Jesteśmy województwem na dorobku. To,

Szanowni Państwo! Jesteśmy województwem na dorobku. To, co dzieje się w Kujawsko-Pomorskiem od kilku lat, to wielki proces modernizacyjny, którego efekty, już dziś odczuwalne, w pełni ocenimy dopiero za kilka lat. Nasz region jest dziś jednym wielkim placem budowy i wielkim poligonem pozytywnych przemian społecznych. Zarząd województwa, którym kieruję, postrzega swoją rolę w tym procesie przez pryzmat podstawowego w tej mierze obowiązku, którym jest dbałość, by prorozwojowe inwestowanie strumienia środków - zarówno tych budżetowych, jak i tych płynących z funduszy pomocowych Unii Europejskiej opierało się na regionalnej solidarności oraz stymulowaniu lokalnej aktywności. Czynimy i nadal musimy czynić wiele na rzecz takich rozwiązań, dzięki którym z owoców rozwoju mogą korzystać nie tylko mieszkańcy najważniejszych ośrodków, ale także mieszkańcy kujawsko-pomorskiej wsi. Te tendencje i te działania widać dobrze na Waszej ziemi, w powiecie sępoleńskim. Wasz powiat wiele skorzysta na największej od lat inwestycji w naszym regionie, budowie autostrady A-1, z którą łączyć go będzie zmodernizowana w europejskim standardzie droga wojewódzka. Chcemy, by dzięki dogodnemu połączeniu z europejską siecią dróg Sępoleńskie mogło się dobrze sprzedać turystom, oferując wypoczynek w otoczeniu pięknej, niezadeptanej jeszcze przyrody. Wielu z Państwa już dziś dzięki turystyce zarabia. Wierzę, że przemysł turystyczny wkrótce może się stać znaczącym źródłem bogactwa Waszej ziemi i zasobności Waszych rodzin. Z tą myślą przekazaliśmy znaczne środki na stworzenie kompleksów rekreacyjnych nad jeziorami, wspieramy też i promujemy gospodarstwa agroturystyczne. Przykład wielu europejskich regionów pokazuje, że przedsięwzięcia podejmowane z myślą o turystyce traktowanej jako gałąź gospodarki wpływają stymulująco na wzrost ekonomiczny słabiej dotąd rozwiniętych obszarów, czyniąc ten segment przedsiębiorczości ważnym źródłem nowych miejsc pracy i sposobem na pomyślne życie całych gmin. Jestem przeświadczony o tym, że tak się stanie także w przypadku powiatu sępoleńskiego. W dążeniu do pomyślności gospodarczej nie wolno nam jednak zapominać o koniecznej dbałości o właściwą jakość życia wszystkich mieszkańców. Gospodarka i jej rozwój mają bowiem właściwy sens jedynie wtedy, gdy służą ludziom, podwyższając jakość życia, gdy łączą się z instrumentami pozwalającymi na korzystanie z ich dobrodziejstw i stwarzanych szans jak największym grupom obywateli. Dlatego samorząd województwa co roku przekazuje znaczne środki na inwestycje i zakupy w służbie zdrowia, na budowę infrastruktury publicznej i obiektów sportowych, na projekty służące poprawie poziomu edukacji i tworzeniu interesującej oferty kształcenia ustawicznego, na lokalne drogi, na remonty konserwatorskie zabytkowych obiektów także w najmniejszych miejscowościach, na rozwijanie różnych form społeczeństwa obywatelskiego także w wiejskich gminach. W Sępoleńskiem finansujemy między innymi inwestycje Szpitala Powiatowego, budowę wodociągów i kanalizacji w Witkowie, Dąbrowie, Sikorzu i Sypniewie, remonty świetlic w Wąwelnie i Mierucinie, a także place zabaw w Iłowie, Wielowiczu, Borzyszkowie i Zaburtowie. Jestem szczęśliwy, że na budowę boisk w programie Orlik mogliśmy przekazać sępoleńskim gminom łącznie milion złotych. Przed nami jeszcze wiele do zrobienia. Zróbmy to razem. Kujawsko-Pomorskie razem dla powiatu sępoleńskiego! Piotr Całbecki Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2 Powiat sępoleński w liczbach powierzchnia: 791 km 2 ludność: 41 045 tys. 1 gmina wiejska 3 gminy miejsko-wiejskie 77 sołectw 108 wsi przyrost naturalny: 4 promile 2 890 przedsiębiorstw łączne roczne dochody budżetów gmin: 104,1 mln zł łączne roczne wydatki budżetów gmin: 113,6 mln zł. Źródło: GUS Pieniądze dla powiatu sępoleńskiego Regionalny Program Operacyjny PO Kapitał Ludzki Program Rozwoju Obszarów Wiejskich inne środki z budżetu województwa razem 54 238 063 zł 10 072 270 zł 5 781 014 zł 36 740 218 zł 106 831 565 zł Kujawsko-Pomorskie w liczbach powierzchnia 18 tys. km 2 ludność: 2 067 900 144 gminy 92 gminy wiejskie 17 gmin miejskich 35 gmin miejsko-wiejskich 4 miasta na prawach powiatu 19 powiatów ziemskich przyrost naturalny 0,16 proc. 192 182 przedsiębiorstwa. Źródło: GUS RAZEM DLA POWIATU SĘPOLEŃSKIEGO

Stawiamy na infrastrukturę! To widać na każdym kroku Powiat sępoleński jest jednym z tych powiatów, w których największy nacisk kładziemy na rozwój infrastruktury. Dzięki środkom finansowym płynącym z Unii Europejskiej od początku 2007 roku do powiatu na projekty związane z modernizacją dróg, termomodernizacją budynków, remontami szpitali i placówek opieki społecznej oraz wieloma innymi dziedzinami codziennego życia trafiło już blisko 66 milionów złotych! Najpoważniejszą częścią unijnych inwestycji na terenie Sępoleńskiego są modernizacje drogowe. Największym tego typu przedsięwzięciem jest połączenie autostrady A-1 z terenem powiatu. W tym celu przebudowywana jest droga wojewódzka nr 241 na odcinku Sępólno Kcynia o łącznej długości 23 kilometrów. Inwestycja ta pochłonie 23,4 miliona złotych, a w jej konsekwencji powstaną nie tylko bezpieczne i komfortowe drogi, ale także cała infrastruktura pobocza (chodniki, zatoki autobusowe, rowy, itp.). Szybko i wygodnie do autostrady mieszkańcy powiatu dojadą już pod koniec tego roku. Ponad 1,5 miliona złotych przeznaczamy na przebudowę drogi powiatowej łączącej Chojnice z Dużą Cerekwicą. Modernizacja pierwszego odcinka (Obkas - Duża Cerekwica) zakończy się w 2012 roku. Prace będą prowadzone na odcinku drogi o długości 3 kilometrów i obejmować będą między innymi wzmocnienie nawierzchni, budowę chodników oraz poszerzenie jezdni. Ale infrastruktura to nie tylko drogi to także szpitale i zaplecze techniczne dla działalności społecznej. www.kujawsko-pomorskie.pl 3

W ramach RPO przekazaliśmy 2,7 miliona złotych na doposażenie Szpitala Powiatowego w Więcborku. Dzięki zastrzykowi gotówki lecznica zakupiła między innymi aparaty do znieczulenia ogólnego, lampy operacyjne oraz ssaki elektryczne, dzięki którym oferowane przez szpital świadczenia spełniać będą najwyższe normy. INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ przebudowa i rozbudowa budynku dla placówki opiekuńczo-wychowawczej modernizacja budynku Ośrodka Pomocy Społecznej w Sępólnie Krajeńskim łączne wsparcie RPO WK-P: 865 tys. zł Powiat sępoleński to przede wszystkim obszar o wyjątkowych walorach turystycznych. Środki unijne dają możliwość podkreślenia tych walorów poprzez olbrzymie dotacje płynące z samorządu województwa. Blisko 14,2 mln złotych trafiło do powiatu w związku z planami adaptacji malowniczego Jeziora Sępoleńskiego dla potrzeb nie tylko rekreacji, ale również turystyki. Wielomilionowy projekt przewiduje budowę amfiteatru ze sceną na wodzie, drogi rowerowej o długości ponad 20 kilometrów prowadzącej aż do Więcborka oraz kawiarni. Jego częścią jest także budowa hali widowiskowo-sportowej z parkingiem, a także zagospodarowanie nadbrzeża Jeziora Więcborskiego budowa placu zabaw, kompleksu boisk i parkingu. Powiat sępoleński jego gminy, mieszkańcy i firmy jest też beneficjentem dwóch innych ważnych programów, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. INWESTYCJE PROW budowa sieci wodociągowej w Witkowie i Dąbrowie budowa wodociągów w Sikorzu oraz Lutowie Wiśniewcach, remont i przebudowa świetlic wiejskich w Mierucinie, Skoraczewie i Tuszkowie, remont i przebudowa świetlic wiejskich w Wąwelnie i Wielowiczu wyposażenie placów zabaw w Mierucinie, Skoraczewie, Tuszkowie i Wąwelnie, budowa kanalizacji w Sypniewie rozbudowa, remont i wyposażenie świetlic w gminie Więcbork urządzenie placów zabaw w gminie Więcbork. razem wsparcie: 5,8 mln zł. Sprzęt dla szpitala zdrowie dla pacjenta to nazwa projektu doposażenia szpitala w Więcborku nowoczesne urządzenia i aparaturę medyczną, na który przekazaliśmy prawie 2,7 miliona złotych. 4 RAZEM DLA POWIATU SĘPOLEŃSKIEGO

PROJEKTY DROGOWE drogi wojewódzkie 23 422 501 zł drogi powiatowe 1 503 210 zł drogi gminne 500 000 zł wsparcie z RPO WK-P 25 425 711 zł Ten pierwszy jest źródłem środków, dzięki którym realizowane są projekty związane przede wszystkim ze wzrostem zatrudnienia, podnoszeniem poziomu edukacji i ograniczeniem obszarów wykluczenia społecznego. Na terenie powiatu zrealizowano lub właśnie realizuje się 13 tego typu przedsięwzięć. Związany z nimi strumień wsparcia to 10,1 mln złotych. Segment PROW, którym dysponuje samorządowa administracja województwa, to pieniądze na aktywizację wiejskich środowisk, a także na budowę i odbudowę wiejskiej przestrzeni publicznej oraz publicznej infrastruktury. W Sępoleńskiem buduje się dzięki temu między innymi kanalizację sanitarną we wsi Sypniewo. Dzięki dotacji z RPO WK-P przeprowadzono termomodernizację Centrum Kultury i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim. Obok Stadionu Krajny powstaje nowoczesna hala widowiskowo sportowa, tuż obok powstanie też parking, to również inwestycja dofinansowana z PRO WK-P. PRACE TERMOMODERNIZACYJNE Zespół Szkół nr 2 w Sępólnie Krajeńskim Zespół Szkół Centrum Edukacyjnego w Więcborku Liceum Ogólnokształcące w Więcborku Zespół Szkół nr 1 w Sępólnie Krajeńskim, Zespół Szkół nr 3 w Sępólnie Krajeńskim Centrum Kultury i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim Biblioteka Publiczna w Sępólnie Krajeńskim, Urząd Miejski w Kamieniu Krajeńskim, łącznie: 3,7 mln zł. www.kujawsko-pomorskie.pl 5

6 RAZEM DLA POWIATU SĘPOLEŃSKIEGO

p o w i a t s ę p o l e ń s k i www.kujawsko-pomorskie.pl 7

Kujawsko-Pomorskie dla powiatu sępoleńskiego Krajna jest jednym z najpiękniejszych przyrodniczo obszarów Polski. Dzika, czysta przyroda i łagodne krajobrazy tworzą niespotykany, urokliwy klimat tej krainy. Jednocześnie powiat sępoleński jest szybko rozwijającym się obszarem, gdzie bogata tradycja spotyka się z nowoczesnością. Dzięki pomocy samorządu województwa rozwój powiatu nabiera tempa. Po pierwsze: turystyka Dla rozwoju turystyki konieczna jest rozwinięta infrastruktura, która przyciągnie turystów i zapewni im komfort. Największym projektem, realizowanym w powiecie sępoleńskim, jest inwestycja związana z budową molo wraz z amfiteatrem na wodzie, halą widowiskowo- -sportową i trasą rowerową w Sępólnie Krajeńskim. Urząd Marszałkowski wspiera także finansowo renowację zabytków, które pięknieją z roku na rok, ciesząc oko i przyciągając zwiedzających. W latach 2009 2010 na ten cel w powiecie sępoleńskim przeznaczyliśmy ponad 560 tysięcy złotych. OCHRONA ZABYTKÓW prace konserwatorskie w zespole klasztornym w Zamartem 110 tys. zł; prace konserwatorskie w kościele w Runowie Krajeńskim 200 tys. zł; remont dachu w kościele w Sitnie 16 tys. zł renowacja konfesjonału w kościoła w Sypniewie 22,5 tys. zł; renowacja ołtarza kościoła w Wąwelnie 50 tys. zł; renowacja stacji drogi krzyżowej w kościele w Dąbrówce 7,7 tys. zł; prace konserwatorskie w kościele w Sośnie 120 tys. zł; nowa elewacja wieży kościoła w Lutowie 36,2 tys. zł. Tylko w roku 2010 na remont zabytków w powiecie sępoleńskim przekazaliśmy 455 tysięcy złotych. Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Wąwelnie. Klasztor OO Karmelitów Bosych w Zamartem. 8 RAZEM DLA POWIATU SĘPOLEŃSKIEGO

INWESTYCJE W BAZĘ SPORTOWĄ zaplecze socjalno-magazynowego sali gimnastycznej w Sępólnie Krajeńskim remont obiektów sportowych w Sępólnie Krajeńskim remont obiektów sportowych w Więcborku remont obiektów sportowych w Kamieniu Krajeńskim budowa trzech boisk sportowych w gminie Więcbork razem: 246 tysięcy złotych Bo sport to zdrowie! O tym, że wysiłek fizyczny to najzdrowsza forma relaksu i regeneracji sił, wie chyba każdy. Wiedzą także gospodarze województwa, o czym świadczą liczne dotacje na rzecz rozbudowy infrastruktury sportowej, także na terenie powiatu sępoleńskiego. Od roku 2009 w powiecie sępoleńskim powstają nowoczesne kompleksy wielofunkcyjnych boisk sportowych Orlik, które cieszą się ogromną popularnością i uznawane są za jedne z najładniejszych. Z takiego obiektu korzystają już mieszkańcy Sępólna Krajeńskiego, w tym roku powstaną jeszcze dwa takie kompleksy. Dzieci inwestycja w przyszłość! Aby najmłodsi mieszkańcy naszego województwa mogli rozwijać się poprawnie, trzeba im zapewnić warunki do pogłębiania wiedzy i zainteresowań. Dlatego w naszym regionie stawiamy na wszechstronność. Do szkół w powiecie sępoleńskim trafi aż 60 tablic interaktywnych, z których korzystać będą mogli uczniowie szkół podstawowych. Te nowoczesne pomoce naukowe sprawiają, że nauka staje się świetną zabawą. MARSZAŁKOWSKIE PLACE ZABAW Iłowo Wielowicz Borzyszkowo Zabartowo W szkołach na terenie województwa rozpoczyna się też realizacja finansowanych ze środków Unii Europejskiej projektów Dzięki dotacji z Funduszu Wsparcia przebudowano drogę gminną między Czarmuniem i Puszczą. Baza sportowa poszerzana jest również poza programem Orlik. Na inwestycje sportowe i odnowę infrastruktury samorząd województwa przekazał w latach 2008-2009 ponad 362 tysiące złotych. ORLIKI Sępólno Krajeńskie (dwa obiekty) Kamień Krajeński łącznie: 1 milion złotych. www.kujawsko-pomorskie.pl 9

edukacyjnych, których cele to między innymi podniesienie wyników nauczania i zainteresowanie młodzieży naukami ścisłymi. Przedsięwzięcia zakładają organizację dodatkowych zajęć oraz wprowadzenie innowacyjnych metod kształcenia. W największym z nich, projekcie indywidualizacji nauczania w szkołach podstawowych, weźmie udział 10 szkół z powiatu sępoleńskiego, między innymi placówki z Więcborka. Dzięki samorządowemu wsparciu powstały już trzy place zabaw, dzięki którym najmłodsze dzieci ciekawie i co najważniejsze, bezpiecznie spędzają swój czas. W drogę! Niezwykle ważnymi inwestycjami, do których wielką wagę przywiązują wszyscy Polacy, są remonty i budowa dróg. Od roku 2007 do końca 2010 w powiecie sępoleńskim wyremontowanych zostanie aż 25 odcinków dróg gminnych, wojewódzkich i powiatowych. Łącznie na remonty i modernizację dróg w ramach Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, Funduszu Wsparcia oraz innych dotacji wojewódzkich przeznaczyliśmy ponad 6 milionów złotych! Samorząd województwa wsparł również spółki wodne, które dzięki przekazanym środkom mogą utrzymywać rowy melioracyjne w należytym stanie. Pokaźną sumę 323 tysięcy złotych przeznaczyliśmy na przebudowę rurociągu melioracyjnego we wsi Płocicz. Bardzo poważne inwestycje wodociągowe, melioracyjne i kanalizacyjne na terenie powiatu przeprowadzono dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Fundusz wsparcia pozwolił na sfinansowanie wielu inwestycji w małych miejscowościach powiatu sępoleńskiego. Zdrowie przede wszystkim W toku są przygotowania do realizacji projektu e-zdrowie w województwie kujawsko-pomorskim, na który złożą się teleinformatyczne rozwiązania ratujące zdrowie i życie. To jedno z kluczowych przedsięwzięć Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, które obejmie swoim zasięgiem 29 placówek ochrony zdrowia w całym regionie. Program e-zdrowie oznacza sprawną diagnostykę i konsultowanie trudnych przypadków chorobowych na odległość dzięki szerokopasmowym łączom internetowym i połączonym z nimi urządzeniom diagnostycznym oraz komputerom archiwizującym dane medyczne. Dzięki temu pacjent będzie mógł uzyskać konsultację medyczną najlepszych specjalistów. Do projektu włączył się między innymi Szpital Powiatowy im. doktora Adama Gacy i doktora Józefa Łaskiego w Więcborku. W trosce o chorych i potrzebujących Powiat sępoleński jest jedną z najaktywniej działających w zakresie pomocy społecznej jednostek. Na ternie powiatu realizowano aż dwanaście projektów mających na celu poprawę warunków życia i integrację społeczną. Łącznie do organizacji pozarządowych realizujących zadania pożytku publicznego w latach 2009 2010 trafiło 93 tysiące złotych. 10 RAZEM DLA POWIATU SĘPOLEŃSKIEGO

W ramach Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w tym roku do powiatu trafi 500 tysięcy złotych. Pieniądze zapewnią niepełnosprawnym mieszkańcom dostęp do budynków publicznych. Dzięki pomocy samorządu DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH budowa sali rehabilitacyjnej przy Gminnym Przedszkolu w Sępólnie Krajeńskim 162 tys. zł remont w DPS w Kamieniu Krajeńskim 338 tys. zł. województwa do powiatu sępoleńskiego trafią 864 tysiące złotych na modernizację placówek opieki społecznej. W ramach RPO w budynku po szkole w Małej Cerkwicy powstanie placówka opiekuńczo wychowawcza, zaś Ośrodek Pomocy Społecznej w Sępólnie Krajeńskim zostanie wyremontowany. Iwona Kozłowska radna województwa: Chwała marszałkowskiej administracji także za wodociągi w podwięcborskich wsiach, system alarmowy dla straży pożarnej, tablice interaktywne dla podstawówek, pieniądze na wiejskie świetlice i remonty zabytków. Uważam, że w minionym czteroleciu naprawdę wiele dobrego się u nas zdarzyło. Wizyta marszałka Piotra Całbeckiego w DPS w Kamieniu Krajeńskim. Mogilniki zniknęły W Kujawsko-Pomorskiem twa wielka akcja likwidacji ziemnych składowisk toksycznych odpadów, zwanych mogilnikami. W chwili przystąpienia do programu likwidacyjnego, jesienią ubiegłego roku, w Kujawsko-Pomorskiem w ziemi spoczywało 16 takich tykających bomb chemicznych, będących pozostałością po złych praktykach składowania niebezpiecznych odpadów w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku. Zawierały łącznie prawie 8 tysięcy ton chemikaliów, a także skażonej ziemi i elementów konstrukcyjnych. Na terenie powiatu sępoleńskiego zlokalizowano dwa takie składowiska, w Płociczu i Dąbrówce. Oba mogilniki są już wspomnieniem dziś teren po nich porasta bujna trawa. Myślę, że jedną z najważniejszych inwestycji w naszym powiecie jest kompleks rekreacyjno sportowy w Sępólnie, na który składają się hala sportowa oraz molo i trasa rowerowa. W jakimś sensie jest to oczywiście przedsięwzięcie gospodarcze, bo odwiedzający to piękne miejsce będą zostawiać u nas pieniądze. Ale przede wszystkim będzie to wspaniałe miejsce rekreacyjne dla nas, którzy tu mieszkamy. Z oczywistych względów doceniam wszystkie inwestycje drogowe. Za jedną z najważniejszych uważam budowę ronda w Więcborku, które znacząco poprawiło bezpieczeństwo. WSPARCIE DLA SPÓŁEK WODNYCH: gmina Sępólno Krajeńskie gmina Kamień Krajeński gmina Sośno gmina Więcbork Drewniane molo, amfiteatr i kawiarnia zbudowane nad brzegiem jeziora stały się atrakcją turystyczną Sępólna Krajeńskiego. 7 tys. zł 7 tys. zł 7 tys. zł 7 tys. zł Stanisław Drozdowski radny województwa: W powiecie sępoleńskim zmienia się wiele i to doskonale widzą wszyscy mieszkańcy, bo nasze wsparcie trafia do każdych najmniejszych nawet miejscowości. Powstają nowe place zabaw, świetlice wiejskie, chodniki, miejsca rekreacji czy też drogi. Za bardzo dobre uważam systemową i konsekwentną politykę samorządu województwa mającą na celu ratowanie zabytkowych obiektów, w tym tych mało znanych jak wiejskie kościoły. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Pl. Teatralny 2, 87 100 Toruń tel.: +48 56 621 82 55, fax: +48 56 621 85 21 www.kujawsko-pomorskie.pl fot. Andrzej Goiński, Wojtek Szabelski/ /freepress.pl, archiwum Urzędu Marszałkowskiego, freepress.pl www.kujawsko-pomorskie.pl 11