WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Egzamin maturalny z INFORMATYKI 1. Cele ogólne Podstawowym celem kształcenia informatycznego jest przekazanie wiadomości i ukształtowanie umiejętności w zakresie analizowania i rozwiązywania problemów oraz gromadzenia, wyszukiwania i przetwarzania informacji z wykorzystaniem metod i środków informatycznych. Uczeń przystępujący do egzaminu dojrzałości z informatyki umie: 1. korzystać z systemu komputerowego; 2. rozwiązywać problemy poprzez stosowanie podstawowych technik algorytmicznych; 3. rozwiązywać problemy poprzez dokonanie wyboru i zastosowanie typowych programów użytkowych: edytora tekstu i grafiki, arkusza kalkulacyjnego, systemu zarządzania bazami danych; 4. korzystać ze współczesnych technik informacyjnych; 5. przedstawiać aktualne zagadnienia związane z rozwojem informatyki. 2. Cele uszczegółowione 1. W zakresie korzystania z systemu komputerowego, uczeń umie: przedstawić logiczny schemat powiązań i funkcje elementów systemu komputerowego; przygotować system komputerowy do pracy (komputer i urządzenia peryferyjne, oprogramowanie); przedstawić reprezentacje liczb w komputerze i wykonywać na nich podstawowe operacje; omówić reprezentacje informacji znakowej, tekstowej, graficznej i dźwiękowej; korzystać z systemu operacyjnego w zakresie: o uruchamiania programów, o uporządkowanego przechowywania zasobów, w tym programów własnych oraz danych i wyników działania programów, o zabezpieczania informacji, o wykonywania działań na plikach i logicznej strukturze plików, o definiowania własnego środowiska pracy; korzystać z programów narzędziowych ułatwiających posługiwanie się systemem komputerowym.
2. W zakresie rozwiązywania problemów poprzez stosowanie podstawowych technik algorytmicznych, uczeń umie: podać przykłady algorytmów z różnych dziedzin (przedmiotów szkolnych) i z życia codziennego; opisać i analizować działanie podstawowych algorytmów; zdefiniować sytuację problemową poprzez wyodrębnianie danych i celu do osiągnięcia oraz wskazanie dodatkowych warunków, które musi spełniać rozwiązanie; ułożyć algorytm postępowania podczas rozwiązywania problemu, przy tym - wykorzystywać znane metody i algorytmy; zamienić słowny opis algorytmu na jedną z bardziej sformalizowanych postaci: ciąg kroków, schemat graficzny, opis w pseudojęzyku programowania, zapis w strukturalnym języku programowania, zapis za pomocą systemu użytkowego; wykonać działania algorytmu zapisanego w sformalizowanej postaci; badać zgodność działania algorytmu ze specyfikacją zadania rozwiązywanego przez ten algorytm w zakresie: poprawności danych, zgodności wyników z celem zadania, spełnienia dodatkowych warunków; wyodrębnić i stosować wybrane techniki algorytmiczne; dobrać odpowiednie struktury danych w zależności od rodzaju wielkości występujących w algorytmach i wykonywanych na nich operacji; dobrać i stosować podstawowe konstrukcje programistyczne w realizacjach algorytmów; czytać, analizować, uruchamiać i testować programy; korzystać z możliwości zintegrowanego systemu programowania (dotyczy języków programowania i systemów użytkowych); oceniać własności algorytmu takie, jak: poprawność, skończoność i złożoność. 3. W zakresie rozwiązywania problemów poprzez dokonanie wyboru i zastosowanie typowych programów użytkowych, uczeń umie: dostosować środowisko programu użytkowego do rozwiązywanego problemu; zredagować tekst zgodnie z przyjętymi wymogami, dostosowując formę tekstu do jego przeznaczenia, a w szczególności: projektować układ strony, formatować tekst z użyciem operacji blokowych, projektować i tworzyć tabele, wprowadzać i modyfikować wzory matematyczne, projektować, tworzyć i stosować style; sprawdzać poprawność językową tekstu; opracowywać strukturę i redagować dokumenty: typowe, specjalistyczne i długie; tworzyć i modyfikować grafikę; zaprojektować, uworzyć i modyfikować arkusz dla rozwiązywanego problemu, a w szczególności:
wprowadzać i modyfikować dane różnych typów, tworzyć formuły z wykorzystaniem funkcji, formatować zawartość komórki i stronę graficzną arkusza, przeprowadzać operacje blokowe na obszarach zawierających formuły używające adresowania względnego i bezwzględnego, wykonywać typowe obliczenia: według wzorów, zgodnie z podanym algorytmem, zestawienie finansowe (bilans), symulację, tworzyć i modyfikować graficzne prezentacje wyników; wykonywać operacje na istniejącej lub założonej przez siebie bazie danych, a w szczególności: zaprojektować strukturę typowych baz danych obejmujących wiele tabel połączonych relacjami, wprowadzać i modyfikować zawartość bazy danych, wyszukiwać informacje spełniające określone kryteria, porządkować informacje w bazie (sortowanie, indeksowanie), tworzyć i modyfikować formularze i raporty; projektować i analizować obliczenia matematyczne, a w szczególności: wyjaśnić pojawianie się niedokładności w obliczeniach komputerowych i wskazać źródło ich powstawania, wybrać algorytm odpowiedni dla danego zadania obliczeniowego, wykonać obliczenia programem własnym lub wykorzystując istniejace programy, w tym - programy z biblioteki; łączyć ze sobą dokumenty (lub ich fragmenty) utworzone za pomocą różnych programów użytkowych; wprowadzać i wyprowadzać dane w standardach różnych programów, przekazywać dane między różnymi programami; tworzyć, modyfikować i stosować makropolecenia; zaprojektować i utworzyć prezentację rozwiązywanego problemu oraz przedstawić ją grupie uczniów. 4. W zakresie korzystania ze współczesnych technik informacyjnych, uczeń umie: przedstawić podstawowe korzyści i zagrożenia wynikające z pracy w sieci lokalnej i rozległej; posługiwać się różnymi sposobami wyszukiwania i korzystania z informacji za pomocą komputerów; przedstawić podstawowe usługi realizowane w sieciach rozległych. 5. W zakresie zagadnień związanych z rozwojem informatyki: określić ważniejsze etapy w rozwoju informatyki dotyczące pojęć, metod i środków technicznych; oceniać możliwości i granice stosowania komputerów; przedstawić dostrzegane tendencje w rozwoju metod, oprogramowania i środków technicznych w informatyce; omówić najważniejsze aspekty prawne, etyczne i społeczne informatyki.
Standardy wymagań egzaminacyjnych Standardy wymagań, będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego z informatyki, obejmują trzy obszary: I. Wiadomości i rozumienie II. Korzystanie z informacji III. Tworzenie informacji. W ramach każdego obszaru cyframi arabskimi i literami oznaczono poszczególne standardy wynikające z Podstawy programowej. Przedstawiają one: zakres treści nauczania, na podstawie których może być podczas egzaminu sprawdzany stopień opanowania określonej w standardzie umiejętności, rodzaje informacji do wykorzystywania, typy i rodzaje informacji do tworzenia. Przedstawione poniżej standardy wymagań egzaminacyjnych są dosłownym przeniesieniem fragmentu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2007 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów. I. WIADOMOŚCI I ROZUMIENIE Zdający zna i rozumie podstawowe pojęcia, metody, narzędzia i procesy związane z informatyką i technologią informacyjną: POZIOM PODSTAWOWY: 1) opisuje środki, narzędzia i metody informatyki posługując się poprawną terminologią informatyczną 2) zna rolę, funkcje i zasady pracy sprzętu komputerowego 3) charakteryzuje typowe narzędzia informatyczne i ich zastosowania 4) zna podstawową terminologię związaną z sieciami komputerowymi: rodzaje sieci, protokoły, opisuje podstawowe usługi sieciowe i sposoby ochrony zasobów
5) omawia przydatność i wiarygodność różnych źródeł i zbiorów informacji oraz użyteczność sposobów i form ich reprezentowania 6) zna sposoby reprezentowania informacji w komputerze 7) zna podstawowe algorytmy i techniki algorytmiczne: a) algorytmy badające własności liczb całkowitych i naturalnych b) algorytmy wyszukiwania i porządkowania (sortowania) c) algorytmy na tekstach d) proste algorytmy szyfrowania e) metoda dziel i zwyciężaj f) iteracja i rekurencja 8) zna zasady programowania strukturalnego 9) zna podstawowe własności algorytmów 10) zna podstawowe pojęcia związane z relacyjnymi bazami danych 11) zna i opisuje zasady etyczne i prawne związane z wykorzystywaniem informacji i oprogramowania POZIOM ROZSZERZONY: Jak na poziomie podstawowym oraz 1) zna i opisuje zasady administrowania siecią komputerową 2) charakteryzuje sposoby reprezentowania informacji w komputerze 3) zna systemy liczbowe mające zastosowanie w informatyce 4) zna techniki algorytmiczne i algorytmy: a) dziel i zwyciężaj b) metoda zachłanna c) iteracja i rekurencja d) badające własności liczb całkowitych e) wyszukiwania i porządkowania (sortowania) f) schemat Hornera g) algorytmy na tekstach h) algorytmy numeryczne i) algorytmy kompresji 5) zna wybrane struktury danych i ich realizację
6) zna zasady programowania obiektowego II. KORZYSTANIE Z INFORMACJI Zdający stosuje posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań teoretycznych i praktycznych: POZIOM PODSTAWOWY: 1) posługuje się typowymi programami użytkowymi 2) wykorzystuje wybrane środowisko programistyczne do zapisywania, uruchamiania i testowania programu 3) korzysta z zasobów i usług sieci komputerowych 4) stosuje metody wyszukiwania i przetwarzania informacji w relacyjnych bazach danych 5) stosuje podstawowe algorytmy i struktury danych w rozwiązywaniu problemów informatycznych 6) dobiera właściwy program (użytkowy lub własnoręcznie napisany) do rozwiązywanego zadania 7) wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności do rozwiązywania zadań z różnych dziedzin nauczania i problemów z życia codziennego POZIOM ROZSZERZONY: Jak na poziomie podstawowym oraz 1) stosuje metody wyszukiwania i przetwarzania informacji w relacyjnych bazach danych z wykorzystaniem różnych technik i narzędzi 2) stosuje kolejne etapy prowadzące do otrzymania poprawnego rozwiązania problemu: od sformułowania specyfikacji problemu po testowanie rozwiązania 3) stosuje narzędzia i techniki informatyczne do modelowania i symulacji procesów oraz zjawisk III. TWORZENIE INFORMACJI Zdający stosuje metody informatyczne do rozwiązywania problemów: POZIOM PODSTAWOWY: 1) tworzy specyfikację problemu, proponuje i analizuje jego rozwiązanie
2) formułuje informatyczne rozwiązanie problemu przez dobór algorytmu oraz odpowiednich struktur danych i realizuje je w wybranym języku programowania 3) projektuje relacyjne bazy danych i wykorzystuje do ich realizacji system bazy danych 4) wykorzystuje różnorodne źródła i zasoby informacji do tworzenia dokumentów tekstowych i multimedialnych POZIOM ROZSZERZONY: Jak na poziomie podstawowym oraz 1) projektuje i przeprowadza wszystkie etapy na drodze do otrzymania informatycznego rozwiązania problemu 2) wykorzystuje metody informatyki w rozwiązywaniu problemów 3) uzasadnia poprawność, złożoność i efektywność rozwiązania problemu 4) projektuje relacyjne bazy danych i proste aplikacje bazodanowe 5) tworzy dokumenty sieciowe i multimedialne z użyciem zaawansowanych technik, w tym programowania 6) opisuje nowe zastosowania narzędzi informatyki i antycypuje ich konsekwencje dla życia społecznego, gospodarczego (korzyści i zagrożenia) Lista algorytmów klasycznych: badanie, czy liczba jest liczbą pierwszą, rozkład liczby na czynniki pierwsze, pozycyjne reprezentacje liczb, algorytm Euklidesa, znajdowanie liczb Fibonacciego, wyszukiwanie elementu w zbiorze uporządkowanym, znajdowanie najmniejszego lub największego elementu w zbiorze, znajdowanie jednocześnie najmniejszego i największego elementu w zbiorze, porządkowanie ciągu elementów metodami: bąbelkową, przez wybór i przez wstawianie, obliczanie wartości wielomianu schemat Hornera, wyszukiwanie wzorca w tekście, sprawdzanie, czy tekst jest palindromem, szyfry: podstawieniowy i przestawieniowy; sortowanie przez wstawianie, sortowanie przez scalanie, sortowanie szybkie, zagadka Wież Hanoi,
pakowanie plecaka, wydawanie reszty, algorytm Euklidesa (operacje na ułamkach zwykłych), sito Eratostenesa, liniowe przeszukiwanie ciągu w poszukiwaniu żądanego elementu z wykorzystaniem wartownika, znajdowanie lidera w zbiorze, znajdowanie jednocześnie najmniejszego i największego elementu w zbiorze (algorytm optymalny), znajdowanie podciągów o określonych własnościach, znajdowanie wartości wyrażenia zapisanego w postaci ONP, stabilny algorytm rozwiązywania równania kwadratowego, szybkie podnoszenie do potęgi, wyznaczanie miejsc zerowych funkcji, obliczanie pola figur (całkowanie numeryczne), algorytm Huffmana;