitalami, samorządy róŝnego szczebla, dla których programy mają być podstawą do podejmowania decyzji organizacyjnych, finansowych i inwestycyjnych w zakresie ochrony zdrowia, a których kompetencje w tym zakresie wynikają z zapisów ustawowych, publiczny płatnik, dla którego programy mają stanowić jedną z wytycznych w procesie kontraktowania usług zdrowotnych, stowarzyszenia fundacje i inne organizacje działające na rzecz promocji zdrowia oraz prewencji schorzeń 5. W 2012 r. pozytywne opinie Agencji Oceny Technologii Medycznych uzyskały dwa programy powstałe w 2011 roku z inicjatywy Województwa Małopolskiego tj,: wieloletnie programy ukierunkowane edukację prozdrowotną i wczesne wykrywanie schorzeń tj.: Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krąŝenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego (autor prof. dr hab. med. Piotr Podolec konsultant wojewódzki w dziedzinie kardiologii) oraz Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce (autor dr hab. n. med. Krzysztof Krzemieniecki konsultant wojewódzki w dziedzinie onkologii klinicznej). Wymienione programy wraz z kolejnym pn. Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego (autor dr n. med. Krzysztof Walczewski konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii), były realizowane w wersji pilotaŝowej. Ponadto kontynuowano wieloletnie programy profilaktyczne mające na celu wczesne wykrycie schorzeń o istotnym znaczeniu społecznym w zakresie kardiologii i onkologii realizowane przez wojewódzkie podmioty lecznicze tj.: Wczesna prewencja i profilaktyka choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu z zastosowaniem nowoczesnych metod diagnostycznych, Wczesna prewencja i profilaktyka nowotworów złośliwych sutka i jajnika u osób obciąŝonych genetycznie z zastosowaniem diagnostyki molekularnej, Edukacyjno-profilaktyczny program wczesnego wykrywania stanów przedczerniakowych i czerniaka skóry oraz kontynuowano zadania z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia dotyczące szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom dla dzieci z domów dziecka oraz ze Ŝłobków spoza terenu Miasta Krakowa. 5 Małopolski Program Ochrony Zdrowia na lata 2006-2013, ss. 32-33 7

Obserwacje prowadzone przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego pozwalają na stwierdzenie, Ŝe jednostki samorządu terytorialnego róŝnego szczebla niechętnie podejmują inicjatywę opracowania tego rodzaju strategii zdrowotnych, pomimo obowiązujących od wielu lat regulacji prawnych obligujących do podejmowania tego rodzaju działań. W 2012 roku na terenie Małopolski, wśród starostw powiatowych i miast na prawach powiatu 7 z nich wykazało, Ŝe posiada dokument programowy dla realizacji zadań własnych z zakresu ochrony zdrowia 6. zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 określony w Programach i inicjatywy podejmowane w ramach realizacji wymienionych programów opisywane są w odrębnych dokumentach zgodnie z wytycznymi poszczególnych programów), Małopolski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2008-2013 7 (poprzednio Małopolski Program Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom 2004-2007) podpisano 9 umów w ramach otwartego konkursu ofert na łączną kwotę 140 000 zł celem realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe w dziedzinie profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom, w tym 4 projekty uzyskały dotację w ramach działań z obszaru przeciwdziałania problemom alkoholowym na kwotę 88 100 zł, przekazano środki finansowe w kwocie 605 000 zł na działalność Wojewódzkiego Ośrodka Terapii UzaleŜnień i WspółuzaleŜnienia w Krakowie, zakupiono dla Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie na łączną kwotę 251 566 zł urządzenia jednorazowego uŝytku do wstępnego wykrywania alkoholu i substancji psychoaktywnych, w tym 360 000 szt. jednorazowych ustników do urządzeń badających zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, udzielono pomocy finansowej w kwocie 40 000 zł dla powiatu wadowickiego z przeznaczeniem na modernizację pomieszczeń i doposaŝenie obiektu w Radoczy k/wadowic, w którym powiat uruchomił Ośrodek Interwencji Kryzysowej, zorganizowano we współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dwie Szkoleniowe Konferencje Profilaktyczne pn. Przeciwdziałanie niepoŝądanym zachowaniom w szkole oraz Profilaktyka zachowań problemowych/ryzykownych młodzieŝy jak ocenić jakość szkolnych programów profilaktycznych, zorganizowano we współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii UzaleŜnień i WspółuzaleŜnienia w Krakowie Naradę Pełnomocników ds. UzaleŜnień powołanych przez Wójtów, Burmistrzów, Prezydentów Miast z terenu Województwa Małopolskiego, wydatkowano 16 475 zł, zakupiono materiały edukacyjne zaproponowane przez Krakowską 6 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu 7 uchwała nr XVII/220/08 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie uchwalenia Małopolskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2008-2013 8

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 Akademię Profilaktyki (ulotki, broszury oraz plakaty o róŝnorodnej tematyce m.in.: Dziesięć prostych pytań, Mity o alkoholu, Alkohol powoduje straty, Alkohol zabiera młodość i inne), materiały zostały rozdysponowane wśród Pełnomocników Gminnych ds. UzaleŜnień, w 2012 r. wysokość środków wydatkowanych przez samorząd województwa na realizację zadań w ramach Małopolskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2008-2013 wyniosła 959 342,07 zł, Małopolski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013 8 (poprzednio Małopolski Program Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom 2004-2007) podpisano 9 umów w ramach otwartego konkursu ofert na łączną kwotę 140 000 zł, celem realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe w dziedzinie profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom, w tym 5 projektów uzyskało dotację w ramach działań z obszaru przeciwdziałania narkomanii na kwotę 51 900 zł, przekazano środki finansowe w kwocie 61 100 zł na realizację zadań Eksperta Wojewódzkiego ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego, zakupiono dla Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie na łączną kwotę 251 566 zł urządzenia jednorazowego uŝytku do wstępnego wykrywania alkoholu i substancji psychoaktywnych, w tym 4 100 szt. odczynników techniki kryminalistycznej do wstępnej identyfikacji środków odurzających i substancji psychotropowych, stanowiące materiały uzupełniające do zestawów walizkowych NARKO 2 oraz 1000 szt. narkotestów urządzeń jednorazowego uŝytku do wstępnego wykrywania w ślinie środków działających podobnie do alkoholu, przygotowano materiał telewizyjny dotyczący leczenia uzaleŝnień w województwie małopolskim w programie edukacyjno-informacyjnym, emitowanym na antenie TVP Kraków w Magazynie Medycznym pn. Leczenie uzaleŝnień dzieci i młodzieŝy w Małopolsce, w którym zaprezentowano Ośrodek Terapii UzaleŜnień Dzieci i MłodzieŜy w JeŜówce, wydatkowano 8 000 zł, zorganizowano we współpracy z Ekspertem Wojewódzkim ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego wizytę studyjną dla kadry kierowniczej Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu województwa małopolskiego w Ośrodku Terapii UzaleŜnień Dzieci i MłodzieŜy w JeŜówce, przedstawiono funkcjonowanie Ośrodka oraz współpracę 8 uchwała nr XVII/219/08 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie uchwalenia Małopolskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013 9

Małopolski Program Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2010-2013 9 zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 z Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie, Województwo Małopolskie wzięło udział w dwóch ogólnopolskich kampaniach społecznych: FAIR PLAY Gram fair, uŝywam prezerwatyw poprzez dystrybucję materiałów kampanijnych, zamieszczenie informacji na stronie internetowej oraz współpracę z lokalnymi mediami oraz Narkotyki? Na co mi to. Odleć z nami, nie z narkotykami, skierowanej do ludzi młodych w wieku 14-18 lat, ich rodziców, opiekunów oraz wszystkich osób mających kontakt z młodzieŝą, opracowano raport z realizacji w 2012 r. Małopolskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013, który został przedłoŝony w dniu 25 marca 2013 r. Sejmikowi Województwa Małopolskiego, w 2012 r. wysokość środków wydatkowanych przez samorząd województwa na realizację zadań w ramach Małopolskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013 wyniosła 249 200,20 zł, Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2013 10 Inne szczegółowe opracowania specjalistyczne określony w Programach i inicjatywy podejmowane w ramach realizacji wymienionych programów opisywane są w odrębnych dokumentach zgodnie z wytycznymi poszczególnych programów), sposób realizacji został określony w dokumentach szczegółowych zakończono zadanie pn. Ośrodek Onkologiczny Szpitala Specjalistycznego im. J. Śniadeckiego w Nowym Sączu wraz z przebudową pomieszczeń oraz zakupem wyposaŝenia dla potrzeb Bloku Operacyjnego - Indykatywny Plan Inwestycyjny MRPO, w 2012 r. wydatkowano 4 109 846 zł z funduszy UE (MRPO) oraz ze środków własnych szpitala, ze środków WM 8 025 712 zł, Ośrodek wymaga dalszego wyposaŝenia w 2013 r. dla uzyskania pełnych moŝliwości terapeutycznych ze środków Województwa Małopolskiego oraz Ministerstwa Zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób Nowotworowych zadanie pn. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce - DoposaŜenie i modernizacja zakładów radioterapii, utworzono elektroniczny system usług dla pacjentów Szpitala Specjalistycznego im. dr J. Babińskiego w Krakowie w ramach działania 1.2 MRPO, kwota przyznana Szpitalowi im. dra J. Babińskiego wynosiła 987 500 zł, kontynuowano opracowywanie załoŝeń do Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego do 2020 r. w zakresie zagadnień dotyczących obszaru zdrowia, czego wynikiem było przygotowanie projektu Programu strategicznego ochrony zdrowia, pozytywne opinie AOTM uzyskały 2 projekty wieloletnich programów 9 uchwała nr 848/10 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 20 lipca 2010 r. w sprawie przyjęcia Małopolskiego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2010-2013 10 uchwała nr 1262/11 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przyjęcia Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 10

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 zdrowotnych, których autorami są konsultant wojewódzki w dziedzinie kardiologii oraz konsultant wojewódzki w dziedzinie onkologii klinicznej, został opracowany kolejny wieloletni program zdrowotny, którego autorem jest konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii, 3.2 Rozwój oraz integracja regionalnego systemu ratownictwa medycznego. Zadania z zakresu ratownictwa medycznego są ściśle sprecyzowane w ustawie z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Planowanie, organizowanie, koordynowanie systemu oraz nadzór nad systemem na terenie województwa jest zadaniem wojewody. Zgodnie z art. 21 wymienionej ustawy obowiązuje Wojewódzki plan działania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego dostępny na stronie internetowej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego pod adresem: http://www.wrotamalopolska.uw.gov.pl-bip-administracja-programy. Dokument ten zawiera podstawowe dane z zakresu systemu ratownictwa medycznego w województwie i planowanych działań oraz niezbędne załączniki wymagane do omawianych zagadnień. Plan jest podstawą do zawierania przez dyrektorów oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia umów dotyczących wykonywania medycznych czynności ratunkowych. W 2012 roku, w Małopolsce 20 szpitalnych oddziałów ratunkowych dysponowało kontraktem z publicznym płatnikiem świadczeń zdrowotnych. Ponadto działało 109,5 zespołów ratownictwa medycznego, w tym 65,5 typu podstawowego oraz 44 typu specjalistycznego. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie medycyny ratunkowej zwraca uwagę, Ŝe nagminne staje się wykorzystywanie szpitalnych oddziałów ratunkowych przez chorych i lekarzy poz do konsultacji i leczenia przypadków przewlekłych schorzeń (nawet do 80%). W ciągu 2012 r. nastąpiło dalsze rozśrodkowanie ambulansów (6 nowych miejsc stacjonowania), dostosowano rejony operacyjne do sytuacji po likwidacji SOR w Szpitalu MSWiA 11. W 2012 roku, kontynuowano rozpoczętą w 2011 roku budowę Centrum Urazowego Medycyny Ratunkowej i Katastrof w strukturze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 podjęcie inicjatywy w celu nawiązania współpracy z jednostkami ochrony zdrowia realizującymi Wzmocnienie współpracy oraz koordynacja działań podmiotów biorących udział w akcjach ratunkowych akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych koordynuje na miejscu zdarzenia wyznaczony przez dyspozytora medycznego kierujący 11 sprawozdanie z pracy konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej za 2012 rok, ss. 1-5 11

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 zadania związane z ratownictwem medycznym oraz NFZ, organizacja spotkań słuŝących wypracowaniu wspólnej strategii, (członek zespołu ratownictwa medycznego), jeŝeli rozmiary zdarzenia przekraczają moŝliwości jednego dysponenta zespołów ratownictwa medycznego i wymagają uŝycia jednostek systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego działających na terenie więcej niŝ jednego rejonu operacyjnego, koordynację działań jednostek systemu przejmuje lekarz koordynator ratownictwa medycznego pełniący dyŝur całodobowy w Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego (WCZK, począwszy od stycznia 2007 r., 7 lekarzy); od 2010 roku katalog informacji przekazywanych przez dyspozytorów medycznych lekarzowi koordynatorowi ratownictwa medycznego, został zastąpiony stosowną aplikacją informatyczną słuŝącą gromadzeniu danych; Wojewoda Małopolski zawarł porozumienie z Fundacją R 2 na mocy, którego udzielana była kwalifikowana pierwsza pomoc medyczna osobom w stanie zagroŝenia Ŝycia na terenie Miasta i Gminy Kraków, w okresie od 15 kwietnia do 15 października 2012 r. 12, realizowany był projekt Budowa zintegrowanych systemów informatycznych do zarządzania i monitoringu satelitarnego w Małopolsce Indykatywny Plan Inwestycyjny MRPO, który jest współfinansowany z EFRR w ramach MRPO na lata 2007-2013, w partnerstwie pomiędzy Województwem Małopolskim Liderem Projektu i Partnerami Projektu tj.: 20 jednostkami ochrony zdrowia z obszaru województwa małopolskiego, Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (TOPR), Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (GOPR) Grupa Podhalańska, projekt ma na celu utworzenie zintegrowanego systemu informatycznego do zarządzania i monitoringu wszystkich zasobów w jednostkach publicznych na poziomie starostw powiatowych obejmujących publiczne pogotowia ratunkowe przy szpitalach lub samodzielnie działające pogotowia wraz z satelitarnym pozycjonowaniem wszystkich pojazdów, przekazywaniem informacji pomiędzy pogotowiami Uzupełnienie oraz optymalizacja rozmieszczenia zasobów systemu państwowego ratownictwa medycznego na terenie województwa małopolskiego dostosowanie rozmieszczenia oraz liczby zasobów (w tym ambulansów) do rzeczywistych potrzeb, poprawa stanu technicznego ambulansów oraz sprzętu ratunkowego, uruchomienie przewidzianego w systemie w zakresie danych niezbędnych dla systemu, na terenie Małopolski w 2012 roku 20 szpitalnych oddziałów ratunkowych (SOR) dysponowało kontraktem z publicznym płatnikiem świadczeń zdrowotnych (aneks tabela 2) 13, liczba zespołów ratownictwa medycznego 109,5 (aneks tabela 3), ponadto funkcjonuje 1 lotniczy Zespół Ratownictwa Medycznego, 12 wg danych Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego 13 sprawozdanie z pracy konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej za 2012 rok, ss. 1-5 12

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 szpitalnego oddziału ratunkowego w Wadowicach, dalsza instytucjonalizacja ośrodków referencyjnych dla leczenia głównych zagroŝeń Ŝycia i zdrowia, z miejscem stacjonowania w Krakowie-Balicach, w województwie małopolskim działało jedno Wojewódzkie Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Krakowie, w 2012 roku obejmowało swoim zasięgiem działania miasto Kraków oraz powiaty: krakowski, miechowski, myślenicki, olkuski, wielicki, suski, chrzanowski, wadowicki, oświęcimski, proszowicki, dla pozostałego obszaru zadania CPR były realizowane przez jednostki organizacyjne w powiatach na mocy porozumień z komendami miejskimi i powiatowymi PSP, Policji i Pogotowiem Ratunkowym w Olkuszu; podpisane porozumienia pomiędzy wymienionymi jednostkami organizacyjnymi a Wojewodą Małopolskim dotyczą powierzenia realizacji zadania w postaci przyjmowania zgłoszeń z numeru alarmowego 112 i kierowania tych zgłoszeń do właściwej jednostki Policji, Państwowej StraŜy PoŜarnej i Pogotowia Ratunkowego, (aneks tabela 4), szczegółowo parametry dotyczące czasu dotarcia na miejsce zdarzenia (określone w art. 24 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym), kształtują się następująco: mediana czasu dotarcia w skali miesiąca nie większa niŝ 8 min. w mieście powyŝej 10 tys. mieszkańców i 15 minut poza miastem powyŝej 10 tys. mieszkańców; trzeci kwartyl czasu dotarcia w skali kaŝdego miesiąca nie większy niŝ 12 min. w mieście powyŝej 10 tys. mieszkańców i 20 min. poza miastem powyŝej 10 tys. mieszkańców i 20 minut poza miastem powyŝej 10 tys. mieszkańców; maksymalny czas dotarcia nie dłuŝszy niŝ 15 min. w mieście powyŝej 10 tys. mieszkańców i 20 min. poza miastem powyŝej 10 tys. mieszkańców prowadzony jest szczegółowy monitoring i analizowane są comiesięczne dane 14, szczegółowe dane w tym zakresie dostępne są w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego MUW oraz Wydziale Polityki Społecznej MUW, ogółem w szpitalach funkcjonowały następujące miejsca szczególnego przeznaczenia (izolatki, miejsca w prosektoriach, itp.): 89 miejsc w izolatkach, 270 miejsc w prosektoriach, 272 inne miejsca WdroŜenie oraz doskonalenie systemu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych na kontynuacja prac związanych z tworzeniem planów zabezpieczenia medycznych odosobnienia 15, od 2006 r. funkcjonuje Małopolski System Pozycjonowania Precyzyjnego 16 wykorzystywany przez Krakowskie Pogotowie Ratunkowe, pozwalający na 14 na podstawie danych Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie 15 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 16 http://www.gps.malopolska.pl 13

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 działań ratowniczych na wypadek zdarzeń masowych m.in.: opracowanie oraz wdroŝenie odpowiednich procedur medycznych przez jednostki, utworzenie sieci telemedycznej łączącej wszystkie jednostki systemu, wypadek zdarzeń masowych (w tym specyficznych dla Małopolski np.: lawiny, powodzie) Zwiększenie oraz dostosowanie środków finansowych do rzeczywistych potrzeb systemu ratownictwa medycznego Intensyfikacja szkolenia zasobów kadrowych regionalnego systemu ratownictwa medycznego oraz wolontariuszy, pracowników słuŝb drogowych, policji, innych słuŝb publicznych. Edukacja dzieci i młodzieŝy w ramach systemu przedszkolnego i szkolnego Zwiększenie dostępu opinii publicznej do informacji na temat funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego oraz podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców regionu w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej dostosowanie sposobu kontraktowania do rzeczywistych potrzeb, organizacja i udział w szkoleniach, organizowanie kampanii informacyjnych, przygotowanie materiałów informacyjnych, generowanie przez system poprawek RTK/DGPS w róŝnych dziedzinach m. in. systemów wspomagających działania wyjazdowych słuŝb ratunkowych, powiaty i miasta na prawach powiatu potwierdziły, Ŝe na ich terenie odbyło się 48 róŝnego rodzaju ćwiczeń natomiast wojewódzkie jednostki organizacyjne potwierdziły odbycie 4 ćwiczeń w zakresie prowadzenia działań ratowniczych w przypadku zdarzeń masowych 17, Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia zaangaŝował na potrzeby ratownictwa medycznego dla zespołów typu P (podstawowy) 72 928 440,00 zł oraz dla zespołów typu S (specjalistyczny) 65 427 454,00 zł 18, istotną rolę w kształceniu podyplomowym z zakresu ratownictwa medycznego odgrywa Instytut Ratownictwa Medycznego, przeprowadzono 20 kursów róŝnego rodzaju dla 1 582 osób naleŝących do szerokiego grona odbiorców 19, w Małopolsce było 65 lekarzy specjalistów w zakresie medycyny ratunkowej, w trakcie specjalizacji 63 osoby 20 oraz 173 specjalistów pielęgniarstwa ratunkowego 21, organizację kampanii informacyjnych potwierdziło 16 powiatów i miast na prawach powiatu 100 akcji o zasięgu lokalnym, wśród wojewódzkich podmiotów 6 jednostek potwierdziło zorganizowanie 83 tego rodzaju przedsięwzięć, materiały informacyjne w zakresie ratownictwa medycznego tj.: Wojewódzki plan działania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, informacje nt. zasad udzielania pierwszej pomocy, korzystania z systemu, rozmieszczenie automatycznych defibrylatorów itp. dostępne są na stronach internetowych; powiaty i miasta na prawach powiatu rozpowszechniły 124 sztuki materiałów informacyjnych z zakresu ratownictwa medycznego, w tym równieŝ strony internetowe, a wojewódzkie sp zoz rozpowszechniły 2 411 sztuk materiałów 22, 17 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 18 na podstawie danych MOW NFZ 19 na podstawie danych Medycyny Praktycznej i Instytutu Ratownictwa Medycznego w Krakowie 20 sprawozdanie z pracy konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej za 2012 r. s. 3 21 na podstawie danych Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i PołoŜnych w Warszawie 22 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 14

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 zawieranie umów o wzajemnej współpracy z regionami partnerskimi województwa małopolskiego, Wymiana doświadczeń w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego z partnerami zagranicznymi wśród powiatów i miast na prawach powiatu 5 potwierdziło wymianę doświadczeń z partnerami zagranicznymi i 2 zawarte umowy, wojewódzkie podmioty nie posiadały zawartych umów 23, Tabela 2. Szpitalne oddziały ratunkowe na terenie województwa małopolskiego posiadające kontrakty z NFZ w 2012 r. 24. Lp. Nazwa podmiotu 1. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy w Bochni 2. Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej im. L. Rydygiera w Brzesku 3. Szpital Powiatowy w Chrzanowie 4. Szpital Specjalistyczny im. H. Klimontowicza w Gorlicach 5. 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie 6. Szpital Uniwersytecki w Krakowie 7. Szpital Specjalistyczny im. Stefana śeromskiego w Krakowie 8. Szpital Miejski Specjalistyczny im. G. Narutowicza w Krakowie 9. Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera Sp. z o.o. w Krakowie 10. Szpital Powiatowy w Limanowej 11. Szpital św. Anny w Miechowie 12. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Myślenicach 13. Szpital Specjalistyczny im. J. Śniadeckiego w Nowym Sączu 14. Podhalański Szpital Specjalistyczny im. J. Pawła II w Nowym Targu 15. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Nowy Szpital w Olkuszu 16. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu 17. Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej 18. Szpital Wojewódzki św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie 19. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach 20. Szpital Powiatowy im. T. Chałubińskiego w Zakopanem 23 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 24 na podstawie danych Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie 15

Tabela 3. Liczba i rozmieszczenie zespołów ratownictwa medycznego na terenie województwa małopolskiego w 2012 r. 25. Nr rejonu operacyjnego Nazwa rejonu operacyjnego Zespoły Ratownictwa Medycznego razem liczba ZRM Typu S Typu P Rejon 1201 bocheński 4 2 2 Rejon 1202 brzeski 4 2 2 Rejon 1203 chrzanowski 4 1 3 Rejon 1204 dąbrowski 2 1 1 Rejon 1205 gorlicki 4 1 3 Rejon 1206 krakowsko-wielicki 29 14 15 Rejon 1207 limanowski 4 2 2 Rejon 1208 miechowski 2 1 1 Rejon 1209 myślenicki 3 1 2 Rejon 1210 wielicki 2 1 1 Rejon 1211 nowosądecki 9 3 6 Rejon 1212 nowotarsko-myślenicko-tatrzański 8 3 5 Rejon 1213 olkuski 4 2 2 Rejon 1214 oświęcimski 4,5 1 3,5 Rejon 1215 proszowicko-krakowski 3 1 2 Rejon 1216 skawiński 2 1 1 Rejon 1217 suski 3 1 2 Rejon 1218 tarnowski 10 3 7 Rejon 1219 wadowicki 5 2 3 Rejon 1220 tatrzański 3 1 2 Ogółem 109,5 44 65,5 uwaga: 2 ZRM typu P funkcjonowały w okresie od 1 do 30 czerwca 2012 r., 0,5 ZRM typu S funkcjonował od 1 lipca do 30 września 2012 r., 0,5 ZRM typu P funkcjonował od 1 listopada do 31 grudnia 2012 r. 25 na podstawie danych Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie 16

Tabela 4. Dane ogólne w zakresie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w Małopolsce, w 2012 r. 26. Jednostka Liczba zespoły ratownictwa medycznego S - 44, P 65,5 śmigłowce 1 stanowiska dyspozytorskie 18 szpitalne oddziały ratunkowe posiadające kontrakt 20 centrum powiadamiania ratunkowego 1 3.3 Upowszechnianie zasad zdrowego stylu Ŝycia. Upowszechnianie zasad zdrowego stylu Ŝycia spoczywa na bardzo wielu podmiotach między innymi na: jednostkach samorządu terytorialnego, Narodowym Funduszu Zdrowia oraz innych słuŝbach publicznych, placówkach edukacyjnych, samorządach zawodów medycznych, towarzystwach naukowych. zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 realizowanie wieloletnich programów populacyjnych (z dającymi się oszacować rezultatami) w zakresie schorzeń cywilizacyjnych, np. choroby układu krąŝenia, choroby nowotworowe, itp., współpraca z NFZ oraz gminami, starostwami i miastami na prawach powiatów w zakresie finansowania programów, zwiększanie nakładów finansowych na programy zdrowotne, realizacja programów edukacji zdrowotnej dla róŝnych grup wiekowych, mających na celu upowszechnianie wiedzy o głównych uwarunkowaniach zdrowia, Opracowanie i wdroŝenie długofalowych, wieloletnich programów zdrowotnych profilaktycznych i edukacji zdrowotnej upowszechniających zdrowy styl Ŝycia od 2008 roku kwartalne zestawienia dotyczące realizowanych programów zdrowotnych, zbierane zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.) zostały zastąpione rocznymi, co w pewnym stopniu poprawiło ich czytelność, analiza uzyskanego materiału upowaŝnia do stwierdzenia, Ŝe zbieranie tego rodzaju danych stwarza duŝe trudności podmiotom zobowiązanym do przekazywania informacji, a ich przydatność dla potrzeb niniejszego sprawozdania nie pełni zasadniczej roli; z prowadzonych badań własnych wynika, Ŝe działania podejmowane przez samorządy związane z realizacją programów profilaktycznych i promocji zdrowia, dotyczą najczęściej profilaktyki chorób nowotworowych raka szyjki macicy i raka sutka, propagowania zdrowego stylu Ŝycia, profilaktyki antyalkoholowej itp. (zakres tematyczny realizowanych programów i liczba uczestników aneks wykresy 4 i 5), wysokość środków przekazanych na programy profilaktyki i promocji zdrowia w 2012 roku z budŝetów powiatów i miast na prawach powiatu 26 na podstawie danych Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie 17

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 wyniosła 3 435 065 zł, z budŝetu Województwa Małopolskiego 1 000 000,00 zł (aneks tabela 5), liczba wykrytych zmian i ciągłość opieki - przypadki wymagające pogłębionej diagnostyki i leczenia kierowane są do dalszego postępowania w ramach świadczeń finansowanych ze środków publicznych, liczba zgonów w 2012 roku ogółem wyniosła 30 588 27, umieralność szczegółowa (ostatnie dostępne dane z 2011 r.) np. z powodu chorób układu krąŝenia dotyczyła blisko połowy zgonów (aneks wykres 6), Małopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny oraz powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne realizowały programy edukacyjne na poziomie krajowym, wojewódzkim oraz w ramach profilaktyki chorób zakaźnych i niezakaźnych np.: Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce cele i zadania na lata 2010-2013 poprzez programy edukacyjne: Czyste powietrze wokół nas, Nie pal przy mnie proszę, Znajdź właściwe rozwiązanie, kontynuowano rozpoczętą w 2011 r. realizację ogólnopolskiego projektu pn. OdświeŜamy nasze miasta. TOB3CIT, jednym z sygnatariuszy listu intencyjnego w sprawie wspierania realizacji przedmiotowego projektu, jest równieŝ Województwo Małopolskie, podjęto wojewódzką kampanię społeczną Małopolska wolna od dymu tytoniowego i szereg innych działań opisanych w corocznej informacji Małopolskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego pn. Stan sanitarny Małopolski w 2012 r., kontynuowano projekt pn. Najzdrowszy Powiat Europy 28 ; Małopolski Kurator Oświaty poprzez placówki edukacyjne realizuje zajęcia edukacyjne, udział w konkursach oraz zajęcia z wychowania fizycznego dla uczniów objętych obowiązkiem szkolnym, kreuje rozwój mody na sport i zdrowe formy wypoczynku, jednocześnie inicjuje współpracę wyŝszych uczelni ze szkołami w zakresie badań naukowych nad stanem zdrowia dzieci i młodzieŝy, Popularyzacja osiągnięć na rzecz promocji zdrowia organizowanie konferencji, seminariów upowszechniających działania na rzecz promocji zdrowia, przygotowywanie materiałów informacyjnych, corocznie odbywają się liczne konferencje i seminaria poświęcone tematyce zdrowotnej, co potwierdzają badane podmioty, wśród powiatów i miast na prawach powiatu 11 potwierdziło, Ŝe popularyzowało osiągnięcia na rzecz promocji zdrowia, a liczbę uczestników konferencji oszacowało łącznie na około 1 832 osoby, wśród wojewódzkich sp zoz - 12 potwierdziło 27 wg danych uzyskanych z Urzędu Statystycznego w Krakowie (dane przed weryfikacją tzn. na podst. kart zgonu, dostępne z opóźnieniem) 28 na podstawie informacji składanej przez Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego Sejmikowi Województwa Małopolskiego zgodnie z art. 12a ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn. z 2006 r. Dz. U. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.), ss.127-145 18

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 tego rodzaju działania, a liczbę uczestników konferencji określiło łącznie na około 3 318 osób 29, z inicjatywy Województwa Małopolskiego odbyła się konferencja o zasięgu regionalnym pn. Promujmy profilaktykę i leczenie chorób nowotworowych oraz we współpracy z Fundacją Wygrajmy śycie debata pn. Walka z nowotworem prostaty w województwie małopolskim oraz Profilaktyka chorób zakaźnych Szczepienia ochronne jako istotny element samorządowych programów zdrowotnych w województwie małopolskim, odbył się równieŝ II Małopolski Dzień Nerek, Małopolski Kurator Oświaty zorganizował 6 konferencji i 4 seminaria popularyzujące działania na rzecz promocji zdrowia, powiaty i miasta na prawach powiatu oceniły łącznie liczbę wydanych materiałów promocyjnych na około 6 363, a wojewódzkie sp zoz określiły łącznie liczbę wydanych materiałów promocyjnych na około 6 965 (ulotek, plakatów) 30, Poprawa dostępu do bazy sportowo-rekreacyjnej rozwój bazy sportowo rekreacyjnej w województwie, kreowanie mody na sport, wspieranie stowarzyszeń kultury fizycznej, liczba obiektów sportowych tj.: kryte pływalnie, hale sportowe, małe hale sportowe i sale gimnastyczne utrzymuje się na stałym poziomie (aneks wykresy 7 A-D); w związku realizacją od 2008 roku nowego zadania Moje Boisko Orlik 2012, w ramach pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego z budŝetu Województwa Małopolskiego, w 2012 roku powstało 28 kompleksów sportowych, co w sposób zasadniczy poprawiło dostępność do tego rodzaju obiektów sportowych (aneks tabela 6), liczba mieszkańców przypadających na obiekty sportowe kształtuje się zgodnie z zalecanymi wskaźnikami lub się do nich zbliŝa, od lat brakuje dostatecznej liczby krytych pływalni natomiast w przypadku małych hal sportowych i sal gimnastycznych osiągnęliśmy wskaźniki wyraźnie lepsze od zalecanych (aneks tabela 6); na wspieranie rozwoju bazy sportoworekreacyjnej Województwo Małopolskie angaŝowało środki finansowe Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, co pozwoliło na dofinansowanie budowy róŝnego rodzaju obiektów sportowych, w 2012 roku wysokość nakładów przeznaczonych na nowe inwestycje wyniosła 6 960 600,00 zł (aneks wykres 8), ponadto na realizację nowego zadania Moje Boisko Orlik - 2012 przeznaczono z budŝetu Województwa Małopolskiego 7 334 994,00 zł, Województwo Małopolskie, włączając się w rozwój mody na aktywny tryb 29 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 30 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu oraz 18 wojewódzkich podmiotów leczniczych 19

zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012 Ŝycia od lat uczestniczy w finansowaniu i współfinansowaniu imprez sportowo-rekreacyjnych, w 2012 roku było ich 250 (aneks tabela 8), 18 powiatów i miast na prawach powiatu potwierdziło, Ŝe odbyło się na ich terenie łącznie 1 955 imprez sportowo-rekreacyjnych 31, liczba róŝnego rodzaju klubów sportowych na terenie Małopolski została oszacowana na 2 790 32, Dalsze rozwijanie idei instytucji promujących zdrowie (szpitale, szkoły, miasta, zakłady pracy) na terenie województwa małopolskiego rozwój sieci szkół, szpitali, zakładów pracy, miast i innych podmiotów promujących zdrowie, wspieranie instytucji promujących zdrowie, w Małopolsce bardzo aktywnie działa Sieć Szkół Promujących Zdrowie, wojewódzki certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie posiadało 105 placówek, Małopolska Sieć Szpitali Promujących Zdrowie licząca 18 jednostek podejmowała działalność związaną z realizacją programów profilaktycznych oraz edukacją pacjentów, 13 powiatów potwierdziło, Ŝe na ich terenie rozwijana jest idea instytucji promujących zdrowie, Małopolski Kurator Oświaty wspierał n. in.: działalność edukacyjnoinformacyjną poprzez prowadzenie seminariów i konferencji we współpracy ze szkołami promującymi zdrowie, ponadto instytucje promujące zdrowie podejmowały aktywność edukacyjną i konferencyjną (co nadmieniono w stosownych miejscach niniejszego sprawozdania), Małopolski Kurator Oświaty we współpracy ze szkołami promującymi zdrowie podejmował aktywność mającą na celu wykreowanie mody na sport i aktywny tryb Ŝycia oraz stosowanie zasad zdrowego Ŝywienia; od 2011 r. rozpoczęto realizację projektu pn. WdraŜanie w szkołach polityki w zakresie zdrowego Ŝywienia i aktywności fizycznej jako elementu profilaktyki otyłości u dzieci i młodzieŝy, 31 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu 32 na podstawie danych Departamentu Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego 20

Wykres 4. Zakres tematyczny programów profilaktycznych i promocji zdrowia finansowanych z budŝetów powiatów i miast na prawach powiatu na terenie Małopolski w 2012 roku 33. 33 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu 21

Wykres 5. Liczba uczestników programów profilaktycznych i promocji zdrowia finansowanych z budŝetów powiatów i miast na prawach powiatu na terenie Małopolski w latach 2006-2012 34. 34 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu 22

Środki finansowe przeznaczane ogółem [zł] na programy profilaktyczne i promocji zdrowia przez: Tabela 5. Środki finansowe przeznaczane z budŝetu wybranych podmiotów na realizację programów profilaktycznych i promocji zdrowia w latach 2006-2012, w Małopolsce 35. 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Województwo Małopolskie 217 500 74 999-498 000-415 000 1 000 000 Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia Powiaty i miasta na prawach powiatu 12 427 497 15 086 078 8 473 780 9 461 201 12 181 553 9 888 577 9 745 064 3 285 183 3 419 349 4 138 417 5 054 789 3 438 192 4 710 113 3 435 065 Ogółem 15 930 180,00 18 580 426,00 12 612 197,00 15 013 990,00 15 619 745 15 013 690 14 180 129 Wykres 6. Zgony ogółem oraz zgony z powodu chorób układu krąŝenia i chorób nowotworowych w Małopolsce, w latach 2006-2011 (dane przed weryfikacją dostępne z opóźnieniem) 36. 35 oprac. własne na podstawie danych uzyskanych od wskazanych podmiotów nt. poniesionych wydatków 36 oprac. własne na podstawie źródła Lokalnego Banku Danych Urzędu Statystycznego w Krakowie 23

A B C D Wykresy 7 A-D. Liczebność przykładowych obiektów sportowych w województwie małopolskim, w latach 2006-2012 37. 37 oprac. własne na podstawie danych uzyskanych z gmin przez Departament Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, róŝnica liczebności sal gimnastycznych (zmniejszenie) wynika z prowadzonych reorganizacji szkół przez gminy i związanych z tym zmian właścicielskich oraz prac budowlanych mających wpływ na zmianę wymiarów areny sportowej, niemniej stosowne normy w tym zakresie pozostają zachowane 1 sala przypada na 7 420 mieszkańców, co jest wskaźnikiem lepszym od zalecanego (normy wskazane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej 1 sala gimnastyczna na 18 000 mieszkańców, 24x12 m) 24

Tabela 6. Wybrane wskaźniki dotyczące bazy sportowej w Małopolsce, w latach 2006-2012 38. Wskaźnik 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba mieszkańców przypadających na przykładowe obiekty sportowe: kryte pływalnie 116 828 117 108 117 398 78 530 79 455 79 685 76 229 hale sportowe 76 074 76 257 74 708 58 898 58 538 58 715 51 601 małe hale sportowe 33 723 33 804 33 888 25 568 25 666 25 744 25 800 sale gimnastyczne 7 901 7 920 7 940 6 944 6 727 6 747 7 420 Wykres 8. Nakłady Województwa Małopolskiego na wspieranie rozwoju bazy sportowo-rekreacyjnej w latach 2006-2012 (zadania nowe) 39. 38 oprac. własne na podstawie danych uzyskanych z gmin przez Departament Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego normy wskazane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej: 1 kryta pływalnia na 50 000 mieszkańców, 25x12,5 m (wymiar areny sportowej), 1 hala sportowa na 50 000 mieszkańców, 44x24 m, 1 mała hala sportowa na 30 000 mieszkańców, 36x19 m,1 sala gimnastyczna na 18 000 mieszkańców, 24x12 m 39 oprac. własne na podstawie danych Departamentu Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego 25

Tabela 7. Wysokość środków finansowych przeznaczonych przez Województwo Małopolskie w latach 2008-2012 na budowę wielofunkcyjnych obiektów sportowych w ramach programu Moje boisko ORLIK 2012 40. Moje boisko ORLIK 2012 Liczba kompleksów sportowych Wysokość środków finansowych [zł] 2008 44 14 652 000 2009 45 14 834 405 2010 36 11 898 000 2011 42 11 260 000 2012 28 7 334 994 Ogółem 195 59 979 399 Tabela 8. Liczba imprez sportowo-rekreacyjnych dofinansowanych przez Województwo Małopolskie oraz liczba uczestników w latach 2006-2012 41. Lata Liczba imprez sportoworekreacyjnych Liczba uczestników 2006 197 83 180 2007 134 34 446 2008 338 418 880 2009 247 620 000 2010 147 22 000 2011 325 109 000 2012 250 105 000 40 oprac. własne na podstawie danych Departamentu Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego 41 oprac. własne na podstawie danych Departamentu Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego 26

3.4 Poprawa jakości, dostępności, kompleksowości i ciągłości świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów. Systematycznie na przestrzeni ostatnich lat obserwowane są działania podejmowane przez podmioty lecznicze na rzecz poprawy jakości, dostępności, kompleksowości i ciągłości świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów. zadania sposób realizacji zadania mierniki 2012, tworzenie w jednostkach ochrony zdrowia zespołów zajmujących się jakością usług medycznych, angaŝowanie specjalistów, DąŜenie jednostek ochrony zdrowia do uzyskania certyfikatu jakości świadczonych usług zdrowotnych Wprowadzenie do praktyk zarządczych jednostek ochrony zdrowia: badań satysfakcji pacjentów, analiz wyników oraz wdraŝanie zaleceń z nich wynikających DąŜenie do podwyŝszania wynagrodzenia pracowników sektora ochrony zdrowia Dostosowanie zakładów opieki zdrowotnej do wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki przeprowadzanie badań satysfakcji pacjentów przez jednostki ochrony zdrowia, przeprowadzanie badań satysfakcji pacjentów przez niezaleŝne instytucje, wprowadzenie systemów motywacyjnych opartych o wartościowanie pracy, zmiana formuły zatrudnienia na umowy cywilnoprawne, zwiększenie środków na wynagrodzenia, opracowanie przez jednostki ochrony zdrowia analiz przedstawiających zakresy niniejszych prac, harmonogramy prac, poszukiwanie źródeł ich realizacji (np. fundusze strukturalne UE, Kontrakt Wojewódzki, dotacje, certyfikat jakości ISO posiadały 32 (78,05%) jednostki badane, certyfikat akredytacji przyznawany przez Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia posiadało 14 placówek z Małopolski, w tym 4 wpl i 1 spółka kapitałowa 42, badania satysfakcji pacjentów prowadziło 17 z 19 wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia 43, jednostki ochrony zdrowia odnotowały łącznie 44 zasadne skargi 44, liczba realizowanych programów naprawczych i restrukturyzacyjnych obejmujących jakość i dostępność do świadczeń została oszacowana przez powiaty i miasta na prawach powiatu na 28 45, regulaminy wynagrodzeń wprowadzono w placówkach, co potwierdziły powiaty i miasta na prawach powiatu oraz badane woj. sp zoz, średnia płaca w wojewódzkich podmiotach na koniec 2012 r. wynosiła około 3 721 zł w róŝnych jednostkach ochrony zdrowia 46, natomiast w podmiotach, dla których organem tworzącym są powiaty i miasta na prawach powiatów, najniŝsze podane średnie wynagrodzenie brutto wynosiło ok. 2 678 zł, a najwyŝsze podane średnie wynagrodzenie brutto wynosiło ok. 6 499 zł 47, struktura zatrudnionego personelu (aneks cel 5, wykresy 9-11), dotychczas obowiązujące rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, zostało zastąpione nowym aktem prawnym z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia 42 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 41 szpitali (wojewódzkich, powiatowych, resortowych) oraz danych Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia 43 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 podmiotów (18 wpl+1spółka kapitałowa), począwszy od 2012 roku, po modyfikacji kart kontrolnych nie gromadzi się danych w dotyczących liczby prawomocnych wyroków sądowych i wartości zasądzonych odszkodowań 44 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 podmiotów (18 wpl+1spółka kapitałowa) 45 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 19 starostw powiatowych i 3 miast na prawach powiatu 46 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 13 szpitali wojewódzkich 47 na podstawie badań własnych, opracowano z materiału uzyskanego od 18 szpitali powiatowych (bez Szpitala Miejskiego Specjalistycznego im. G. Narutowicza w Krakowie) 27