POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ I INFORMATYKI Instytut Maszyn Tłokowych i Techniki Sterowania Laboratorium: Motoryzacyjne skażenie środowiska Ćwiczenie nr 2 Imię i nazwisko Rok Analizator spalin AI9600 Kontrola emisji spalin silnika Data wykonania Podpis prowadzącego Grupa Ocena Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie procedurami kontroli emisji spalin silnika spalinowego bez i z katalizatorem ( w układzie nieregulowanym i regulowanym) jak również przeprowadzenie testu kontrolnego układu regulacji pętli sondy lambda. Aparatura pomiarowa Analizator spalin AI9600 z wyposażeniem (sonda do poboru spalin, sonda do pomiaru prędkości obrotowej silnika, sonda do pomiaru temperatury oleju, klawiatura). Schemat blokowy analizatora przedstawiono na rys 1. Rys. 1. Schemat blokowy analizatora spalin AI9600 1
Program ćwiczenia Przygotować analizator do pracy: - podłączyć: sondę poboru spalin do króćca wlotowego WLOT SPALIN, sondę pomiaru temperatury oleju do gniazda TEMP.OLEJU, sondę pomiaru obrotów (indukcyjna szczypcowa) do gniazda OBR, klawiaturę PC do gniazda KLAWIA- TURA, przewód odprowadzenia kondensatu do króćca WYLOT KONDENSATU, przewód zasilający (220 VAC/50 Hz) do gniazda ZASILANIE SIEĆ 220 VAC, 50 Hz lub przewód akumulatorowy 12 VDC do gniazda ZASILANIE AKUMULA- TOR 12VAC; - sonda do pomiaru temperatury oleju: wyjąć miarkę poziomu oleju (bagnet), ustalić długość sondy temperatury wg długości miarki poziomu oleju, włożyć sondę temperatury w miejsce miarki poziomu oleju i wcisnąć gumowy korek sondy w otwór wejścia poziomu oleju celem uszczelnienia; - sonda do pomiaru prędkości obrotowej silnika: założyć indukcyjną sondę do pomiaru obrotów na przewód zapłonowy i przesunąć zasuwkę zabezpieczającą. W przypadku występowania silnych zakłóceń elektromagnetycznych objawiających się nagłymi zmianami wskazań obrotów należy przełącznik czułości ustawić w pozycję oznaczoną czerwoną kropką. Po przygotowaniu analizator AI9600 do pracy (patrz ćwiczenie nr 1) wybrać stosowany rodzaj pracy analizatora i przeprowadzić pomiary przewidziane programem ćwiczenia. UWAGA!!!. Jak każdy przyrząd pomiarowy tak i analizator ma swoją stałą czasow, która wynosi: 15s dla pomiarów: CO, CO 2 i HC oraz 60s dla pomiarów O 2 i NO x. Dlatego wynik należy odczytać i wydrukować po upływie, co najmniej 60s od ustabilizowania się warunków pracy silnika i włożeniu sondy pomiarowej do układu wydechowego silnika. KONTROLA EMISJI W UKŁADZIE BEZ KATALIZATORA Po przeprowadzeniu ww. czynności (zakończonych pozytywnym efektem) można przystąpić do przeprowadzenia pomiarów kontrolnych. Niżej przedstawiono procedury ustawienia analizatora: 2. EMISJA SPALIN SILNIKA: BEZ KATALIZATORA 3. DANE POJAZDU: 4-SUW LUB DIS (DIS wybrać w przypadku 4. TYP POJAZDU: Wypisać z klawiatury typ pojazdu 5. NR REJESTRACYJNY: Wypisać z klawiatury 6. PRZEBIEG [km]: Wypisać z klawiatury 7. W tym momencie następuje zerowanie i test pozostałości HC analizatora, po pomyślnym 8. WŁOŻYĆ SONDĘ W RURE WYDECHOWĄ PRZYRZĄD GOTOWY DO PO- 9. PO UKAZANIU WW. KOMUNIKATU NACIŚNĄĆ KLAWISZ (lub odczekaj 5 sec) co spowoduje przejście do pierwszej planszy kontroli emisji spalin silnika bez katalizatora. 10. NACISNĄĆ KLAWISZ ENTER I UTRZYMUJĄC ZADANĄ PRĘDKOŚC OBRO- TOWĄ PRZEZ 15s PRZEPROWADZIĆ TEST, POMIAR POWTÓRZYC TRZ- KROTNIE NOTUJĄC STOSOWANE WIELKOŚCI W TABELI 1. 2
11. PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O WYNIKU TESTU KLAWISZEM PRZEJŚĆ DO NASTEPNEJ PLANSZY wpisanie komentarza z klawiatury dołączonej do analizatora 12. PRZEPROWADZIĆ PROCEDURĘ WYDRUKU WIELKOŚCI ZMIERZONYCH. Tabela 1 Warunki testu: 500 1500 min -1, CO max =3.5% Wielkość mierzona Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Wartość średnia WYNIK TESTU POZYTYWNY/NEGATYWNY Błąd pomiaru KONTROLA EMISJI SILNIKA Z KATALIZATOREM W UKŁADZIE NIEREGULOWANYM Po przeprowadzeniu czynności przygotowawczych (zakończonych pozytywnym efektem) można przystąpić do przeprowadzenia pomiarów kontrolnych. Niżej przedstawiono procedury ustawienia analizatora: 2. EMISJA SPALIN SILNIKA: Z KATALIZATOREM 3. RODZAJ KATALIZATORA: W UKŁADZIE NIEREGULOWANYM 4. DANE POJAZDU: 4-SUW LUB DIS (DIS wybrać w przypadku, 5. TYP POJAZDU: Wypisać z klawiatury typ pojazdu 6. NR REJESTRACYJNY: Wypisać z klawiatury 7. PRZEBIEG [km]: Wypisać z klawiatury 8. W tym momencie następuje zerowanie i test pozostałości HC analizatora, po pomyślnym 9. WŁOŻYĆ SONDĘ W RURE WYDECHOWĄ PRZYRZĄD GOTOWY DO PO- 10. PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O PARAMETRACH PO NALE- ŻY NACISNĄĆ ENTER I UTRZYMYWAC PRĘDKOŚĆ OBROTOWĄ SILNIKA W ZADANYM PRZEDZIALE Wyniki notować w tabeli 2 11. PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O WYNIKU TESTU I WPISANIU TEK- STU Z KLAWIATURY (przejście klawiszem ) PRZYSTĄPIC DO PO NA PODWYŻSZONYM BIEGU JAŁOWYM 12. POSTĘPOWAĆ JAK W p. 10 PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O WYNIKU TESTU I WPISANIU TEKSTU Z KLAWIATURY (przejście klawiszem ) ORAZ ZANOTOWANIU WYNIKÓW MOŻNA PRZYSTĄPIĆ DO WYDRUKU OTRZMANYCH WYNIKÓW. 3
Tabela 2. Kontrola emisji spalin silnika z katalizatorem w układzie nieregulowanym Wielkość mierzona Temperatura oleju [ o C] podstawowy 500 1500 min -1 CO 0.5%, podwyższony 2000 3000 min - 1 KONTROLA EMISJI SILNIKA Z KATALIZATOREM W UKŁADZIE REGULOWANYM Po przeprowadzeniu czynności przygotowawczych (zakończonych pozytywnym efektem) można przystąpić do przeprowadzenia pomiarów kontrolnych. Niżej przedstawiono procedury ustawienia analizatora: 2. EMISJA SPALIN SILNIKA: Z KATALIZATOREM 3. RODZAJ KATALIZATORA: W UKŁADZIE REGULOWANYM 4. DANE POJAZDU: 4-SUW LUB DIS (DIS wybrać w przypadku, 5. TYP POJAZDU: Wypisać z klawiatury typ pojazdu 6. NR REJESTRACYJNY: Wypisać z klawiatury 7. PRZEBIEG [km]: Wypisać z klawiatury 8. W tym momencie następuje zerowanie i test pozostałości HC analizatora, po pomyślnym 9. WŁOŻYĆ SONDĘ W RURE WYDECHOWĄ PRZYRZĄD GOTOWY DO PO- 10. PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O PARAMETRACH PO NALE- ŻY NACISNĄĆ ENTER I UTRZYMYWAC PRĘDKOŚĆ OBROTOWĄ SILNIKA W ZADANYM PRZEDZIALE Wyniki notować w tabeli 3 11. PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O WYNIKU TESTU I WPISANIU TEK- STU Z KLAWIATURY (przejście klawiszem ) PRZYSTĄPIC DO PO NA BIEGU JAŁOWYM 12. POSTĘPOWAĆ JAK W p. 10 PO POJAWIENIU SIĘ KOMUNIKATU O WYNIKU TESTU I WPISANIU TEKSTU Z KLAWIATURY (przejście klawiszem ) ORAZ ZANOTOWANIU WYNIKÓW MOŻNA PRZYSTĄPIĆ DO WYDRUKU OTRZMANYCH WYNIKÓW. 4
Tabela 3. Kontrola emisji spalin silnika z katalizatorem w układzie regulowanym Wielkość mierzona Temperatura oleju [ o C] podwyższony 2000 3000 min -1 0.97<λ<1.03 podstawowy 500 1500 min -1 TEST KONTROLNY UKŁADU REGULACJI PĘTLI SONDY LAMBDA 1. PO PRZEPROWADZENIU TESTU KONTROLI EMISJI SPALIN Z KATALIZA- TOREM W UKŁADZIE REGULOWANYM ZA POMOCĄ KLAWISZA MOŻNA PRZYSTĄPIĆ DO TESTU KONTROLNEGO REGULACJI PĘTLI SON- DY LAMBDA. 2. NA BIEGU JAŁOWYM (PODSTAWOWYM) USTABILIZOWAĆ JEGO PRĘD- KOŚC OBROTOWĄ (n=500 1500min -1, λ=0.97 1.03) URUCHOMIĆ PROCE- DURĘ TESTU ZA POMOCĄ KLAWISZA ENTER 3. WŁĄĆZYĆ ZAKŁÓCENIE (w naszym przypadku delikatnie zwiększyć na moment prędkość biegu jałowego nie wychodząc poza wartość 1500min -1 ) 4. ZANOTOWAĆ WARTOŚC ROZPOZNANEGO ZAKŁÓCENIA W TABELI 4 5. UKŁAD REGULACJI W CIĄGU 60s WINIEN DOPROWADZIĆ SKŁAD MIE- SZANKI DO WARTOŚCI ZADANEJ. ZANOTOWAĆ CZAS REGULACJI, A W PRZYPADKU, GDY UKŁAD NIE JEST W STANIE DOPROWADZIĆ SKŁĄDU DO WARTOŚCI ZADANEJ ZANOTOWAĆ JEJ AKTUALNĄ WARTOŚĆ I WY- NIK TESTU 6. WYDRUKOWAĆ WYNIK TESTU. Tabela 3. Kontrola emisji spalin silnika z katalizatorem w układzie regulowanym Wielkość mierzona 500 1500 min -1 0.97<λ<1.03 Wprowadzone zakłócenie λ Czas regulacji Odchyłka λ po regulacji Wnioski: 5