Choroba ALTERNARIOZA Pozostałe choroby grzybowe ziemniaków Objawy Alternarioza jest chorobą wywołaną przez grzyby Alternaria solani i Alternaria alternata. W początkowym okresie rozwoju tej choroby objawy są często mylone z objawami zarazy. Choroba ta rozwija się bardzo szybko, kiedy panuje ciepła i umiarkowanie wilgotna pogoda. Rozwojowi choroby sprzyjają także obfite i długo utrzymujące się rosy oraz uprawa ziemniaków na lekkich glebach, okresowo ubogich w składniki odżywcze. Źródłem choroby mogą być resztki roślin, a także chore sadzeniaki. Pierwsze objawy można spotkać na dolnych, najstarszych liściach w postaci drobnych plamek, o barwie ciemnobrązowej z koncentrycznie ułożonymi kręgami. W miarę rozwoju choroby plamy te powiększają się i przenoszą się na liście położone w górnej części rośliny. Z kolei na bulwach można obserwować nieregularne, brązowo-czarne, lekko zagłębione plamy. W przypadku, gdy nasilenie choroby jest na tyle duże może dojść do spadku plonu. W celu ograniczenia występowania choroby należy pamiętać o: stosowaniu zdrowych sadzeniaków, właściwym zmianowaniu, zrównoważonym nawożeniu, zbiorze w pełni dojrzałych bulw, uprawie odmian o podwyższonej odporności na patogena. Sygnałem do wykonania zabiegu przeciwko alternariozie jest pojawienie objawów choroby. Wówczas zaleca się zastosowanie fungicydów zawierających w swoim składzie mancozeb, jak również chlorotalonil. Środki te zastosowane we wcześniejszym okresie rozwoju rośliny chronią plantację ziemniaka również przed pierwszymi ogniskami zarazy. Z reguły przeciwko alternariozie wystarczy wykonanie jednego zabiegu, o ile nie występują warunki sprzyjające rozwojowi patogena na odmianach wrażliwych oraz nie ma konieczności ochrony roślin przed zarazą.
RIZOKTONIOZA Ryzoktonioza jest chorobą wywołaną przez grzyb Rizoctonia solani. Choroba ta może prowadzić do obniżki plonu oraz do pogorszenia jakości bulw. Wiosną na młodych roślinach występuje najgroźniejsza forma ryzoktoniozy, która powoduje zgorzele. Najwcześniej choroba rozwija się w glebie na kiełkach w postaci brązowych wżerów. Grzyb może rozwijać się na wszystkich kiełkach, bądź tylko na niektórych. Efektem rozwoju grzyba na wszystkich kiełkach bulw są puste miejsca na plantacji lub dochodzi do opóźnienia rozwoju roślin ziemniaka. W przypadku gdy zainfekowane zostały tylko niektóre kiełki na bulwie rozwija się roślina o zmniejszonej liczbie łodyg. W późniejszej fazie rozwojowej roślin ziemniaka rozwijający się patogen powoduje zgorzele podstawy łodyg, stolonów i zawiązków. Występowaniu zgorzeli kiełków sprzyja przede wszystkim chłodna i wilgotna wiosna, sadzenie sadzeniaków do niedogrzanej ziemi, stosowanie ospowatych sadzeniaków oraz zbyt głębokie sadzenie. Przy wysokiej wilgotności w łanie, w dolnych partiach na łodygach ziemniaka może wystąpić letnia, zarodnikująca forma ryzoktoniozy opilśń łodygowa. Grzybnia patogena przerasta w głąb łodygi, prowadząc do zaburzeń w transporcie wody i składników pokarmowych. Porażone rośliny przyjmują postać krzaczastą, liście wierzchołkowe zwijają się, a u nasady bocznych pędów i ogonków liściowych powstają bulwki powietrzne. Występowanie suszy w okresie wczesnego wzrostu roślin i zawiązywania bulw hamuje rozwój patogena.
RAK ZIEMNIAKA Objawy choroby wywołanej przez grzyba Synchytrium endobioticum mogą występować zarówno na roślinach jak i na bulwach. Porażone rośliny więdną, a u podstawy łodyg, w kątach pędów bocznych i liści, a także na liściach czy kwiatostanach pojawiają się zielonkawe, kalafiorowate narośla. Narośla mogą wystąpić na stolonach, natomiast nigdy na korzeniach. Porażone bulwy są gąbczaste i zniekształcone, a kalafiorowate, białawe narośla w miejscach oczek z czasem brunatnieją. Brunatniejące narośla gniją i rozpadają się, a ich zawartość przedostaje się do gleby. Patogen w glebie może przetrwać nawet 40 lat. Należy pamiętać, by w regionach gdzie wcześniej notowano występowanie patogena, wysadzać odmiany odporne, a w przypadku stwierdzenia objawów choroby na plantacji poinformować WIORiN. ANTRAKNOZA ZIEMNIAKA Na nadziemnych częściach roślin można zaobserwować żółknięcie, więdnięcie i zamieranie liści, które następuje od wierzchołka ku dołowi. Podstawa łodygi, jak również na stolonach i korzeniach dochodzi do gnicia kory, która łatwo odchodzi od drewna, przebarwionego często na kolor jasnoróżowofioletowy.
WERTICILIOZA ZIEMNIAKA Liście chorych roślin żółkną, a w czasie słonecznej pogody tracą turgor i więdną. U podstawy łodyg na przekroju można zaobserwować jasnobrunatne przebarwienie wiązek przewodzących. Podobne przebarwienie może wystąpić również w części przystolonowej bulwy.
FOMOZA ZIEMNIAKA Pierwsze objawy występują w połowie okresu przechowywania. Na powierzchni bulw powstają brunatne, twarde zagłębienia. Porażona część jest zawsze wyraźnie odgraniczona od zdrowej. Na powierzchni porażonych części bulw często występują czarne punkty, które są górnymi częściami piknidiów. Pod koniec wegetacji ziemniaka objawy choroby są widoczne przyziemnych częściach łodyg w postaci podłużnych szarobrunatnych plam. Również po pewnym czasie na porażonych łodygach powstają czarne piknidia. SUCHA ZGNILIZNA BULW ZIEMNIAKA W okresie przechowywania w okolicach zranień bulw pojawiają się brunatne plamy, które stopniowo się powiększają. Wewnątrz gnijących tkanek miąższu bulw powstają jamy, których ścianki pokryte są szarobiałym nalotem. Na powierzchni porażonej bulwy pojawiają się białożółte lub białoróżowe twory grzybniowe o średnicy 2-4mm ze skupieniami trzonków i zarodników konidialnych. Efektem suchego gnicia bulw są mumie.
PARCH PRÓSZYSTY ZIEMNIAKA Objawy występują zazwyczaj na bulwach, rzadziej na stolonach i korzeniach. Na powierzchni porażonych roślin powstają jasnobrunatne lub żółte pęcherzyki. Po pewnym czasie skórka w tych miejscach pęka promieniście. Wokół powstałej rany fragmenty skórki tworzą gwiazdkowatą, a z czasem nieregularną otoczkę. Z ran wydostaje się masa składająca się ze zniszczonych komórek rośliny i zarodników komórek przetrwalnikowych. Różne patogeny, które wnikają przez rany powodują gnicie bulw. PARCH SREBRZYSTY ZIEMNIAKA Podczas przechowywania na powierzchni bulw pojawiają się jasnobrunatne owalne plamy, które stopniowo powiększają się. W wyniku rozwarstwienia komórek tkanki okrywającej powstają szczeliny wypełniające się powietrzem, co powoduje że plamy stają się srebrzyste. W warunkach dużej wilgotności na porażonych fragmentach bulw powstaje brunatnoczrny nalot trzonków i zarodników konidialnych.