USTAWA O ŚWIADCZENIACH OPIEKI ZDROWOTNEJ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH

USTAWA O ŚWIADCZENIACH OPIEKI ZDROWOTNEJ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH KOMENTARZ redakcja naukowa Agnieszka Pietraszewska-Macheta Iwona Kowalska-Mańkowska Agnieszka Pietraszewska-Macheta Andrzej Sidorko Krzysztof Urban 2. wydanie Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015

Stan prawny na 1 lutego 2015 r. Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Małgorzata Jarecka Opracowanie redakcyjne Anna Krzesz Łamanie Andrzej Gudowski Poszczególne części komentarza napisali: Iwona Kowalska-Mańkowska art. 11 13a, 42a 42k, 51 53, 96 105, 137 138, 140 141, 146, 152 155, 158, 160 161 Agnieszka Pietraszewska-Macheta art. 1; art. 5 pkt 1, 2a, 4, 7a, 14 14a, 15a, 17a, 25 30, 32 32a, 33 33a, 34 41; art. 6 10; art. 14 16; art. 18; art. 18a 18c; art. 19; art. 20 24c; art. 27; art. 28 31; art. 31a 31b współautorstwo; art. 31d 31e współautorstwo; art. 31f; art. 31h 31k; art. 32; art. 33; art. 33a 33b; art. 41 42; art. 48 48b; art. 55 57; art. 59 59a; art. 60 61; art. 64; art. 95a 95e; art. 106 108; art. 109 współautorstwo; art. 112; art. 113 131; art. 131b; art. 132 136b; art. 139; art. 142 145; art. 147 151; art. 156 157; art. 159; art. 161a 161b; art. 161ba 161e; art. 167 187; art. 189a; art. 193 współautorstwo; art. 194 195 Andrzej Sidorko art. 2 4; art. 5 pkt 3, 5a, 6, 8, 15, 17, 18 21, 24, 31, 43, 44 i 45; art. 49 50a; art. 54; art. 65 95; art. 109 współautorstwo; art. 19a; art. 110 111; art. 188 192a; art. 188b; art. 193 współautorstwo Krzysztof Urban art. 5 pkt 2, 5, 7, 9, 11, 22 23, 32a 32b, 33b, 42a 42b, 44a, 44b, 46; art. 31a 31b współautorstwo; art. 31c; art. 31d 31e współautorstwo; art. 31g; art. 31l; art. 31la 31lc; art. 31m 31s; 31sa 31sb; art. 31t 31x; art. 32a 32b; art. 35; art. 40; art. 43 47c; art. 58; art. 162 165 Copyright by Wolters Kluwer SA, 2015 ISBN: 978-83-264-3439-6 2. wydanie Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich 01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl

Spis treści Wykaz skrótów...21 Wstęp...31 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych...35 Dział I Przepisy ogólne...37 Rozdział 1. Zakres przedmiotowy i podmiotowy oraz objaśnienia określeń ustawowych...37 Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4. Art. 5. [Zakres przedmiotowy ustawy]...37 [Zakres podmiotowy ustawy]...45 [Krąg osób ubezpieczonych]...54 [Ubezpieczenie cudzoziemców]...61 [Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych]...62 Rozdział 2. Zadania władz publicznych...147 Art. 6. [Zapewnienie równego dostępu do świadczeń]...147 Art. 7. [Zadania gminy]...148 Art. 8. [Zadania powiatu]...150 Art. 9. [Zadania samorządu województwa]...151 Art. 10. [Zadania wojewody]...153 Art. 11. [Zadania ministra właściwego do spraw zdrowia. i ministra właściwego do spraw finansów publicznych]...154

Spis treści Dział II Świadczenia opieki zdrowotnej...161 Rozdział 1. Przepisy ogólne...161 Art. 12. [Uprawnienia do świadczeń na podstawie przepisów odrębnych]...161 Art. 12a. [Uprawnienia do świadczeń osób pozbawionych. wolności]...168 Art. 13. [Zasady finansowania świadczeń osobom. Art. 13a. nieubezpieczonym]...169 [Finansowanie świadczeń osobom nieubezpieczonym delegacja do wydania rozporządzenia]...171 Art. 14. [Podmioty zobowiązane do finansowania świadczeń. opieki zdrowotnej]...174 Art. 14a 14b. (uchylone)...174 Art. 15. [Prawo do świadczeń gwarantowanych finansowanych. przez Fundusz]...174 Art. 15a. Art. 16. Art. 17. Art. 18. (uchylony)...195 [Wyłączenie świadczeń z finansowania ze środków publicznych]...195 (uchylony)...198 [Świadczenia w zakładach opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i rehabilitacji leczniczej]...198 Art. 18a. [Kontrola starosty nad jakością udzielanych świadczeń. w ZOL/ZPO/ZRL]...210 Art. 18b. [Ocena sytuacji dziecka pozbawionego opieki. i wychowania rodziców umieszczonego. w ZOL/ZPO/ZRL]...210 Art. 18c. [Zasady opuszczania ZOL/ZPO/ZRL w przypadku usamodzielnienia się osoby umieszczonej. w pieczy zastępczej]...211 Art. 19. [Zasady udzielania i finansowania świadczeń. wykonanych w stanach nagłych]...212 Art. 20. [Zasady ustalania kolejności dostępu do świadczeń]...224 Art. 21. [Ocena list oczekujących na udzielenie świadczenia]...241 Art. 22. (uchylony)...242 6

Spis treści Art. 23. [Zasady przekazywania informacji oddziałowi. wojewódzkiemu Funduszu o listach oczekujących. na świadczenia]...242 Art. 23a. [Elektroniczna rejestracja i monitorowanie. kolejki on-line]...245 Art. 24. [Wyłączenie stosowania przepisów dotyczących. ustalenia kolejności dostępu do świadczeń]...249 Art. 24a. [Stosowanie przepisów dotyczących ustalenia. kolejności dostępu do świadczeń]...249 Art. 24b. [Stosowanie przepisów dotyczących ustalenia kolejności dostępu do świadczeń]...249 Art. 24c. [Uprawnienia weteranów poszkodowanych. w związku z leczeniem urazów i chorób nabytych. podczas wykonywania misji poza granicami państwa]...250 Art. 25 26a. (uchylone)...251 Art. 27. [Profilaktyka i promocja zdrowia]...251 Art. 28. [Prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej. podstawowej opieki zdrowotnej]...256 Art. 29. [Prawo wyboru świadczeniodawcy realizującego. ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne]...264 Art. 30. Art. 31. [Prawo wyboru szpitala]...264 [Prawo wyboru lekarza dentysty]...264 Rozdział 1a. Kwalifikowanie świadczeń opieki zdrowotnej jako świadczeń gwarantowanych...267 Art. 31a. [Podstawy zakwalifikowania świadczenia jako gwarantowanego]...267 Art. 31b. [Uprawnienia Ministra Zdrowia w zakresie. kwalifikowania świadczeń jako gwarantowane]...272 Art. 31c. [Rekomendacje AOTMiT]...273 Art. 31d. [Rozporządzenia koszykowe delegacja ustawowa]...276 Art. 31e. [Usuwanie świadczeń opieki zdrowotnej z koszyka. świadczeń gwarantowanych]...279 Art. 31f. [Ocena wniosku o usunięcie świadczenia z koszyka. świadczeń gwarantowanych lub jego modyfikację]...281 Art. 31g. [Rekomendacje AOTMiT]...282 Art. 31h. [Opinia Rady Przejrzystości]...284 Art. 31i. (uchylony)...285 7

Spis treści Art. 31j. [Wzór raportu AOTMiT delegacja do wydania rozporządzenia]...285 Art. 31k. [Wzór wniosku delegacja do wydania. rozporządzenia]...285 Art. 31l. [Wyłączenie stosowania przepisów kodeksu. postępowania administracyjnego w postępowaniu kwalifikacyjnym]...286 Rozdział 1aa. Taryfikacja świadczeń opieki zdrowotnej...286 Art. 31la. Art. 31lb. Art. 31lc. [Plan taryfikacji świadczeń]...286 [Obwieszczenie Prezesa AOTMiT]...288 [Gromadzenie i przetwarzanie danych]...289 Rozdział 1b. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji...291 Art. 31m. [AOTMiT forma organizacyjna]...291 Art. 31n. [AOTM zadania]...293 Art. 31o. [AOTM zadania Prezesa Agencji]...298 Art. 31p. [AOTM powołanie Prezesa Agencji]...300 Art. 31q. [Ograniczenie w podejmowaniu zatrudnienia przez pracowników Agencji Oceny Technologii. Medycznych]...302 Art. 31r. [Nabór na stanowisko Prezesa Agencji Oceny. Technologii Medycznych]...302 Art. 31s. [AOTM Rada Przejrzystości]...304 Art. 31sa. [Rada do Spraw Taryfikacji]...328 Art. 31sb. [Reprezentatywna organizacja świadczeniodawców]...331 Art. 31t. [AOTMiT finansowy aspekt działania Agencji]...333 Art. 31u. [AOTMiT fundusz podstawowy i zapasowy]...335 Art. 31v. [AOTMiT nadzór]...337 Art. 31w. [Sankcje stosowane przez organ nadzoru wobec. Prezesa Agencji lub jego zastępcy oraz członka. Rady Konsultacyjnej]...338 Art. 31x. [Kontrola Agencji Oceny Technologii Medycznych delegacja do wydania rozporządzenia]...338 Rozdział 2. Zakres świadczeń opieki zdrowotnej...340 Art. 32. [Prawo do świadczeń z zakresu badań. diagnostycznych]...340 8

Spis treści Art. 32a. [Prawo do diagnostyki i leczenia onkologicznego]...342 Art. 32b. [Karta diagnostyki i leczenia onkologicznego.. Obowiązek bezpłatnego wydawania dokumentacji medycznej]...356 Art. 33. [Prawo do świadczeń z zakresu leczenia. uzdrowiskowego]...361 Art. 33a. [Prawo do świadczeń pielęgnacyjno-opiekuńczych]...366 Art. 33b. [Prawo do zakwaterowania poza placówką lecznictwa stacjonarnego]...368 Art. 34 34a. (uchylone)...370 Art. 35. [Zaopatrzenie w leki i wyroby medyczne w zakładach realizujących świadczenia stacjonarne]...370 Art. 36 39c. (uchylone)...382 Art. 40. [Prawo do zaopatrzenia w wyroby medyczne]...382 Art. 41. [Transport sanitarny]...387 Art. 42. [Szczególne uprawnienia do świadczeń udzielonych. w związku z pełnieniem służby poza granicami RP]...393 Rozdział 2a. Świadczenia opieki zdrowotnej udzielone poza granicami kraju...395 Art. 42a. [Świadczenia opieki zdrowotnej udzielone. poza granicami kraju]...395 Art. 42b. [Zwrot kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej]...402 Art. 42c. [Zasady dotyczące wysokości zwrotu kosztów. transgranicznej opieki zdrowotnej]...410 Art. 42d. [Procedura dotycząca rozpatrywania wniosków. o zwrot kosztów]...416 Art. 42e. [Świadczenia opieki zdrowotnej, w przypadku których. zwrot kosztów wymaga uzyskania zgody]...430 Art. 42f. [Świadczenia opieki zdrowotnej, w przypadku których. zwrot kosztów wymaga uzyskania zgody]...431 Art. 42g. [Wyłączenie stosowania przepisów dotyczących zwrotu kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej]...437 Art. 42h. [Limit wydatków na zwrot kosztów transgranicznej. opieki zdrowotnej]...438 Art. 42i. [Zgoda na udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. albo ich kontynuację w ramach przepisów. o koordynacji]...440 9

Spis treści Art. 42j. [Kierowanie na leczenie lub badania diagnostyczne,. których nie wykonuje się w kraju]...448 Art. 42k. [Delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia. w sprawie sposobu i kryteriów ustalania dopuszczalnego. czasu oczekiwania na wybrane zakresy świadczeń]...451 Rozdział 3. Szczególne uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej...453 Art. 43. [Uprzywilejowanie zasłużonych honorowych dawców. krwi i zasłużonych dawców przeszczepu w zakresie. dostępu do leków]...453 Art. 44. [Uprzywilejowanie żołnierzy w zakresie dostępu. do leków]...460 Art. 45. [Uprzywilejowanie inwalidów wojskowych w zakresie. dostępu do leków]...467 Art. 46. [Uprzywilejowanie inwalidów wojennych w zakresie. dostępu do leków]...472 Art. 47. [Uprzywilejowanie inwalidów wojennych w zakresie. dostępu do wyrobów medycznych]...479 Art. 47a. [Szczególne uprawnienia dawców narządów]...483 Art. 47b. [Dokumenty potwierdzające szczególne uprawnienia]...485 Art. 47c. [Szczególne uprawnienia do korzystania ze świadczeń. poza kolejnością]...488 Rozdział 4. Programy zdrowotne i i programy polityki zdrowotnej...491 Art. 48. [Programy zdrowotne i programy polityki zdrowotnej]...491 Art. 48a. [Opracowywanie i opiniowanie programu. polityki zdrowotnej]...494 Art. 48b. [Tryb wyboru realizatora programu polityki zdrowotnej. i programu zdrowotnego]...496 Rozdział 5. Dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń opieki zdrowotnej...497 Art. 49. [Karta ubezpieczenia zdrowotnego i inne dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń]...497 Art. 50. [Obowiązek przedstawiania dokumentów. potwierdzających prawo do świadczeń]...502 Art. 50a. [Zasady ponoszenia kosztów świadczeń sfinansowanych. przez Fundusz]...521 10

Art. 51. [Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego]...522 Art. 52. [Zasady wydawania poświadczeń]...526 Art. 53. [Poświadczenie lub inny dokument wydany. przez zagraniczną instytucję właściwą]...528 Art. 54. [Zasady wydawania decyzji przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta potwierdzających prawo. do świadczeń]...530 Dział III Zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej...537 Art. 55. [Realizacja świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej]...537 Art. 56. [Deklaracja wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej]...548 Art. 57. [Prawo do świadczeń specjalistycznych na podstawie skierowania]...554 Art. 58. [Prawo do świadczeń szpitalnych na podstawie. skierowania]...557 Art. 59. [Prawo do świadczeń rehabilitacyjnych na podstawie skierowania]...560 Art. 59a. [Równoważność skierowań wystawionych przez lekarzy wykonujących zawód w innych niż Polska krajach UE]...562 Art. 60. [Prawo do świadczeń realizowanych w trybie nagłym. bez skierowania]...562 Art. 61. [Obowiązek ponoszenia kosztu świadczenia. zrealizowanego bez skierowania,. gdy jest ono wymagane]...563 Art. 62 63c. (uchylone)...563 Art. 64. [Kontrola udzielania świadczeń. przez świadczeniodawców]...563 Dział IV Zasady podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu...591 Rozdział 1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego...591 Art. 65. Art. 66. Art. 67. Spis treści [Zasady ubezpieczenia zdrowotnego]...591 [Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego]...599 [Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego]...646 11

Spis treści Art. 68. Art. 69. Art. 70. Art. 71. Art. 72. Art. 73. Art. 74. [Ubezpieczenie dobrowolne]...654 [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego]...670 [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego]...677 [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego]...678 [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego]...678 [Powstanie i wygaśnięcie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego]...679 [Odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących ubezpieczenia społecznego]...690 Art. 75. [Zasady dokonywania zgłoszeń do ubezpieczenia. zdrowotnego]...693 Art. 76. [Zasady dokonywania zgłoszeń do ubezpieczenia. zdrowotnego]...697 Art. 76a. Art. 77. Art. 78. [Wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego]...698 [Treść zgłoszeń do ubezpieczenia zdrowotnego]...699 [Kontrola realizacji zadań ubezpieczenia zdrowotnego]...706 Rozdział 2. Składki na ubezpieczenie zdrowotne...707 Art. 79. [Składka na ubezpieczenie zdrowotne. Wysokość]...707 Art. 80. [Składka na ubezpieczenie zdrowotne rolnika]...710 Art. 81. [Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie. zdrowotne]...713 Art. 82. [Opłacanie składek od przychodów z różnych tytułów]...731 Art. 83. [Obniżenie wysokości składki]...738 Art. 84. [Podmioty zobowiązane do opłacania składek]...743 Art. 85. [Podmioty zobowiązane do opłacania składek]...744 Art. 86. [Podmioty zobowiązane do opłacania składek]...749 Art. 87. [Zasady opłacania składek]...753 Art. 88. [Koszty poboru i ewidencjonowania składek. na ubezpieczenie zdrowotne]...765 Art. 89. [Odsetki od nieprzekazanych w terminie składek]...766 Art. 90. [Kontrola wykonywania obowiązków przez płatników]...767 Art. 91. [Przekazywanie informacji właściwym ministrom. o wysokości składek]...768 12

Spis treści Art. 92. [Odrębny sposób ubezpieczenia niektórych grup osób]...769 Art. 93. [Dochodzenie roszczeń z tytułu nieopłaconych składek. i ich przedawnienie]...770 Art. 94. [Zwrot nienależnie opłaconych składek]...771 Art. 95. [Odliczenia składek od podatku]...773 Dział IVa Ocena potrzeb zdrowotnych...783 Art. 95a. [Regionalna mapa potrzeb zdrowotnych]...786 Art. 95b. [Wojewódzka Rada do Spraw Potrzeb Zdrowotnych]...787 Art. 95c. [Priorytety polityki regionalnej]...788 Art. 95d. [Decyzja administracyjna wojewody o celowości. utworzenia nowego podmiotu leczniczego lub nowych jednostek lub komórek organizacyjnych]...789 Art. 95e. [Decyzja ministra właściwego do spraw zdrowia. o celowości utworzenia nowego podmiotu leczniczego, jednostki organizacyjnej lub komórki organizacyjnej]...792 Dział V Narodowy Fundusz Zdrowia...795 Rozdział 1. Przepisy ogólne...795 Art. 96. [Utworzenie Narodowego Funduszu Zdrowia]...795 Art. 97. [Zakres działania Funduszu]...798 Art. 97a. [Krajowy Punkt Kontaktowy]...808 Art. 98. [Organy Funduszu]...813 Art. 99. [Rada Funduszu]...814 Art. 100. [Zadania Rady Funduszu]...816 Art. 101. [Zwołanie posiedzenia Rady Funduszu]...820 Art. 102. [Prezes Funduszu i jego kompetencje]...820 Art. 102a. [Nabór na stanowisko Prezesa Funduszu]...826 Art. 103. [Zastępcy Prezesa Funduszu]...829 Art. 103a. [Nabór na stanowiska zastępców Prezesa Funduszu]...831 Art. 104. [Publikacje planów i sprawozdań]...832 Art. 105. [Biuletyn Narodowego Funduszu Zdrowia]...833 Art. 106. [Rada oddziału wojewódzkiego Funduszu. i jej kompetencje]...833 Art. 107. [Dyrektor oddziału wojewódzkiego Funduszu. i jego kompetencje]...839 13

Spis treści Art. 107a. [Nabór kandydatów do pracy w Funduszu]...847 Art. 107b. [Informacje o kandydatach do pracy w Funduszu]...847 Art. 107c. [Termin składania dokumentów przez kandydatów. do pracy w Funduszu]...847 Art. 107d. [Lista kandydatów do pracy w Funduszu]...847 Art. 107e. [Protokół przeprowadzonego naboru kandydatów. do pracy w Funduszu]...848 Art. 107f. [Informacje o wynikach naboru kandydatów. do pracy w Funduszu]...848 Art. 107g. [Zasady nawiązywania stosunku pracy z osobami. wyłonionymi w drodze naboru]...848 Art. 108. [Finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej. przez oddział wojewódzki Funduszu]...851 Art. 109. [Indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia. zdrowotnego]...853 Art. 109a. [Wydawanie interpretacji indywidualnych]...870 Art. 110. [Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego]...876 Art. 111. [Zastosowanie przepisów z zakresu ubezpieczenia. społecznego rolników]...881 Art. 112. [Ograniczenia w zatrudnieniu, wykonywania. działalności gospodarczej oraz zakaz konkurencji pracowników NFZ]...881 Rozdział 2. Gospodarka finansowa Funduszu...886 Art. 113. [Zasady prowadzenia gospodarki finansowej. przez Fundusz]...886 Art. 114. [Charakter środków finansowych i obsługa bankowa]...887 Art. 115. [Fundusz podstawowy i zapasowy]...891 Art. 116. [Przychody Funduszu]...892 Art. 117. [Koszty Funduszu]...901 Art. 118. [Plan finansowy Funduszu]...902 Art. 119. [Plan finansowy Funduszu delegacja do wydania rozporządzenia]...904 Art. 120. [Prognoza przychodów i kosztów]...912 Art. 121. [Zasady opracowywania projektu planu finansowego. Funduszu]...914 Art. 122. [Brak zatwierdzenia lub nieustalenie planu. finansowego Funduszu]...915 14

Spis treści Art. 123. [Ustalenie planu finansowego przez ministra. właściwego do spraw zdrowia]...915 Art. 124. [Zmiany planu finansowego Funduszu]...915 Art. 125. [Uprawnienia oddziałów wojewódzkich Funduszu. w zakresie uzyskiwania przychodów z nadwyżki planu]...920 Art. 126. [Sprawozdanie z wykonania planu finansowego. oddziału wojewódzkiego Funduszu]...921 Art. 127. [Kredyty i pożyczki zaciągane przez Fundusz]...922 Art. 128. [Rachunkowość Funduszu]...923 Art. 129. [Pokrycie strat i przeznaczenie zysków Funduszu]...926 Art. 130. [Roczne sprawozdanie z wykonania planu. finansowego]...928 Art. 131. [Okresowe sprawozdania z wykonania planu. finansowego]...928 Art. 131a. (uchylony)...930 Art. 131b. [Plan zakupu świadczeń]...930 Dział VI Postępowanie w sprawie zawarcia umów ze świadczeniodawcami...933 Art. 132. [Umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej]...933 Art. 132a. [Konsorcjum świadczeniodawców]...964 Art. 133. [Podwykonawstwo]...967 Art. 134. [Równe traktowanie świadczeniodawców]...972 Art. 135. [Jawność umów i ofert]...975 Art. 136. [Elementy umowy o udzielanie świadczeń. opieki zdrowotnej]...980 Art. 136a. (uchylony)...996 Art. 136b. [Obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności. cywilnej świadczeniodawcy]...996 Art. 137. [Ogólne warunki umów]...998 Art. 138. [Wyłączenie stosowania przepisów o zamówieniach publicznych]...1009 Art. 139. [Tryby zawierania umów o udzielanie świadczeń. opieki zdrowotnej]...1010 Art. 140. [Opis przedmiotu zamówienia]...1016 Art. 141. [Opis przedmiotu zamówienia]...1018 Art. 142. [Konkurs ofert]...1020 Art. 143. [Zasady prowadzenia rokowań]...1033 15

Spis treści Art. 144. [Przesłanki ogłoszenia postępowania. w trybie rokowań]...1035 Art. 145. [Krąg podmiotów uczestniczących w rokowaniach]...1037 Art. 146. [Tryb określania przedmiotu postępowania. i szczegółowych warunków umów]...1039 Art. 147. [Jawność kryteriów oceny ofert i warunków. wymaganych od świadczeniodawców]...1045 Art. 148. [Ustawowe kryteria oceny ofert]...1046 Art. 149. [Przyczyny odrzucenia oferty]...1051 Art. 150. [Unieważnienie postępowania]...1069 Art. 151. [Rozstrzygnięcie postępowania]...1071 Art. 152 [Środki odwoławcze]...1072 Art. 153. [Protest]...1072 Art. 154. [Odwołanie i skarga do sądu administracyjnego]...1073 Art. 155. [Zastosowanie przepisów kodeksu cywilnego. i przyczyny nieważności umów o udzielenie świadczeń. opieki zdrowotnej]...1087 Art. 156. [Okres trwania umowy o udzielanie świadczeń. opieki zdrowotnej]...1096 Art. 157. [Wyłączenie stosowania przepisów o zawarciu umowy. do zmian dokonywanych w umowie o udzielanie. świadczeń opieki zdrowotnej]...1101 Art. 158. [Nieważność zmiany w zawartej umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej]...1102 Art. 159. [Tryb zawierania umów dotyczących podstawowej. opieki zdrowotnej i zaopatrzenia w wyroby medyczne]...1105 Art. 160. [Zażalenie na czynność dyrektora oddziału. wojewódzkiego Funduszu]...1112 Art. 161. [Tryb wnoszenia i rozpatrywania zażalenia]...1113 Art. 161a. [Odpowiednie stosowanie przepisów do zawierania. umów na wykonanie medycznych czynności. ratunkowych]...1117 Art. 161b. [Ponowne postępowanie]...1118 Dział VIa Transport sanitarny...1121 Art. 161ba. [Sposoby wykonywania transportu sanitarnego]...1121 Art. 161c. [Zasady zawierania umów z zakresu transportu. sanitarnego]...1122 16

Spis treści Art. 161d. [Działalność lotniczych zespołów transportu. sanitarnego]...1125 Art. 161e. [Kontrola podmiotów wykonujących transport. sanitarny]...1127 Dział VII Nadzór...1129 Art. 162. [Organ sprawujący nadzór nad Funduszem]...1129 Art. 163. [Kryteria sprawowania nadzoru nad działalnością. Funduszu i innych podmiotów]...1132 Art. 164. [Kompetencje ministra właściwego do spraw zdrowia. w zakresie nadzoru]...1138 Art. 165. [Kompetencje ministra właściwego do spraw zdrowia. w zakresie nadzoru]...1139 Art. 166. (uchylony)...1143 Art. 167. [Sankcje stosowane przez ministra właściwego. do spraw zdrowia w zakresie nadzoru]...1143 Art. 168. [Żądanie niezwłocznego rozpatrzenia sprawy]...1145 Art. 169. [Kompetencje ministra właściwego do spraw finansów publicznych w zakresie nadzoru]...1146 Art. 170. [Sankcje stosowane w trybie nadzoru wobec apteki, świadczeniodawcy i innego podmiotu]...1147 Art. 171. [Sankcje stosowane w trybie nadzoru wobec apteki, świadczeniodawcy i innego podmiotu]...1147 Art. 172. [Sankcje stosowane w trybie nadzoru wobec świadczeniodawcy]...1148 Art. 173. [Zasady prowadzenia kontroli działalności Funduszu, świadczeniodawców, aptek i innych podmiotów]...1149 Art. 174. [Protokół kontroli]...1155 Art. 175. [Umotywowane zastrzeżenia do protokołu kontroli]...1157 Art. 176. [Umotywowane zastrzeżenia do stanowiska. kontrolera]...1157 Art. 177. [Odmowa podpisania protokołu kontroli]...1158 Art. 178. [Wystąpienie pokontrolne]...1159 Art. 179. [Odwołanie od wystąpienia pokontrolnego]...1160 Art. 179a. [Stosowanie przepisów do kontroli prowadzonych. przez ministra właściwego do spraw finansów. publicznych]...1161 17

Spis treści Art. 180. [Szczegółowy sposób i tryb prowadzenia kontroli. delegacja do wydania rozporządzenia]...1162 Art. 181. [Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu. postępowania administracyjnego]...1162 Art. 182. [Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu. postępowania administracyjnego]...1162 Art. 183. [Tryb egzekucji kar pieniężnych nakładanych w trybie. nadzoru]...1163 Art. 184. [Skarga do sądu administracyjnego na decyzje. wydane w trybie nadzoru]...1164 Art. 185. [Zawiadomienie podmiotu tworzącego. o nieprawidłowościach stwierdzonych. u świadczeniodawcy]...1164 Art. 186. [Zakaz zatrudnienia i pełnienia funkcji przez osoby. sprawujące czynności nadzorcze]...1165 Art. 187. [Przedstawianie sprawozdań z działalności Funduszu]...1166 Dział VIII Przetwarzanie i ochrona danych...1169 Art. 188. [Uprawnienie do przetwarzania danych osobowych świadczeniobiorców przez Fundusz]...1169 Art. 188a. [Uprawnienie do przetwarzania danych osobowych. osób udzielających świadczeń przez Fundusz]...1181 Art. 188b. [Uprawnienie do przetwarzania danych osobowych. osób udzielających świadczeń w ramach. transgranicznej opieki zdrowotnej]...1182 Art. 189. [Zakres gromadzonych danych świadczeniodawców]...1183 Art. 189a. [Zakres danych przekazywanych wojewodzie. oraz marszałkowi województwa przez NFZ]...1183 Art. 190. [Zakres danych gromadzonych przez Fundusz, apteki. i świadczeniodawców delegacja do wydania. rozporządzenia]...1184 Art. 191. [Gromadzenie i przetwarzanie danych przez ministra właściwego do spraw zdrowia]...1187 Art. 191a. Art. 192. [System Rejestru Usług Medycznych]...1189 [Informowanie ubezpieczonego o udzielonych mu świadczeniach]...1191 Art. 192a. [Pozyskiwanie informacji od ubezpieczonego. o udzielonych mu świadczeniach]...1200 18

Spis treści Dział IX Przepisy karne...1201 Art. 192b 192c. (uchylone)...1201 Art. 193. [Wykroczenia związane z naruszeniem przepisów. ustawy]...1201 Art. 194. [Odpowiedzialność osób działających w imieniu osób prawnych]...1204 Art. 195. [Tryb orzekania w sprawach o wykroczenia]...1204 Dział XI Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe...1207 Art. 229. [Wyjaśnienie wyrażeń odnoszących się do poprzednio obowiązujących ustaw]...1207 Art. 230. [Ciągłość ubezpieczenia]...1207 Art. 231. [Ciągłość udzielania świadczeń]...1208 Art. 232. [Sukcesja uniwersalna Funduszu utworzonego. na podstawie ustawy]...1208 Art. 233. [Bilans zamknięcia i otwarcia Funduszu]...1209 Art. 234. [Ujawnienie zmian w księgach wieczystych. wynikających z utworzenia Funduszu na podstawie. ustawy]...1209 Art. 235. [Przejęcie zbiorów danych]...1209 Art. 236. [Przejęcie obsługi bankowej]...1210 Art. 237. [Przejęcie oddziałów wojewódzkich i centrali]...1210 Art. 238. [Przejęcie pracowników Funduszu]...1210 Art. 239. [Nadzór nad organizacją Funduszu]...1210 Art. 240. [Przepis przejściowy dotyczący karty ubezpieczenia zdrowotnego]...1211 Art. 241. [Finansowanie świadczeń po dniu wejścia. w życie ustawy]...1212 Art. 242. [Przepis przejściowy dotyczący wysokości składki]...1212 Art. 243. [Przepis przejściowy dotyczący podstawy. wymiaru składki]...1212 Art. 244. [Ważność wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej. podstawowej opieki zdrowotnej]...1213 Art. 245. [Przepis przejściowy dotyczący opłaty wnoszonej. przez osoby ubezpieczające się dobrowolnie]...1213 19

Spis treści Art. 246. [Przepis przejściowy dotyczący postępowań. w indywidualnych sprawach z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego]...1213 Art. 247 248. (pominięte)...1213 Art. 249. [Przepis przejściowy dotyczący obowiązywania aktów wykonawczych]...1213 Art. 250. [Przepis upoważniający ministra właściwego do spraw. zdrowia do powołania jednostki organizacyjnej. zajmującej się oceną procedur medycznych]...1214 Art. 251. Art. 252. [Utrata mocy obowiązującej poprzedniej ustawy]...1214 [Termin wejścia w życie ustawy]...1214 Załącznik (uchylony)...1214 Literatura...1215 Orzecznictwo...1221 O autorach...1231 20

Wykaz skrótów Źródła prawa Artykuły powołane w komentarzu bez bliższego określenia oznaczają artykuły ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). dyrektywa transgraniczna k.c. k.k.w. k.p. k.p.a. k.p.c. k.p.k. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, s. 45) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.) ustawa z dnia 24 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) 21

Wykaz skrótów k.p.w. k.s.h. k.w. ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 395 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 482 z późn. zm.) Konstytucja RP ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) nowelizacja ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy z dnia 24 sierpnia o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze 2007 r. środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1172) nowelizacja ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy z dnia 25 czerwca o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze 2009 r. środków publicznych oraz ustawy o cenach (Dz. U. Nr 118, poz. 989) nowelizacja ustawa z dnia 25 września 2009 r. o zmianie ustawy z dnia 25 września o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze 2009 r. środków publicznych (Dz. U. Nr 178, poz. 1374) nowelizacja ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustaz dnia wy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowa- 29 października nych ze środków publicznych oraz ustawy o świad- 2010 r. czeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. Nr 225, poz. 1465) nowelizacja ustawa z dnia 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy z dnia 27 lipca o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych 2012 r. ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1016) nowelizacja ustawa z dnia 11 października 2013 r. o zmianie ustaz dnia wy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowa- 11 października nych ze środków publicznych oraz niektórych innych 2013 r. ustaw (Dz. U. poz. 1290) 22

Wykaz skrótów nowelizacja ustawa z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy z dnia 21 marca o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze 2014 r. środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 619) nowelizacja ustawa z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy z dnia 22 lipca o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze 2014 r. środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1138) nowelizacja ustawa z dnia 10 października 2014 roku o zmianie z dnia o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej 10 października finansowanych ze środków publicznych oraz niektó- 2014 r. rych innych ustaw (Dz. U. 1491) o.p. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) o.w.u. załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 81, poz. 484) p.p.s.a. ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) p.s.w. ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.) p.z.p. ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.) pr. farm. ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.) r.d.m. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 177 z późn. zm.) 23

Wykaz skrótów r.n.d. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008 r. w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1447) r.r.l. rozporządzenie z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 319) r.t.k.p.ś. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowego trybu i kryteriów podziału środków pomiędzy centralę i oddziały wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia z przeznaczeniem na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej dla ubezpieczonych (Dz. U. Nr 193, poz. 1495) r.u.ś.o.z. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu ogłaszania o postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej przez Narodowy Fundusz Zdrowia, zapraszania do udziału w rokowaniach, składania ofert, powoływania i odwoływania komisji konkursowej oraz jej zadań (Dz. U. Nr 273, poz. 2719) r.ś.g. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. poz. 1520 z późn. zm.) r.z.u.e.r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) rozporządzenia rozporządzenia wydane na podstawie art. 31d u.ś.o.z. koszykowe... w sprawie wykazu świadczeń gwarantowanych w poszczególnych zakresach 24

Wykaz skrótów rozporządzenie rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia nr 1408/71... 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. L 149 z 05.07.1971, s. 1) rozporządzenie rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marnr 574/72 ca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. UE L 74 z 27.03.1972, s. 1) rozporządzenie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004, s. 1) sz.w.p. zarządzenie nr 57/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 2 października 2013 r. w sprawie warunków postępowania dotyczących zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z późn. zm. TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z dnia 25 marca 1957 r. (tekst jedn.: Dz. Urz. UE C 325 z dnia 24 grudnia 2002 r., s. 33) u.c. ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650 z późn. zm.) u.d.i.p. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 782) u.d.l. ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 217, z późn. zm.) u.d.p.p.w. ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1118 z późn. zm.) 25

Wykaz skrótów u.e.r. u.f.p. u.k.o.r. u.o.z.p. u.p.d.o.f. u.p.o.o. u.p.p. u.p.p.p.k. u.p.s. u.p.s.k. u.p.u.z. u.r. ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1206 z późn. zm.) ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 z późn. zm.) ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 144) ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.) ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411 z późn. zm.) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 163) ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 332) ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) 26

Wykaz skrótów u.r.l. u.r.z.s.n. u.s.c. u.s.d.g. u.s.g. u.s.i.o.z. u.s.m.p. u.s.o. u.s.u.s. u.ś.o.z. u.u.s.r. ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1111 z późn. zm.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. Nr 113, poz. 657 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1184) ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1403 z późn. zm.) 27

Wykaz skrótów u.w.d.g. u.w.m. u.w.m.p.s. u.z.i.w.w. u.z.l. u.z.o.z. u.z.p.p. ustawa o NFZ ustawa o PRM ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz. U. Nr 205, poz. 1203) ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 107, poz. 679 z późn. zm.) ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 648 z późn. zm.) ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z późn. zm.) ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.) ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391 z późn. zm.) ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.) Czasopisma Biul. SN Med. Prakt. Mon. Praw. NP ONSA Biuletyn Sądu Najwyższego Medycyna Praktyczna Monitor Prawniczy Nowe Prawo Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego 28

Wykaz skrótów ONSAiWSA OSA B OSNAPiUS OSNC OSNKW OSNP OTK OwSS PiM PiP PiZS Prok. i Pr. PUSiG Zb. Orz. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych Prawo i Medycyna Państwo i Prawo Praca i Zabezpieczenie Społeczne Prokuratura i Prawo Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych Zbiory Orzecznictwa Trybunału Europejskiego Inne skróty AOTMiT CWU EFTA EKUZ ETS Karta KPK KRN KRUS MON MZ Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Centralny Wykaz Ubezpieczonych European Free Trade Association Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego Europejski Trybunał Sprawiedliwości Karta Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego Krajowy Punkt Kontaktowy Krajowy Rejestr Nowotworów Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Ministerstwo Obrony Narodowej Ministerstwo Zdrowia 29

Wykaz skrótów NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia lub Fundusz NSA Naczelny Sąd Administracyjny POZ podstawowa opieka zdrowotna SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SO Sąd Okręgowy SPZOZ samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej SR Sąd Rejonowy UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny ZOL/ZPO/ZRL zakład opiekuńczo-leczniczy/zakład pielęgnacyjnoopiekuńczy/zakład rehabilitacji leczniczej ZOZ zakład opieki zdrowotnej ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych 30

Wstęp Przedstawiam Państwu drugie wydanie komentarza do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zmienionym składzie zespołu autorów. Od momentu pierwszej publikacji w 2010 r. wiele wydarzyło się w zakresie funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niniejszy praktyczny komentarz ma na celu aktualizację dotychczas przedstawionej wiedzy, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń zawodowych autorów pracowników Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie funkcjonowania instytucji komentowanej ustawy. Obowiązująca od dziesięciu lat ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest jedną z podstawowych ustaw określających zasady funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Warto przypomnieć, że zastąpiła ona ustawę o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz wcześniej obowiązującą ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, zastępując tym samym model ubezpieczeniowy modelem mieszanym 1. W ten sposób 1 W teorii finansów publicznych systemy finansowania opieki zdrowotnej dzieli się również według czterech kategorii. Przyjmuje się istnienie czterech podstawowych modeli: model Beveridge a (m.in. system Narodowej Służby Zdrowia, w którym władze publiczne biorą odpowiedzialność organizacyjną i finansową za ochronę zdrowia system budżetowy oparty na jednym płatniku i finansowany z podatków np. Wielka Brytania), model Bismarcka (system ubezpieczeń zdrowotnych finansowany ze składek ubezpieczeniowych mających charakter obowiązkowy np. Niemcy), model rezydualny (państwo nie bierze odpowiedzialności za organizację i finansowanie opieki zdrowotnej i pozostaje ona indywidualną sprawą obywatela np. USA), model Siemaszki (państwo bierze pełną 31

Wstęp komentowana ustawa zmieniła charakter systemu. Ubezpieczeniowość schodzi na dalszy plan, a podstawowym elementem jest kwestia ustalenia warunków i zakresu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Taka modyfikacja wynikała z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r., K 14/03, OTK-A 2004, nr 1, poz. 1, który uznając większość przepisów ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia za niezgodne z Konstytucją RP, wskazał, że przyznaje ona obywatelom prawo do świadczeń zdrowotnych niezależnie od tego, czy obywatel jest osobą ubezpieczoną 2. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zdeterminował zatem ustawowy model systemu ochrony zdrowia, w którym państwo powinno zapewnić obywatelom realne prawo do ochrony zdrowia, jednak szczegółowe zasady funkcjonowania systemu określa obecnie obowiązująca ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Niewątpliwie komentowana ustawa, jak większość regulacji prawnych, ma charakter dynamiczny, co przekłada się na szereg jej nowelizacji, wpływających na kształt systemu, interpretację przepisów oraz pojawiające się nowe problemy praktyczne. Od publikacji poprzedniej wersji komentarza ustawa o świadczeniach była kilkadziesiąt razy nowelizowana, co spowodowało, że utracił on już walory praktyczne. Niewątpliwie, pomimo wielu zapowiedzi, wprowadzane zmiany nie miały charakteru systemowego, można nawet stwierdzić, że niektóre z nich nie były znaczące. Zapowiadana likwidacja Narodowego Funduszu Zdrowia nie nastąpiła, nie wprowadzono również alternatywnych form ubezpieczeń zdrowotnych. Nie można jednak zapominać o tak istotnych modyfikacjach, jak wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2012 r. ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, która zastąpiła dotychczasowe regulacje ustawy o świadczeniach opieki odpowiedzialność za organizację i finansowanie pełnego pakietu usług zdrowotnych i jest właścicielem placówek służby zdrowia państwa byłego bloku wschodniego). Por. S. Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 2006, s. 160 161. 2 G. Machulak, Komentarz do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Warszawa 2010, s. 43. 32

Wstęp zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie refundacji cen leków i wyrobów medycznych. Ponadto trzeba pamiętać o obowiązującej od 1 stycznia 2013 r. nowelizacji z dnia 27 lipca 2012 r., która zmieniła system weryfikacji uprawnień do świadczeń opieki zdrowotnej, oraz o nowelizacji z dnia 11 października 2013 r. istotnie modyfikującej zasady kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ulega również ważnym zmianom w związku z transpozycją do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, s. 45). Od kilku lat, tj. od wejścia w życie nowelizacji z dnia 25 czerwca 2009 r., wobec określenia wykazu świadczeń gwarantowanych ustalanych w drodze rozporządzeń wydawanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, obowiązuje tzw. pozytywny koszyk świadczeń gwarantowanych, którego główną rolą było precyzyjne wskazanie świadczeń opieki zdrowotnej, które są przedmiotem finansowania ze środków publicznych. Obecnie po kilku latach praktyki mamy już pewne doświadczenia, możemy zatem ocenić, czy nowelizacja okazała się sukcesem. Rok 2014 to kolejny rok gruntownych nowelizacji ustawy: nowelizacja z dnia 21 marca 2014 r. to powrót do starych rozwiązań w zakresie organizacji podstawowej opieki zdrowotnej i praktyk lekarskich internistyczno-pediatrycznych; nowelizacja z dnia 22 lipca 2014 r. tzw. pakiet kolejkowy, który zmienia zasadniczo kształt systemu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych nie tylko w zakresie zasad ustalania kolejności dostępu do świadczeń, ich taryfikacji, lecz także planowania potrzeb zdrowotnych oraz zakupu świadczeń, jak również zasad organizacji Narodowego Funduszu Zdrowia oraz nowelizacja z dnia 10 października 2014 r. wprowadzająca do prawa krajowego dyrektywę transgraniczną. Wzbogaciło się również orzecznictwo sądów powszechnych i administracyjnych w zakresie stosowania komentowanej ustawy, co przełożyło się na praktykę Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz wydawania decyzji administracyjnych, zarówno tych związanych z problematyką ubezpiecze- 33

Wstęp nia zdrowotnego i ustalania prawa do świadczeń, jak i podejmowanych rozstrzygnięć w toku postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. To wszystko wymaga nowego komentarza, często weryfikacji poprzednio przedstawionych poglądów oraz zaprezentowania praktycznych rozwiązań w zakresie zastosowania przepisów ustawy w praktyce. Agnieszka Pietraszewska-Macheta 34

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; zm.: Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570, Nr 237, poz. 1654; z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278, Nr 178, poz. 1374; z 2010 r. Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228, Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578, Nr 257, poz. 1723 i 1725; z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203, Nr 232, poz. 1378; z 2012 r. poz. 123, poz. 476, poz. 1016, poz. 1342, poz. 1548; z 2013 r. poz. 154, poz. 879, poz. 983, poz. 1290, poz. 1623, poz. 1646, poz. 1650; z 2014 r. poz. 24, poz. 295, poz. 496, poz. 567, poz. 619, poz. 773, poz. 1004, poz. 1136, poz. 1138, poz. 1146, poz. 1175, poz. 1188, poz. 1491, poz. 1831) 35

36

Dział I Przepisy ogólne Rozdział 1 Zakres przedmiotowy i podmiotowy oraz objaśnienia określeń ustawowych Art. 1. [Zakres przedmiotowy ustawy] Ustawa określa: 1) warunki udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; 2) zasady i tryb finansowania świadczeń, o których mowa w pkt 1; 2a) zasady i tryb kwalifikowania świadczeń opieki zdrowotnej jako świadczeń gwarantowanych; 3) zadania władz publicznych w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń, o których mowa w pkt 1; 4) zasady powszechnego obowiązkowego i dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego; 5) podstawy instytucjonalno-proceduralne do stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. WE L 166 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego 37

Art. 1 DZIAŁ I. Przepisy ogólne wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz. Urz. UE L 344 z 29.12.2010, str. 1); 6) zasady funkcjonowania, organizację i zadania Narodowego Funduszu Zdrowia, zwanego dalej Funduszem ; 6a) zasady funkcjonowania, organizację i zadania Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, zwanej dalej Agencją ; 7) zasady sprawowania nadzoru i kontroli nad finansowaniem i realizacją świadczeń, o których mowa w pkt 1. Konstytucyjny model ochrony zdrowia 1. Przepis ten określa zakres przedmiotowy regulacji, która jest wynikiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r.,. K 14/03, OTK-A 2004, nr 1, poz. 1. W świetle art. 68 ust. 1 Konstytucji RP każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Zgodnie zaś z art. 68 ust. 2 obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa. Pełnej wykładni powyższej normy, w związku z art. 30 i 38 Konstytucji RP, dokonał Trybunał Konstytucyjny w powoływanym wyroku z dnia 7 stycznia 2004 r. Trybunał Konstytucyjny z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP wywodzi podmiotowe prawo jednostki do ochrony zdrowia. Treścią prawa do ochrony zdrowia nie jest jakiś abstrakcyjnie określony (i w gruncie rzeczy niedefiniowalny) stan zdrowia poszczególnych jednostek, ale możliwość korzystania z systemu ochrony zdrowia, funkcjonalnie ukierunkowanego na zwalczanie i zapobieganie chorobom, urazom i niepełnosprawności. 2. Obecna konstrukcja ustawy wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który uznając większość przepisów ustawy o NFZ za 38